Komunikacja społeczne i medialna. Prof. Dr hab. Ignacy S. Fiut

KOMUNIKOLOGIA - PARADYGMATY, SZKOŁY, TEORIE. (T. Kuhn, E. Katz, M. McLuhan)

1. Komunikologia („socjologia wiedzy”) - wiedza daje władzę

1. Działanie związane z tworzenie wspólnot - komunikowanie

2. Communicare - budowanie wspólnoty, wspólny; brak jednolitego paradygmatu badawczego

3. Zajmuje się naturą, procesami itd. Związanymi z procesem komunikowania. Powstała w latach 40-50 (jednak Lipman już pisał o niej w latach 20)

4. Modele: alokacyjny, konwersacyjny, rejestracyjny

5. Nurty: amerykański, europejski

2. Paradygmat - T. Kuhn (twórca kumulatywizmu)

1. Paradygmat - powszechnie uznawana w ramach osiągnięć naukowych idea, albo wzór postępowania badawczego, za którymi stoją określone przekonania, związane z nimi urządzenia, zasoby instrumentalne, teoretyczne, oraz przekonania metafizyczne, które określają bazę empiryczną nauki, a więc sposób organizacji, metody konstytuowania przedmiotu, obrabiania przy pomocy tej metody owego przedmiotu, oraz nadbudowy teoretycznej, a więc teorii, przy pomocy, której dokonuje się eksplantacji (wyjaśnienia) uzyskanych danych empirycznych w kontekście obowiązującej teorii w danej rzeczywistości

2. Są to wzorce, idee by wystandaryzować zjawiska, badania powszechnie uznawane, osiągnięcia naukowe, za którymi stoją przekonania, że zjawisko istnieje.

3. Baza empiryczna - wszystkie procedury związane z narzędziem badawczym, rozumieniem faktu społecznego

4. Nadbudowa interpretacyjna - ogół teorii posługujących się różnymi paradygmatami (prawa nomologiczne)

5. Paradygmat - wszystkie powszechne w określonym momencie historycznym przekonania teoretyczne; określa naukę instytucjonalną, kolejnym następstwem paradygmatu jest tradycja badawcza

6. Lakathos: najbardziej obiektywny i najczęściej stosowany model w badaniach komunikologicznych

Nauko społeczne nie posiadają de facto paradygmatu, który jak np. w fizyce zakłada odwracalność rzeczywistości. Rzeczywistość społeczna ciągle ulega zmianie i ewolucji, zjawiska społeczne analizuje się z kilku równoległych punktów widzenia („dopasowują się” one między sobą dla uzyskania bardziej przejrzystego modelu rzeczywistości).

3. Podział nauki

1. Paradygmatyczna - fizyka, chemia, ekonomia (nauki ścisłe); zmatematyzowany aparat poznawczy

2. Przedparadygmatyczna - socjologia, komunikologia, nauki humanistyczne; poszukują paradygmatu; brak standardowego modelu jednej metody, jednakowego rozumienia zjawiska, które badacze mogliby badać standardowymi metodami i stosować standardowe teorie wyjaśniania

4. Trzy stanowiska na temat zdobywania wiedzy

1. Kuhn: kumulatywizm - wiedza z pokolenia na pokolenie jest coraz większa i ulega kumulacji (chociaż „im więcej wiemy o świecie tym więcej o nim nie wiemy), wiedza narasta jak kula śnieżna (charakterystyczne dla Europy)

2. Lakathos (uczeń Kuhna): ewolucyjna koncepcja rozwoju wiedzy - innowacja naukowa, teorie konkurują ze sobą, te, które są „szersze” wygrywają z tymi o mniejszej mocy eksplanacyjnej; wygrywa ta teoria, która przy minimalnych środkach uzyskuje największą moc eksplanacyjną (najlepiej wyjaśnia świat)

3. Fayerbend: (anarchist, against methody) model anarchizmu metodologicznego - nawiązuje do teorii woluntarystycznych, pluralizm metodologiczny, wszystko uchodzi, historia nauki jest przypadkowa; nauka nie jest logiczną ciągłością nie można dokonać rekonstrukcji, przypadkowy, sprzyjający układ zdarzeń, pozwala danej teorii i paradygmatowi odnieść sukces

5. Króciutki rys historyczny; periodyzacja komunikacji

1. Pierwszy okres - badania fenomenologiczne, mają charakter opisowy, zauważalne akty komunikacyjne

2. Drugi okres - rozwój mediów (USA, okres eksperymentalny), powstaje instytut badań Gallupa

3. Trzeci okres - wyodrębnienie klasy eksperymentu, przewidywanie nowych zjawisk, które mogą się pojawić w komunikowaniu

6. Cztery paradygmaty wg Katza (obowiązują - dopełniające się i stanowiące całość)

1. Paradygmat dominujący - model ograniczonego wpływu mediów na publiczność

1. Publiczność zachowuje się wobec przekazu medialnego wybiórczo i selektywnie, wchodzi w różne stopnie interakcji z przekazem medialnym, modyfikując dyfuzję i przekaz informacji w komunikowaniu międzyludzkim po uprzednim zadziałaniu komunikowania medialnego

2. Dwustopniowy model komunikowania: media centralnie komunikują ogół społeczeństwa; drugi to komunikacja interpersonalna, międzygrupowa, międzyinstytucjonalna, międzynarodowa

3. Charakter typowo instytucjonalny (właściwa polityka wzmacnia dominujący charakter mediów); Marks

4. Za ojca tego paradygmatu Katz uważa P. Lazarsfelda (wg niego media działają jednoznacznie i nie homogenizują publiczności)

2. Paradygmat instytucjonalny (poznawczy, polityczny)

1. Rola procesu przekazu informacji w ramach danego systemu politycznego - bez konkurencji - trywializacja, „obśmianie”

2. Inaczej wygląda komunikowanie w totalitaryzmie, w demokracji, monarchii

3. Ramami procesu komunikowania, które określają siłę oddziaływania mediów, są systemy polityczne

3. Paradygmat krytyczny, alternatywny (szkoła frankfurcka, Habermas, Adorno)

1. Działalność medialna będąca przejawem buntu wobec dwóch poprzednich paradygmatów (one od góry starają się ograniczyć możliwość komunikowania)

2. Media starają się utrzymywać fałszywą świadomość na poziomie podświadomym

3. Zadaniem paradygmatu krytycznego jest osłabienie wpływu mediów centralnych o charakterze dominującym, instytucjonalnym w sensie politycznym, oraz wzbudzenie krytycyzmu i świadomości w stosunku do centralnie sterowanych i manipulowanych przekazów

4. Różnice semiologiczne i strukturalne

5. Media mówią, o czym i czego nie myśleć

4. Paradygmat technologiczny, techniczny (koncepcja zapoczątkowana przez M. McLuhana) - H. Inni, M. McLuhan

1. Media są podporządkowane procesom wysokiej technologii (medium is message przekaźnik to przekaz, bo nadaje treść, określa kierunek percepcji przekazu przez odbiorcę)

2. Ta sama wiadomość podana centralnie inaczej wpływa na publiczność

3. Technika to czynnik sprawczy, bardzo dokładna, nieskończenie powtarzalna, ułatwia dyfuzję informacji, jej zdobywanie i rozprzestrzenianie się, daje efekty ekonomiczne, naukowe, doprowadza do „oświecenia”, czyli rozjaśnienia kultury i religii

4. Determinizm technologiczny - technologia staje się nową formą epistemologii (sposobu poznawania świata), dostarcza apriorycznego oglądu rzeczywistości, pozwala modelować świat przy wykorzystaniu najnowszych technologii informacyjnych

5. Poziom technologii określa formę ładu społecznego; kto ma władzę nad technologią medialną ten jest w stanie zbudować wielkie imperium

7. Paradygmat dominujący - cztery wersje

1. Wersja cybernetyczna - inwigilacja, kontrola

1. Badanie mechanizmów komunikowania, czyli kierowania komunikowaniem, kontrolą systemu i kanałów sieci informacyjnych, w celu zwiększenia ich wydajności, która podniosłaby satysfakcję odbiorców z procesu komunikowania

2. Wersja behawioralna - komunikacja zakłada pełny wpływ przekazu na odbiorcę

1. Rozważa się cały proces komunikowania (medialny i społeczny), czyli jak pobudzić i zmobilizować publiczność, by uzyskać określone efekty społeczne

3. Wersja funkcjonalna - funkcja komunikowania mediów

1. Analiza funkcji jawnych i ukrytych, wskazuje się, że badania powinny podkreślać jak odbiorcy użytkują przekaz medialny i jaką satysfakcję im on dostarcza

4. Wersja interpretacyjna - dociekać jak symbole wpływają na efektywność komunikowania

1. Wywodzi się z filozofii krytycznej I. Kanta - rzeczywistość społeczna istnieje bardziej w ideach i duchu, niż faktach

2. Postawa idealistyczna zakłada, że nadbudowa duchowa i ideowa konstytuuje byt społeczny

3. W badaniach chodzi o dokładne zrozumienie znaczenia przekazu komunikacyjnego

8. Model Groebner'a (elementy składowe)

1. NADAWCA PRZEKAZ ODBIORCA

2. Ogólny model komunikowania, jako transmisji

3. Akt komunikacji - reakcja odbiorcy na nadawcę

9. Nurty komunikologii (komunikologia jest „socjologią wiedzy”, Huxley: wiedza daje władzę)

1. Nurt amerykański - socjologia komunikowania masowego

1. Przedmiot badania: popularne poglądy, wierzenia, opinie, wyobrażenia masowe oraz rytuały ludzi związane z komunikowaniem. Zajmuje się głównie informacją. Analizuje zjawiska współczesne, bo trudno mówić o historii Ameryki (200lat) a historia innych krajów nie ma znaczenia dla społeczeństwa Ameryki. Przedmiotem badania, w komunikologii jest zawsze fakt - wiedza jest zawsze związana z faktem.

2. Metody badawcze: źródła wypracowane przez samego badacza w badaniach empirycznych (kult tych danych). Metoda i procedury badawcze oparte są na empirii - to ślad empiryzmu brytyjskiego, charakterystycznego dla kultury anglosaskiej („kult danych empirycznych”).

3. Organizacja pracy/warsztatu: duże zespoły badawcze, komisje doradcze, instytucje, praca wykonywana na doraźne potrzeby i pilne zlecenia praktyków komunikowania. Wszelka forma władzy i wszelkie instytucje medialne mają swoje działy badawcze.

4. Charakterystyka badacza: doskonale przystosowany do trybu działania wielu organizacji, których ideologię podziela, bądź związany jest z nią, jako bezstronny ekspert. Kult ekspertów w Ameryce

5. Efekt badania: (Merton) „nie wiemy, czy to, co mówimy jest ważne, jest to jednak prawdziwe” - dane empiryczne dają zawsze prawdziwy obraz mediów, choć ciężko powiedzieć po czasie czy są ważne.

2. Nurt europejski - socjologia wiedzy

1. Przedmiot badania: Europejczyk zajmuje się rozprzestrzenianiem, uprawomocnianiem, budową wiedzy, wykorzystywaniem jej. Analiza przeszłości w powiązaniu z ideologią. Europejczycy podchodzą do społeczeństwa, jako do układu klasowo-warstwowego. Faktom sens nadaje hermeneutyka i interpretacja

2. Metody badawcze: spekuluje na podstawie materiałów z długich okresów historycznych. Wykorzystuje wszelkie rodzaje materiałów historycznych, mało interesuje się problemami metodologicznymi. Postawa neokantowska związana z krytyką źródeł historycznych, natomiast aktualne problemy są postrzegane w perspektywie generowania ich przez mechanizmy historyczne (historyczna formuła działania społecznego). Interpretacja goni interpretację

3. Charakterystyka badacza: alienaci, wyodrębnieni aktywnego życia społecznego

4. Organizacja pracy/warsztatu: praca indywidualna, czasem z pomocą 1-2 asystentów. Badacz wyobcowany z aktywnego życia społecznego (w Ameryce badacze „biegają” między ludźmi - szkoła chicagowska)

5. Efekt badania: (Merton) „nie wiemy wprawdzie, czy to, co mówimy jest prawdziwe, ale jest to jednak ważne”. Ważność badania, waga a nie prawdziwość sytuacji - zasadnicza różnica.

10. Rola mediów wg Gobana-Klassa

1. Paradygmat dominujący - co myśleć i co robić?

1. Media zapośredniczają władzę polityczną i ideologiczną, są jej obrazem

2. Paradygmat instytucjonalny - o czym myśleć a o czym nie wolno, co sobie życzy władza/instytucja?

1. Media są narzędziem sprawowania władzy

3. Paradygmat krytyczny - czego nie myśleć w kontekście tego co nam każą, w czym nie uczestniczyć?

4. Paradygmat technologiczny - jak myśleć, gdzie należeć?

1. Interaktywne użytkowanie mediów

2. Ten paradygmat to piąta władza

11. Budowa dyskursu

1. Określamy dyscyplinę naukową, potem dziedzinę badań, później temat, następnie formułujemy ogólny problem badawczy; specyfikacja problemu badawczego, sprawdzamy stan badań i co do nich wniesiemy w danej dyscyplinie. Formułujemy hipotezę badawczą, pytania badawcze, operacjoanlizujemy hipotezę - przygotowujemy narzędzia badawcze, ustalamy próbę, techniki badawcze

2. Temat badawczy - skonkretyzowanie wcześniejszej problematyki ogólnej (ogólnych pytań), problematyka konkretna i konkretne pytania - to wyznacza ramy teoretyczne

12. Aspekty badań w komunikologii - elementy procesu komunikowania:

1. Nadawca Problematyka (władza, wiarygodność organizacji)

2. Intencja; Przekaz;

3. Kodowanie (kody werbalne, niewerbalne)

4. Działania komunikacyjne; Kanał; Szum; Odbiorca (publiczność, zachowania interaktywne)

5. Dekodowanie; Interpretacja; Efekt; Sprzężenie zwrotne

Metafory mediów: okno, drogowskaz/interpretator, zwierciadło, forum/scena, ekran/bariera, filtr (gate-keepers)

Cechy charakteryzujące media: potencjał siły (zmiana opinii, wpływanie na zachowanie, strukturalizacja rzeczywistości)

Przedstawianie teorii: nauka jest procesem eksplanacji (wyjaśniania). Eksplanandum (to co jest wyjaśnianie, niewiadome): metody, skonkretyzowanie metod badań, wyniki i wyjaśnienie. Rodzaje eksplanansów T₁, T₂, T₃, T₄, T_n (trzeba użyć wielu teorii, które są platformą interpretacyjną)

FUNKCJONALIZM. FUNKCJE JAWNE I UKRYTE. EFEKT BUMERANGOWY I NARKOTYCZNY.

R. Merton, D. McQuail, P. Lazarsfeld, H. Lasswell, T. Parsons, Ch. Wright, Borelson, Luhmann

System, funkcja, instytucja

1. Durkheim: przejęli metody, że społeczeństwo nie jest związane z ludźmi; działania nie są redukowalne do bytu jednostkowego.

1. Funkcja - niemożliwa bez systemu, który jest pierwotny; funkcja jest logiczną konsekwencją systemu społecznego wzmacnia interakcje

2. Funkcjonalizm: społeczeństwo jest systemem, spójnym układem funkcji, instytucji połączonych w stabilną całość, która stara się rozwinąć antropologiczne aspekty zachowania człowieka

1. Pionierzy: Radcliffe-Brown, Malinowski

2. Zjawisko jest zjawiskiem społecznym gdy pełni jakąś funkcję. Rola społeczna jaką pełni człowiek, układ ról społecznych, którego wyrazem jest struktura kulturowa społeczeństwa.

3. Merton przeniósł metody Browna i Malinowskiego (kultury pierwotne) na społeczeństwo anglosaskie

3. Funkcja

1. Komunikologia funkcjonalna - funkcje są niemożliwe bez istnienia systemu

2. Według Mertona jest ujmowana przez pięć własności

1. Odnoszenie się do publicznych zgromadzeń o charakterze ceremonialnym (media uczestniczą i zwracają uwagę na ceremonie)

2. Profesja (wykonywany zawód i jego rola w społeczeństwie)

3. Status społeczny (związany z zajmowanym stanowiskiem - media ukazują ich funkcje)

4. Odwzorowanie prawidłowości relacji zachowanych między ilościami - osie (matematyczne rozumienie funkcji)

5. Biologiczna: związana z wszystkimi procesami życiowymi (funkcja jako proces życiowy i organiczny)

3. Funkcjonalny stosunek człowieka do drugiego człowieka - użytek

4. Funkcje jawne: znane cele, działania człowieka (eksponuje je), świadome

5. Funkcje ukryte: skrywane, spychane do podświadomości, niezrozumiałe cele funkcji

6. Wyrazem funkcji jest powstawanie instytucji społecznych

7. System społeczne - układ systemów oparty na interakcjach. Strukturę systemu wyrażają instytucje.

8. Merton chciał badać rodzaj funkcji i jej stopień za pomocą wywiadu i kontrolowanego eksperymentu (uchwycenie funkcji i jej wpływu na strukturę społeczną)

Funkcjonalność - użytek, cel, konsekwencja, użyteczność (utylitaryzm), intencjonalizm, teologia

1944r. - pierwsze odkrycia - media mają bardzo ograniczony wpływ na odbiorcę

4. Główne cele funkcjonalizmu: skupienie się na propagandzie telewizyjnej i radiowej

1. Efekt bumerangowy: źle sformułowana informacja, która ma wskazać określone cele, to wraca do nadawcy (źle dobrana informacja działa odwrotnie - nie wpływa na zachowania - moment ukryty)

2. Efekt narkotyczny - gdy odbiorca ciągle ogląda telewizję to traci wrażliwość na przekaz informacyjny. Związany z oglądaniem telewizji, która na co dzień bombarduje człowieka negatywnymi, sensacyjnymi wiadomościami - ludzie stają się apatyczni, nie myślą, biorą to co dostają nie zastanawiają się nad tym (funkcja ukryta wyłączająca ludzi z życia politycznego, społecznego)

3. McQuail: społeczeństwo ulega efektowi narkotycznemu (apatia społeczna, fałszywa wyobraźnia, zastępcze przeżywanie rzeczywistości - to efekty działania mediów)

4. Analiza filmu: filmy drastyczne, o buntownikach i szarlatanach, mobilizują aktywność ludzi (podają wzorce, wyzwalają strach). Należy badać formę treść przekazu, by unikać negatywnych skutków oddziaływania

5. Podsumowanie, funkcje i dysfunkcje komunikowania. Komunikowanie ujęte w postaci funkcji systemu społecznego.

Obserwowanie środowiska i informowanie o nim (informacja)
	Społeczeństwo	Jednostka	Specyficzne grupy społeczne (np. elity polityczne)	Kultura
Funkcje	- ostrzegają przed naturalnymi niebezpieczeństwami (np. wojny) - mają charakter instrumentalny - niezbędne informacje ekonomiczne o innych instytucjach	- ostrzegają przed zagrożeniami - dostarczają podstawowych informacji - wzmacniają prestiż, umożliwiają pozycję lidera	- informacje użyteczne dla władzy (wiedza o zachowaniach dewiacyjnych) - legitymizacja władzy	- wspomagają kontakty kulturowe pomiędzy grupami kulturowymi - wspomagają wzrost i rozwój kultury, jej dynamikę
Dysfunkcje	- zagrażają równowadze społecznej (podają informacje o najważniejszych grupach społecznych) - mogą wywoływać panikę	- budzą niepokój, apatię, uzależnienie	- może zagrażać władzy rzeczywistej - informacje wrogie oraz propaganda alternatywna (próbuje przełamać paradygmat dominujący)	- pozwalają na pojawianie się kultur obcych i plenienie się tzw. Kultury popularnej, która eliminuje z życia społecznego kulturę wyższą
Funkcja korelacyjna (korelacja)
	Społeczeństwo	Jednostka	Specyficzne grupy	Kultura
Funkcje	- pomagają zmobilizować całe społeczeństwo - stwarzają zagrożenia społecznej stabilności - wywołują panikę - dają możliwość wpływu na agendę setting	- zapewniają sprawność asymilacji informacji - wywołują niepokój, apatię - nawiedzają agendę społeczną (setting)	- pomagają zachować władzę	- utrudniają kulturową inwazję - utrzymują kulturowy konsensus
Dysfunkcje	- zwiększają społeczny konformizm - utrudniają społeczną wymianę	- osłabiają zdolność krytyczną - zwiększają pasywność	- zwiększają odpowiedzialność	- utrudniają wzrost kultury
Funkcja kulturowej transmisji (transmisja)
	Społeczeństwo	Jednostka	Specyficzne grupy	Kultura
Funkcje	- zwiększają jedność w społeczeństwie, udostępniają powszechne normy, doświadczenia - redukują anomię społeczną - kontynuują socjalizację	- redukują anomię - pomagają integracji, ujawniają powszechne normy - redukują niepożądane zachowania	- przedłużają władzę	- ujednolicają kulturę - utrzymują konsensus kulturowy pomiędzy różnymi formami kultury
Dysfunkcje			- ograniczają legitymizację władzy	- redukują różnorodność subkultur (ponieważ kultura masowa próbuje wszystko zhomogenizować)
Rozrywka (entertainment)
	Społeczeństwo	Jednostka	Specyficzne grupy	Kultura
Funkcje	- odpoczynek	- odpoczynek i relaks	- przedłużają władzę - pozwalają kontrolować różne płaszczyzny życia społecznego
Dysfunkcje	- nie powodują działania społecznego - hamują aktywność w sferze publicznej	- zwiększają pasywność - obniżają wymagania jednostek - powodują eskapizm (ucieczkę od rzeczywistości)		- wzmacniają kulturę popularną - osłabiają wymiar estetyczny wszelkich zjawisk kulturowych

TEORIA UŻYTKOWANIA I KORZYŚCI

E. Katz, J. G. Blumler, M. Gurevitch, Ph. Palmgren, K. E. Rosengren, D. McQuail, L. Werner, S. Windal (koncepcja kons-efektu)

1. Rys historyczny

1. Okres formowania - zakończenie II wojny światowej

1. Ludzie byli obarczani podatkami, był niski poziom życia

2. Konsumpcja była ograniczona („zaciskanie pasa”, produkcja głównie na potrzeby wojska)

3. Trzeba było zrekompensować jakość życia obywateli

4. Po wojnie nastąpiły zmiany w rozumieniu komunikowania, przekaz jako towar, jak i czym karmi się publiczność? W jakich mediach występuje konsumpcja? Które media masowe jakie potrzeby zaspokajają? (budowa tzw. „optymizmu konsumpcyjnego”)

2. II faza funkcjonalizmu kładącego nacisk na rolę jednostki w komunikowaniu

3. E. Katz i J. Blumler (1967r. książka „The uses of mass communication”)

1. Teoria: media nie mówią co ludzie mają robić ale w jaki sposób te media konsumować, użytkować

2. Odradzanie się demokracji lokalnej - audytorium mediów jest aktywne. Dwa stopnie: 1: media i 2: komunikowanie interpersonalne

3. Użytkowanie mediów zawsze ma określony cel, zaspokajanie potrzeb ma charakter konkurencyjny (dana potrzeba konkuruje z innymi), media powinny zaspokajać potrzeby „wysokiej jakości”

4. Jakich korzyści oczekują ludzie od mediów?

2. Publiczność

1. Rodzaje publiczności - bierna i aktywna (selektywna, krytyczna, przygotowuje własne serwisy)

2. Audytoria są różne (mobilność) - media muszą rozpoznawać mobilność odbiorców (np. kury domowe)

3. Badania publiczności

1. Teza: zamiast pytać o skuteczność mediów należy pytać o sposób ich użytkowania (jaki robią z nich użytek odbiorcy?)

2. Co daje odbiorcy satysfakcje?

4. Lata 70 - okres małej stabilizacji (ludzie chcieli mieć to co podnosi jakość życia)

5. Ludzie krytycznie dobierają sobie komunikaty (typ mediów, ramówkę)

1. 
   Rozwijają potrzeby medialne i inne pozamedialne

2. 
   Wybierają to co zgadza się z ich wartościami (stosunek heterogeniczny)

3. Świadomy, aktywny człowiek ma określone potrzeby a media to instrument do ich zaspokojenia

4. Ludzie traktują funkcję mediów jako „instrukcję” do zaspokajania potrzeb i tworzenia nowych

3. Komunikowanie masowe i jego udział / funkcje mediów

1. 
   Audytorium nie jest bierne - aktywne, zmobilizowane, poszukujące

2. Użytkowanie ma charakter teleologiczny (ludzie mają określone cele)

3. Zaspokajając cele rozwijają inne potrzeby (także pozakomunikacyjne) - bo z mediów dowiadują się o możliwościach

4. 
   Wybór środka medialnego zależy od stopnia aktywności audytorium

1. Wykształcenie, wysoki poziom alfabetyzacji - korzystają z wielu mediów (prasa, radio, rzadziej telewizja)

2. Każda komunikacja niesie za sobą wielorakie korzyści: potrzeby psychologiczne, społeczne i konsumpcyjne (charakter materialny)

5. Typy korzyści nie zależą od zawartości przekazu (zależą od właściwego środka przekazu, który ludzie sami dobierają)

6. Media masowe nie są w stanie zaspokoić wygórowanych postaw ludzkich

Blumler: nie ma jednej teorii użytkowania i korzyści, zależą one od sposobu użytkowania mediów. Każde społeczeństwo jest inne, specyficzne, trzeba brać pod uwagę kontekst społeczny (1. Rozpoznanie korzyści poszukiwanych przez ludzi, 2. Badanie motywów ludzi - czemu te korzyści?, 3. Sposoby użytkowania mediów)

4. Poszukiwanie korzyści motywuje (określony styl życia i sposób użytkowania mediów)

1. Publiczność tworzy uhierarchizowane audytorium (zorganizowane grupy konsumentów), określa ich kierunek

2. Media mają ułatwić i wspomagać procesy interakcji społeczeństwa przez gratyfikację, motywowania do działań medialnych i dowartościowywanie postaw aktywnych

1. Trzeba umieć operować częstotliwością przekazu (intensyfikacja), media są w stanie kierować dynamiką życia społecznego, sprzężenie zwrotne: wartości oczekiwane przechodzą w korzyści oczekiwane

3. Intensywność korzyści - media muszą aktywnie uczestniczyć w budowie oczekiwać (sfera reklamy i marketingu)

4. Uszczęśliwianie ludzi na siłę - efekt bumerangowy (wzmacniają więc paradygmat alternatywny)

5. Jakie media mogą dawać korzyści (gratyfikacje), typologizacja

1. Rozrywka

2. Organizacja zwyczajów życia rodzinnego (korespondencja ze zwyczajami życia codziennego)

3. Wzmacnianie tradycji kulturowej (odniesienia i wzmocnienia typowe integracji społeczeństwa - przekaz ma jasno pokazywać jak go używać dla rozbudowania interakcji)

4. Wygoda i relaks

5. Redukcja napięć (pozytywna - ucieczka od problemów i negatywna - odwodzi od celu życia, pełnienia odpowiedzialnych funkcji)

1. Escaping (ucieczka od problemu - w tzw. Świat urojony)

6. Ucieczka od nudy i rutyny

7. Rozwój wiedzy o świecie (podrzuca klucze do otwarcia perspektyw życiowych); źródło porad (szał lat 70', poradniki jak się ubierać, jak wychowywać dzieci - media utylitarne)

Media mogą pomagać w socjalizacji ludzi na różnych etapach życia. Media wytwarzają głód mediów - bez głodu nie ma potrzeb, media budzą głód na lepsze.

6. S. Windal

1. Lata 70, teoria kons-efektu pokazuje siłę wpływu mediów i daje możliwość rozwoju technik na nowe postawy, media starały się upodmiotawiać publiczność, nie mogą zapominać o warstwie kulturowej i moralnej

2. Teoria efektu (wywołanego przez media) i efektów, które wywołane są wśród publiczności (np. pogoń)

3. Sprzężenie zwrotne między przyczynami i skutkami

4. Mobilizacja do działań na rzecz swojej wspólnoty

5. Teoria kons-efektu

1. Media zaspokajają potrzeby ale efekty powodują silną pluralizację, rozpad społeczeństwa masowego

2. Zmierzch tradycyjnego paradygmatu dominującego (teorii użytkowania i korzyści)

6. Model łączenia badań użytkowania i korzyści z badaniami efektów według Windala

1. Zawartość mediów użycie mediów efekty

Zawartość mediów - - > użycie mediów konsekwencje

Zawartość mediów użycie mediów - - > kons-efekty (interakcje między efektami a konsekwencjami)

7. Tu można się uczyć ogólnego modelu użytkowania mediów przez odbiorców

8. Instytucjonalny, modelowy system gate-keeper'a

1. Bardzo mobilizują ludzi do działań

2. Zanik podziałów między nadawcą a odbiorcą (wyeksponowana rola aktywnych liderów)

7. Model Katza i Blumlera. Ogólny model korzyści uzyskiwanych w kontakcie z środkami masowego przekazu

1. 1) Struktura społeczeństwa i kultury

2) Struktura środków masowych i technika 3) Treści przekazów

4) Zwyczajowe zachowania wobec środków 5) Przekonania i oczekiwania wobec środków masowych oraz

masowego komunikowania środków alternatywnych

6) Odczuwane potrzeby 7) Wyrażanie wartości i postaw, które stoją za nimi

8) Poszukiwane korzyści determinują 9) zachowania komunikacyjne (a. konsumpcja środków masowych, b. działania niezwiązane ze środkami masowymi) 10) efekty (a. postrzeganie korzyści uzyskanych, b. inne skutki: poznawcze, emocjonalne, behawioralne)

2. Charakterystyczne cechy osobnicze łącznie z pozycją i warunkami społecznymi

8. Teoria użytkowania i korzyści odnosiła sukcesy w latach 70 i 80tych

1. Powstanie popkultury, nowy sposób życia (wynaturzenia, śmietniki, życie ze śmietników - nowe społeczności, kloszardzi)

9. Ogólny model użytkowania mediów przez odbiorców (teoria uses and gratifications)

3) Społeczeństwo (w tym struktura mediów)

4) Postrzegane problemy 7) Użytkowanie mediów

1) Potrzeby 6) Motywy 9) Korzyści

5) Postrzegane rozwiązania 8) Inne zachowania

2) Cechy indywidualne odbiorców

1. Aktywni odbiorcy artykułują potrzeby (1) (nakręcają koniunkturę komunikowania, członkowie publiczności, którzy są aktywni i wybiórczy), zależą one oczywiście od ich cech indywidualnych (2). Od góry niejako określa to społeczeństwo czyli struktura mediów, która stara się odzwierciedlić strukturę społeczną (3).

2. W związku z potencjalnym odbiorcom są selektywnie postrzegane problemy (4) a także rozwiązania (5). Powstaje zatem szereg więzi o charakterze motywów (6), które mają charakter typowo behawioralny, gestykulacje określają motywy działania.

3. Następnie aby zaspokoić je należy użytkować media (7), wybierane są te, które potrafią zaspokoić potrzeby odbiorcy. Można także odnieść inne korzyści (8) np. przekazywanie informacji, które będą zaspokajały inne pozamedialne potrzeby: reklama, marketing, informacja społeczna. To są właśnie korzyści (9) jakie czerpią odbiorcy, jest to szereg dla nich gratyfikacji.

4. Potrzeby przez motywy przekładają się na korzyści oczekiwane przez odbiorców

TEORIA AGENDA SETTING (PORZĄDKU DZIENNEGO)

Teoria porządkowania newsów. M. McCombs, D. Show, W. Lipman, R. Park, B. Cohen

1. Agenda - narzucanie porządku dziennego

1. 3-4 pierwsze wiadomości w różnych serwisach informacyjnych są tego samego typu (telewizja - TVN, Polsat, TVP; radio - zet, rmf, program 1; gazety - rzeczpospolita, wyborcza)

2. Ustalanie porządku ważności = agenda setting

3. Media muszą się dostosowywać do rytmu życia

4. Wyczerpywanie się paradygmatu społeczeństwa modernistycznego, zmiany w relacjach publiczność - media

5. Wybieranie newsów, ocenianie wartości ze względu na ważność dla publiczności, powtarzanie ich - emfaza medialna

6. Budowa … hierarchia ważnych tematów - media porozumiewają się (agenda priming - co ma być pierwsze, najważniejsze; jakie obrazy - flash priming; by podkreślić wagę informacji)

7. Ludzie żyją w determinacji czasowej (porządku dnia, tygodnia, roku), są uformowani przez socjalizację

8. Zróżnicowane postawy ludzi miały możliwość skonstatowania informacji; czy media dobrze określiły target publiczności?

2. Troszeczkę historii

1. Lata 20, 30. - Walter Lippman zauważa, że wysokonakładowa prasa buduje u ludzi schemat świata

2. 1972r. M. McCombs, D. Show wydaje książkę o agenda setting

3. 1977r. - „The emergency of american political issues”

1. Media produkują i ustalają porządek dzienny w skali globalnej, wskazują jakie wydarzenia są ważne, a jakie nie; „cichy spisek” mediów - wszystkie dzienniki itp. Podobnie porządkują informacje

4. Jak powstaje „wydarzenie”?

1. 1) selekcja wydarzeń, „produkcja” newsów (dziennikarze są pierwszymi gate-keeperami), 2) porządkowanie newsów, 3) standaryzacja newsów, 4) specyfikacja newsa do kanału, którym operuje medium (news musi być wbudowany w historię medium), 5) emfaza, dany news może być powtarzany (zależności od częstotliwości i miejsca w ramówce)

3. Już w latach 80' funkcjonowało to jako element teorii użytkowania i korzyści

1. Ludzie podobnie spędzają dzień na całym świecie

2. Budowa alternatywnych agend, które chcą narzucić własną ważność problemów (media i inne organizacje np. władzy)

3. Agendy są podyktowane tym aby osiągać maksymalną oglądalność; otrzymują pieniądze za to, że publiczność kupuje ich przekaz, a uwaga publiczności może być sprzedana reklamodawcom

4. Agenda priming - wzmagać efektywność oddziaływania mediów i angażować publiczność

5. Walka między agendami prywatnymi, publicznymi, instytucjonalnymi

1. Targi w Cannes (targi form) - kupuje się formaty sprawdzone np. randka w ciemno, taniec z gwiazdami i adaptuje się je do przyzwyczajeń komunikacyjnych np. Polaków

4. Mix agendas - walka miksujących się agend

1. Stare, nowe i hybrydowe media - szereg sprzężeń zwrotnych

2. Agendy np. prywatne są bardzo skutecznie w porządkowaniu newsów

3. Katz „Media event”

1. Odbiór mediów jest selektywny

2. Cztery funkcje: 1) obserwacji świata, 2) korelacji, możliwości współdziałania (relacja z otoczeniem), 3) transmisji dziedzictwa, działalności kulturowej, 4) typ rozrywki

3. Każde zjawisko ma charakter rytmiczny

4. Media starają się uczestniczyć w tworzeniu informacji (wszystkie media i fragmenty publiczności)

5. Proces: media tworzą informację, w tworzeniu jej wykorzystują celebrytyzację procesu komunikowania (aktywiści, media, publiczność)

6. Trzy etapy: 1) konkurencja (wytwarzanie informacji), 2) konkwista (podbój), 3) koronacja (to co najlepsze)

4. Rozwiązanie i dopasowanie człowieka do wytworzonego przez media stylu życia odpowiednich informacji (żeby także miał możliwość i złudzenie aktywności)

5. Co wpływa na siłę, funkcje Agendy Setting?

1. Gate keeperzy (medialni, instytucjonalni, prywatni)

1. Budowa oblamówki (jak pozycjonować przekaz)

2. Siła systemu partyjnego

3. Publiczność, która żywi do mass mediów postępowanie sympatyczne

4. Prywatne użytkowanie mediów i mniejszość osłabiają siłę mediów

5. Walka konkurencyjnych mediów osłabia agendę setting, jak i silna walka polityczna

6. Wzrost siły = polityczny poziom środków masowego przekazu (dziennikarze muszą mieć pojęcie o polityce i dać politykom trochę swobody - wzmacnia zaufanie do mediów)

Media

Wydarzenia/sprawy

Wybór newsów według standardów dziennikarskich

Publiczność

Rodzaj mediów informacyjnych Zainteresowanie (nowością)/wiedza

Rodzaj historii Potrzeba orientacji

Stopień emfazy Dostęp do mass mediów Dostęp do ludzi

Wiedza społeczna

Zachowanie społeczne (zbiorowe)

6. Czynniki warunkujące rolę mediów w procesie ustalania porządku spraw (agenda setting)

System (medialny) Media (etap funkcjonowania mediów) Świat życia (ludzi)

Budują porządek spraw kryteria selekcji informacji selektywna percepcja i potrzeby Agenda setting dokonuje

aktorów i instytucji Porządek spraw w mediach porządku spraw w opinii politycznych presja źródeł informacji zainteresowania i przestrzeni publicznej

1. System medialny - konkurencja między instytucjami medialnymi i politycznymi o ów porządek spraw

2. Porządek spraw w mediach - obecny w telewizji, prasie, radiu. W Internecie jest widoczny tylko w dużych portalach informacyjnych

3. Selektywna percepcja i potrzeby, zainteresowania - dobieranie układu oraz rodzaju komunikatu, rodzaju mediów i emfazy medialnej (powtarzalności informacji) skierowanej do publiczności o charakterze masowych lub quasi-masowym

INTERKCJONIZM KOMUNIKOLOGICZNY

Interakcjonizm komunikologiczny - dramaturgiczna koncepcja życia E. Goffmana (Ch. H. Cooley, R. Birdwistell, W. N. Hart, G. H. Mead). Face-to-face

1. Metafora sceny i aktora

1. Interakcjonizm komunikacyjny - dojrzała forma interakcjonizmu symbolicznego

2. Cooley (zmarł w 1929r.) i Lipman - pierwszy badacze, którzy zauważyli, że człowiek stara się postępować tak jak postrzegają go inni

3. Cooley - źródło inspiracji teoretycznej dla koncepcji Goffmana i innych zajmujących się tym paradygmatem

1. „Human nature and social order” - porządek społeczny to pewnego rodzaju kompromis między naturą ludzką a panującymi systemami oraz wzorcami socjalizowanymi

2. „Social organisation - the study of the … mind” (1909r.) - umysł ludzki jest reprezentacją społeczeństwa, w umyśle ludzkim rozgrywają sie analogiczne procesy do tych, które rozwijają świadomość zbiorową

3. 1918r. - Cooley rozwija ideę procesu społecznego, którego narzędziem budującym, transformującym społeczeństwo, utrzymującym jego ciągłość i dynamikę jest jaźń odzwierciedlona. Media budują, transmitują jaźń społeczną przez pokolenia

4. Nawiązuje to do pragmatyzmu W. James'a - filozofia pragmatystyczna

2. R. Turner - wprowadził dwa pojęcia jaźni

1. Jaźń przedmiotowa - wynik struktury oglądu przedmiotu poznania przez podmiot poznania. Przedmiot poznania uposaża w treści, znaczenia podmiot poznający i w ten sposób powstaje świadomość siebie - własne ja czyli jaźń, które jest odzwierciedleniem owych kontaktów przedmiotowych

2. Jaźń rzeczywista - wynik oddziaływania podmiotu i przedmiotu w procesie komunikowania, któremu towarzyszą akty poznania. Źródło faktycznego komunikowania, wynik aktów poznania, które zachodzą pomiędzy przedmiotem a podmiotem poznania i na charakter, kierunek tych treści ma zdecydowanie wpływ środowisko

3. Cooley - co towarzyszy jaźni odzwierciedlonej?

1. Społeczeństwo - twór organiczny, życie społeczne ma charakter organiczny

1. Każde zjawisko życia społecznego jest fazą rozwoju organicznej całości społeczeństwa

2. Jednostka i społeczeństwo - dwa człony relacji sprzężone zwrotnie z sobą. Dwie strony tego samego elementu

3. Komunikowanie - polega na uczeniu się, jednostka uczy się od społeczeństwa czym właściwie jest i co to znaczy być członkiem społeczeństwa

1. Turner, Cooley - teoria transportacji: przekazywanie wzorców postępowania przez pokolenia, oparta na uczeniu, media mają tu kluczowe znaczenie

2. Turner, Cooley - komunikowanie: mechanizm przez, który istnieją i rozwijają się interakcje społeczne, stratyfikacja społeczna - a temu towarzyszy i ma to swoje odbicie w symbolach ludzkiego umysłu, które ludzie wytwarzają, są transportowane w czasie i przestrzeni i przechowywane w świadomości zbiorowej (np. przy pomocy mediów masowych)

3. Zaliczają do komunikowania: wyraz twarzy, postawy, gesty, tonację głosu, słowo pisane, drukowane a także koleje, telegrafy - to co zostanie wynalezione i służy do podboju czasu i przestrzeni

4. Jaźń odzwierciedlona (zwierciadło, looking-glass self) - człowiek buduje ją zgodnie z wyobrażeniem jakie posiada, a wyobrażenie to wynika z tego co wiedzą o nim inni, co mu sygnalizują, odpowiadają, jak go odbierają

1. De facto: wyobrażenia o sobie, to co myślą o nim inni a co staje się jego własnym elementem myślowym

2. Cooley, Lipman, Turner: grupa pierwotna określa tożsamość człowieka w sposób jednostkowy (rodzina i pokolenie - największe znamię na tym kim jesteśmy pozostawiają)

3. Niektóre elementy jaźni odzwierciedlonej są podświadome, człowiek dobrze funkcjonuje z jaźnią odzwierciedloną kiedy wczuwa się w nią i odczuwa przyjemność (człowiek wtedy wzmacnia tożsamość)

1. Kiedy otoczenie mówi „nie” - człowiek stara się zmienić i dopasować

4. Mead - twórca pełnej formy interakcjonizmu symbolicznego: interakcje społeczne organizują symbole w obrębie jaźni zbiorowej. Te symbole, które są wytworzone w działaniach zbiorowych są źródłem tego jak się potem w nich oglądają, jakie role społeczne wykonują

4. Lipman - jako pierwszy wyjaśnił praktyczne działanie jaźni odzwierciedlonej (badał widowiska bokserskie, filmy)

1. Stereotyp jako struktura świadomościowa, która pozwala:

1. Odpowiedzieć na pytanie kim jestem? i utożsamić się z tym wyobrażeniem (odpowiedzią)

2. Odróżnić mnie od innego - kim jest inny? pozwala wyznaczyć granice między mną a tym innym

2. Stereotyp ma charakter dualny: możliwość autoidentyfikacji i dywersyfikacji społeczeństwa, jednostek w całości

3. To były niektóre główne idee interakcjonizmu symbolicznego, u Goffmana przekształcił się w komunikologiczny

5. Dramaturgiczna koncepcja życia E. Goffmana (przedstawił tę koncepcję w pracy „Człowiek w teatrze życia codziennego” z 1956r. w Polsce publikowana w 1981r.)

1. Gildeborth: „Społeczeństwo spektaklu” - współczesna forma dramaturgicznej koncepcji życia, rozwinięta forma

2. Kanada, Toronto, USA - nazywamy tę koncepcję interakcjonizmem amerykańskim, przedmiotem obserwacji: społeczeństwo amerykańskie (charakter interakcyjny społeczeństwa, stara się budować wspólnotę)

3. Tezy Goffmanowskiego interakcjonizmu komunikacyjnego

1. Umysł i jaźń to społeczeństwo w miniaturze

1. Umysł odzwierciedla rolę, relacje społeczne, miejsce na świecie

2. Ludzie w interakcjach budują wspólny świat (common world), jest on warunkiem ich płynnego, aktywnego funkcjonowania

2. Ludzie reagują wzajemnie na zachowania i partycypują w zachowaniach innych

1. Występowało to w teorii uses and gratifications

2. Każde moje zachowanie jest partycypacją, uczestnictwem w zachowaniu innych

3. Typowo pragmatystyczna teza, związana z ideami W. James'a

3. W komunikowaniu, interakcjach społecznych o charakterze komunikacyjnym obowiązuje zasada: percepcja, prezentacja i preformacja (kluczowa teza dla tej koncepcji)

1. Każda percepcja świata, jest automatycznie jego prezentacją i autoprezentacją związaną z preformacją mojego wyobrażenia o sobie

2. Interakcje między ludźmi - formy autoprezentacji (oparte o bezpośrednie komunikowanie, face-to-face, media - nie mają jednoznacznego wpływu na publiczność, mają słaby)

3. Dobrze funkcjonujące media jeśli chcą oddziaływać na publiczność muszą właściwie kreować komunikowanie bezpośrednie, twarzą w twarz, ponieważ tam następuje finalizacja wszystkich aktów komunikowania

4. Każdy przekaz jest dwuwarstwowy (warstwa werbalna i pozawerbalna). Mediom nie udaje się do końca wykreować przekazu, ponieważ gdy wykreują werbalną to trudno wykreować odpowiedniki pozawerbalnej (być może tylko media przekazujące obraz mogą równolegle generować przekaz)

4. Poprzednicy Goffmana: Hart, Mead, Wright, Cooley

1. Bez ich badań społecznych ta koncepcja nie mogłaby być nigdy sformułowana

6. Innowacja Goffmana w stosunku do typowych analiz socjologicznych. Główne pytania

1. W jaki sposób ludzie budują swój świat społeczny? (komunikowanie jest narzędziem do inicjowania interakcji)

2. Co dzieje się z ludźmi kiedy przebywają w swojej obecności? (face to face)

3. Jak ludzie przy pomocy symboli (znaków o zawartej wartości semantycznej) rozwiązuje swoje sytuacje życiowe w życiu codziennym?

1. Francuzi i Amerykanie ogromnie przywiązują wagę do symboli (hymn, flaga)

2. Idea demokratyzmu stworzona po rewolucji francuskiej (statua wolności - ogniowo łączące te dwie demokracje) - zwraca uwagę na symbole, które łączą trzy stany generalne. Łączą wszystkie możliwe formy obywateli tego kraju, formy równe wobec prawa

3. Zwierciadło siebie w moim umyśle, którzy wykreowali inni w interakcjach społecznych ze mną

7. Metoda badania komunikacji i efektywności komunikowania

1. Goffman nawiązuje do szkoły Chicagowskiej (pojawił się ten nurt zaraz po wojnie)

1. Badacz powinien być bezpośrednio wśród ludzi (metoda obserwacji bezpośredniej i partycypacji w działaniu danej grupy jest najlepszym sposobem badania efektywności komunikacji)

2. Relacja face to face to ten moment, który spaja całe komunikowanie

1. Wśród ludzi badacz powinien szukać przyczyn efektywnego lub nieefektywnego komunikowania

3. Socjolog / komunikolog musi badać zjawiska społeczne na własne oczy, przekonać się na własnej skórze

1. Mead - padła ofiarą zafałszowania badań

4. Jak ludzie w interakcjach bezpośrednich kształtują, organizują wspólne doświadczenia zbiorowe (common social experience) - to go najbardziej interesowało

1. Tu ujawnia się skuteczność komunikowania

2. Struktura doświadczenia jednostki w różnych momentach doświadczenia zbiorowego (siebie w kontekście innych)

1. Jak ta struktura wygląda

2. Oddziaływanie na innych, jak poddaje się wpływowi działań innych ludzi, jak otoczenie determinuje i transportuje jego wewnętrzne doświadczenie

1. Jak siedzimy w domu sami to pierdzimy a jak ktoś się pojawi to zachowujemy się jak damy

8. Moment dramatu

1. Człowiek stworzył teatr, człowiek gra w teatrze, człowiek jest aktorem

2. Każde działanie jest wystąpieniem czyli performance, ktoś może być na widowni, publiczności

3. Język teatru dobrze opisuje (założenie: media = scena) działania społeczne, a więc wszelkie interakcje i komunikację

1. Każda interakcja społeczna, stosunek społeczny ma warstwę komunikacyjną na poziomie werbalnym i pozawerbalnym - rozerwanie tych poziomów = bełkot werbalny lub pozawerbalny

2. Np. rozmowa z psychopatą, który nie rozumie ani słowa i przykład z gwałtem na indyczce

9. Opis - koncepcja dramaturgiczna

1. Życie ma charakter dramatu, całe życie zbiorowe człowieka jest teatrem

2. Interakcje mają charakter face to face i oparte są na wzajemnych wpływach pośrednich i bezpośrednich oraz zachowaniach im towarzyszących

1. Inni członkowie komunikowania - spotkania, chcą czy nie chcą to w nich uczestniczą

2. Komunikowanie zawsze jest spotkaniem ludzi

3. Człowiek musi być aktorem, ma swoje role

1. Albo musi występować - czy chce czy nie chce, musi dokonywać nieustającego performancu

2. Gra sobą samym, nie ma materiału, z którego robi dzieło plastyczne

3. Cały czas gramy, zmieniamy siebie, innych, inni nas zmieniają - póki żyjemy

4. Cel: TŁO (tło związane z funkcjonowaniem ludzi jako widowni, publiczności, biernych obserwatorów ale i układ architektoniczny - zastane dobra kultury materialnej)

1. W Kościele nie będzie się biegać nago , na wykładzie nie będziemy tańczyć pogo

5. Każdy występ narzuca gwałtownie człowiekowi rolę (przymus)

1. Trzeba szybko odczytać jaką rolę mam grać - ten się dobrze komunikuje kto ma inteligentny zapłon, bo on koncentracje na sobie uwagę (nie ważne czy jest aktorem czy na widowni - może awansować)

6. Każda rola może się zmieniać (w każdej interakcji są punkty zwrotne - kto przewidzi najlepiej się komunikuje, bo jest w stanie prowadzić dyskurs komunikacyjny)

7. Scena - miejsce przedstawienia; media - scena komunikowania (miejsca publiczne i prywatne)

1. Zaplecze i kulisy - tłumi się niepożądane wrażenia a wzmacnia pożądane wrażenia (pomocnicy), są źródłem fabrykowania wydarzeń medialnych i narzucania porządku dziennego

8. Jednostka w tłumie - członek publiczności, jeśli przejmie kontrolę to staje się aktorem (dobry aktor - nawet 3-4 role)

9. Typy interakcji - doczytać

1. Model interakcji strategicznej, aktor - szpieg, agent buduje podstępem interakcje by przejąć kontrolę

2. 
   Interakcje zogniskowane - wiec, wykład, celebryta (wszyscy skierowani na centrum, model alokucyjny)

3. Interakcje niezogniskowane - korek (kierunkowskaz w prawo a jedzie w lewo)

4. Interakcje symetryczne (jednostki na równym poziomie) i niesymetryczne (np. ojciec i syn)

10. Aktor powinien rozpoznać punkty zwrotne jakie zachodzą, jakie zachowania przyjąć i odnieść sukces komunikacyjny

10. Dwa rodzaje wrażeń w komunikowaniu

1. Emocjonalność (spaja) - aktor wytwarza wrażenie przekazywane (gifts) daje i wywołuje (gifts off) - kontrpodarunek

1. Dekoracja (meble, sprzęt itp.) np. kondukt pogrzebowy, aby image był autentyczny

Kto nie jest aktorem, zapleczem, publicznością, suflerem ten wypada z obiegu społecznego (nie istnieje, outsider, zmarginalizowany)

SZKOŁA PALO-ALTO

Szkoła Palo-Alto - model polifoniczny komunikowania (G. Bateson, A. Scheflen, P. Watzlawik, E. Hall, E. Goffmann, R. Birdwistell, D. Jakson). Model orkiestry

Metafora - komunikowanie ma charakter polifoniczny

1. Trochę historii

1. Palo Alto - miejscowość na Południu USA, gdzie krzyżuje się kilka kultur (także najwięcej Murzynów)

2. E. Hall, G. Bateson - obserwowali jak instytucje i społeczności działają

1. Bardzo subiektywne, sugestywne opisy (petenci czekają by ich obsłużyć - grają w karty, żadna kolejka)

1. Porównanie szeryfa amerykańskiego (luzak) do niemieckiego urzędnika (ordnung)

2. Instytut do badania komunikacji w PA (invisible college), bo badacze tylko wymieniali publikacje listów

2. Waclawik - jak funkcjonuje uczelnia (chaos - wykłady, piwo, karty); dance of life

1. Inaczej będzie prowadzony wykład w Collegium Maius UJ a inaczej w Centrum Kongresowym na 4.000 osób

2. Komunikowanie ma charakter dwuwarstwowy

1. Warstwa relacji społecznych (określają sytuację komunikacyjną i miejsce nadawcy i odbiorcy) - dookreśla ją

2. Warstwa komunikacyjna (bez warstwy relacji jest nieefektywna)

3. Nieustanny proces redundacji komunikacji (ciągłość przez sieć sprzężeń zwrotnych, eliminuje chaos komunikacyjny)

4. Everything is Communications - główne hasło tej teorii, tego modelu

3. Jackson, Frey, Wickland: hipoteza: komunikowanie to system interakcji werbalnych, pozawerbalnych i kontekstualnych

1. Hipoteza mówi: podwójny związek, warstw komunikacyjnych (dwa poziomy, relacje zgodne lub niezgodne)

1. Warstwa werbalna i pozawerbalna

2. Zgodne - treści i relacje spinają się w sprzężeniu zwrotnym pozytywnym i komunikacja się rozwija

1. Wpływ na rozwój społeczny, integrację i ewolucję

3. Sprzężenie ujemne - emocje sobie a przekaz sobie, pusty przebieg komunikacji (społeczeństwo jest dysfunkcjonalne, anomia, stagnacja społeczna - chyli się ku upadkowi lub zmiana rewolucyjna)

4. Skutki opisu zjawisk komunikacyjnych. Komunikowanie:

1. Nie jest celowe (w ostatniej instancji system dookreśla)

2. Nie do końca jest świadome (chcemy to a komunikujemy co innego)

3. Nie ma charakteru linearnego (nie model linearny, ani ping-pongowy Schramma)

4. Nie jest nigdy monologiem (ma dialogiczny charakter, nawet wykład bo studenci się zachowują - na poziomie pozawerbalnym z naszej strony jest to dialog)

1. Jest poligonowy (komunikowanie się kontekstem, inaczej w lesie, Kościele, na rynku, jarmarku, pustyni…)

5. G. Bateson (biolog, psycholog, ekolog, zajmował się cybernetyką 1942r. - idea kontekstualnego komunikowania)

1. Rozważał komunikowanie na kilku poziomach

1. Wymiana emocjonalna - pozawerbalna, przedwerbalnego (czy w zgodzie z wymianą werbalną)

2. Badał konteksty, badał jak różne systemy symboliczne, społeczne (klasy) generują nasze komunikowanie (funkcjonują niezależnie od nas), badał zbiory klas

1. Zbiór zbiorów to klasa, a zbiór klas to zbiór. Klasy porządkują nasze wypowiedzi (rzeczownik nie może gryźć książki - mysz gryzie książkę)

3. Wprowadził teorię gier do analizy (Newmana)

4. Koncepcja inprintingu - że mamy potencjalne struktury priori poznania świata, ale rozpoznajemy je dopiero w socjalizacja pierwotnej w kontakcie z innymi

2. Jego małżonka: kultura rozwija się najbardziej dynamiczne na skrzyżowaniu kultur (część wspólna kultur)

1. Anglia: co w danym kraju się podobało co się nie podobało itp.

3. Do komunikowania należy mieszanie kultur. Powstawanie trzeciej kultury - ani wysokiej, ani niskiej.

6. Podział form komunikowania, Scheflen - komunikowanie pozawerbalne decyduje o spójności i referencji komunikacji ludzi w grupie, posługiwanie się gestem, formy zachowań. Zachowanie językowe musi iść w parze z zachowaniem pozawerbalnym.

1. Zachowania głosowe (językowe, parajęzykowe)

2. Zachowania kinezjetyczne, kinezyjne (ruchy ciała)

3. Zachowania pettingowi, dotykowe

4. Zachowania proksemiczne (umiejętność dopasowania się do pracy w zespole)

5. Zachowania zapachowe

6. Zachowania wyglądowe (ubranie, ozdoby, make-up)

MARKSOWSKA I MARKSISTOWSKA koncepcja mediów i komunikowania masowego

(K. Marks, Wł. Lenin) koncepcja „pasa transmisyjnego” oraz teoria empiryczna - spirala milczenia Schweige spirale (Elizabeth Noell-Neumann, opinia publiczna jako nasza „skóra” społeczna).

1. Trochę o tych teoriach

1. Obydwie są formułowane na gruncie materializmu historycznego (empiryzm i racjonalizacja wpływu mediów)

2. Obydwie mają charakter paradygmatu dominującego i politycznego

1. Media jako narzędzia walki politycznej, lansowania określonego sposobu widzenia rzeczywistości

3. Zakładają: społeczność jest homogeniczna, zunifikowana (wszyscy ludzie pod wpływem mediów podobnie myślą, są bezbronni jeśli chodzi o nacisk na ich świadomość indywidualną i zbiorową)

1. Stosunki społeczne odzwierciedlają się w stanach świadomości indywidualnej i zbiorowej (überbaum - nadbudowa społeczno-świadomościowa, która powstaje w wyniku pracy, związanej z zaspokajaniem potrzeb ludzkich - najpierw potrzeby niższe w procesie pracy i produkcji, a potem kreuje się potrzeby wyższe - tutaj media odgrywają sporą rolę i to media masowe jako przedsiębiorstwa produkcyjne)

2. Media w systemie industrialnym, kapitalistycznym - fabryki informacji, produkują, dystrybuują informacje, kreują publiczność (tzw. „otwarty umysł”, o charakterze intersubiektywnym)

3. Media kształtują intersubiektywny rozum społeczny, nadbudowę świadomościową i kulturową społeczeństwa

4. Neumann jest pionierką po II Wojnie Światowej, założyła (na wzór instytutu Gallupa) pierwszy ośrodek zajmujący się systematycznymi badaniami pullingowymi (analizującymi postawy całokształtu społeczeństwa niemieckiego, które po doświadczeniach faszyzmu próbowało budować państwo demokratyczne)

1. Wynik planu Marshalla mającego odrodzić Niemcy bez idei nazistowskich

2. Badała zachowania Niemców, neofrankfurcki program socjologii, jako inżynierii społecznej, nieuprawianej ex catedra ale socjolog powinien uczestniczyć w procesie organizowania społeczeństwa (ale musieli mieć wiedzę, musieli ją zbierać)

1. Prognoza, przewidywanie - przebudowa, de faszyzacja (ślad historyczny po okresie NSDAP)

2. Historia

1. Karol Marks - gazeta reńska, doświadczony dziennikarz, zaowocowało to koncepcją mediów (w ramach materializmu historycznego), prasa masowa budowała opinię publiczną, zadania: legitymizacja i krytyka władzy (wymuszanie kierunków zmian społecznych i politycznych)

1. Wzorował się na Rousseau - koncepcja umowy społecznej, naturalizmie francuskim - społeczna filozofia francuska, klasyczna ekonomia brytyjska - Smith, socjalizm utopijny (Owen, Guddon)

2. Kategoria centralna: praca, produkcja, reprodukcja i dystrybucja. Kapitał - wartość dodatkowa

1. Duże prawo własności prywatnej jest prawem stanowionym nie naturalnym, wynik umowy społecznej, sankcjonuje model eksploatacyjny społeczeństwa, wyzysku człowieka przez człowieka

2. Akumulacja nie była symetryczna do reprodukcji prostej ani poszerzonej i nie towarzyszył jej adekwatny wkład pracy

3. „Idea Stanów Zjednoczonych Europy” - największym i najgorszym źródłem zła społecznego jest instytucja wszystkich instytucji - państwo, które „zżera” prawie 70% wartości dodatkowej, zawłaszczane jako narzędzie ucisku przez klasę panującą (Unia Europejska stara się to realizować)

1. Służby militarne - wojsko, policja, Weber: system biurokratyczny

4. Reprodukcja materialna - obowiązuje prawo własności i konsekwencje niesymetrycznej akumulacja kapitału

5. Nadbudowa świadomościowo-społeczna - charakter produkcyjny, media - fałszywa świadomość społeczna, ma zacierać świadomość niewolniczą, rozbudowywać tę świadomość, który będzie legitymizował władzę klasy panującej, tłumacząc, że prawo własności prywatnej ma charakter nadprzyrodzony

1. Religia protestancka - predestynacja, upodobanie Boga dla pewnych ludzi

6. Koncepcja mediów - koncepcja tworzenia publiczności, którą media uposażają w fałszywą świadomość

1. Sankcjonują wyzysk (zasada ideologii niemieckiego: im więcej pracujesz tym mniej masz, a coraz większa jest anonimowa siła kapitału), praca to towar, a nie przejaw twórczości, prawa popytu i podaży, proces eksploatacji nie zna granic

2. Właściciel kapitału buduje sobą państwo (władze, religię), wszystkie instytucje

3. Produkcja fałszywej świadomości społecznej sankcjonującej ten układ stanu rzeczy

7. Możliwość rozwoju: alternatywne media reprezentujące klasy robotnicze (problem alienacji robotniczej)

1. Robotnik pracował, czasu wolnego prawie nie miał, nie umiał czytać, nie partycypował w reprodukcji poszerzonej, uczestniczył w redystrybucji wartości dodatkowej

2. Awangarda ruchu robotniczego (partia nowego typu) - powinna zadbać o rozwój mediów alternatywnych, które by mogły uczestniczyć w procesie kształtowania świadomości i pracy, aby praca ludziom służyła, a nie była przymusem fizycznym alienującym człowieka

3. Kolejna rewolucja nie może być rewolucją, kiedy o wartość dodatkową biją się dwie klasy, trzecia przychodzi, spycha tamte i buduje nowy aparat władzy, ucisku i eksploatuje pozostałe klasy

4. Musi to być rewolucja trzeciej siły znosząca układ sił, czyli prawo własności prywatnej środków produkcji, nowa umowa społeczna - prawo do pracy, do wartości dodatkowej i transmisji wzorów kulturowych - koncepcja emancypacyjna rewolucji)

3. Marksistowska koncepcja środków masowego przekazu

1. Różna od koncepcji Marksa (społeczeństwo bezklasowe, fałszywa świadomość przebudowana na prawdziwą)

2. Rewolucja w republice Weimarskiej, została stłamszona - była emanacją pewnej kontr-awangardy politycznej (spacyfikowanie klasy robotniczej a nadwyżki produkcyjne wysłano na wojnę)

1. Fałszywa świadomość ≠ prawdziwa świadomość (nie ma adekwatnej partycypacji w podziale wartości dodatkowej) - dziś też funkcjonuje ten model ale zmienił się charakter kapitału

1. Społeczeństwo informacyjne - charakter kapitału sieciowego (nie koniecznie pieniądze)

2. Dziś: kryzys jest elementem integralnym życia społecznego, ciągle obecny (od 15 lat w komunikowaniu społeczny i medialnym), przedmiot analizy ze względu na oddziaływanie na społeczeństwo

3. Model zbudowany po rewolucji październikowej, po lutowej (1905r.), po pozostałych dokonaniach rewolucyjnych

1. Rewolucja nastąpi w najbardziej uprzemysłowionych państwach (podobnie jak w Stanach Zjednoczonych)

1. Francja, Anglia - Niemcy traktował trochę ostrożnie

2. Przesuwanie człowieka na pozycję kreatora

1. Technologia, nowe maszyny zastępujące różne procesy produkcji, zastąpienie siły fizycznej

4. System materializmu historycznego jest otwarty

5. Rewolucja bolszewicka odbyła się w państwie najbardziej zapóźnionym ekonomicznie

1. Państwo - model azjatycki (ziemia, ludzie są własnością satrapy)

2. Awangarda ruchu robotniczego - pewna forma zinstytucjonalizowanej alienacji (inteligencja a siła robotnicza), model alienujący (rozrywa proces produkcji)

3. Media w tym układzie miały stanowić pas transmisyjny

1. W jedną stronę jedzie i w drugą

2. Miał łączyć pewne rozważania teoretyczne z praktyką produkcyjną i wyniki praktyki produkcyjnej miały być przekazywane do centrów decyzyjnych o charakterze politycznym, które miały podejmować decyzje

4. Media służyć do sprzężenia zwrotnego między awangardą polityczną a klasą robotniczą, miały charakter ideologiczny, miały antycypować zaistniały stan rzeczy

1. Idea społeczeństwa bezklasowego

5. Powstanie państwa, które stało się klasą panująca (eksploatowanie dalej siły roboczej, dalsza walka o władzę i z władzą)

1. Kompleks militarno-wojskowy (napędza rozwój społeczeństwa industrialnego, on de facto rządzi tym systemem)

6. Charakter mediów podporządkowany walce z wrogiem wewnętrznym (pozostałe elementy klas panujących poprzedniego systemu) i zewnętrznym (zagrożenie dla tego systemu państwowego - chcieli zbudować system bezpaństwowy)

6. Istnieją dwie doktryny. Pierwsza: Trockiego - rewolucja powinna się rozprzestrzeniać automatycznie na cały świat i budować Stany Zjednoczone Europy (po rewolucji bolszewickiej, po pokonaniu koalicji trzeba było maszerować na Paryż, tam kontaktować się z Amerykanami i budować system globalny społeczeństwa bezklasowego, bezpaństwowego)

7. Druga: Lenina - budować jedyne państwo i państwa satelitarne, które dalej będą rozprzestrzeniać ten model społeczny (media - pas transmisyjny z ogółem ludzi pracy, informacje o charakterze ideologicznym)

1. Media miały antycypować przyszłe stany rzeczy

2. W każdej redakcji medialnej byli „przedstawiciele” (1/3), reprezentanci interesu społecznego

3. Ideowość i agitacja: postęp technologiczny, proces produkcyjny nie może nastąpić postęp bez agitacji, która ma wskazywać cele i pewne odrzucać, organizować proces produkcji

4. Media prowadziły wojnę ideologiczną z wrogiem wewnętrznym i zewnętrznym, a agitacja była formą, dziennikarstwo musiało mieć charakter partyjny (nie muszą należeć do partii mogą być „bezpartyjnymi bolszewikami”, ale muszą realizować ideologię, wytyczne, doktrynę)

1. Przebudowa ideologiczna: żeby robotnicy bronili interesu ogólnego, społecznego (komunistycznego)

2. Egoizm grupowy (związki zawodowe zawsze działają na poziomie egoizmu) - lekarze chcą zarabiać kosztem pielęgniarek, a pielęgniarki kosztem farmaceutów

3. Powinny być podporządkowane agitacyjnie mediom

5. Działalność agitacyjna mediów

1. Komentować informacje (nacechowane aksjologiczne), odrzucać te informacje obco klasowe, a przyjmować te właściwe danej klasie robotniczej

2. Angażowanie ludzi do działalności o charakterze również rozwoju duchowego (by ludzie pracy mogli adekwatnie uczestniczyć w reprodukcji poszerzonej)

6. Ludzie pracy są ostatnimi podmiotami komunikowania

4. Odmiana modelu marksistowskiego - model chiński „permanentnej rewolucji” (Mao Tzetung)

1. Nieustannie dokonywać zmian świadomościowych oraz zmian o charakterze produkcyjnym

2. Alienująca struktura miejska - zagrożenie rozwoju sprawiedliwości społecznej, dlatego: edukacja przez pracę (agitacja i zmiana świadomości społecznej)

1. Wysyłanie studentów na praktyki - jak funkcjonuje świadomość społeczna na różnych poziomach

2. Forma „autokrytyki” była na porządku dziennym (przed publicum) - zmiana, odszekiwanie poglądów

3. Dziennikarz musi tworzyć postęp ideowy i rozwijać społeczną sferę produkcji

1. Fakty należy rozważać z pozycji aktualnego znaczenia pokazać ich genezę klasową, historyczną

2. Dziennikarz musi być ideowym komunista („dziennikarz to oczy, uszy i usta partii”)

4. Kwestia istnienia indywidualnego jest mniej ważna od istnienia zbiorowego

5. Model komunizmu chińskiego odnosi sukcesy w gospodarce, staje się jednym z głównych mocarstw (inne mocarstwa są głęboko zadłużone w Chinach)

5. Media jako środki produkcji, daje się wyróżnić trzy formy organizacji mediów

1. Pracownia: każdy dziennikarz musi się znać na tych sześciu elementach (malutkie radia internetowe lub zwykłe, lokalne, czy sub-lokalne radia, gazetka)

1. Człowiek mediów wielowymiarowy

2. Manufaktura: radio akademickie, radio lokalne, dzielnicowe - zespół dzieli się na dwie części: 1) produkcja i marketing a druga grupa: 2) redakcja informacji

1. Dwa typy dziennikarstwa wśród ludzi mediów

3. Fabryka informacji (koncern medialny): ściśle wyspecjalizowane role, proces produkcji medialnej jest sześcioetapowy - nie rozlicza się etapów ze względu na efektywność oddziaływania na publiczność czy ewentualnie na pełnioną misję, ale na zysk, który przynosi tej fabryce informacji, skład:

1. Producenci i redaktorzy (planują całe przedsięwzięcie od strony finansowej)

2. Producenci, redaktorzy i wydawcy (poszukują konkretnych mediów i optymalizacji produkcji w tych mediach)

3. Reporterzy, operatorzy i ekipy medialne (zbierają bazy materiałów, wciągają interaktywnych odbiorców do wspomagania mediów w komunikowaniu)

4. Montażyści, redaktorzy i producenci wydań (redagowanie i wybory kanałów komunikacyjnych)

5. Prezenterzy, redaktorzy konkretnych wydań, realizatorzy konkretnych wydań (docieranie do odbiorców)

1. Prezenterzy: aktywiści medialni, osobiście przekazują do wskazanej targetem publiczności informacje (są to też liderzy opinii publicznej)

2. Skrywają się za nimi producenci (za realizatorami)

6. Są nie tylko narzędziami komunikacji ale także narzędziami konsumpcji, bo finalnie rozlicza się ich ze sprzedaży (jak nie daje zysku to przestaje funkcjonować i konkurować)

4. Każdy proces komunikacji społecznej składa się z kilku etapów: produkcji, dystrybucji, redystrybucji, informacji, przekazu i rozrywki

5. Elementy: planowanie działań, zbieranie, selekcja i redagowanie informacji, wytwarzanie (przenoszenie na nośniki) i jej dystrybucja w społeczeństwie

6. Marksistowska teoria mediów; cztery wyróżniki marksowskiej/nazistowskiej koncepcji mediów

1. Media masowe w posiadaniu burżuazji

2. Media działają w interesie pracy, właścicieli środków produkcji

3. Media promują fałszywą świadomość robotników

4. Media są niedostępne dla opozycji politycznej

7. Zadaniem mediów według Denisa McQuila (postulat wynikający z tej koncepcji marksistowskiej mediów masowych) jest produkowanie kultury masowej, kultura masowa musi być:

1. Nietradycjonalna (przekształcenie industrialne. Masa społeczna automatycznie zmienia miejsce zatrudnienia)

2. Nieelitarna (kompetencje ludzi są stosunkowo niskie, poświęcają się oni pracy, nie należą do klasy próżniaczej)

3. Masowo produkowana (media muszą przyjąć formę przedsiębiorstwa, koncernu medialnego)

4. Popularna (odwoływanie się do wartości przeciętnych, utylitarnych, rzadziej etycznych, sakralnych)

5. Komercyjna (Gordon Moore: wielkie ilości produktów medialnych sprzedawane po stosunkowo niskiej cenie)

6. Zhomogenizowana (upodobnienie się do siebie)

8. Osiągnięcia Elizabeth Noel-Neumann (1974 i 1984)

1. Media mogą inspirować lub hamować komunikowanie interpersonalne

1. Komunikowanie medialne zawsze odbywa się w akompaniamencie interakcji np. spotykają się i mówią co usłyszeli w mediach (media inicjują komunikację interpersonalną) i dodają swoje opinie

2. Działalność mediów jest ograniczona

3. Wszystkie badania muszą być probabilistyczne i systematycznie prowadzone

4. Komunikowanie interpersonalne odbiega od masowego więc wpływ masowości na interpersonalność jest prawie żaden

2. Pokazuje, że koncepcja publiczności Rousseau i Locke'a jest już historią

3. Działalność - w 1947 roku zakłada instytut do badań demoskopijnych i rozpoczyna systematyczne badania opinii publicznej w dwóch aspektach

1. Wpływu mediów na publiczność

2. Wpływu komunikowania interpersonalnego na to jak przekaz medialny jest akceptowany, rozsiewany1965r.

1. Poniosła klęskę ponieważ nie doceniła badań komunikowania interpersonalnego

4. W 1976, 1979 i 1984 roku - dopiero wtedy ukształtowała się do końca koncepcja spirali milczenia (badanie preferencji wyborczych)

1. Wskaźniki: która z partii ma największe szanse; budują oczekiwania, że na nią oddadzą głos; 2-3 warstwowa opinia publiczna: charakter racjonalny (intersubiektywny, zewnętrzny), charakter grup aksjologicznych o mniejszej lub większej aktywności medialnej i głębokie/podświadome oczekiwania wyborców

2. Bez zaufania publicznego żadna władza się nie utrzyma (niekoniecznie zgodne z tym co myślą)

3. „Vox populi vox Dei” - kompromis między głosem Boga, rozsądku i elementów przypadkowych

4. Ludzie chcą identyfikować się z ogółem (oddadzą głos na wygranego), boją się wykluczenia społecznego, często nie ujawniają swoich poglądów lub kłamią. Desocjalizacja postaw ludzkich, ludzie nie chcą wyjść na „frajera”

5. Komunikowanie masowe - 2 etapy

1. Okres medialny - z większym lub mniejszym oddziaływaniem mediów

2. Warstwa komunikacji społecznej, która dopiero kulminuje w sytuacji kryzysowej jaką są np. wybory

6. Im wpływ mediów odleglejszy to bardziej słaby

1. Emfaza musi być odpowiednio dozowana

2. Wpływ może być długoterminowy gdy między okresem medialnym a komunikacją społeczną jest pozytywne sprzężenie zwrotne

7. W sytuacji zmiany politycznej w ludziach budzi się czujność i zaczyna działać konformizm, zamykanie się w sobie (decyzje niezgodne z własnymi przemyśleniami)

8. Zagadka w roku wyborczym 1965.

1. Najpierw badania pokazują co innego przez cały rok, a opinia publiczna wycina numer

2. W ostatnim miesiącu spada poparcie dla faworyta a zwiększa się dla tego drugiego

3. „Szybkie nożyce” (last minute swing) - rewolucyjna zmiana opinii publicznej jako naszej „skóry społecznej”

9. 
   Mechanizm spirali milczenia (na podstawie McQuail, Windhal, 1993) - nie działa w systemie totalitarnym

Poparcie dla opinii odmiennej ujawnionej

w komunikacji interpersonalnej

­

Opinia przedstawiana Liczba ludzi, którzy rezygnują z otwartego

w mediach jako wyrażania opinii odmiennej i/lub zmieniają

dominująca. poglądy porzucając opinię odmienną na rzecz

opinii dominującej.

10. Goban-Klass różne formy opinii publicznej, dopełniając rozważania w/w

1. 
   
   Opinia dystrybutywna - suma opinii jednostkowych (gdy media silnie oddziaływują)

2. Opinia żywiona - głębokie przekonanie jednostki ujawniające się w sytuacjach kryzysowych

3. Opinia społeczna - wypowiedzi funkcjonujące niezależnie od przekazu medialnego w małych grupach (różna od opinii prywatnej każdego z uczestników, podzielanie pewnej zbiorowej opinii)

4. Durkheim, Locke - na opinię publiczną mają wpływ innowacje i mody

1. Liczą się nowi ludzie i nowe szkielety ideowe

5. W sytuacji zmiany politycznej w ludziach budzi się czujność i zaczyna działać konformizm, zamykanie się w sobie (decyzje niezgodne z własnymi przemyśleniami)

Teoria krytyczna społeczeństwa a komunikowanie społeczne.

M. Horkheimer, Th. W. Adorno, H. Marcuse, J. Habermas (także E. Fromm). “Przemysł komunikacyjny”, “Umysł instrumentalny”

1. Szkoła frankfurcka - nazywana neomarksistowską - instytut do badań społeczeństwa (lata 20 XX wieku)

1. Zadanie: opis, badanie społeczeństwa - traktował socjologię jako inżynierię społeczną, która bezpośrednio uczestniczy w życiu społecznym, diagnozuje, opisuje, wyjaśnia wszystkie przemiany społeczne

2. Inspiracje szkoły: materializm historyczny K. Marksa, koncepcja rozumu absolutnego - tzw. heglizm, badania nad podłożem świadomości o charakterze psychoanalitycznym zapoczątkowane przez Z. Freuda i C. G. Junga, elementy myśli egzystencjalnej (osamotnienie jednostki), elementy metody fenomenologicznej (poszukiwanie istoty zjawisk)

3. Teoria krytyczna społeczeństwa: krytyka społeczeństwa liberalnego i negatywnych zmian

4. Główne pojęcia: rozum instrumentalny - transformacja rozumu ludzkiego, pod wpływem oddziaływania mediów, która powodowała, że stawał się przedłużeniem maszyny (urzeczowienie, rozum wykonawczy, metafora taśmy)

1. Rozum typowo wykonawczy w systemie produkcji (metafora taśmy)

5. Media w tym samym czasie stały się systemowe, funkcja: produkcja apetytów i dóbr konsumpcyjnych, liczy się wydajność (dochód), źródło produkujące fałszywą świadomość, pseudopotrzeby (napędzają akumulację kapitału)

6. Wynik: powstanie człowieka i społeczeństwa jednowymiarowego

1. Ludzie stają się bezkrytyczni, anonimowa masa, skierowani na produkcję, konsumpcję (umysł instrumentalny), nie partycypowali w działalności typowo kreatywnej

7. Cel badań instytutu: zrozumienie teorii społecznej, która funkcjonuje w praktyce społecznej

1. Nawiązanie do Maxa Webera

2. Istota władzy (również system medialny); kwestia rodziny/familii (zmiany, jak funkcjonuje rodzina nuklearna); czym staje się kultura (rzeczą i towarem); autorytet „głowy rodziny”

3. Media mają charakter represywny, represjonują świadomość, osobowości wyalienowane, urzeczowienie

2. Pierwsze badania (opublikowano w 1936r. „Autorytet i rodzina”). ETAP EUROPEJSKI

1. Pierwszy raz zaobserwowali, że w społeczeństwie kapitalistycznym następuje nadwyrężenie i rozpad rodziny nuklearnej (kobieta musi iść do pracy, mężczyzna traci pracę i prestiż głowy rodziny)

2. Miejsce autorytetu w rodzinie zamiast ojca zajmują media (dysfunkcja rodziny, rozpad, rozwój patologii społecznej)

3. Działanie represyjne system umediów publicznych czy prywatnych

1. Duch filozofii Heglowskiej - rozumu absolutnego (podporządkowanie „ja” totalnemu, ordnung must sein)

2. Świadomość indywidualna i społeczna jako mechanizm rozwoju w takim a nie innym kierunku („ja”)

4. Teoria musi mieć charakter krytyczny, negatywny; musi umieć rozbijać struktury alienujące, by otwierać rozum indywidualny i zbiorowy na zmiany zachodzące w świecie

5. Krytyka socjologii instytucjonalnej, bo opisuje społeczeństwa post fatum (de facto nie ma nic do powiedzenia)

6. Metoda badawcza Kartezjusza (metamtyzacja, zaniechanie badań jakościowych) ≠ trzeba zwracać uwagę na badania jakościowe

1. Każde badanie ma wskazywać uwarunkowania społeczne i zależności systemów aksjologicznych i wyborów ludzkich

2. Nie ma socjologii niezależnej (społeczeństwo musi wiedzieć skąd się bierze taka postawa), ważna jest ludzka praktyka (praxis)

7. Teoria krytyczna nie zgadza się z determinizmem mechanistycznym społecznym

1. Współczynnik ludzki jest tym, który determinuje kierunek rozwoju społeczeństwa

2. Teoria socjologiczna musi antycypować przyszły wygląd społeczeństwa (to w jaki sposób ludzie będą w przyszłości preferowali wszystkie zmiany technologiczne w obrębie społeczeństwa)

3. ETAP AMERYKAŃSKI (USA) [glówni przedstawiciele tego ruchu przenieśli się do USA)

1. Główne teksty dotyczące kolejnych faz teorii krytycznej społeczeństwa

1. „Dialektyka oświetlania rzeczywistości”, „Dialektyka negatywna” Adorno

2. Obserwacje konfliktów w USA: „Jednowymiarowy człowiek” Marcuse

3. „Eros i rewolucja” - zmieniono koncepcję rozumienia rewolucji społecznej, powstała filozofia nowej muzyki - jak muzyka faszystowska homogenizowała ludzi do walki zbrojnej

2. Funkcjonowanie rozumu instrumentalnego

1. Idee w umysłach i jaźń zostały zredukowane, przetransformowane do narzędzi (media)

1. Człowiek o tyle się liczył o ile mógł koparką lub traktorem wyrobić 200 lub 300% normy

2. Cały zysk przeznaczał na produkty, więc wzrastała anonimowa siła kapitału (kapitał wraca to właściciela środków produkcji)

2. Zachwianie: „Najpierw być człowiekiem a potem ewentualnie cokolwiek mieć”

3. Człowiek - maszyna społeczna, życie społeczne - technologiczna maszyneria, proces dehumanizacji (grozi zniszczeniem natury człowieka)

4. Podporządkowanie człowieka idei pracy; krytyka społeczeństwa socjalistycznego, frankfurtczycy głosili ideę konwergencji

5. Porównanie nazistowskich Niemiec i Stalina

1. Prasa stanowi narzędzie alienacji

2. Powinna się rozwijać dialektyka negatywna (media alternatywne)

6. Krytyka socjologii leninowskiej, deformacje w materializmie historycznym

1. Ideologia i manipulacja, lata 70 - rozruchy studenckie, powstanie nowej lewicy

3. Dialektyka oświecenia

1. Kategorie oświeceniowe; doprowadzenie do powstania społeczeństwa industrialnego

2. Państwa przeciwstawione myśli politycznej

3. Tzw. rozwój myślenia postępowego i ustanowienie panowania pozytywnych struktur kreacyjnych

4. Wiedza miała dawać panowanie nad sobą i światem

5. Spowodowanie postaw legitymizacji, wzrost siły manipulacji

6. Teoria poznania: charakter podmiotowo-przedmiotowy

7. Sprowadzenie procesu interakcji do wartości typowo wymiennej (niskie pobudki, instynkty związane z wolnością konsumowania)

4. Media: produkowanie fałszywych potrzeb konsumpcyjnych (na poziomie materialnym i świadomościowym)

1. Polska: funkcjonowanie Gierka: idea małej stabilizacji (konwergencja)

1. Kierowanie działaniem, sensem życia, aby dalej kreował fałszywe potrzeby

2. Adorno, Lazarsfeld: przemysł kulturowy jest oszukańczy, manipulacyjny

3. Główne narzędzie: telewizja (standaryzacja naszego życia, jak nie to represje o charakterze świadomościowym i podświadomościowym)

1. Reklama daje wspaniały świat: zbawienie „tu i teraz”

4. Negatywny wpływ na kondycję postaw człowieka

5. Kapitał musi odejść od produkcji wrogiej

1. Media pokazują dziedziny ubóstwa ludzi

2. Zbędna konsumpcja jest w stanie zabezpieczyć kilka miliardów ludzi

6. Opis zjawiska interakcji społecznej pracy i reprodukcji jako represję seksualną, wyzysk seksualny

1. Konflikt międzypokoleniowy prawie jak konflikt między właścicielem środków produkcji a proletariatem

1. Starzy mogą mieć wszystko za pieniądze, a młodzi nie mają środków aby sami się utrzymać

2. Wyzysk seksualny

1. Żywią kompleks Edypa na poziomie świadomościowym

2. Kompleks dążenia do śmierci i do Erosa (do życia)

3. Do śmierci: gwałt, zachowania sadomasochistyczne, do życia: za wszelką cenę chcą sobie ulżyć erotycznie

4. Transgresja kulturowa

5. Krytyka mediów masowych

1. Obwiniają media za naukę agresji społeczno-użytecznej, która prowadzi do intensywnych interakcji społecznych (walki między ludźmi), manipulowanie kategorią wolności

2. Pokazują różnego rodzaju dewiacje społeczne

1. Straszą ludzi w dwojaki sposób i represjonują. Cały czas ludzie żyją w niepewności społecznej (czy sąsiad nas nie zakapuje , czy na ulicy nie zostaniemy napadnięci)

2. Skutek: terror społeczny rodzi instytucje terrorystyczne, rozwija się terror uliczny, terror w środkach masowej komunikacji społecznej

3. Odpowiedź na terror kulturowy i państwowy instytucji państwa jako takiego i instytucji medialnych, które są na usługach państwa

Teoria działania komunikacyjnego J. Habermasa

Komunikationverhandlung (-en), Lebenswelt (świat życia ludzi)

1. Trochę historii

1. Lata 70, Jurgen Habermas - wraca do Europy ostatni frankfurtczyk, asystent T. Adorno, rozpoczyna IV etap krytycznej teorii społecznej w Niemczech (bardzo skorzystały na prawie Marshalla, rozwinęły gospodarkę kapitalistyczną i machinę ekonomiczną, najmocniejszą jaką Europa po wojnie wydała)

1. Specyfika kultury niemieckiej - pozytywne efekty życia gospodarczego

1. Zamiłowanie do porządku i odpowiedzialności społecznej

2. Niemcy dostali tanią siłę roboczą, pomogło to rozbudować wielki kapitał niemiecki

2. Powstanie wspólnoty europejskiej - Niemcy odgrywały kluczową rolę

3. System mediów niemieckich uległ amerykanizacji. Telewizja, media publiczne przegrały walkę z mediami komercyjnymi, które funkcjonują jako instytucje przedsiębiorstwa komercyjne (głównie zysk)

4. Na gruncie i doświadczeniu niemieckim, w oparciu o koncepcję funkcjonalistyczne, anglosaskie oraz dramaturgiczną teorię komunikacji i koncepcje teorii systemowej Habermas buduje koncepcję tzw. działania komunikacyjnego (działań komunikacyjnych)

2. J. Habermas wydaje w latach 80/90 II tomy teorii działania komunikacyjnego

1. Zdaje sobie sprawę, że antagonizmy i konflikty społeczne należy rozwiązywać w drodze pokojowej negocjacji

2. Zdaje sobie sprawę, że system mediów jest wykładnikiem systemu społeczeństwa, ustroju społecznego RFN. Nawiązuje do pewnych ustaleń teorii funkcjonalistycznej (teorii mediów)

1. Postrzega media przez metafory mediów: w systemie liberalnym, demokratycznym, stanowią okno na świat, zwierciadło (odbija wydarzenia, zawsze pod pewnym kątem i nadaje odpowiedni kierunek), filtr (selekcjonują wydarzenia), drogowskaz/przewodnik i interpretatorem nadającym sens wydarzeniom, forum/scena (ta metafora jest kluczowa, scena debaty publicznej, z wielu stron dyskutuje się), ekran/bariera (rozwój Internetu; oddziela rzeczywistość od świata wirtualnego kreowanego przez media)

3. Koncepcja, że media produkują fałszywy obraz rzeczywistości, ale sądzi, że głównie dzieje się to z powodów technologicznych i kulturowych

4. Media mają bardzo kluczową siłę

1. Media przyciągają uwagę publiczności, kierują publicznością, zmieniają zachowania, poglądy, przekonania

2. Strukturalizują i definiują rzeczywistość

3. Legitymizują władzę (publiczną czy prywatną)

4. Są źródłem najpowszechniejszego przepływu informacji (jako szeroko rozwinięty system)

2. Jurgen Habermas: komunikowanie społeczne ma charakter co najmniej dwuwarstwowy

1. Inicjatorem wszelkiej komunikacji społecznej są media

2. Komunikacja społeczna rozgrywa się w II etapie, gdzie przez gate-keeperów, liderów opinii publicznej, całe komunikowanie dochodzi do skutku

1. Ważne jest by w tych dwóch etapach komunikowaniu towarzyszył proces negocjacji, żeby ludzie podejmowali określone działania, które precyzują i budują porozumienie i zgodę między nimi

3. Próbuje dokonać rekonstrukcji materializmu historycznego - stanowi to teoria działań komunikacyjnych

1. Kwestia centralna: ewolucyjne ujmowanie społeczeństwa

2. Zwrócenie uwagi aby stosunki między państwem - nadbudową świadomościową, prawną kulturową a systemem produkcji pozostawały w miarę w zgodzie

3. Model negocjacyjny ma służyć do znoszenia sposobów wykorzeniania, alienacji ludzi ze świata życia i likwidacji interpersonalnych barier w komunikowaniu

4. Aby to się powiodło, trzeba dokonać oceny pojawiających się konfliktów pomiędzy nowymi technologiami a postawami świadomościowymi ludzi, którzy wchodzą w ten proces komunikowania

1. Ludzie komunikują się też z narzędziami, nie tylko z innymi ludźmi

5. Zmniejszyć rozwój technologiczny fenomenu rozumu instrumentalnego, który zawsze musi się pojawić w procesie produkcji, która jest związana z kategorią pracy, interakcji społecznych

6. Warunkiem, aby teoria działania komunikacyjnego, się powiodło musi być wysoki poziom prawa i wysoki poziom moralności - stanowią zabezpieczenie dla płynnego sposobu komunikacji

1. Niemcy rozwinęli system konsultacji społecznych (konstruktywne rozwiązania) - aby mogli uczestniczyć w reprodukcji poszerzonej

3. Ludzie żyją w dwóch systemach

1. Lebenswelt - świat życia codziennego

1. Powstaje w wyniku socjalizacji pierwotnej; w procesie produkcji powstaje nowy system, który wciąga człowieka w inny świat (alternatywny, sztuczny - samo zderzenie się nowych technologii ze światem życia powoduje wyobcowanie i alienację)

2. Aby mogło wystąpić komunikowanie i kolonizowanie lebensweltu: ludzie muszą ze sobą rozmawiać, uzyskiwać przed-rozumienie, zgodę, porozumienie by mogli podejmować działania komunikacyjne i realizować swoje cele osobiste

3. Język - narzędzie komunikowania, musi odwoływać się do świata znaczeń, zastanego, który człowiek w swojej socjalizacji zdobył

1. Język musi kultywować wartości, cały system aksjologiczny, bo inaczej kolonizacja przez system prowadzi do konfliktów

2. Np. zbudowanie nowej fabryki w nowym miejscu bo jest tam duże bezrobocie

4. Media muszą funkcjonować jako scena i ekran, który styka aktorów komunikacji i dają możliwość porozumienia się, wyartykułowania własnych celów i dojścia do pozytywnych rozstrzygnięć

5. Lebenswelt, świat życia charakteryzuje się określoną socjalizacją (sposób rozumienia kobiety, mężczyzny, dziecka, religii, chodzenia do szkoły), socjalizacja pierwotna

1. Jeśli do takiego świata wkroczy nowy przedstawiciel i będzie chciał tam wybudować np. fabrykę to trzeba się porozumieć z tymi ludźmi, uzyskać zgodę i akceptację. Jeśli chcę coś osiągnąć, dogadać się (np. Ślązacy - kluski śląskie, musi oprzeć interes o „kraj”, że dalej będą Ślązakami)

6. Działanie komunikacyjne, formy

1. Celowe/egoistyczne - jak najlepiej wyeksploatować środowisko przyrodnicze

2. Działanie strategiczne - wyartykułowanie celów, trzeba doprowadzić do debaty publicznej i pokazać wartość własnego roszczenia i poddać go pod proces negocjacji (nie możną żądać)

7. Różne strategie wspomagające proces negocjacji - medium wspomagające medium systemowe - pieniądze, medium psychoanalityczne (trzeba ludziom pokazać, że nie będą partycypować we władzy i nie będą mieć wpływu na reprodukcję ich Lebensweltu w czasie kolonizowania przez nowy system), sposób związany z działaniem prawa i moralności (system moralny, napiętnowanie moralne); system prawny (zamkniemy cię), zastraszanie (jak nie to )

1. Kooperują ze sobą

2. Komunikowanie w sieci (kopia świata realnego)

1. Rzeczywistość wirtualna, w której świat życia ludzi jest nieobecny

2. Żeby komunikowanie mogło się powieść trzeba wykreować namiastkę Lebensweltu w rzeczywistości wirtualnej; żeby ludzie rozumieli i mogli się odwołać do sensów i znaczeń

3. Bardzo ciężka sprawa, kosztuje wiele pieniędzy i środków; wprowadzić technologie, nauki aby oni sami w nowym świecie wirtualnym, który jest kopią świata realnego, mogli funkcjonować i porozumieć się z nimi

4. Cele egocentryczne i strategiczne

4. Jurgen Habermas vs Niklas Luhmann (dyskusja)

1. Luhmann opisywał ewolucję systemową społeczeństwa, wyłanianie innowacyjnych podsystemów, które mają testować czy adaptują nowe grupy ludzi poddawanych nowym technologiom, lepiej od starych. Jeśli się sprawdzają to wracają jako integralna cześć systemu i podnoszą elastyczność rozwoju społecznego, jeśli nie to są odrzucane

2. Działanie komunikacyjne, teleologiczne, strategiczne, Lebenswelt, kolonizacja jako przebudowa Lebensweltu pod wpływem działań komunikacyjnych i media systemowe (wspomagające skuteczność negocjacji)

3. Medium łączące ludzi: język, komunikowanie społeczne to komunikowanie medialne, dochodzi do siebie w pełni dopiero w komunikowaniu interpersonalnym i społecznym

4. Możliwość „przedrozumienia” więc i porozumienia, rozumienia - wtedy dopiero komunikowanie może się rozwijać w społeczeństwie

1. Doświadczenie niemieckie - umiejętne wykorzystanie mediów, teorii negocjacji w komisji trójstronnej spowodowało, że Niemcy stały się jedną z wiodących gospodarek, z pożytkiem dla wszystkich stron

2. Misja negocjacyjna systemu mediów publicznych i prywatnych w Niemczech

5. Świat życia według Jurgena Habermasa; system

1. 
   Podwójne strzałki odnoszą się do świata

2. Strony, które się komunikują to aktorzy (ta która siedzi w Lebenswelcie i ta, która chce go skolonizować)

3. Aktor A1 i A2, żyją w świecie obiektywnym (góry, rzeka, morze, pustynia)

4. Tworzą tam świat społeczny (system interakcji społecznych) pierwotnie zdeterminowany przez świat obiektywny

5. W oparciu o to tworzą sobie świat w głowach, ale każdy z nas należy do grupy etnicznej

6. Tworzą wspólnoty intersubiektywne

7. Może powstawać z nich świadomość obiektywna (państwa np.)

1. Nie może być naruszona bo świadomość państwa byłaby naruszona

8. Aktorzy mogą zmienić własną subiektywność i własny świat intersubiektywny

9. Grupa aktorów (1), którzy wchodzą i chcą komunikować musi część własnej świadomości pokryć ze świadomością tubylców, których będą kolonizować

10. Wtedy jest przed-rozumienie, porozumienie i zgodę i bez komplikacji

11. W świadomości subiektywnej odbywa się komunikowanie

Ekonomia polityczna komunikowania (nurt brytyjski) i wikinomia

Sean Mac Briefe, Norbert J. Schiller (USA), T. Varis, K. Nordenstreng, P. Golding (Finlandia), J. Galtung, N. Graham, G. Murdock (Wielka Brytania). J. Benkler, D. Tapscott (USA) i A. D. Williams (Wielka Brytania) - “Wikinomia” (książka, termin wprowadzony przez Benklera)

Kategoria imperializmu i neoimperializmu komunikacyjnego - opis komunikowania analogiczny do koncepcji krytyki mediów masowych, szereg oddziaływania mediów masowych

1. Ekonomia polityczna komunikowania zakłada determinizm ekonomiczny w komunikowaniu

1. Pojmuje komunikowanie jako określony sposób produkcji, media masowe jako fabryki, koncerny informacji nie tylko o charakterze lokalnym, państwowym ale w wymiarze też globalnym

2. Analiza komunikowania daje się opisać przy pomocy pojęć natury ekonomicznej, politycznej oraz socjologii komunikowania

3. McQuail: dialektyka marksistowska jest dobrym źródłem krytyki komunikowania masowego, opartego na ekonomicznym modelu funkcjonowania gospodarki kapitalistycznej

1. Wielkie koncerny medialne, które mają stać się globalnymi narzędziami komunikowania, mieszczą się w teorii wartości pracy, alienacji, błędnej/fałszywej świadomości, walki klasowej - te zjawiska w tych kategoriach można opisywać, wyjaśniać

2. Związki funkcjonalne i strukturalne między bazą ekonomiczną a nadbudową świadomościową społeczeństwa - też można tymi klasycznymi wyjaśniać

3. Koncepcja klasyka materializmu historyczne daje adekwatną i właściwą metodę, narzędzie do opisu środków komunikowania masowego jako formy przemysłu kulturowego (typowo ekonomicznego)

4. Media w rozwiniętym systemie industrialnym mają charakter typowo kapitalistyczny czego wyrazem jest organizacja pracy i produkcji medialnej

1. Kategoria: surowce, technologia, praca, produkcja, reprodukcja oraz cyrkulacja - typowe kategorie związane z ekonomicznym opisem zjawiska

2. Koncerny medialne: albo właściciele mediów są bezpośrednio członkami klasy kapitalizmu, albo pośrednio za każdym koncernem stoją lobby kapitalistyczne (cel: wydajność ekonomiczna, odpowiednia konsumpcja)

5. Kapitał nie tylko ma charakter narodowy ale w rozwiniętym systemie (kapitalistycznym) tworzy tzw. imperializm ekonomiczny

1. Rynek światowy jest wspólny, poza granicami

2. Konsumpcja ma charakter uniwersalny, globalny - produkcja o charakterze komunikacyjnym powinna mieć taki charakter, powinna dążyć do zniesienia granic o charakterze politycznym

6. Media żeby uzyskać (zgodnie z ideą paradygmatu politycznego, dominującego) cały rynek globalny blokują i hamują aktywność i mobilność zorganizowanej opozycji kulturowo-komunikacyjnej

1. Rozwój komunikowania alternatywnego zostaje bardzo szybko ograniczony

2. Jeśli zostanie dopuszczony to w ramach paradygmatu dominującego

3. Zadanie mediów: zhomogenizowanie społeczeństwa w wymiarze globalnym

7. Teoria stanowi oskarżenie społecznej kontroli kapitalistycznej narzucanej przez systemy medialne

1. Żąda aby w pełni rozwinęła się forma ustroju demokratycznego, walki politycznej i o dostęp do władzy nad mediami przez przedstawicieli publiczności

2. Środki komunikacji społecznej są jednym z najpotężniejszych instrumentów w ręce klasy panującej

1. Demokracja w pełni rozwijać się nie może, gdy nie będzie regulacji międzynarodowych

3. Ten kto ma własność ekonomiczną środków komunikacji ten rozpowszechnia przekazy, informacje które legitymizują te wartości społeczne i klasowe, które wspomagają akumulację kapitału

4. Grupa społecznie panująca mająca środki przekazu (pośrednie lub bezpośrednie) tworzy i rozpowszechnia myśli, sposoby, style życia, formy pracy, konsumpcji, dystrybucji zgodnych z koncepcją mechanizmów akumulacji kapitałów (fałszywa świadomość)

1. Zgodne bezpośrednio z interesami systemu, legitymizowały stan władzy

8. Odwołanie do rozstrzygnięć idei szkoły frankfurckiej

1. Kategoria przemysłu kulturowego i wskazała, że informacja jest towarem

2. Opis produkcji medialnej w procesie komunikowania jako tzw. produkcji seryjnej pod względem kulturowym

1. Zadanie: narzuca określony model społeczeństwa produkującego, konsumującego i zaspokajającego pozorne albo fałszywe potrzeby konsumpcyjne

1. Tak tworzy się cykliczny młyn społeczny o charakterze jednowymiarowym, którego jedynym celem jest wydajność, akumulacja kapitału

2. Ulegają temu ze swej natury media komercyjne ale również media publiczne

2. System komunikacji staje się motorem rozwoju przemysłu, główna rola: telewizja

1. Logika rynku określa funkcje przekazu i kryteria rentowności, zysku

2. System medialny wyznacza rolę strategiczną jako środka inwestycji i rentowności kapitału: programy giełdowe (siła systemu z połowy lat 70); prasa ekonomiczna kreują kondycję kapitału

3. Państwo rozwinięte vs rozwijające się - szereg nierównowag i sprzeczności interesów ekonomicznych

1. Celem ekonomii politycznej, jest zniesienie nierównowagi światowej związanej z przepływem informacji w procesach komunikacji na skalę światową

2. Skutek: będzie mnożyć konflikty i pomnażać nierówności, rozwarstwienie społeczeństwa (bo: pozbawione możliwości posiadania własnych mediów)

3. Zjawisko neokolonializmu komunikacyjnego - badacze

1. Państwa, które są praktycznie niepodległe pozostają pod wpływem standardów lansowanych przez media masowe, związanych z produkcją kapitalistyczną (konsumpcja nastawiona na dobra wyprodukowane w centralach kolonialnych, nie odzwierciedla lokalnych systemów produkcji)

2. Np. produkcja bananów - bardzo tanio produkują, drogi eksport produktów lokalnych, nie są w stanie ich skonsumować

3. Komunikologiczne, ekonomiczne i w związku z przepływem towaru/informacji

4. Zarzut badaczy: wolność przepływu informacji, nie jest równoważna z wolnością przepływu towarów i usług, ponieważ media kształtują taki sposób konsumpcji, których lokalne gospodarki nie wytworzyły

5. Ubożenie i ruchy emigracyjne - rozwój lokalnych gospodarek nie jest możliwy tutaj

6. Ten imperializm medialny rozwarstwia społeczeństwo

4. 70/80 - badania (USA, Wielka Brytania, Francja, Finlandia) nad kondycją mediów światowych

1. Nie ma „rodzinnych” mediów (robione na wzór mediów tpowych kolonii, imperializm kulturowy jako ostatnia forma imperializmu ekonomicznego)

2. Po II Wojnie Światowej Wielka Brytania straciła w przestrzeni anglojęzycznej panowanie nad światem, to miejsce zajęło USA (przejęła formy intratne )

3. Mariaż, połączenie przemysłu medialnego (o charakterze ekonomiczno-kulturowym) i militarno-wojskowego

1. Media stały się przedłużeniem całego systemu komunikacyjnego

2. Zimna wojna, żelazna kurtyna - efekt zmilitaryzowania i ideologizacji kapitalistycznej systemu mediów globalnych (interesy amerykańskie)

3. Interesy amerykańskie

1. Bierze się to z prostego rachunku ekonomicznego iż komunikacja stała się wielkim globalnym biznesem

1. Shiller: wprowadza kategorię komunikacyjnego biznesu

2. Dynamika rozwoju komunikowania do pewnej granicy może korzystać z doświadczenia przemysłu wojennego

3. Ten mariaż wzbogacony o kwestię: przemysł wojskowy powiązany z rozrywkowym

1. 
   Liczba filmów gangsterskich, szpiegowskich (Agent 007 - model brytyjski; USA)

2. 
   Agresja, gwałt, przemoc to element kultury komunikacji

3. Ostatni etap, który przejmuje ten dominujący paradygmat (militarno-komunikacyjny): wojna w Jugosławii, Iraku; dziennikarze podobnie jak żołnierze są na linii frontu (dziennikarstwo frontowe, wojenne)

4. Także dreszczowce (pożary, huragany, powodzie, pożary, wyścigi)

4. A więc jedynym celem wolności przepływu informacji jest dalszy wyzysk całości świata w celu rozwoju typowego kapitału akumulowanego (najpierw w obrębie imperium brytyjskiego, a potem neokolonializm amerykański, kulturowy, wojskowy, ekonomiczny: lansowanie stylu życia)

5. Skutki: (gdy media publiczne w USA są mediami niszowymi) prymitywizm, trywializacja, walka „konkurencyjna” mediów

4. Koncepcja determinizmu ekonomicznego, czyli brytyjska i amerykańska ekonomiczna polityczna - teoria krytyczna, która miała za zadanie zastąpić rewolucję społeczną, polityczną w wymiarze globalnym tzw. rewolucją technologiczną (przyciągnąć uwagę do mediów, odciągnąć ludzi od problematyki społecznej i obiecuje amerykański styl życia)

1. „Koniec świata ideologii” - nasycenie i amerykanizacja mediów w wymiarze globalnym prowadzi do końca wieku ideologii, jedyną ideologią, która jest bezkonkurencyjna i dająca zyski jest ideologia postępu technologicznego i zysku ekonomicznego

3. Odpowiedź krytyczna jest doświadczenie portali społecznościowych Web 2.0 i powstanie nowej możliwości komunikacyjne, która wyrosła również w oparciu o technologię wojskową jakim jest Internet (Arpa itd.)

1. Uspołecznienie tych technologii dało możliwość nowego rozwoju ekonomii, gdzie model prosumpcyjny staje się modele wiodącym

2. Ten model odrzuca system korporacyjny o charakterze hierarchicznej organizacji przedsiębiorczej, nieelastyczny

1. America online gdy udostępniono to zauważono: , ludzie są w stanie stworzyć nowy kapitał sieciowy i nowe formy kapitału społecznego

2. Powstaje wartość kapitałowa - ma charakter typowo demokratyczny w skali globalnej, którą wcześniej przygotowywała ekonomia imperialna

3. 2006r. - publikuje w języku angielskim „Bogactwo sieci”

4. 2008r. - książka nawiązuje do modeli prosumpcyjnych pod kierownictwem D. Tapscotta i Williamsa

1. Książkę tę buduje cała masa internautów, którzy dostarczają materiałów, wybierają jej tytuł i nawiązują do modelu produkcji prosumpcyjnej charakterystycznej, wypracowanej przez wspólnoty wirtualne w ramach portali o charakterze głównie ekonomicznym

2. Powstaje przedsiębiorstwo nie pionowe, ale globalna „hala targowa” - przedsiębiorstwa sieciowe

1. Produkują, konsumują, fragmentaryzacja komunikowania, apetytów konsumpcyjnych

2. Komunikowanie masowe staje się komunikowanie masowym ale dla każdego, produkowanie staje się produkowanie masowym ale dla każdego

3. Rozwija się system produkcji halowej, bazarowej - podział osiowy sektorów produkcji

4. Model rozwiniętej global village, który jest konkurencyjny (peel production - czysta produkcja)

1. Zindywidualizowane produkowanie i konsumowanie

5. Największe doświadczenie, które były wzorem dla rozwoju nowej ekonomii, wikonomii: doświadczenia linuxa i wikipedii

1. Oparte o open source - otwarty dostęp do informacji, sieci, do ich wykształcenia do surowców i środków produkcji

2. Aby się to powiodło musiała się zmienić komunikacja w sieci z modelu p2p (peer to peer) na model m2m (many to many, wielu z wieloma)

3. Linux i wikipedia były pierwszym światowym doświadczeniem, które pozwalały wikinomii stać się wielkim społeczeństwem informacyjnym, o którym pisał Castells („Społeczeństwo informacyjne”)

1. Dotyczy to również całej wspólnoty nordyckiej, która wytworzyła nowy model produkcji wikinomicznej, który ma charakter socjaldemokratyczny

4. Trzy modele takie konsumpcji komunikowania i produkowania

1. Amerykański - który rozwarstwia społeczeństwo, na tych którzy mają dostęp i którzy nie mają

2. Singapurski - totalitarny, ogromny wyzysk przez nepotyczny system administracyjny

3. Nordycki - socjaldemokratyczny, hackerstwo społeczne, technologiczne

1. Dystrybucja nie jest akumulowana tylko przez jedną grupe ale przez państwo demokratyczne i socjaldemokratyczne jest systematycznie dzielone inwestycje w jakość życia, wykształcenie to czym charakteryzuje się społeczeństwo nordyckie

5. Doświadczenie ekonomiczne wikinomii

Brytyjska teoria krytyczna komunikowania - cultural studies

(Uniwersytet w Birmingham) R. Gray, R. Hoggart, R. Johnson, R. Williams, St. Hall, A. Gramsci

Feeling structure - rozwijają ją brytyjskie media, orz procesy wielokrotnego kodowania i dekodowania przekazu w mediach masowych ze względu na zróżnicowaną publiczność.

Kategoria ideologii i dominacji - media pełnią funkcje jako instytucje, starają sie dominować. Dominacja ideologiczna w komunikowaniu

Prekursorzy: M. Arnold („Kultura i anarchia”, zajmował się badaniami kultury, książka była źródeł inspiracji brytyjskich badaczy).

Po wojnie powstała brytyjska wspólnota narodów tzw. common world.

1. British culture studies

1. W Wielkiej Brytanii po wojnie było najwięcej kłopotów - neokolonializm, wpływ mediów brytyjskich - emancypacja klasy robotniczej (świadczenia socjalne na wzór Wschodu)

1. Kapitaliści, media, władza

2. 1983r. - CS - instytucja, która stworzyła podstawy do badań kulturowych nad komunikowaniem

1. Johnson podkreśla w tym roku interdyscyplinarny charakter badań Culture studies

2. 1984r. - pierwszy ośrodek badania (w roku 1986 zamknięty)

3. W każdym społeczeństwie, kultura jest różnorodna i zróżnicowana

4. Dwie warstwy teorii

1. Teoria hegemonii i teoria kultury (jako zjawiska zróżnicowania kulturowego)

5. Kapitaliści i burżuazja we Włoszech, nigdy nie sprawowali władzy

2. Władza

1. Odnosi się bezpośrednio do polityki, ujawnia się w kryzysie (konieczny jest przymus a więc kryzys), sprzężenie siły władzy

2. Jest tutaj odróżniona od hegemonii kulturowej

3. Właściciele mediów - uwaga zwrócona na przekaz kulturowy, proponuje nowy, uniwersalny świat

1. Zmiana postaw kulturowych, walka nie toczy się na poziomie władzy, zmiana znaczenia „kultury” jako całościowego procesu określającego cele ludzi

4. Ideologia klasy panującej narzucona ludziom, ma przekształcić wartości tak aby były na takim samym poziomie jak w klasie panującej

1. Wartości mają przysłonić interesy klasy panującej

2. Nawiązanie do koncepcji fałszywej świadomości, tu: celem jest zdominowanie świadomości genetycznej (związki ze swoimi klasami)

5. Zmiana wartości treści, hegemonia klasy jest dynamiczna

1. Podmiana wartości - zmiana warunków adaptacji, stworzenie pozorów możliwości wertykalnego awansu społecznego

3. A. Gramsci

1. W rozwoju procesu komunikowania masowego kapitaliści nie chcą sprawować władzy, bo ona ma charakter represyjny

2. Władza represyjna ≠ hegemonia kulturowa

1. Hegemonia kulturowa: rządzenie bez rządzenia; sprawowanie władzy bez rządzenia

2. Panowanie kulturowe nad społeczeństwem

3. Wprowadzenie do świadomości społecznej klas pracujących

4. Powoływanie instytucji mediów do rządzenia państwem bez posiadania władzy

4. Kultura

1. Warstwy kultury (Wielka Brytania): 1) elitarna, 2) życia codziennego, 3) dzika

2. Kultura 3P: pojeść, popić, popieprzyć (pobić się) - kreowana przez media komercyjne

3. Potrzeba liderów opinii i gate-keeperów; akulturacja

4. Jest tworzona i podtrzymywana zbiorowo, uporządkowana i wartościująca, dynamiczna (zmienia się) i jest przekazywana w czasie i przestrzeni

5. Analiza kultury jako formy ideologii budowanej przez media

1. Williams, Hall: życie codzienne poddawane jest trzem etapom rozwoju ideologii

1. Filozofia marksistowska - bariera między kulturą ludzi pracy a kulturą bogatych, potrzebna zmiana społeczna

2. Rozwój kultury w sferze behawioru - mimo podziału wszystko odbywa się podobnie

3. Etap twórczy/krytyczny - próba wydobycia wspólnych wartości i norm, ich wdrażanie

6. Etapy rozwoju kultury

1. Wyznaczenie terytorium kultury (np. język), w obrębie języka wyznaczenie tzw. form wiodących (media masowe), a potem procesy ekspansji

7. Gray: zjawiska związane z anarchią kulturową - przejaw rozwoju kutlruy, życia kultury, tym co napędza zmiany jest czucie wewnątrzkulturowe (ludzie nie zgadzają się na pewne sprawy ale nie potrafią sobie uświadomić jakie)

8. 1978r. - spojrzenie na kulturę robotniczą w Anglii

1. Media bogacą się na konsumpcji przekazu, papki kulturowej (pojeść…)

2. Media są narzędziem klasy hegemonistycznej, zarabiają na konsumpcji ogromne kwoty

3. Klasa kapitalistyczna (współwłaściciel mediów) się umacnia

5. Stuart Hall

1. Wszystkie media powinny kilkakrotnie kodować przekaz, aby był rozumiany przez wszystkich

2. System komunikacji w Wielkiej Brytanii jest podporządkowany monarchii

1. Trzeba wyeksponować w przekazie rodzinę królewską - podmiot emocjonalnie wiążący Brytyjczyków

2. Budowanie kultury czucia (główna kategoria hegemonii)

3. Media masowe są ideologiczne, są instrumentem klasy panującej, maskują walkę

4. Zastępcze działanie mediów

1. Nagłaśnianie afer, np. sprawa aborcji odciąga uwagę od walk między kulturami

5. Koncepcja przeciwstawnego (wielokrotnego) kodowania

1. Badania, kultura jako tekst nadający znaczenie życiu społecznemu

2. Komunikowanie społeczne jest próbą odczytania rzeczywistości jako tekstu; jak ludzie odczytują medialny przekaz?

3. Kultura walką między kodami systemowymi - każdy chce wdrożyć swój

4. Procesy dekodowania znaczeń, charakter najczęściej przeciwstawny

5. Publiczność: zbiór indywiduów, każdy ma możliwość własnego dekodowania (zależnie od płci, rasy, religii)

Koncepcja wielokrotnego kodowania (Hall)

Program jako dyskurs znaczący

Kodowanie struktury znaczeniowej (1) Dekodowanie struktury znaczeniowej (2)

Struktury wiedzy Struktury wiedzy

Struktury stosunków produkcji Ludzie Struktury stosunków produkcji

Infrastruktura techniczna Infrastruktura techniczna

6. R. Williams - determinizm komunikowania reklamowego

1. Wszystkie media, aby być rentownymi muszą produkować reklamy, czyli raj boski na ziemi

2. Reklamy muszą głosić optymizm, radość

3. Wiadomości muszą nieść negatywne wiadomości, bo one oczyszczają aparat percepcji

4. BBC - wzorzec kulturowej dominacji komunikowania

Strukturalizm i semiologia w komunikowaniu

Związana z teorią znaków, znaczenia, denotacji i konotacji.

C. Levi-Strauss, G. Vico, F. de Saussure, R. Jakobson, N. Chomsky, E. Sapir, J. Piaget, R. Barthes, U. Eco

Longue-parole language, system, syntagma

1. Doktryna strukturalistyczna

1. Coś co istnieje u podstawy życia zbiorowego ludzi, ma charakter czysto matematyczny, nie ujawnia się bezpośrednio, ale narzuca przymus i rządzi jakby od spodu

1. Metafora strukturalistycznego podejścia: cebula (piętka i listki ), głęboko lezy u podstawy, nie jest dana pierwotnie, można ją logicznie lub matematycznie odkryć

2. Analiza strukturalistyczna oparta na logice dwuwartościowej (algebrabula)

1. Zakłada, że struktura generuje różne formy zachowań, postaw, form komunikowania w sposób binarny (generuje i derywuje pewne wykonania, choć sama jako taka się nie ujawnia)

3. Levi-Strauss sformułował koncepcje strukturalizmu, na gruncie antropologii

4. Postawa Vico i Saussure ważna kwestia - kluczowe postacie strukturalizmu komunikacyjnego i semiologii (dynamicznej semantyce, teorii znaczenia w komunikowaniu)

1. Relacja między obiektem [znakiem, wytworem sztucznym] a procesem sygnifikacji [oznaczania rzeczywistości]

2. Geneza znaków, symbolu, oznaki

1. Jak pomiędzy natura a kulturą pozostaje przestrzeń społeczna, która ma znaczenie, a znaczenia są wyrazem głęboko ukrytych struktur i znaczenia nakładają przymus, z którym należy się liczyć w procesie komunikacji

2. Znak zakłada rzeczywistość referencyjną (ogół desygnatów, które spełniają zakres danej nazwy, którą znak niesie w sobie w sensie znaczeniowym)

1. W rzeczywistości wirtualnej - znaki samo referencyjne, czyli odwzorowujące własną zawartość znaczeniową treści w siebie

2. Np. godło, marka, logo firm (zbudowane ze znaków, które nie mają bezpośrednich odniesień do przedmiotów, które desygnują)

3. Ich struktura rządzi naszą wyobraźnią oraz interakcjami

3. Rzeczywistość ponowoczesna: komunikacja generuje interakcje w świecie obiektywnym

1. Genetycznie: najpierw interakcja (związana z procesem pracy, produkcja, dystrybucja, reprodukcja, konsumpcja) potem nadbudowuje się warstwa świadomościowa, która była wtórna

2. Wirtualizacja ciała, rzeczywistość hybrydalna (znaki, które odsyłają do świata realnego, społecznego)

4. Kategorie znaków (rysunek) [sign - znak]

ZNAK

Znak naturalny Znak właściwy

Oznaka ikona symbol

Związek naturalny Analogia percepcyjna Umowa społeczna

Autentyzm Sztuczność

Zjawiska przyrodnicze fotografia, hiperrealizm pop-art. Kubizm muzyka

film, wideo malarstwo realistyczne alfabet

Sygnały niewerbalne pantomima karykatura

1. W procesie komunikowania mamy do czynienia i z oznakami, z ikonami i z symbolami; człowiek produkował znaki obserwując bezpośrednie zjawiska w przyrodzie

2. Nazywał te zjawiska i przekazywał innym informacje o nich albo komunikował się z innymi podmiotami (zwierzęta, rośliny)

3. W Związku z rozwojem społeczności: proces destylowania znaków od ich pierwotnego układu odniesienia (sfery referencji) do zupełnej sztuczności (znak staje się samodzielnym bytem, samo referującym się)

4. Związek naturalny między znakiem (formą ztuczną) a przedmiotem, który znak oznacza (denotuje i konotuje)

5. I forma znaku naturalnego: OZNAKA (zaczerwienie się - zakłopotanie, dym - pali się)

6. II forma znaku właściwego: (bardziej rozwinięty i wyabstrahowany od rzeczywistości) IKONY

7. III forma znaku właściwego: SYMBOL (te znaki rozpoczynają proces symbolizacji znaków)

8. Znak tym się różni od symbolu, że ma zawartą treść semantyczna (charakter jedno-wieloznaczny),

9. Znaki sztuczne (symbole) są powiązane z obiektami przez umowę społeczną, charakter konwencjonalny (ikony są powiązane analogią percepcyjną )

10. Np. znalazłem pióro - przeglądam atlas i widzę, że to orzeł (oznaka, obiekt), potem godło polski (opis narodu polskiego, ambicji, celu - symbol)

5. Mechanizm rozwoju oznaki do ikony, symbolu (od bezpośredniego związku przez analogię percepcyjną, do konwencji)

6. Oznaka - denotacja - konotacja - jedno-jednoznaczne odzwierciedlenie

7. Gdy dalej rozwiniemy konotację (zaangażujemy uczucia i wartości) to poszerzymy zakres desygnatu oznaki, więc staje się znakiem naturalnym (ikoną), konotuje i denotuje większy ale jedno-jednoznacznie określony zakres obiektów, które desygnują w procesie sygnifikacji zakres obowiązywania danego znaku

8. Umawiamy się potem społecznie, że na jakiś znak będziemy robić X

1. Nacechowanie świadomości zbiorowej pewnym mitem (zinstytucjonalizowanie) - godło Polski

9. Konwencję w ostatniej instancji określa mit (myślenie „magiczne”, myślenie dwuwartościowe np. prawe i lewe, grube i chude, duże i małe, górne i dolne)

1. Mit - opowiadanie fabularne, przekazywane z pokolenia na pokolenie; w wymiarze społecznym służy do socjalizacji (kto jest kobietą, mężczyzną, kto jest niewolnikiem, panem)

10. Typowa wiedza z antropologii społecznej o charakterze semantyczno-semiologicznym

3. Praojciec komunikowania G. B. Vico (1923r., „Nowa nauka” 1966r.)

1. Doświadczenie jednoczenia się państwa włoskiego złożonego z miast-państw (hegemonia Rzymu)

1. Obserwował pewne zjawiska związane z funkcjonowaniem człowieka

2. Miał orientację pozytywistyczną, chciał stworzyć naukę, która bada człowieka podobnie jak bada się ciała fizyczne. „Fizyka człowieka” - nowa nauka (sformułowanie typowo metaforyczne), analiza zachowania

1. Człowiek w swej ogólności, masie jest z natury dobry (nawiązuje do koncepcji J. J. Rousseau, że człowiek jest ze swej natury szlachetny)

2. Człowiek z natury jest bajeczny - lubi bajki słuchać i lubi bajki tworzyć

1. Istota przyrodnicza, która produkuje mity [bajka - pewnego rodzaju moralizatorska formuła ogólniejszej struktury świadomościowej w komunikowaniu jaką jest mit]

3. Mit wyraża poetycko historię społeczną [naszym godłem manipulowano, „Srebrne Orły”]

1. Zasada verum factum - prawda związana z aktualnym, pokoleniowym doświadczeniem ludzi

1. Wyjaśnia, że to co człowiek uważa za prawdziwe jest tym co sam robi i do tego dodaje całą społeczną interpretację, aurę mityczną

2. Weteraństwo - prawdziwi weterani nie żyją na koszt społeczeństwa, to są oszuści

2. Ludzie tworzą siebie i swój świat społeczny - nowa nauka zajmuje się procesem wytwarzania (poetyzowania) świata społecznego

1. Do tego celu człowiek powołuje instytucje 1) edukacyjne i 2) medialne

3. Język jest narzędziem poetyzowania, w języku tkwi struktura (gramatyka) poetyzowania, pod nią są podporządkowywane wszystkie formy interakcji, które powodują, że system jest płynny

1. Muzeum - pod każdym obiektem jest opis (strukturuje stosunek do obiektu)

4. Być człowiekiem = posługiwać się językiem rozumowym, to znaczy tyle co być strukturalista

1. Badanie języka, teorii znaczenia, syntaktyki i semantyki znaczy tyle co badania fundamentów wszelkich struktur świata społecznego

Schramm: ogólny model komunikowania

4. Ferinand de Saussure (XIX/XX wiek, zm. 1913r.)

1. Dokonał rewolty w badaniach językoznawczych (wyraził to w “Kursie językoznawstwa”)

2. Francuska Akademia Nauk powstała w XIX wieku

1. Katedra do badań językoznawczych (głównie skupili się na różnicach między językami, historię rozwoju)

2. Zabroniono (pod koniec XIX wieku) konkursu na najlepiej opracowaną pracę z historii języka

1. Bo te badania zaczynały być durne - mnożono języki, dialekty, który język był pierwszy? Którym językiem mówił Bóg? Według, którego języka Bóg stworzył świat?

3. Był to bardzo ważny problem dla Europy (łacina jako język powszechnego, uniwersalnego komunikowania; niemiecki w XIXw. Skodyfikowany, Polski XVI/XVII wiek - Jan Kochanowski)

3. Cel: co jest podstawą kompetencji językowej - do tego doprowadził Saussure

4. Rozróżnił longue (język) i parole (mówienie, gadanie) (dwie warstwy language)

1. Każda większa kultura je rozróżnia (Sprache-Rede)

5. Zauważył, że badanie mowy, która ma charakter emocjonalny, niejednoznaczny nie daje wiedzy komunikacyjnej

1. Mowa ma charakter fatyczny - utrzymywanie więzi

2. Aby się dobrze porozumiewać ludzie muszą znać „system”, wiedzieć jak działa przymus językowy

1. Bez niej płynne komunikowanie nie może się odbyć do końca

6. XIX/XX wiek - ustawy o językach (francuskim, niemieckim, angielskim, w międzywojniu polski)

1. Zatrzymać odrębność danego języka (ostatnie 60 lat: z 8000 języków używanych zostało 800 tylko języków)

2. Każdy język oddaje pewną odrębność znaczeniową, semantyczną danej nacji, związaną z adaptacją

1. Następuje homogenizacja świata, kultura traci swoje możliwości strukturalne

3. Rozróżnienie longue i parole - należy poszukiwać struktury systemu językowego

7. Każdy znak ma minimalnie dwie warstwy (podobnie jak system komunikacyjny języka)

1. 
   Znak i znakowanie rzeczywistości (sygnifikacja) wg de Saussure

2. Element znaczący (zawartość semantyczna, którą nosi sztuczny nośnik)

3. Proces oznaczania: sygnifikacja

8. Znaki i znaczenie według Pierce'a

1. 
   Wprowadza pojęcie użytkownika jako interpretatora, który rozwija zakres znaczenia (w warstwie znaczącej i znaczonej); znaków jest dużo więcej (dziś)

1. Buduje znak, tym znakiem oznacza przedmiot i rozwija sferę znaczenia (semantykę w związku z praktyką językową, w konkretnej sytuacji komunikacyjnej)

2. Znaki nieustannie podlegają interpretacji

3. Znaku nie da się do końca w komunikowaniu praktycznym wyeksponować (ile znaku się pokaże określa kompetencja komunikacyjna - umiejętność posługiwania się językiem i kontekst sytuacyjny)

5. Inni badacze

1. E. Sapir: studia nad różnymi językami wczesnymi

1. W latach 20 nauczył się język wspólnot indiańskich i analogicznie jak Bronisław Malinowski pojechał tam

1. Bredził, nie rozumiano go; on ich nie rozumiał

2. Wniosek: oprócz systemu formalnego (w każdym języku wyróżnić się go da), istnieje jeszcze pragmatyczna struktura związana z doświadczeniem kulturowym

2. Język ma strukturę foniczną (wszyscy mówimy po Polsku, ale słychać kto z Sącza a kto z Przemyśla)

3. Pierwotny wyraz praktyki językowej (struktura foniczna)

4. Należy odpowiednio wyeksponować strukturę foniczną (ciągi dźwięków), daje możliwość właściwej komunikacji nadawcy z odbiorcą

2. Piaget: badał rozwój aparatu komunikacyjnego swoich córek (chciał żeby uczyły się matematyki)

1. Zauważył, że nie należy dzieci uczyć bezsensownie słówek, bo to jest sprawa wtórna

2. Najpierw pokazywać system dźwiękowy (rozmawiać z dziećmi), pokazać cel pragmatyczny a dzieci potem same jak dostaną zadanie logiczne odkryją swoje uposażenie logiczne

W Gruzji pierwsza na terenie byłego ZSRR szkoła badań językoznawczych (Trubickiego), głównie Żydzi (diaspora - musieli znać kilka języków). Ta szkoła uważała, że należy zastosować elementy matematycznej analizy powierzchni języka, żeby dotrzeć do struktury.

Przenieśli się potem: szkoła praska (N. Chomsky, R. Jakobson)

3. N. Chomsky: badał wykonania językowe, teksty wypowiedzi

1. Zauważył, że dzieci uczą się szybciej (za granicą, rodzice: kursy językowe, egzaminy)

1. Dzieci po pół roku umiały perfekt angielski - nie umiejąc czytać ani pisać

2. Zanim zdanie pokaże się na powierzchni, muszą zadziałać w naszym umyśle trzy warstwy gramatyczne: gramatyka stanów skończonych, gramatyka frazowa (podmiot, orzeczenie) i gramatyka transformacyjna (ma kilka form: czas, strona, tryb); ze skończonej liczby słów (600-1000) w oparciu o nie można ∞ zdania

3. Te trzy gramatyki są ludziom wrodzone (deep grammar, którą trzeba uwolnić w odpowiednim czasie)

4. Wynik: zmieniono system uczenia się języków (najpierw mówi się z native speaker'ami, potem gramatyka)

1. Trzeba wprowadzać podmioty ludzkie w sytuację kiedy będą musieli „gadać”

4. R. Jakobson: praktyka, chciał pokazać jak wygląda struktura aktu mówienia (kontaktu nadawca-odbiorca)

1. Model lingwistyczny R. Jakobsona (1960r.). struktura pragmatycznego aktu komunikowania

2. Każdy akt mowy to jest nadawca-odbiorca, kontekst, tutaj w kanale komunikacyjnym przebiega komunikat, musi być kontakt i oczywiście kod (tak jest zbudowany akt mowy)

3. Jeżeli modulujemy głosem i w warstwie niewerbalnej to wtedy akt komunikacji może pełnić funkcje:

1. Emotywną (związaną z perswadowaniem), poznawczą (opisywanie przedmiotu, o którym opwiadam), konotatywną (czy dobrze rozumie ktoś mój kod, „rozumiesz mnie?”), fatyczną (czy mnie słyszysz?), metajęzykową (sprawdzamy kompetencję interlokutora)

4. Mogą się pojawić w każdym akcie komunikacji (zwykle 2-3 aspekty)

1. Nacisk na nadawcę w komunikowaniu - funkcja emotywna, jeśli na kontekst - poznawcza itd.

2. Różnią się proporcjami nacisku na te części aktu mowy

5. Komunikowanie nie może być monotonne (uzyskanie najlepszych celów komunikacyjnych)

5. R. Barthez: przyjął za de Saussure podział języka na longue i parole

1. W komunikowaniu społecznym i medialnym język się specjalizuje w związku ze specjalizacją życia

1. Specjalizacja życia - społeczeństwo industrialne (nie ma folwarku , wykonujemy określone profesje)

2. W procesie komunikowania zbiorowego, masowego wyróżnia system i syntagmę (są też inne np. system ubioru, pożywienia - przedstawione w tabeli poniżej)

3. Gatunek ludzki i jego symbole

	System [części mowy: rzeczowniki, czasowniki itd.]	Syntagma [zdanie]
„System” ubrań [język] [kod]	Zbiór elementów i detali, których nie można nosić w tym samym czasie na tej samej części ciała i których zróżnicowanie odpowiada zmianom znaczenia ubioru: toczek, beret, kaptur itd.	Zestawienie różnych elementów ubioru jednego typu: spódnica-bluzka-żakiet
„System” pożywienia [język] [kod]	Zbiór artykułów żywnościowych pokrewnych sobie lub zupełnie różnych, spośród których wybiera się danie, mając na uwadze pewne jego znaczenie: rodzaje przystawek, pieczeni czy deseru	Rzeczywisty ciąg dań wybranych w trakcie posiłku, czyli menui
	Menu restauracyjne łączy obie płaszczyzny, np. horyzontalny spis przystawek odpowiada systemowi, podczas gdy wertykalne czytanie menu odpowiada syntagmie
„System” umeblowania [język] [kod]	Zbiór mebli tego samego typu w różnych stylach np. łóżek	Zestaw różnych mebli w danym pomieszczeniu np. łóżko-komoda-stół itp.
„System” architektury [język] [kod]	Różne style poszczególnych elementów budynku, różne typy dachów, balkonów itd.	Uszeregowanie poszczególnych detali tworzących budynek.

4. Syntagma - sposób wykonania językowego, zdania generowane w mówieniu

5. Media masowe muszą o tym pamiętać by przekaz mógł zadziałać (w jakim kontekście odbiorca jest)

6. 
   Koncepcja na podstawie zdjęcia które analizował - Budowa mitu wg Barthes'a

III. ZNAK: francuski imperializm - ludy kolorowe żyjące na terenie imperium akceptują hegemonię Francji i wiernie służą pod jej sztandarem
3. Znak = I. ZNACZĄCE: czarnoskóry żołnierz oddaje francuski salut wojskowy			II. ZNACZONE: francuskość, wielkość, militaryzm, ludy kolonialne, wierna służba, respekt
1. Znaczące: fotografia na okładce „Paris Match”	2. Znaczone: żołnierz, Murzyn, flaga Francji, salut wojskowy

1. Jest to strukturalny opis tych dwuwarstwowych działań (jak działa język jako system i syntagma, i jak działa struktura mistyfikująca, nadająca inny wymiar - mit)

7. Jak to się dzieje? Poziomy konstruowania przekazu (proces konotacji znaków, jeden znak przechodzi w następny i daje określoną narrację, musza towarzyszyć procesy emocjonalne, które tworzą fabułę i na poziomie mitu towarzyszy proces konotacji - rozwijania problemu)








Rozwijanie tematu (problemu)




tworzenie znaczeń rozwijanie fabuły




łączenie znaków prowadzenie narracji

6. Eco: koncepcja znaku i symbolu; badanie Włochów (ojciec nowoczesnej semantyki, czyli semiologii, który obalił przekonania wcześniejszych semiologów, że nazwy, znaczenia są święte - one cały czas dochodzą do siebie)

1. Każdy akt komunikacji we Włoszech jest znakiem, symbolem otwartym (bo: aktowi komunikacji towarzyszą szumy i szmery, które w praktyce nie pozwalają zrozumieć co jest w przekazie)

1. Kilka poziomów, kanałów komunikacji (machają rękami, mimika )

2. Nieustanny system redundacji, wspomagania komunikowania (na każdym etapie komunikacji musi istnieć gate-keeper, który dobiera kod i sposób redundacji do precyzowania przekazu)

1. Każdy komunikat musi zawierać kilka warstw znaczeniowych by w procesie sygnifikacji uruchamiać określone struktury

Determinizm technologiczny w komunikowaniu

H. A. Innis (twórca), H. M. McLuhan, D. de Kerekhore, N. Postman, P. Levinson

Bias (czyli nachylenie w komunikowaniu pod wpływem nowych aplikacji IT, które są wdrażane), medium is message, medium is extatation, medium is metafor (trzy wyrażenia, które określają horyzont badań jeśli chodzi o determinizm komunikologiczny)

Blumler i Katz

Palmgren i Rosengren

1979r.

Życie na przemian się z nich składa

Dochodzi do mediów przed cięciem nożyc

Bardzo hałaśliwa, ale boi się ujawnić

Siła oddziały--wania mediów

Ś w i a t

Wewnęt rzny

Ś w i a t

Zewnęt rzny

Świat życia

Świat obiektywny

Świat społeczny

Świat zewnętrzny

Świat subiektywny Świat obiektywny

Kultura

Język

(A1) (A2)

(A1) (A2)

Komunikowanie

KA1 KA2

Na wszystkim da się tutaj zarobić

Odniesienie:

rzeczywistość realna

konkretny koń lub ogół

zwierząt zaliczanych do

rodziny koniowatych

Element znaczący:

forma fizyczna

np. rysunek lub fotografia

konia, słowo „koń”, „horse”,

„Pferd”, „hippos”

Element znaczony:

treść pojęciowa

ogół wyobrażeń związanych

z pojęciem „koń”

ZNAK

SYGNIFIKACJA

INTERPRETANT

ZNAK PRZEDMIOT

POZNAWCZA

POETYCKA

EMOTYWNA KONATYWNA

FATYCZNA

METAJĘZYKOWA

KONTEKST

KOMUNIKAT

NADAWCA ODBIORCA

KONTAKT

KOD

MIT

JĘZYK

KONOTACJE

KONOTACJE

ZNAK

ZNAK

DENOTACJA

DENOTACJA

---