TEST C

1. Co to jest gmina miejska?

• Gmina miejska jest to „miasto, tym odróżniające się od gmin wiejskich, iż ma status miasta, nadany jej przez władze centralne, poprzez rozporządzenie Rady Ministrów. Granice miasta są granicami gminy miejskiej i, bez względu na charakterystyczne wyróżniki miejskości, w sensie prawnym i kompetencyjnym obejmują obszar wyznaczony w podziale administracyjnym kraju”

• „Gmina miejska - gmina, która zawiera się w administracyjnych granicach miasta; inaczej - gmina o statusie miasta.”

Co to jest industrializacja?

• inaczej uprzemysłowienie jest to proces przekształcania się społeczeństw tradycyjnych w przemysłowe dzięki wprowadzeniu gospodarki opartej na mechanizacji produkcji, kierowanej planowo przy użyciu określonych metod zarządzania, charakteryzujący się zwiększaniem się odsetka osób zatrudnionych w przemyśle, standaryzacją czasu pracy, wyraźnym podziałem pracy i wzrostem heterogeniczności społeczeństwa. Procesowi temu towarzyszy przyspieszona urbanizacja, zwiększaniem się liczby grup wtórnych w stosunku do grup pierwotnych, zmniejszaniem się roli grup wspólnotowych.

• przeciwieństwem industrializacji jest dezindustrializacja

3. Społeczność lokalna.

• społeczność lokalna to rodzaj użytkowników którzy charakteryzują się wspólnym miejscem bytowania, wyznawaniem wspólnych wartości i norm, posiadających wypracowane zwyczaje i tradycje. Liczba tych użytkowników jest ograniczona co daje możliwość bezpośredniego kontaktu. Społeczność lokalna jest samowystarczalna

• pomaga władzom miasta w rozwijaniu tego miasta, a przez to i samym sobie, odpowiadając na własne potrzeby. Potrafi się integrować w razie wspólnego zagrożenia lub ograniczeń.

4. Metropolie są dobre dla …

• zwykłych mieszkańców metropolii ponieważ stwarzają warunki do życia poprzez realizację funkcji wewnętrznych oraz są dobre dla sąsiednich gmin a nawet zaspokajają potrzeby światowe.

5. Podział miast pod względem przestrzennym

• jeżeli chodzi to o kryterium zajmowanej powierzchni to wykorzystuje się obszar miasta według granic administracyjnych. Jest to jednak miernik mało precyzyjny ponieważ obszar wykorzystywany do realizacji funkcji miejskich może znacznie odbiegać od granic administracyjnych. Jest często uzupełniany o gęstość zaludnienia oraz stopień zagospodarowania terenu.

6. Funkcje endogeniczne/egzogeniczne slajdy!

• funkcje endogenicznego funkcje wewnętrzne miast (obsługowe, uzupełniające) -rodzaje działalności podejmowane dla zaspokojenia potrzeb miasta, stworzenia pożądanych warunków życia mieszkańców miasta i prowadzenia działalności gospodarczej w mieście.

• funkcje egzogeniczne (funkcje zewnętrzne miast, miastotwórcze, podstawowe) - rodzaje działalności realizowane przez podmioty zlokalizowane na jego obszarze i pozostałych użytkowników miasta, których rezultaty przeznaczone są na rynek pozamiejski, są odpowiedzią miasta na potrzeby zgłaszane przez nabywców nie będących jego mieszkańcami

7. Korzyści (efekty) zewnętrzne (Marshall 1920)

• materialne i niematerialne produkty, jakie otrzymuje wyróżniony podmiot (odbiorca) bez rekompensowania z jego strony kosztów ich wytwarzania, przy założeniu, że odbiorca nie jest w stanie kontrolować i oddziaływać na rozmiary jednostek tworzących to otoczenie (nadawców).

Cechy korzyści (efektów) zewnętrznych

• są bezpłatne (darmowe)

• są ubocznym produktem działalności nabywców

• wymuszają zmiany zachowań i działalności odbiorców

• zmieniają mechanizmy rynkowe

Korzyści urbanizacyjne (mają charakter efektów zewnętrznych) - wynikające z miasta, które ma swoje cechy (miasto generuje korzyści urbanizacyjne, bo ma określone cechy)

Przykłady:

• fakt istnienia dużej grupy klientów i potencjalnych pracowników (miasto daje to za darmo, bo ma duże skupienie ludzi)

• fakt istnienia wyspecjalizowanych przedsiębiorstw (przede wszystkim usługowych)

• fakt istnienia infrastruktury komunalnej - obniża koszty działalności przedsiębiorstwa

• dostęp do informacji - wynikające z kontaktów społecznych

Korzyści urbanizacji - wynikają ze skupiania różnych jednostek i użytkowników w jednym miejscu, co umożliwia działalność lub zmniejsza koszty. Są odmianą korzyści aglomeracji (przedsiębiorstwa komunalne, różnorodny rynek pracy, powiązania transportowe)

Miejskie dobra publiczne - ma charakter efektów zewnętrznych - nieodpłatne lub częściowo odpłatne (pomnik, autobus)

1. rozmiary podaży stanowią argument funkcji użyteczności każdego obywatela - dóbr powinno być tyle ile ich potrzeba

2. spożycie ich nie ogranicza ilości tego dobra dla innych

3. jednostka dobra publicznego może zaspokoić więcej niż jednego użytkownika

4. są przedmiotem zainteresowania każdego obywatela, nawet jak ich nie używa

5. dobra publiczne są finansowane ze środków publicznych

6. podaż dóbr publicznych jest rezultatem poziomu rozwoju cywilizacyjnego

7. nie są kategorią trwałą - publiczne mogą stać się prywatnymi i na odwrót

8. Mierniki miastotwórcze

• ilość nowych przedsiębiorstw w mieście

• ilość nowych mieszkańców w mieście

• dostępność do mediów w mieście

• dostępność komunikacyjna miasta

• dochód miasta

9. 2 aspekty zasady pomocniczości

• władza w ogóle, a państwo w szczególności nie powinno przeszkadzać osobom lub grupom społecznym w podejmowaniu ich własnych działań (tzn. możliwie najlepszym używaniu ich energii, wyobraźni, wytrwałości dla dokonania dzieł, przez które same się realizują z pożytkiem dla interesu ogólnego jak i dla interesu partykularnego)

• misją każdej władzy jest pobudzanie, podtrzymywanie, a ostatecznie, w razie potrzeby, uzupełnianie wysiłków tych podmiotów, które są niesamowystarczalne

10. Użytkownicy miast

Podmioty korzystające z urządzeń istniejących w mieście.

Kryteria przynależności użytkowników do miast

• funkcje realizowane w mieście i przez miasto (akademickie - studenci, węgiel - górnicy)

• istniejące zagospodarowanie miasta (budynki, drogi, ulice; mogą odbywać się tam odpowiednie funkcje, np. Spodek)

• ogłoszone planowane inwestycje (zamierzenia rozwojowe) miasta

Grupy użytkowników

• mieszkańcy - tworzą miasto (jednostkę osadniczą, a więc miejsce zamieszkania)

• podział 1

• czynni - kształtują realia korzystania z miasta

• bierni - dostosowują swoje zachowanie do realiów miasta

• podział 2

• wiek przedprodukcyjny

• wiek produkcyjny

• wiek poprodukcyjny

11. Urbanizacja demograficzna

Urbanizacja odbywa się na 4 płaszczyznach.

demograficznej - wzrost liczby ludności miejskiej, jej udziału w ogólnej liczbie ludności, migracje ludności ze wsi do miast,

ekonomicznej - wzrost odsetek ludności zatrudnionej poza rolnictwem, początkowo w przemyśle, a potem usługach,

społecznej - upowszechnianie się tzw. miejskiego stylu życia,

przestrzennej - wzrost obszarów miejskich i tworzenie nowych miast.

12. Dezurbanizacja, dezurbanizacja

• proces społeczny i kulturowy, którego zasadniczym efektem jest odpływ ludności z dużych ośrodków miejskich, dekoncentracja handlu, przemysłu i usług, zanik tzw. miejskiego stylu życia i upowszechnianie się wiejskiego stylu życia.

13. Cechy miast:

• w miastach nie mieszkają rolnicy

• funkcja wymiany - podstawowa cecha

• handel - funkcja miejska

• znaczny obszar zwartej zabudowy

• zróżnicowanie zabudowy

• zróżnicowanie zawodowe ludności

14. Dobra publiczne

• dobra, które charakteryzują się tym, że nie ma możliwości wyłączenia ich z konsumpcji oraz jednocześnie nie są konkurencyjne w konsumpcji. Pierwszy warunek oznacza, że dostawca dobra nie może legalnie zapobiec używaniu dobra przez innych. Drugi warunek oznacza, że konsumpcja dobra przez jedną osobę, nie pozbawia innych osób możliwości konsumpcji tego samego dobra, a zatem bez żadnych konsekwencji dobro może być konsumowane przez wiele osób jednocześnie.

Pytanie otwarte: Czy w miastach powinny być rynki?

Obecnie rynek miejski utracił swoje dawne znaczenie jakim było miejsce wymiany. W dzisiejszych czasach może pełnić funkcje reprezentacyjne miasta. Często w pobliżu rynku w przeszłości lokalizowano również ratusze- siedziby władz miejskich, obecnie jest to raczej rzadkością ze względu na zapotrzebowanie na powierzchnię biurową władze miejskie lokują się gdzie indziej( ale zazwyczaj w bliskiej odległości od centrum miasta). Moim zdaniem każde miasto powinno posiadać rynek ponieważ to on stanowi często fakt reprezentujący miasto dla osób przybywających z zewnątrz. Rynek nie powinien być jednak miejscem wymiany handlowej, obecnie istnieje wiele innych dogodnych miejsc dla lokalizacji działalności sprzedaży jak chociażby centra handlowe.

Test D

1. Delimitacja

• jest pojęciem z zakresu prawa międzynarodowego i oznacza ustalenie przebiegu granicy państwowej. Zazwyczaj podstawą jej przeprowadzenia jest odpowiednia umowa międzynarodowa. Postanowienia o delimitacji najczęściej spotkać można w traktatach pokoju oraz umowach o cesji terytorium.

• delimitacja obejmuje: sporządzenie opisu danej granicy, naniesienie przebiegu danej granicy na mapę o stosunkowo niewielkiej skali np. 1:500 000

• dokumenty delimitacyjne stanowią podstawę do późniejszego przeprowadzenia demarkacji. Delimitacja powinna obejmować cały przebieg granicy bez pozostawienia fragmentów o nieokreślonym przebiegu oraz dokładnie określać znaczenie stosowanych terminów czy nazw geograficznych

• Przyjęto cztery zasady metodologiczne:

zasada bezpośredniego sąsiedztwa - za wchodzące w skład obszarów metropolitalnych uznaje się wszystkie gminy bezpośrednio sąsiadujące z miastem metropolitalnym, niezależnie od tego czy spełniły określone kryteria delimitacji,

zasada ciągłości - za wchodzące w skład obszarów metropolitalnych uznaje się tylko te gminy, które sąsiadują z ośrodkiem metropolitalnym bezpośrednio lub przez inne gminy wyznaczone w wyniku przyjętych kryteriów,

zasada zwartości - za wchodzące w skład obszarów metropolitalnych uznaje się również te gminy, które nie spełniają kryteriów, ale sąsiadują wyłącznie z gminami spełniającymi założone kryteria,

zasada rozłączności - każda gmina może wchodzić w skład tylko jednego obszaru metropolitalnego, w przypadku nakładania się stref wpływu decyduje odległość gminy od centrum ośrodka metropolitalnego. Obszar metropolitalny jest regionem spójnym terytorialnie;

2. Wymienić rodzaje miast wg rozwoju względem funkcji miastotwórczych.

• rozwijające się

• w fazie stagnacji

• w fazie schyłkowej

1. miasta rekreacyjne

• to takie w których władze miejskiej starają się angażować w budowę infrastruktury rekreacyjnej w celu rozwoju kultury sportu i wypoczynku

1. Podobieństwo industrializacji i urbanizacji polega na:

• tworzenie nowych zakładów przemysłowych oraz wzrost zatrudnienia w sektorze przemysłu

1. Władza lokalna

• typ władzy wynikającej z zasady decentralizacji państwa. Na mocy delegacji prawnej (ustawowej) władza lokalna ma kompetencję do podejmowania określonych decyzji i tworzenia reguł (jurysdykcja) odnoszących się do zachowania ludzi zamieszkujących określoną część terytorium państwa. Władza lokalna jest więc częścią składową władzy państwowej - jest podporządkowana centralnym ośrodkom decyzyjnym państwa i działa w ramach wyznaczonych przez nie reguł prawnych.

Władza lokalna

• zespół stosunków społecznych typowych dla rządzących i rządzonych, zachodzących w środowisku społecznym ograniczonym terytorialnie i przestrzennie do zorganizowanych społeczności lokalnych. Stanowi konsekwencje procesów decentralizacji władzy w państwie.

• to możliwosć podejmowania decyzji regulujacych zaspokajanie potrzeb lokalnej społeczności a także możność arbitrażu w sytuacjach konfliktu interesów.


Cechy wladzy lokalnej

• zgoda z zasadą podziału władzy - wyróżnia się podmioty uchwałodawcze, wykonawcze, kontrolne

• funkcjonowanie wynika z podziału władzy - nabywanie kompetencji na mocy decyzji władzy zwierzchniej

• miejsce i rola zgodne z z „podziałem od dołu do góry”

• podział kompetencji i zadań jest podziałem „zupełnym” - konkretnie zadania wykonuje jeden podmiot, jest za nie odpowiedzialny (samodzielność kompetencyjna nie wyklucza kontroli)

1. Negatywne efekty w metropoliach.

• wzrost patologii

• wzrost bezrobocia

• spadek dochodów metropolii

• spadek liczby mieszczkanców w centrum metropolii

1. Dobra publiczne patrz wyżej w teście C

2. Kryteria decydujące o przynależności do grona użytkowników miast

• funkcje realizowane w mieście i przez miasto (akademickie - studenci, węgiel - górnicy)

• istniejące zagospodarowanie miasta (budynki, drogi, ulice; mogą odbywać się tam odpowiednie funkcje, np. Spodek)

• ogłoszone planowane inwestycje (zamierzenia rozwojowe) miasta

1. Urbanizacja ekonomiczna

• wzrost odsetek ludności zatrudnionej poza rolnictwem, początkowo w przemyśle, a potem usługach, miernik może ilość zatrudnionych w poszczególnych sektorach gospodarki

1. Reurbanizacja

• jest to końcowa faza urbanizacji. Polega ona na rozroście terenów podmiejski. Na tym etapie często następuje odrodzenie śródmieścia.

Pytanie otwarte: W jakim stopniu miasta wpływają na rozwój cywilizacyjny ludzkości?

Miasta w znaczący sposób wpływają na rozwój cywilizacyjny ludzkości. Są miejscem centralizacji ośrodków naukowych które badają nowe technologie. W miastach powstają ośrodki naukowe kształcące nowych naukowców, którzy mogą wnieść sporo w rozwój miasta, przez co jeśli ich pomysł będzie odnosił sukcesy będzie się rozpowszechniał na inne miasta.

---