PSYCHOLOGIA POSTWUNDTOWSKA - SZKOŁA WURZBURSKA
Założycielem był uczeń Wundta - Oswald Kulpe (1862-1915), a w skład szkoły wchodzili Narziss Ach (1871-1946) i Karl Buhler (1879-1963)
Podstawowy problem; czy myślenie można badać eksperymentalnie
Wundt w sposób dogmatyczny przyjął, ze pewne procesy psychiczne nalezą do zakresu badań psychologii eksperymentalnej, inne zaś do psychologii historyczno-kulturowej. Do tej ostatniej zaliczył wszystkie wyższe czynności psychiczne, niepoddające się badaniu eksperymentalnemu, a w tym najważniejszą myślenie
Wurzburcycy stosowali zadania znacznie trudniejsze niż Wundt, w którym badani mieli wyrazić opinię o jakimś twierdzeniu metafizycznym czy ustosunkować się do aforyzmu i dopiero potem dokonać opisu introspekcyjnego procesu myśleniowego, jaki doprowadził do sformułowania odpowiedzi
Okazało się ze oprócz zwykłych świadomych wyobrażeń i uczuć, towarzyszących aktom woli w świadomości badaczy pojawiała się myśli nieobrazowe (nienaoczne) - przelotne, prawie niewyrażalne świadome stany. Uznano więc ze myślenie jest procesem nieświadomym, którego świadomymi wskaźnikami są owe nienaoczne składniki myślenia. Istnieją więc tak zwane nieosiągalne treści myślenia niewykrywalne introspekcyjnie
Wundt zakwestionował poprawność metodologiczną procedury eksperymentalnej badania procesu myślenia, które nie spełniało jego zdaniem najważniejszego warunku metodologicznego - powtarzalności wyników co oznaczało że proces myślenia w kolejnej próbie nie jest już ten sam. Ponadto nie można jednocześnie myśleć o zadaniu problemowym i go obserwować
Pojawiły się pierwsze wątpliwości co do trafności i rzetelności samej metody introspekcyjnej, (zakwestionowaną w 1913 przez Johana Watsona). Badania nad myśleniem były wyzwaniem rzuconym psychologii asocjacjonistycznej jako modelu wyjaśniania procesu myślenia. Psychologowie ze szkoły wuirzburskiej zakwestionowali model asocjacjonistyczny, wskazując na samo zadanie, które w swoich eksperymentach dawali badanym, jako czynnik ukierunkowujący myślenie. Zadanie wytwarza u osoby badanej nastawienie psychiczne, nazwane tendencją determinującą, dzięki której osoba badana wybiera odpowiednie do zadania skojarzenia z własnej sieci związków asocjacyjnych
szkoła wurzburska przestała istnieć nie pozostawiając żadnego systematycznego opracowania teorii wypracowanej na podstawie swoich badań
szkoła ta nie kwestionowała podstawowego celu psychologii, którym było poznanie zjawisk psychicznych, sprowadzające się do introspekcyjnej analizy ich treści na coraz to prostsze składniki, czyli elementy psychiczne oraz myślowej rekonstrukcji treści złożonych z tych składników psychicznych.
Wykryte myśli nienaoczne, były nowymi jakościowymi „świadomymi poczęciami”,
Szkoła wurzburską można zaliczyć do klasycznej psychologii elementów (psychologii atomistycznej), wychodzącej z założenia, że świadomość tworzą elementarne składniki (np. wrażenia) , tak jak ciała fizyczne składają się z atomów. Celem poszukiwania owych najprostszych składników świadomości był opis bardziej złożonych zjawisk psychicznych. Elementy psychiczne wyróżnione w introspekcyjnej analizie świadomości miały naturę całostek, które jeśli nawet składają się z najprostszych elementów, to jednak nie są ich sumą (Wundt wyraził to w zasadzie syntezy twórczej ) - Psychologia struktualistyvczno-atomistyczna
1