DOUSTNE LEKI HIPOGLIKEMIZUJACE Buziaki dla Izy...:***

Leczenie hiperglikemii powinno uwzględniać dwa podstawowe patomechanizmy stanowiące podłoże cukrzycy typu 2, jakimi są insulinooporność i zaburzenia wydzielania insuliny

Podział leków hipoglikemizujących wg. zasadniczego mechanizmu działania

• Zwiększające wydzielanie insuliny

- pochodne sulfonylomocznika

- pochodne kwasu benzoesowego

-pochodne fenyloalaniny

• Zwiększające wrażliwość wątroby i tkanek obwodowych na działanie insuliny

- biguanidy

- tiazolidinediony (glitazony)

• Hamujące wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego

- inhibitory alfa-glukozydazy

Pochodne sulfonylomocznika

I Generacja:

- tolbutamid, chlorpropamid

II Generacja:

- glibenklamid, glipizyd, gliklazyd, glikwidon

III Generacja:

- glimepiryd

Mechanizm działania pochodnych sulfonylomocznika

Działanie hipoglikemizujące polega na zwiększaniu

wydzielania insuliny przez komórki beta trzustki. Lek

przyłącza się do receptora (kanał potasowy zależny od ATP)

błony komórkowej komórki beta trzustki. Dochodzi do

zamknięcia kanału potasowego, depolaryzacji błony

komórkowej, otwarcia kanału wapniowego i zwiększonego

napływu jonów wapnia do komórki. Jony wapnia wyzwalają

kaskadę sygnałów zakończonych sekrecją insuliny do

krwiobiegu.

Skutki działania pochodnych sulfonylomocznika

• Trzustkowe:

- zwiększanie wydzielania insuliny

• Pozatrzustkowe:

- poprawa reakcji tkanek i narządów na

działanie insuliny

- zmniejszenie aktywności płytek

- zwiększenie dynamiki fibrynolizy

- zmniejszenie dynamiki stresu oksydacyjnego

(ochrona śródbłonka)

- zwiększenie poziomu adiponektyny

Działania niepożądane PSU Buziaki dla Izy...:***

• Hipoglikemia

• Zmiany skórne

• Fotodermatozy

• Niedokrwistość, leuko i trombocytopenia

• Cholestaza, wzrost aktywności transaminaz

• Nasilenie nefropatii cukrzycowej (wyjątek glikwidon)

• Szum w uszach, zmęczenie

• Nie należy podawać w ciąży

Przyczyny późnej nieskuteczności PSU

• Niewłaściwa dieta

• Mała aktywność fizyczna

• Stres

• Niedobór insuliny endogennej

• Insulinooporność poreceptorowa

• Niewłaściwa dawka leku

• Inne leki diabetogenne

Repaglinid

Pochodna kwasu benzoesowego, łączy się

z podjednostką SUR-1 kanału potasowego

Nateglinid

Pochodna D-fenyloalaniny

Pochodne biguanidu

• METFORMINA

• FENFORMINA

Wskazania do podania pochodnych biguanidu Buziaki dla Izy...:***

• Chorzy otyli z cukrzycą typu 2

• Chorzy wymagający dużych dawek

insuliny i z insulinoopornoscią

• Chorzy, u których nie wystarcza terapia pochodnymi sulfonylomocznika

• Chorzy z zaburzeniami lipidowymi

METFORMINA

• Hamowanie wątrobowej produkcji glukozy

• Zwiększanie obwodowego zużycia glukozy

• Zmniejszanie wchłaniania glukozy z przewodu pokarmowego

• Hamowanie wątrobowej glukoneogenezy i glikogenolizy

• Nasilenie obwodowego wychwytu glukozy i jej beztlenowego metabolizmu, zwłaszcza w mięśniach szkieletowych

• Hamowanie wchłaniania glukozy z przewodu pokarmowego

• Zmniejszenie uwalniania WKT z wątroby do krwiobiegu

• Hamowanie transportu aminokwasów do wątroby

• Hamowanie enzymów mitochondrialnego łańcucha oddechowego w hepatocytach

• Hamowanie syntezy ATP w hepatocytach

• Zwiększanie ekspresji GLUT-1

• Zwiększanie ekspresji kinazy tyrozynowej w mięśniach oraz GLUT-4

• Hamowanie lipolizy i reestryfikacji kwasów tłuszczowych

Wpływ metforminy na parametry koagulologiczne

• Zmniejszenie zdolności płytek krwi do agregacji

• Zwiększenie stężenia tkankowego aktywatora plazminogenu

• Obniżenie aktywności inhibitora tkankowego aktywatora plazminogenu (PAI-1)

• Zmniejszenie poziomu czynnika von Willebranda

• Zmniejszenie stężenia fibrynogenu

Wpływ metforminy na gospodarkę lipidową

• Obniżenie stężenia FFA

• Obniżenie stężenia triglicerydów

• Obniżenie stężenia lipoprotein o bardzo małej gęstości (VLDL)

• Podwyższenie stężenia cholesterolu HDL

• Obniżenie cholesterolu LDL

• Poprawienie ilorazu HDL/VLDL

• Obniżenie cholesterolu całkowitego głównie przez redukcję stężenia VLDL i LDL

Buziaki dla Izy...:***

Przeciwwskazania do stosowania metforminy (1)

• Uczulenie na biguanidy

• Wiek powyżej 75 lat

• Cukrzyca typu 1 (insulinozależna)

• Objawy ostrych powikłań cukrzycy-ketoza, odwodnienie (niezależnie od przyczyny) hipoglikemia

• Cukrzyca przebiegajaca z wyniszczeniem ogólnym, ketoza głodowa

• Spożywanie alkoholu

Przeciwwskazania do stosowania metforminy (2)

• Wszystkie rodzaje zaburzeń czynności nerek

i wątroby

• Wszystkie kliniczne zaburzenia przebiegające ze wstrząsem lub upośledzeniem przepływu krwi przez większe obszary tkanek (ostra lub przewlekła niewydolność krążenia, zawał serca) lub kończyny dolne, ciężkie nadciśnienie tętnicze

• Wszystkie kliniczne zaburzenia przebiegające z hipoksemią lub predyspozycja do hipoksemii, np. przewlekła nieswoista choroba oskrzelowo-płucna, astma oskrzelowa, niedokrwistość

Przeciwwskazania do stosowania metforminy (3)

• Ostre choroby zakaźne (posocznica, zgorzel stopy i inne)

• Okres przedoperacyjny, operacja, okres pooperacyjny, zastosowanie znieczulenia ogólnego

• Niedobór wit. B12, niedobór żelaza

• Ciąża

• Stosowanie leków obniżających potencjał oksydoredukcyjny komórek np. pochodnych fenotiazyny, kwasu salicylowego, barbituranów (interakcja)

Działania niepożądane pochodnych biguanidu

• Kwasica mleczanowa

• Śpiączka mleczanowa

• Objawy dyspeptyczne (metaliczny smak, wzdęcia, wymioty, biegunka)

Tiazolidinediony (glitazony)

• Roziglitazon, Pioglitazon

• Aktywują PPAR

• Łączenie się cząsteczki leku z jądrowym receptorem kwasu retinoidowego

• Zwiększenie transkrypcji genów odpowiadających za różnicowanie adypocytów

• Zwiększenie ekspresji lipazy lipoproteinowej i białek transportujących glukozę GLUT-1 i GLUT-2

• Hamowanie ekspresji TNF-alfa

• Zmniejszenie insulinoporności

Wpływ glitazonów na przemiany lipidów Buziaki dla Izy...:***

• Obniżenie stężenia triglicerydów i FFA

• Zwiększenie stężenia cholesterolu HDL

• Zmiany jakościowe w obrębie lipoprotein LDL i zmniejszenie ich podatności na oksydację

Glitazony - działania niepożądane

• Hepatotoksyczność

• Objawy dyspeptyczne

• Obrzęki

• Zatrzymanie wody

Akarboza

• Hamuje wchłanianie węglowodanów

• Blokuje glukozydazy jelitowe

• Prawie nie wchłania się z przewodu pokarmowego

Akarboza - działania niepożądane

• Wzdęcia

• Biegunki

• Przejściowy wzrost trójglicerydów

• Spadek wchłaniania żelaza

1