Upośledzenie stopnia lekkiego
„Niższa* od przeciętnej ogólna sprawność intelektualna, która powstała w okresie rozwojowym i jest związana z jednym lub więcej zaburzeniami w zakresie: dojrzewania, uczenia się i społecznego przystosowania”
*niższa o co najmniej jedno odchylenie standardowe (w nowszych opracowaniach 2)
Dzieci z upośledzeniem różnią się pod względem rozwoju procesów poznawczych, percepcyjnych i emocjonalnych
Częste wady wzroku, słuchu, uszkodzenia narządu ruchu, zaburzenia mowy oraz niektóre choroby, np. padaczka
Ograniczenia w myśleniu abstrakcyjnym
Obniżenie dociekliwości, ciekawości
Obniżenie zdolności koncertowania uwagi na jednym przedmiocie przez dłuższy czas -> utrudnione osiąganie sukcesów
Myślenie związane z konkretnymi sytuacjami, związanymi z doświadczeniem dziecka i jego środowiskiem
Trudności w uczeniu się -> różnorodne fragmentaryczne deficyty rozwojowe i zaburzenia procesów psychicznych
Zapamiętywanie -> wzmożona liczba powtórzeń z urozmaiconym materiałem poglądowym, rozłożenie materiału w czasie, wzmocnienia przez zachętę, pochwałę
Kostrzewski charakteryzując osoby o upośledzeniu stopnia lekkiego podkreśla niedorozwój uczuć wyższych, mniejszą wrażliwość i powinność moralną, impulsywność, agresywność, niepokój, niestałość emocjonalną, niedomogi w zakresie samokontroli
Na upośledzenie składają się:
Funkcjonowanie intelektualne - znacznie niższe od przeciętnego i trwa od wczesnych lat życia
Znaczne osłabienie zdolności przystosowania się do wymagań kulturowych społeczeństwa
Podstawowe kryteria diagnostyczne:
Znaczne obniżenie ogólnego funkcjonowania intelektualnego - IQ w indywidualnym teście
70
Współwystępowanie deficytów lub zmniejszanie zdolności przystosowania społecznego <niespełnianie oczekiwań społecznych, komunikowanie się, samodzielność, samoobsługa>
Ujawnienie się przed 18-tym rokiem życia
Upośledzenie odnosi się do relacji danej osoby z otoczeniem
Wczesna diagnoza i interwencja
Kluczowe pierwsze 4 lata życia
Od niedawna w Polsce podejmowane są próby tworzenia programów edukacyjnych i terapeutycznych np. dla dzieci autystycznych
Program terapeutyczny powinien obejmować aktywne uczestnictwo dziecka i pomoc rodzicom
Pomoc psychopedagogiczna od momentu rozpoznania
Rodzice powinni mieć możliwość wyboru wśród proponowanych form pomocy i rehabilitacji
Rodzice nie są przygotowani do nowych zadań i liczą, że ktoś ich w tym wyręczy lub ukierunkuje
Wczesne rozpoznanie i rozpoczęcie rehabilitacji kluczem do sukcesu - systematyczność bardzo ważna
Podstawą pracy terapeutycznej jest diagnostyka wzrostu, rozwoju i sposobu zachowania małego dziecka
Współpraca pediatrów, pedagogów, psychologów i terapeutów - holistyczne podejście do rehabilitacji -> biologiczno-fizjologiczno-psychospołeczno-duchowe
Projekt UE „Wyrównywanie Szans” - włączenie niepełnosprawnych w normalne życie a nie izolacja
Rewalidacja ma na celu przystosować dziecko do określonych ról społecznych, m.in. komunikowania się z otoczeniem i pracy
W rozwoju dziecka upośledzonego najważniejsze jest zaspokojenie jego potrzeb emocjonalnych, psychicznych. Rehabilitacja i stymulacja obejmuje sferę ruchową, intelektualną i społeczną
Rewalidacja powinna obejmować
Uruchamianie trwałych form dokształcania rodziców
Wspomaganie psychoemocjonalne
Wspomaganie socjalno-usługowe przez terapię i pomoc materialną
Zrozumienie przez rodziców czego dziecku potrzeba uskutecznia rewalidację
Kształcenie:
Szkoły specjalne - MEN ustala zasady i organizację kształcenia
Upośledzeni w stopniu lekkim mają obowiązek nauki w szkołach podstawowych lub specjalnych
Organizacja
Oddziały klas specjalnych w szkołach podstawowych
Oddziały klas integracyjnych w szkołach podstawowych i zawodowych
Indywidualne włączanie uczniów do klas w szkołach podstawowych
Szkoły integracyjne i specjalne
Organizacja szkół przysposabiających do pracy w przypadku niemożności ukończenia zawodówki.
Przygotowanie do pracy zawodowej:
Preorientacja zawodowa w klasach początkowych szkół podstawowych
Orientacja zawodowa w klasach starszych szkół podstawowych
Nauka zawodu w szkołach zawodowych i specjalnych i w klasach specjalnych przy szkołach zawodowych