I

1.Zdefiniuj pojęcia „walka o przestrzeń” i rywalizująca współpraca”

Walka (konkurencja i rywalizacja” zbiorowości ludzkich o najdogodniejsze miejsce w przestrzeni

Rywalizująca współpraca-utrwalona sfera współdziałania pomiędzy rywalizującymi o przestrzeń zbiorowościami terytorialnymi, wspólnotami która istnieje pomimo nieustannej walki o najdogodniejsze miejsce w przestrzeni oraz mimo ciągłych zabiegów adaptacyjnych wynikających ze zróżnicowanych interesów społecznych.

2.Omów koncepcje stref koncentrycznych

E.W Burgess-miasto jest układem sfer koncentrycznych zaaranżowanych jedna w drugiej, posiadających wspólny i najważniejszy w mieście dystrykt biznesu. Strefa I-obszar centralny, główny ośrodek administracyjno-handlowy (urzędy, biura, budynki państwowe, dworce kolejowe). Strefa II-przejściowa. W rezultacie przestrzennej ekspansji dzielnicy centralnej następuje wypieranie dotychczasowych jej użytkowników, zwłaszcza ludności roboczej. Strefa III-to do niej udaje się ludność robocza po to by zachować najmniejszy dystans przestrzenny między mieszkaniem a miejscem pracy. Strefa IV-luksusowe rezydencje elit miejskich. Strefa V-migranci świeżej daty i ludzie nie w pełni jeszcze włączeni w obieg miejski.

3.Dokonaj charakterystyki pięciu głównych procesów w przestrzeni miasta opisanych przez klasyczną ekologię.

a)Centralizacja-wyraża naturalną tendencję do skupiania się instytucji i ludzi w pewnych miejscowościach (np. stolicach) oraz w pewnych dzielnicach miasta.

b)Koncentracja-naturalny proces skupiania się ludzi i instytucji o podobnych charakterystykach w jednym regionie miasta czy w jednej jego strefie.

c)Segregacja-selekcja ludzi dokonywana przez jednostki współzawodniczące ze sobą o najlepszą i możliwą do opanowania przestrzeń miejską.

d)Inwazja-przenikanie określonego typu ludzi i grup społ. z jednego obszaru miasta do innego i naznaczaniu i zawłaszczaniu przestrzeni.

e)Sukcesja-definitywne zajęcie obszarów miejskich przez ludność napływającą w wyniku procesów inwazyjnych która wyparła społeczności pierwotne owych obszarów.

4.Opisz podstawowe cechy trzech typów miast przedprzemysłowych, przemysłowych i poprzemysłowych.

Miasto przedprzemysłowe-struktura hierarchiczna, nosi znamiona układu kastowego. Ruchliwość pionowa jest nikła lub żadna. Najwyższe miejsce w owej przestrzeni zajmują elitarne grupy statusowe. Członkowie tych grup zamieszkują centrum miasta lub jego najbliższe okolice. W skład kolejnej klasy w mieście przedprzemysłowym wchodzą rozległe masy ludności miejskiej. Zamieszkują obszary przylegające do centrów miast. Ostatnia grupe stanowi ludność pozakastowa zamieszkująca obrzeża miasta, wypełnia zazwyczaj określony typ czynności

Miasto przemysłowe-powstawało zazwyczaj wokół centrów wilekiego przemysłu, handlu, bankowości, rzadziej natomiast wokół kompleksów rządowych czy religijnych. Osłabieniu uległa interferencja podziałów ekologicznych i społecznych. Występowanie grup społ. hierarchicznie uporządkowanych. Przekonanie o względnej trwałości tych grup. Powiązanie owych grup z instytucjami polit. Gosp. Relig determinujące podział władzy. Istnienie różnic kulturowych i społ. dystansu między członkami poszczególnych warstw, identyfikacja członków poszczególnej warstwy, wystepowanie ideologii sankcjonujących

Misto poprzemysłowe-dominuje sektor usługowy, istnieją placówki naukowe. Półwykwalifikowanych pracowników zastępują najwyższewj klasy uczeni i eksperci. Technika naukochłonna,

5.Zdefinij dyrektywe metodologiczną współczynnika humanistycznego w odniesieniu do badań miejskich.

Badacz kultury musi brać przestrzeń ze wspł. Humanistycznym tzn tak jak jest doświadczona przez te przedmioty ludzkie których kulturę bada. Rzeczywistym przedmiotem badań humanistycznych jest analiza wartościowań wynikłych z ludzkich doświadczeń codziennych i odświętnych. Badacza obowiązuje zasada ścisłej bezstronności wobec wypowiadanych przez ludzi sądów. Miasto wobec Znanieckiego to całość nieprzestrzenna, humanistyczna, realizująca się w doświadczeniu i działaniu ludzkim. Badać miasto to analizować jego zindywidualizowany odbiór, odczytywać wartościowanie ale też docierać do podejmowanych czynności.

6.Co to jest proces semiozy?

W socjologii wskazywana jest jako nieodłączny element kultury, bowiem tylko człowiek posiada umiejętność posługiwania się znakami. Semioza w języku-proces tworzenia, odbierania i pzrekazywania znaków, w procesie tym ujawnia się znaczeniowa funkcja znaku. Znak w przestrzeni miejskiej jest bodźcem uruchomiającym w umyśle mieszkańca oraz innego bodźca jest zatem generatorem znaczenia.

7.Opisz możliwości wykorzystania socjologii życia codziennego w badaniach miejskich.

Socjologia życia codziennego zwraca szczególną uwagę na doświadczenia jednostkowe, na indywidualne sposoby definiowania sytuacji oraz na podejmowane na podstawie tych doświadczeń działania. Traktowanie rzeczywistości życia codziennego jako rzeczywistości podstawowej, uporządkowanej i zobiektywizowanej. Socj. Życia codziennego w badaniach miejskich zwraca uwagę na zrytynizowane zachowania jednostki i szerszych zbiorowości lokalnych.

8.Na czym polega holizm i indywidualizm ontologiczny i poznawczy

Indywidualizm ontologiczny-przyjęcie tezy że społ. istnieje poprzez jednostki które je tworzą.

Indywidualizm epistemologiczny-badanie społ. oznacza studiowanie podstaw zachowań poszczególnych jego członków.

Holizm ontologiczny i poznawczy-miasto jest całością i systemem a społeczności miejskiej nie można redukować do pojedyńczych ludzi. Prawidłowe badanie miasta uwzględniać zatem musi tę właśnie całość społeczną nieredukowalną do konstytuujących ją ludzi,

9.Relacje miasto-system światowy w ujęciu makrostrukturalnym

Miasto jako system z wewnętrzna struktura oraz sytuują je w szerokim kontekście społ. w układzie światowym, planetranym. W globalnym świecie szcególną rolę odgrywają globalne miasta, których wpływy przekraczają granice krajów.

IV

1.Zdefiniuj pojęcie „metropolia” i metropolizacja

2.Opisz trzy główne typy układów osadniczych: hierarchiczne, biegunowe i sieciowe

3.Określ podstawowe funkcje miast metropolitarnych

4.Jaką treść kryje termin „technopolie”

5.Zdefiniuj i opisz podstawowe czynniki segregacji i agregacji społecznej we współczesnych metropoliach

6.Zdefiniuj pojęcia kapitał ludzki i kapitał społeczny

Kapitał ludzki-umiejętności pojedyńczych osób, ich wiedza, zdolność do podejmowania pracy, stan zdrowia czy higieny.

Kapitał społeczny-zdolność i gotowość do współpracy między ludźmi i pracownikami, do kompromisu oraz dialogu, społecznej prawdomówności i wiarygodności. Wysoki poziom etyki biznesu, tworzenie wspólnot i wspólnotowości.

7.Wymień główne cechy miejskiej klasy średniej-wykształcenie, sposób zarobkowania, poziom osiąganego dochodu, styl i standard życia, inwestycyjno konsumpcyjny styl życia, indywidualizm, kreatywność, samorozwój, wiedza podręczna, emocjonalny związek z wykonywaną praca, spędzanie czasu wolnego, inwestowanie w dzieci.

8.Opisz nowe odłamy i pokolenia miejskiej klasy średniej

Yuppi-młodzi miejscy profesjonaliści. Mutacja i zarazem część klasy średniej, 30 latkowie z metropolii opanowali świat reklamy, biznesu, dziennikarstwa i informacji. Sa skuteczni w pracy jak i w czerpaniu satysfakcji jaką daje niezależność finansowa, uważni, pracowici.

Pokolenie X-często ludzie świetnie wykształceni, bogaci intelektualnie, lecz świadomie uciekający na mrginesy oficjalnego życia, niepodatni na spoty reklamowe, okresowe mody, lekceważący konsumpcyjno rynkowe reguły gry, tworzą dżihad walczący z Mcświatem

Pokolenie N-od network czyli sieć. Są efektem rewolucji informatycznej, rozwoju infostrad i sieci inf. Wykształceni, wiedzą że informacja ma wielką wartośc, przeliczana ekonomicznie i prestiżowo.

9.Opisz główne cechy społeczne, ekonomiczne i kulturowe klasy metropolitarnej

10.Co oznacza termin „gentyfikacja”

11.Opisz rolę szkoły w dziedziczeniu lub zmianie statusu społecznego w metropoliach

12.Podaj podstawowe cechy miast trzeciego świata

V

1.Określe miejsce Warszawy i innych polskich aglomeracji w sieci potencjalnych metropolii

Warszawa jest zaliczana do metropolii ale na tle innych wypada bardzo słabo w rankingach , zajmuje bardzo niskie lokaty bądź nie figuruje na nich wcale. Warszawa jednak jak i inne miasta polskie ma jednak bardzo duży potencjał. Na drugim miejscu plasuje się Poznan i Kraków

2.Warszawa-duza aktywnosc zawodowa ludzi, wysoko wyksztalcona sila robocza, potencjal naukowy i edukacyjny, potencjal ludnosciowy obecnosc lotniska miedzynarodowego. Poznań i Krakówktóre maja duży potencjał ludnościowy i wysoki wskaźnik aktywności zawodowej, wysoko wykształconą siłe roboczą, duży potencjał naukowy, unikalne zasoby kulturowe. Wroclaw-blisko granica wsch, autostrady z eur. Zach, , zasoby ludnościowe, ważny osrodek naukowy, uroda miasta

2.Scharakteryzuj potencjał polskich metropolii

3.Wyjaśnij sens pojęcia „suburbanizacja”

4.Zdefiniuj głównych aktorów gry o przestrzeń w transformacyjnej Polsce

5.Wymień i opisz cykle życia miejskiego

II

1.Przedstaw społeczną genezę i zasady kształtowania miast starożytności

2.Na czym polegała koncepcja miasta Maksa Webera

3.Jakie były główne uwarunkowania rozwoju miast i procesów urbanizacji w wiekach średnich

4.Jak przebiegały procesy urbanizacji w epoce preindustrialnej

5.Scharakteryzuj strukturę społeczno-przestrzenną średniowiecznego miasta

Przestrzeń miasta średniowiecznego była podzielona na dość wyraźne obszary społ.-zawodowe. Wokół centrum miasta, rynku mieszkali kupcy lub rzemieślnicy. Charakterystyczne było skupienie się jednego zawodu na jednej ulicy co jest widoczne w dzisiejszych nazwach ulic starych miast np. szewska, , rzeźnicza. Dała się także zauważyć zależność poszczególnych rodzajów przestrzeni produkcyjnej od stopnia dostępności i kierunków ruchu miejskiego oraz od powiązań produkcyjnych. Zróżnicowanie zajmowania przestrzeni wynikało też z charakteru pracy. Miejską i podmiejską przestrzeń produkcyjną różnicował więc podział pracy prowadzący do powstania odrębnych statusowo grup, warstw i klas. Wiesiołowski podzielił średniowieczny Poznań na 6 warstw: wyższą wyższą-kupcy, pisarze, aptekarze, wyższą niższą-kuśnierze, rzeźnicy, krawcy, średnią wyższą oraz niższą-piwowarzy średniego statusu, niższą wyższą oraz niższą-młynarze, cieśle, farbiarze. W każdej z tych warstw występuje silne zróżnicowanie wewnętrzne.

6.Scharakteryzuj średniowieczne miasto jako miejsce wymiany

Miasto średniowieczne było przede wszystkim przestrzenią wymiany obsługującą lokalny rynek oraz punktem przeładunku i zbytu towarów dalekosiężnego handlu. Wymiana miejska to nie tylko handel towarami ale również wymiana informacji, wiadomości. Głównymi przestzrennymi formami wymiany był rynek i kościół wraz z otaczającym go placem. Na rynku dokonywano transakcji handlowych. Kościół był miejscem wymiany transcendentalnej i środkiem przekazu panującej ideologii.

7.Na czym polegało XVIIIw. Kształtowanie nowoczesnych stolic

Wiek XVIII był okresem rozwoju stolic. Zjawisko to jest efektem centralizacji władzy państwowej, wzrostu znaczenia monarchii absolutnych. Miasto stopniowo traciły swoją autonomię, musiały się podporządkować władzy najwyższej. Władza absolutna w tym okresie miała tendencje do kształtowania przestrzeni prestiżowych i pasożytniczych. Miasta w których siedziby mieli monarchowie rosły więc w potęgę, stawały się najważniejszym ośrodkiem w państwie. I tak powstawały stolicę. Wzrost stolic odbywał się kosztem innych miast, które tworząc autonomię podupadały. Wewnątrz miast następowało zjawisko przestrzennej ekspansji magnaterii co też było zgubne stolice były pasożytnicze-wysysały ludność i bogactwo z innych miast.

8.Na czym polegała specyfika miast islamu

Miasta islamu rozwijały się zupełnie niezależnie obok miast europejskich a ich specyfika wynika z odmiennej kultury, cywilizacji i środowiska geograficznego. Funkcjonowanie miast Magherbu było warunkowane przez: władzę centralna, mieszczan i Beduinów. Państwo było czymś zewnętrznym wobec miasta. Nad całym miastem kontrolę sprawował namiestnik. Podzielone było na dzielnice, w których życie skupiało się wokół meczetu (najważniejsze miejsce w mieście islamskim), szkół koranicznych i targu. Miasta islamskie nie stanowiły skupisk tak jak europejskie-były rozsiane a ich liczna ludności bardzo duża. Rozwój miast opierał się na równowadze między władzą centralną a plemionami koczowniczymi.

9.Scharakteryzuj podstawy rewolucji przemysłowej

10.Przedstaw procesy urbanizacji i aglomeracji w XIXw

11.Na czym polegała Haussmannowska przebudowa Paryża

12.Scharakteryzuj głównych aktorów budowy miast i główne urbanistyczne doktryny XIXw

13.Przedstaw najważniejsze ideologie urbanistyczne XXw

14.Jakie były społeczne konsekwencje strefowania miasta

15.Przedstaw genezę budowy nowych miast

16.Przedstaw główne formy mieszkanictwa XXw

17.Jak zmieniały się w XXw funkcje centrum miasta

III

1.Zdefiniuj głównych aktorów wytwarzania przestrzeni miejskiej w realnym socjaliźmie

Przestrzeń jest tworzona społecznie a ostateczna jej konfiguracja to rezultat poczynań jednostkowych i zbiorowych. Jednym z czołowych teoretyków osadnictwa był M.A Ochitowicz, który pisał o powiązaniu miejsca zamieszkania z miejscem pracy. Uważał że mieszkanie z daleka od miejsca pracy jest wbrew człowieczeństwu, że nie jest tak naprawdę mieszkaniem. Jego rozważania doprowadziły do powstania koncepcji unii osadniczych. Kolejnym teoretykiem osadnictwa był A.A Milutin który wypracował koncepcje osadnictwa pasowego która miała być zbudowana: najpierw tory kolejowe, potem przedsiębiorstwa wytwórcze, zieleń, pas mieszkaniowy z instytucjami użytecznymi, następnie pas ogrodniczy i mleczno warzywny. W 1921 S.Serafinow wprowadził pojęcie domu kolektywnego. Dom taki miał skłądać się z 3 skrzydeł-2 dla rodzin i 1 dla osób samotnych. Projektant G. Wolfenzon miał rozdzielić w takim układzie jeszcze rodziny małe i duże. L.Sabsowicz zajmował się z całą pow. Miasta której podstawę stanowić miały domy-komuny. Z kolei J.Kuźmin miał podzielić mieszkańców wg grup wiekowych. Na kształt miasta socjalistycznego miały wpływ także: regionalne i centralne władze polityczne którzy dążyli do zbudowania miast i osiedli tak zapewnić prostą reprodukcję siły roboczej przy niskich nakładach i kosztach. Wpływ miały również przedsiębiorstwa budowlane i inwestorzy-zmierzali oni do minimalnych nakładów własnych i maksymalizacji efektów

2.Opisz główne założenia karty ateńskiej

Karta ateńska zakwestionowała tworzenie miast kapitalistycznych jako miejsce wszelkich niedogodności epoki przemysłowej. Proponuje niejako rewolucję miejską która miałaby się dokonać pod okiem nowej sofokracji. Stwarzał on warunki do realizacji nowoczesnej urbanistyki. Główne założenia karty ateńskiej to nowoczesna urbanistyka. Postulaty w niej zawarte uwzględniały również logikę rozwoju formacji kapitalistycznej, reguły rynkowej gry o przestrzeń, zasadę prywatnej własności ziemi. Postulaty w niej zawarte zostały uwzględnione w nowej architekturze.

3.Zdefiniuj terminy: procesy planowe, żywiołowe i spontaniczne w przestrzeni miejskiej

Przez planowanie rozumiemy proces rejestrowania, konkretyzowania i ustalania zamierzeń oraz określenia celów i środków ich realizacji. Na procesy planowe w przestrzeni miejskiej mają wpływ decyzje władz politycznych, administarcyjnych które wyznaczają przebieg procesu tworzenia przestrzeni. Planowanie zakładało racjonalne planowanie.

Termin żywiołowe oznacza samorzutny, bezplanowy, spontaniczny dokonujący się bez wpływu procesów zewnętrznych. W przestrzeni miejskiej są one efektem planowego wytwarzania przestrzeni, są jednak nieuwzględnione w planach. Często ich podmiotem są zbiorowości ludzkie których interesy zostają zagrożone przez realizację planu.

Zjawiska spontaniczne można zauważyć w skali lokalnej a ich podmiotem są zazwyczaj jednostki lub mikrospołeczności. Siła sprawcza procesu spont. Jest czasem większa niż żywiołowego czasami mogą też się przeistaczać w żywiołowe i odwrotnie.

4.Opisz funkcję centrum w przestrzeni miasta socjalistycznego

Centrum winno stanowić źródło identyfikacji i tożsamości mieszkańców. Wszelkie kontakty przyjacielskie, towarzyskie są oparte o centrum kulturalne, rozrywkowe lub szkolne. Centrum miało być nie tylko elementem organizującym określoną przestrzeń ale i porządkującym zachowania ludzi, życie zbiorowości, Centrum w nowym mieście mogło być przestrzenią prawie świętą, symbolem potęgi miasta, często też bywało to miejsce władzy politycznej. Odgrywało ono niezwykłą rolę w kreacji i funkcjonowaniu miast.

5.Dokonaj charakterystyki społeczno-przestrzennej wielkich zespołów mieszkaniowych

Urbanistykę okresu realnego socjalizmu charakteryzuje wszechwystępowanie wielkich zespołów mieszkaniowych. Teoretycy zakładali budowę komunalnych mieszkań i szczegółowo powiązanych ze sobą funkcjonalnych części. Można mówić o osadnictwie pasywnym i domach kolektywnych. W tych 2 wspólne były stołówki, pralnie, przedszkola. Życie w takich miastach miało być podporządkowane ścisłym zasadom i regulowane. Miasta komuny miały mieścić 50-60 tys. Mieszkańców. Wszystko maiło być wspólne.

6.Opisz relacje między normatywami urbanistycznymi a kształtem i charakterem miasta.

Urbanistyczne koncepcje i normy tworzone przez teoretyków osadnictwa realnego socjalizmu często w większej części pozostawały tylko utopią często nie dochodziło do ich realizacji lub ich realizacja nie była zgodna z planami jednak wycisnęły wyraźne piętno na architekturze niektórych miast. Idea domów komun spotkała się z oburzeniem dlatego nie przystąpiono do ich pełnej realizacji.

7.Dokonaj uogólnionej oceny formalizacji realnego socjalizmu w wymiarze przestrzenno-społecznym

Trudno jednoznacznie ocenić wytwory realnego socjalizmu w ramach przestrzeni miejskiej. Można wyróżnić pozytywne i negatywne strony. Bo po 1 można zarzucić architektom socjalistycznym destrukcje takich przestrzeni miejskich jak uliczki, kamienice z 2 jednak strony należy wziąć pod uwagę to że w tym okresie wielu obywateli otrzymało swoje nowe mieszkania kojarzone z awansem społ. Jak widać można go ocenić dwuznacznie w wymiarze przestrzenno-społecznym. Choć istnieje negatywna świadomość donośnie dominujących wówczas form przestrzennych w postaci wielkich zespołów mieszkaniowych, blokowisk to pamiętać trzeba że był to czas awansu cywilizacyjnego dużej części społ. w którym nie znano bezrobocia, okres zmian na lepsze.

---