odbierany jako dzieło polityczne, antykomunisty, hipokryty - osadzenie w konkretnej przestrzeni,
przeciw absolutyzmowi władzy (Rotterdam), Polska była tylko materiałem obrazowym
„człowiek może zrobić wszystko z drugim człowiekiem” teza utwory wg Gombrowicza
Pokusa by przeprowadzić przedwczesną syntezę prawdy, ściągnąć niebo na ziemię, nawet kosztem przemocy
Zniewolony umysł- alegoria, ukazanie procesu w którym cnota i występek walczą o duszę ludzką
Pigułki Murti Binga zawierające światopogląd
Pustka metafizyczna bohaterów pokonana przez jeden system pojęć
Umysł ludzki po przyjęci pigułki Murti-Binga i Metody zdaje się na totalne zniewolenie. Przychodzi wówczas Ketman - technika kamuflażu, spełnia rolę rozjemcy.
„w moim kraju 1945-50 zażądano od pisarzy artystów, aby uznali „socjalistyczny realizm” = ortodoksja filozoficzna w stu procentach.
Murti - Bing - mongolski filozof, pigułki z książki „Nienasycenie”. Po ich zażyciu człowiek stawał się pogodny i beztroski, głuchy na metafizyczne dźwięki. Samobójstwo Witkacego 1939 po dowiedzeniu się, że Armia Czerwona przekroczyła granice Polski. Spełnia się jego przepowiednia. Pod powierzchnią codzienności trwa nieodwołalny wybór. Człowiek musi albo umrzeć - fizycznie lub duchowo - albo odrodzić się po zażyciu pigułek Murti - Binga. Przykłady krajów nawracanych - nie tylko przymus działa, także potrzeba harmonii i szczęścią.
Kiedyś normalne było, że nosi się jedno imię i nazwisko. Teraz jednak okazuje się, że z różnych względów wskazane jest je zmienić. Kiedyś trup na chodniku przywoływal gapiów, teraz myśli się, że ten go zabił miał widocznie jakieś swoje racje.
Bliskość śmierci niszczy hamulec wstydu. Człowiek jest istotą plastyczną.
który świat jest naturalny - przedwojenny czy wojenny? Wszystko, czym żyją ludzie, jest darem formacji historycznej w jakiej się znaleźli. Tam gdzie powstaje kryzys, plasy panujące uciekają się do faszyzmu jako środka przeciwko rewolucji proletariatu.
Propaganda powie, że nazizm i amerykanizm są identyczne. W Ameryce, że hitleryzm i stalinizm się niczym nie różnią.
Nowa Wiara niezdolna jest zaspokoić duchowe potrzeby ludzkie.
intelektualista wschodni jest szczególnie surowym sędzią tego, co przenika doń z Zachodu. Wiele książek, prądów i kierunków odrzucił, bo nie wytrzymały próby czasu. Dzieło myśli ludzkiej powinno wytrzymać próbę brutalnej, nagiej rzeczywistości. Jeżeli nie zdoła wytrzymać, nie jest nic warte. Prawdopodobnie to tylko jest coś warte, co zdolne jest istnieć dla człowieka w chwili, kiedy jest zagrożony natychmiastową śmiercią.
Przy pomocy Metody można udowodnić to, co jest władcom akurat potrzebne, a równocześnie co jest w danej chwili potrzebne, ustala się przy pomocy Metody.
Poezję Nowej Wiary można określić jako wyraz konwencji społecznej przełamującej się poprzez indywidualny temperament.
Zaczyna się cenić ponad wszystko własną przebiegłość, wyprowadzanie w pole, grę. Sukces w grze staje się źródłem zadowolenia. Człowiek chroni się w wewnętrznym sanktuarium, które jest tym piękniejsze, im większą cenę trzeba zapłacić, aby innym zabronić doń dostępu.
Ilość odmian Ketmanu jest niemal nieograniczona.
Tęsknota do przeżyć estetycznych w krajach Nowej Wiary: u pracowników literatury pisarzy grzebanie się w starych tekstach, komentowanie i wydawanie dawnych autorów. Racjonalizacja Ketmanu: ponieważ wszystko jest projektowane w gospodarce socjalistycznej, dlaczegóżby nie przystąpić do planowanego zaspokajania ludzkich potrzeb estetycznych? Przyznać, że oko potrzebuje radosnych barw, kształtów, znaczyłoby, że gust Centrum jest zły.
Ketman pracy zawodowej: zrobić z życia jak najlepszy użytek: w laboratorium posuwa się naprzód swoje badania, należy zrobić wszystko czego żadają politycy, jeżeli jest się pisarzem liczy się na półce wydane swoje pozycje. Oczywiście zapłacić za ten zawód pewną liczbę hołdowniczych artykułów i wierszy . Państwo korzysta z tego Ketmanu. Ketman metafizyczny zwłaszcza w krajach o przeszłości katolickiej. Polega na zawieszonym przekonaniu o metafizycznej zasadzie świata. Czyli człowiek mu hołdujący, uważa epokę, w której żyje za antymetafizyczną. Powinno się Nowej Wierze pomagać, nie zdradzając swojego przywiązania do Tajemnicy. Ponieważ pisarz jest cywilizatorem Skłonności metafizyczne u pisarzy są niewybaczalne.
Etyka nowej wiary opiera się na tym, że dobre jest wszystko, co służy interesom rewolucji, złe zaś to, co szkodzi. Ketman etyczny. Wychowanie nowego człowieka. Nowy człowiek jest tak wychowany, aby za dobro uznawał tylko dobro ogółu. Myśli i reaguje jak inni, jest skromny, zadowala się tym, co oferuje mu państwo. Donosicielstwa w cywilizacji Nowej Wiary to cnota podstawowa.
ketman polega na realizowaniu siebie wbrew czemus. Uprawiający Ketman cierpi z powodu napotkanej przeszkody, ale gdyby przeszkoda ta została usunięta poczułby pustkę. Strach przed wolnością nie jest niczym innym niż strachem przed pustką.
"Głos wewnętrzny, który nas powstrzymuje, kiedy trzeba za wiele wyrazić - jest mądry." Jedno odstępstwo pociąga za sobą drugie i trzecie, aż wreszcie wszystko co się mówi, jest już znakomicie logiczne, okrągłe i zamknięte.