Psychologiczne determinanty komunikacji kulturowej .

2. Poznanie i spostrzeganie społeczne (22.10.2013)
Schematy jako skrypty, scenariusze, wzorce dotyczące sposobów działania. Odpowiedzialne za myślenie automatyczne, pozwalają się orientować w rzeczywistości, rozpoznawać znane już sytuacje - jest to ich funkcja pozytywna. Bez nich następuje chaos bodźców.
Często posługujemy się schematami, które są w bliskiej pamięci.
Posiadamy tendencję do określania ludzi na podstawie schematów(może być to także funkcja negatywna), skojarzeń, pod wpływem zdarzeń poprzedzających. Także nowe schematy mają znaczenie.

efekt Pigmaliona
eksperyment pokazujący na ile ludzie są elastyczni. Próba losowa na dzieciach podzielonych na tych bardziej inteligentnych i mniej. Grupa wybrana, rzeczywiście stała się grupą o większym ilorazie inteligencji. Nauczyciele bowiem stwarzali im „cieplejszy”, bardziej przyjazny klimat oraz dawali dzieciom adekwatne informacje zwrotne - proroctwo się spełniło. Zachowanie dzieci ma tendencję do przystosowywania się do nadawanych im etykiet, powoduje to podążanie za mocą sugerowania.

skróty myślowe
automatycznie wydajemy sądy na temat ludzi przez pryzmat tego kim jesteśmy. Podobieństwa do typów, wzorców - heurystyka (oznacza umiejętność wykrywania nowych faktów i związków między nimi. Od badań Daniela Kahnemana i Amosa Tversky'ego terminu heurystyka używa się na określenie nieświadomie stosowanych, uproszczonych reguł wnioskowania), np. przekonanie, że osoba o śniadej cerze pewnie ma kogoś z rodziny romskiej. Heurystyka zastosowanie - od pierwszego przekonania zakotwiczamy myślenie, np. ma to miejsce wg Aronsona ma to miejsce w wyrokach sądowych lub diagnozach lekarskich, które słyszymy jako pierwsze - sugerowanie się tylko pierwszym zarzutem, diagnozą. Mózg ma w młodym wieku tendencję do brania tego co słyszymy jako pierwsze, jako obiektywną prawdę, np. dzieci oglądające bajki.

teoria atrybucji zewnętrznych i wewnętrznych
(1958 r. - obserwowanie ludzi zwykłych i doszukiwanie się pewnych zachowań, zdeterminowanych przez psychikę i czynniki wewnętrzne). Było to błędem ze względu na to, iż nie brano pod uwagę czynników zewnętrznych wpływających na ludzi. Siebie samych często usprawiedliwiamy czynnikami sytuacyjnymi, w przeciwieństwie do innych.

Atrybucje w służbie ego - przykład sportowców. Atrybucje mają podnieść naszą samoocenę, myślimy że sami jesteśmy odpowiedzialni za swój sukces, ale za porażki odpowiedzialne są czynniki zewnętrzne. Chroni to nasze ego, ale hamuje opcje rozwoju. W kulturze japońskiej wszyscy są odpowiedzialni za sukcesy jednostki, a za porażki obwiniają samych siebie, czyli atrybucje zależne są też od kultury !

Atrybucje obronne - dają poczucie bezpieczeństwa. Uwarunkowane są też kulturowo, np. Polacy więcej narzekają, Amerykanie częściej odpowiadają, że jest super.

Atrybucje niebezpieczne - przekonanie o tym, że ludziom złym przytrafiają się złe rzeczy, obwinianie ofiar pedofilów o prowokowanie itp.


eksperyment Fiske i Taylor


osoby siedzące za osobą B uznały, ze w dyskusji dominowała osoba A. osoby na środku stwierdziły, ze obie osoby były na równi. Przypisujemy atrybucje wewnętrzne. Już samo wrażenie wpływa na ocenę.

3. Konformizm (29.10.2013)

Konformizm - poddawanie się rzeczywistym lub wyobrażonym naciskom społecznym.

Uległość - sytuacja, gdy jednostka pod wpływem presji społecznej modyfikuje swoje zachowania publiczne, mimo, że jej prywatne przekonania pozostają niezmienione.

Posłuszeństwo - forma uległości, wykonywana pod wpływem bezpośrednich poleceń, wydawanych przez osobę mającą władzę.

Współpraca - wydźwięk pozytywny - ludzka zdolność do podejmowanie wspólnych działań służących do osiągnięcia podzielanych celów. Niezbędna do prawidłowego funkcjonowania grup.

eksperyment Ascha
uległość następstwem subtelnej, ukrytej presji społecznej !
Eksperyment Ascha przeprowadzony został w 1955 roku i dotyczył konformizmu normatywnego [ pragnienie bycia zaakceptowanym przez grupę ].
Salomon Asch zebrał grupę 123 „przypadkowych” osób o podzielił ich w 7-9 osobowe grupy. Następnie pokazał 2 rysunki [ patrz poniżej ] i kazał zdecydować, która linia z obrazka po prawej jest najbardziej podobna do linii po lewej. Haczyk tkwił w tym, że tak naprawdę tylko 1 osoba była badana. Pozostałe były podstawionymi przez badacza aktorami, którzy mieli zasugerować, że to linia A najbardziej przypomina tą po lewej stronie.

Wyniki:

• 36,8 % badanych wskazała na linię A.

eksperyment Miligrama
negatywne i szkodliwe skutki uległości i posłuszeństwa, niezwykła siła oddziaływania grupy!
Zgłaszający się do Milgrama ludzie byli pewni, że biorą udział w badaniu nad pamięcią ludzką i przyswajaniem (uczeniem się) materiału. Badanych podzielono na "nauczycieli" i "uczniów". Nauczyciele mieli karać (poprzez porażenie prądem) uczniów za każdy popełniony błąd w odtwarzaniu wyuczonego materiału. Reguła była taka, że przy kolejnych błędach zwiększano siłę wstrząsu, o stałą wielkość, gdy "uczeń" znowu się pomyli - do czasu, aż nie popełni żadnego błędu. Nauczyciele najpierw musieli sobie zaaplikować próbny wstrząs by poczuć, z jakim to bólem uczniowie będą mieli do czynienia, wiedzieli też, że siła wstrząsu nie jest tak silna by doprowadzić do śmierci. Jednak działali myśląc, że krzywdzą niewinnych ludzi w imię nauki, znalezienia najlepszego sposobu technik zapamiętywania. 
Eksperymentator pełnił role prawomocnego autorytetu - informował o regułach, przydzielał role i polecał wykonanie zadania nauczycielom, gdy sprzeciwiali się lub wahali. Uczniowie siedząc na krzesłach podłączonych do prądu mieli nauczyć się par wyrazów. Porozumiewali się z nauczycielami przez system łączności wewnętrznej, gdyż siedzieli w oddzielnych pomieszczeniach. Nauczyciel podawał jeden wyraz a uczeń miał dodać drugi z pary, i tak z całą listą. Kiedy uczeń zaczynał się mylić był karany przez nauczyciela. Badanie jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych w psychologii, zarówno z powodów etycznych, jak i istotności tego zagadnienia w świecie realnym.

Przedstawiciele niektórych kultur rozpatrują te zjawiska jako pozytywne, np. Azja, w której wartościami nadrzędnymi nie jest wolność i indywidualizm, ale wartości społeczne. Cenią oni konformizm w wychowywaniu dzieci, tak jak posłuszeństwo w Japonii. Przedstawiciele kultur kolektywistycznych są bardziej ulegli i posłuszni, ale także przejawiają większą chęć współpracy niż społeczeństwa indywidualistyczne.

Konformizm normatywny - nie chcemy odstawać od grupy. Ludzie wolą zrezygnować z siebie na rzecz grupy.

Informacyjny wpływ społeczny - wpływ innych ludzi, który skłania nas do podporządkowanie się ponieważ widzimy w nich źródło wskazówek dotyczących naszego zachowania. Wierzymy, że cudza interpretacja niejasnych sytuacji jest słuszniejsza niż nasza i pomaga nam wybrać właściwy kierunek działania.

eksperyment Scherifa

wykorzystywał zjawisko tzw. efektu autokinetycznego [polega on na tym, że w miejscu całkowicie zaciemnionym eksponujemy danej osobie punkt świetlny znajdujący się w nieznanej odległości i nieznanych wymiarach pomieszczenia - osobie tej wydaje się, że dany punkt się porusza].

M. Scherif w swym eksperymencie zbadał jak różnić się będą wyniki, gdy osoba badana będzie odosobniona i gdy osoba badana będzie dokonywać pomiarów w grupie.

Indywidualne wyniki były bardzo rozbieżne - od kilku do kilkunastu cali [1 cal = 2,54 cm].

W grupach sprawa miała się dużo ciekawiej, składały się one z 2 lub 3 członków, a eksperyment podzielony był na 4 posiedzenia,  gdzie publikowano swoje pomiary.

W grupach 2-osobowych zachodziły następujące zmiany.

1. Podczas posiedzenia nr 1 średnia jednego badanego wynosiła 3 cale, drugiego zaś 9.

2. Podczas posiedzenia nr 2 średnia jednego badanego wynosiła już 4.7 cala, drugiego 5,5.

3. W kolejnych 2 posiedzeniach różnice dalej malały.

W grupach 3-osobowych zmiany miały podobną kolej rzeczy, lecz największą zmianę przejawiała osoba, której wynik najbardziej się różnił od pozostałej dwójki:

1. Podczas posiedzenia nr 1 średnia jednego badanego wynosiła poniżej 1 cala, drugiego 2 cale, trzeciego zaś 7,5 cala.

2. Podczas posiedzenia nr 1 średnia jednego badanego wynosiła już 2 cale, drugiego 3 cale, trzeciego 4 cale.

3. W kolejnych posiedzeniach jak nie trudno się domyślić różnice niemal zanikły.

Powyższy eksperyment ukazuje kolej rzeczy przy powstawaniu danej normy społecznej, tzn. początkowo posiada ona jakąś wartość ustaloną przez jednostkę, z czasem jest ona normalizowana i ujednolicana tworząc jednakową dla wszystkich normę społeczną.

4. Stereotypy i uprzedzenia (5.11.2013)

Wrodzona tendencja do kategoryzacji, prowadząca do tworzenia pojęć i stereotypów - tendencja do grupowania i uogólniania.
- niewiedza i generalizacja
- koncentracja na sobie
- wygoda („ludzie działają jak skąpcy poznawczy” -z natłoku informacji wybieramy tylko te najbardziej potrzebne, pomijając inne)
- przekazywanie kulturowe stereotypów, np. przez media, rówieśników, bajki, mity, legendy, rodzinę, przez styl wychowania, doświadczenia.
styl myślenia na zasadzie „wyłączonego środka”, czyli „albo albo”
selektywność uwagi - wychwytywanie z danych informacji, sytuacji które będą utwierdzać nasze stereotypy. Wyłączenie się z tła, uwaga skupiona tylko na danych obiektach.
stereotypy porządkują świat i utrwalają naszą wizję świata
ludzie mający skłonność do atrybucji z cech wewnętrznych - osoby takie mają często potrzebę kontrolowania, chcą świata przewidywalnego, chcą kontrolować przez wewnętrzne konflikty, jest to nieświadomy mechanizm obronny, brak energii na analizowanie sieie i skrupulatne poznawanie rzeczywistości.
afekt także prowadzi do ocen stereotypowych, silne emocje prowadzą do negatywnych postaw
pamięć ludzka funkcjonuje wybiórczo, potwierdza pojęcia „ja”, przekonanie o sobie - nasza wiedza i tożsamość
Osobom mocno uprzedzonym ciężko wyjść poza schemat !
Aby zmienić stereotyp wymagane są warunki dotyczące tych osób: muszą mieć równy status.
Występują unormowanie prawne odgórnie zmieniające myślenie.

UPRZEDZENIE - wroga bądź negatywna postawa dotycząca wyróżniającej się grupy ludzi, oparta wyłącznie na ich przynależności do tej grupy

 

Składa się ono z trzech komponentów:

 

1)     afektywnego lub emocjonalnego:

 

- typ emocji związanych z postawą (np. złość, serdeczność)

- nasycenie postawy (np. umiarkowany niepokój, otwarta wrogość)

 

2)     poznawczego - przekonania lub myśli tworzące postawę

 

3)     behawioralnego - odnoszące się do czyichś działań (przyjmujemy postawy, ale także działamy zgodnie z nimi

 

STEREOTYP - generalizacja odnosząca się do grupy, w ramach której identyczne charakterystyki zostają przypisane wszystkim bez wyjątku jej członkom, niezależnie od rzeczywistych różnic między nimi. Raz sformułowane s. są odporne na zmianę pod wpływem nowej informacji

Eksperyment Devine
Eksperyment Elliot

Streszczenie rozdziału 13 „Uprzedzenia” Aronsona http://chomikuj.pl/Lorrain/Stosunki+mi*c4*99dzynarodowe/Psychologia+spo*c5*82eczna/UPRZEDZENIA+I+STEREOTYPY+ARONSON,419344719.doc

5/6. Procesy grupowe (12.11.2013)
Fazy rozwoju grup

 1. MŁODOŚĆ -
brak określonej struktury, brak określonych celów, brak procedur działania, duża siła motywów indywidualnego zaangażowania, brak poczucia bezpieczeństwa
2. DORASTANIE -
liczne konflikty, bunt, faza ustanawiania granic, na ile można sobie pozwolić, badamy kim jesteśmy, definiujemy siebie, trenowanie metod rozwiązywania konfliktów
3. DOJRZAŁOŚĆ -
stabilna i określona grupa, gotowa na podejmowanie trudnych zadań, dbająca o współpracę, zaufanie, gotowość do podjęcia ryzyka
4. STAROŚĆ -
mało zauważalne, odkrywa się wypalenie, pojawia się apatia, rutyna, lęk przed ocenami, zaduma, spada zaangażowanie, wymyśla się sztuczne problemy.

Rywalizacja - element pozytywny (pomiędzy grupami) lub destrukcyjny (wewnątrz grupy)

Polaryzacja grupowa - tendencja do podejmowania przez grupę decyzji bardziej skarjnych niż początkowe sugestie jej członków. Np. w kierunku większego ryzyka, gdy na początku zaleca się ryzyko i w kierunku większej ostrożności, gdy na początku zaleca się ostrożność w działaniu.

syndrom myślenia grupowego - sposób myślenia, w którym zachowanie spójności i solidarności grupy jest bardziej istotne niż realistyczne rozważanie faktów. Niebezpieczne ze względu na to iż proces podejmowania decyzji jest tu daleki od doskonałości.

Facylitacja społeczna - skłonność do sprawniejszego wykonywania łatwych zadań i słabszego wykonywania trudnych zadań w obecności innych i w sytuacji możliwej oceny indywidualnych osiągnięć.

EKSPERYMENT ZIMBARDO

8. Manipulacja społeczna (3.12.2013)

Reguły rządzące naszym zachowaniem:
-wzajemności (odwzajemniamy pozytywy i negatywy, manipulator chce, aby zysk po jego stronie był większy)
- zaangażowania i konsekwencji (konsekwencja spójności zachowań oraz aby odzwierciedlały zachowania; nadmierna tendencja do spójności stwarza zmiany obrazu siebie, gdy brak czynników zewnętrznych determinujących nasze zachowanie)

Tendencja do myślenia tego samego co ogłaszamy publicznie.
Tendencja do uprzedmiotawiania ludzi.
Szybciej z umowy rezygnują ci, którzy jej nie spisali.

Widoczne w rytuałach inicjacji.
Mechanizm sekt.
Techniki - spostrzegana swoboda wyboru.

10. Agresja (17.12.2013)

Czynniki odpowiedzialne za agresję to np. zwiększona dawka testosteronu u mężczyzn.

Niski poziom neuroprzekaźnika w mózgu też wpływa na zawyżony poziom agresji, drażnienie ciała migdałowatego wpływa na odruch ucieczki lub agresji. Duży wpływ ma alkohol/narkotyki, które osłabiają uczucia wyższe, takie jak empatia.

3 teorie ujmowane w związku z agresją:
Freud - teoria hydrauliczna
organizm jak kocioł, w którym agresja się kumuluje, powinna stopniowo być uwalniana, bo jak nie, to nastąpi wybuch- niebezpieczny, ale zapewniający powrót do spokoju - oczyszczenie ! akt agresji „rozhamowuje” nas, jest opcja, że następnym razem to się nie powtórzy. Popędy mogą się przeobrażać. Agresja przeniesiona np. z kogoś na samego siebie - autoagresja. Może się zmienić w przeciwieństwo - w obsesyjną miłość, nadmierną troskę itp. Agresja pośrednia to np. plotki, obgadywanie.

Dollard i Miller - teoria frustracji agresji
każda blokada spełnienia celu prowadzi do frustracji, a ta prowadzi do agresji - tym większej im cel był ważniejszy, im bliższy. Jest nieoczekiwana, występuje gdy coś się dzieje nagle. Bertkovitz uznaje, że frustracja powoduje niespecyficzną emocję, może to być gniew, ale musza być ku temu pewne bodźce, np. broń.

Bandura i Walters - teoria społecznego uczenia się agresji
W myśl teorii społecznego uczenia się Bandura, oraz Walters zauważyli, że zachowanie agresywne to wyuczony sposób zachowywania się, a głównym czynnikiem pobudzającym do uczenia się go, są kontakty społeczne, obserwacja i naśladownictwo otoczenia. Zachowania, które utrwaliły się, musiały być uprzednio wielokrotnie wzmacniane: bezpośrednio (kiedy nagroda dotyczy samego uczącego się) i pośrednio (wzmocnienie odnosi się do zachowania innych osób, które są „wzorem" dla uczącego się). Bandura i Walters twierdzą, że utrwalone zachowania agresywne mogą być także likwidowane drogą uczenia, poprzez odnawianie nagrody i konsekwentne karanie. Największe efekty może przynieść stosowanie kary i nagrody łącznie.
Eksperyment podczas którego dzieci obserwowały dorosłych i ich agresywne zachowania w stosunku do nadmuchanej lalki, dzieci naśladowały zachowania w tej grupie, w której widziały to na żywo, a nie na filmie, modelują agresję, gdy agresor uzyskał cel, gdy nie był za to ukarany, im był bardziej realistyczny i im agresor był dla dziecka ważniejszy tym szybciej i częściej dziecko przejmowało zachowanie agresora.

11. Rola atrakcyjności interpersonalnej (7.01.2014)
Atrakcyjność interpersonalna - postawa pozytywna.
Co wpływa na to, że kogoś lubimy?
- komunikaty niewerbalne, np. postawa otwarta
- poczucie humoru
- zadbany wygląd
- podobieństwo : zainteresowań, poglądów, wyglądu zewnętrznego, subkultur, stylu ubierania, wieku, cech charakteru
- przeciwieństwa : uzupełniające cechy, których my nie mamy, komplementarność
- wspólne doświadczenia życiowe
- częstotliwość kontaktów
- lubimy kogoś jeśli wiemy, ze ten ktoś lubi nas
- osoby ładne mają lepsze usposobienia i umiejętności społeczne
- lubimy ludzi, którzy nas komplementują

Dwie teorie satysfakcjonującego związku [?]

Ewolucyjna interpretacja miłości - mężczyźni i kobiety cenią odmienne cechy u płci przeciwnej ze względu na dążenie do jak największego sukcesu reprodukcyjnego.

Teoria stylów przywiązywania się - znaczenie dawnych relacji z rodzicami , będących wyznacznikiem jakości bliskich związków ludzi dorosłych. Trzy typy przywiązania do opiekunów - styl oparty na bezpieczeństwie, unikaniu, lękowo-ambiwalentny.

---