Metody podające:
Metody podające inaczej zwane metodami asymilacji wiedzy, mają one:(walory)
- szerokie zastosowanie w praktyce szkolnej oraz masowej komunikacji;
- są one pozornie proste i łatwe w stosowaniu;
- ich istotą jest odpowiedni dobór treści i właściwy sposób jej przekazania;
- polega na udostępnianiu uczniom „gotowej” wiedzy, wzoru działania.
- Kształci zdolność rozumienia dłuższej wypowiedzi nadawcy i podążania za tokiem jego rozumowania, doskonali przez to myślenie produktywne, ćwiczy pamięć, rozwija umiejętności dłuższej koncentracji uwagi oraz ewentualnie słuchowego bądź czytanego tekstu.
Do metod podających należy:
I. POGADANKA: dialog nauczyciela z uczniami , nauczyciel jest osobą kierującą, zadaje uczniom pytania na, które oni udzielają pożądanych odpowiedzi.
Dobrze skonstruowane pytania pobudzają uczniów do:
- myślenia;
- rozwijają umiejętności analizy i wnioskowania;
- uzasadniania wniosków przez przytoczenie odpowiednich faktów.
Efektywność pogadanki występuje gdy:
- pytania będą interesujące, skierowane do wszystkich a nie do pojedynczych uczniów, aby wszystkich zmobilizować do myślenia
- niezbyt trudne;
- pobudzające;
- wywołujące aktywność umysłową ucznia.
W pogadance występują trzy rodzaje pytań, z których każdy ma inne walory:
1. Przygotowawcze - przypominają interesujące nas treści
2. Naprowadzające - maja charakter pozytywny gdy pobudzają aktywność umysłową ucznia i prowadzą do uzyskania nowej wiedzy.
3. Zbierające - podsumowują wyniki pogadanki, pomagają zrozumieć nowe wnioski.
II. PROWADZENIE OPOWIADANIA : polega na słownym przedstawieniu zdarzeń, faktów i procesów.
Walor:
- Przekazywanie wiadomości przy użyciu słów ma dużą wartość jako środek wzajemnego komunikowania się ludzi.
- opowiadanie wprowadza ucznia w świat obiektywnych zjawisk i działań.
- wpływa na emocje wychowanka i ożywia przekazywane treści.
Efektywność opowiadania występuje gdy:
- jest żywe
zwarte
obrazowe
- pobudza uczucia uczniów
- trzyma ich w napięciu
Sposób ten może być stosowany na różnego rodzaju zajęciach dydaktycznych: na lekcji, wycieczce w pracy poza lekcyjnej. Metoda ta z powodzeniem stosowana jest w nauczaniu przedmiotów humanistycznych, a ze względu na swoja prostotę i oddziaływanie na stronę emocjonalną uczniów przede wszystkim na niższych poziomach nauczania.
III. PROWADZENIE OPISU : to słowna charakterystyka przedmiotów, zjawisk, procesów i osób.
Walor: Opis ma duże znaczenie w nauczaniu.
Efektywność opisu występuje gdy:
- pobudza wyobraźnię uczniów ( powinien być jasny, zrozumiały, barwny, żywy i plastyczny)
Najlepsza skuteczność nauczania występuje gdy:
opis i opowiadanie przeplatają się nawzajem i uzupełniają.
Czasem dominuje opowiadanie i wówczas opis zapewnia pełniejsze poznanie zdarzeń.
Jeśli zaś dominuje opis to dołączone do opisu opowiadanie ułatwia zrozumienie opisywanych przedmiotów i zjawisk
IV. PROWADZENIE WYKŁADU INFORMACYJNEGO : służy do słownego przekazywania określonych treści kształcenia w postaci wypowiedzi ciągłej, usystematyzowanej, w przystępnej formie, zgodnej z zasadami logiki .
Walory:
- Aktywizuje myślenie abstrakcyjne
- Ujmuje zachodzące związki i zależności między rzeczami, zjawiskami i procesami.
( metodę tą ocenia się jako mało efektywną)
V. WYJASNIANIE : to zwięzłe określanie faktu o charakterze teoretycznym.
Walory:
- Ma duże znaczenie przy rozpoczynaniu nowych działów programowych, w których występują nowe terminy, pojęcia, prawa i zdarzenia.
- Wyjaśnianie stanowi uporządkowane, ścisłe pod względne logicznym przedstawienie przez nauczyciela trudnych zagadnień, praw i reguł jest często połączone z obserwacja przez uczniów działania urządzeń, Maszy, aparatów, zjawisk i procesów.
VI. KIEROWANIE KORZYSTANIEM ZE ŹRÓDEŁ INFO.
Ważne jest wyrabianie u ucznia umiejętności i nawyków korzystania z różnych źródeł informacji .
Walory:
- Umiejętność ta jest szczególnie przydatna kiedy uczeń musi samodzielnie uzupełnić swoją wiedzę.
- Korzystanie ze źródeł umożliwia uczniom utrwalenie ,poszerzenie i pogłębienie zdobytej wiedzy na lekcji.
- Sposób ten uczy wychowanka świadomego, samodzielnego zrozumienia treści oraz umiejętności analizowania tabeli, wykresów, rysunków.
Metody problemowe
Polegają na kierowaniu pracą uczniów, którzy zdobywają nowe wiadomości i umiejętności za pomocą problemów teoretycznych i praktycznych.
Walory:
- kształtuje w uczniu umiejętność myślenia i działania w sytuacji dla niego nowej, problemowej, gdy brak jest gotowych sposobów postępowania;
- uczy wychowanków dostrzegania, formułowania i rozwiązywania problemów oraz sprawdzania wartości rozwiązania, wyzwala aktywność badawczą ucznia, a przede wszystkim aktywizuje intelektualnie-wyzwala pozytywną motywację do uczenia się, do działania;
- proces nauczania problemowego opiera się na samodzielnym dochodzeniu uczniów do wiedzy,
- mogą być stosowane w nauczaniu różnych przedmiotów, stwarzają duże możliwości pobudzania i zachęcania uczniów do poszukiwań i działań.
- kształci sprawność myślenia produktywnego, rozwiązuje operacje myślowe, abstrahowanie, analizę i syntezę, dedukcję i indukcję ,krytycyzm, postawę badawczą, samodzielność, stwarza motywację uczenia się, sprzyja utrwalaniu, gdyż jak wiadomo, wiedza samodzielnie zdobyta jest trwalsza od wiedzy podanej i przyswojonej.
Nauczanie problemowe zapewnia wysoką efektywność procesu kształcenia co potwierdzają liczne badania. Nauczanie to stwarza korzystne warunki i możliwości indywidualizacji w nauczaniu, stosowanie pracy gr., jak też stwarza podstawy do wykorzystywania nowej struktury lekcji.
Metoda ta może być stosowana samodzielnie lub z innymi metodami m.in. z wykładem, opisem, dyskusją itp.
W metodach problemowych wyróżniamy różne rodzaje metod nauczania-gry dydaktyczne, do których zaliczamy m.in.; burzę mózgów, metodę sytuacyjną, inscenizacji, symulacyjną.
1. Burza mózgów;
Metoda ta znana jest także pod nazwami "giełda pomysłów" lub "fabryka pomysłów". Angażuje wszystkich uczniów, każdemu dając możliwość nieskrępowanej wypowiedzi. Jest to metoda, która polega na możliwości szybkiego zgromadzenia wielu hipotez rozwiązania postawionego problemu w krótkim czasie.
2.Metoda sytuacyjna:
Istota tej metody polega na zespołowym analizowaniu i rozwiązywaniu przez uczniów konkretnych , rzeczywistych sytuacji problemowych. Metoda ta wyodrębnia u uczniów zdolność samodzielnego podejmowania decyzji.
3.Metoda inscenizacji.
Istota tej metody polega na odgrywaniu pewnego zdarzenia, w której to inscenizacji część uczniów przyjmuje na siebie role osób występujących w tym zdarzeniu, a pozostali są obserwatorami. Po inscenizacji rozpoczyna się dyskusja, w której wyniku powinno dojść do wspólnej uzgodnionej oceny zainscenizowanego problemu.
4.Metoda symulacyjna
Polega na odtwarzaniu przez uczących się różnych sytuacji problemowych.
KRÓTKA ANALIZA PORÓWNAWCZA:
Porównując obie te metody nie znajdziemy zbyt dużo cech wspólnych ponieważ bardzo się od siebie różnią. Obie te metody mogą być stosowane w nauczaniu wszystkich przedmiotów ogólnokształcących.
Nauczanie podające, które polega na przekazywaniu „gotowej” wiedzy nie wymaga aktywności uczniów, nie wdraża ich do samodzielnego poszukiwania wiedzy, nie sprzyja rozwojowi samodzielności działania i myślenia, zaś metoda problemowa umożliwia uzyskanie tych umiejętności.
1