Nowotwory krtani
Funkcja krtani
OchronAa górnych dróg oddechowych przed aspiracją ciał obcych
Oczyszczanie dolnych dróg oddechowych poprzez efektywny kaszel
Tworzenie głosu
Anatomia krtani
Szkielet krtani :chrząstka tarczowata,pierścieniowata,chrząstki nalewkowate,chrząstka nagłośniowa,chrząstki dodatkowe
Wewnętrzne i zewnętrzne więzadła i błony łączą chrząstki
Dla celów klinicznych krtań dzielimy na trzy piętra :nadgłośnia,głośnia,podgłośnia
Przestrzeń nadgłośniowa
Krtaniowa powierzchnia nagłośni
Fałd nalewkowo-nagłośniowy
nalewka
Przestrzeń głośniowa
Fałdy głosowe i 1cm ku dołowi
Przestrzeń podgłośniowa
Ku dołowi od dolnego brzegu chrząstki pierścieniowatej
Przestrzeń przezgłośniowa
Głośnia +kieszonka krtaniowa +fałdy kieszonki
Anatomia krtani cd.
W skład struny głosowej wchodzi więzadło głosowe,mięsień głosowy i pokrywająca je błona śluzowa
Od góry krtań ograniczona jest wolnym brzegiem nagłośni,fałdem nalewkowo-nagłośniowym i wcięciem międzynalewkowym
Od dołu dolny brzeg chrząstki pierścieniowatej stanowi połączenie z tchawicą
Anatomia krtani cd.
Chrząstka tarczowata łączy się z chrząstką pierścieniowatą stawem, w którym ruchy są wahadłowe i lekko ślizgające
Mięśnie ,więzadła i błony pomiędzy chrząstkami umożliwiają czynnościowo ważne ruchy pomiędzy różnymi częściami krtani.
Krtań jest przytwierdzona do otaczających struktur za pomocą więzadeł zewnętrznych i błon łącznotkankowych
Najważniejsze błony krtaniowe
Błona tarczowo-gnykowa z otworem dla tętnicy i żyły krtaniowej górnej oraz gałęzi wewnętrznej nerwu krtaniowego górnego,zaopatrującego czuciowo krtań powyżej strun głosowych
Błona pierścienno-tarczowa,która jest miejscem w którym droga oddechowa leży najbliżej skóry-konikotomia
Więzadło pierścienno-tchawicze,które przytwierdza krtań do tchawicy
Czynność mięśni krtani
Otwarcie głośni odwiedzenie fałdów głosowych
Zamknięcie głośni,przywiedzenie fałdów głosowych
Napięcie fałdów głosowych
Mięsień pierścienno-nalewkowy tylny
Mięsień pierścienno-nalewkowy boczny,nalewkowy poprzeczny,tarczowo-nalewkowy część boczna
Mięsień pierścienno-tarczowy,tarczowo-nalewkowy część przyśrodkowa
Unerwienie krtani
Pochodzi od nerwu krtaniowego górnego i nerwów krtaniowych wstecznych odchodzących od nerwu błędnego
Nerw krtaniowy górny dzieli się na: gałąź wewnętrzną-czuciową,zaopatrującą wnętrze krtani aż do głośni,gałąź zewnętrzną zaopatrującą ruchowo zewnętrzny mięsień pierścienno-tarczowy
Unerwienie krtani cd.
Nerw krtaniowy wsteczny zaopatruje ruchowo pozostałą wewnętrzną błonę mięśniową krtani po tej samej stronie i mięsień międzynalewkowy po stronie przeciwnej,dodatkowo zaopatruje czuciowo błonę śluzową poniżej szpary głośni
Unaczynienie krtani
Unaczynienie okolicy nadgłośniowej pochodzi z tętnicy krtaniowej górnej odchodzącej od tętnicy szyjnej zewnętrznej
Unaczynienie okolicy podgłośniowej od tętnicy krtaniowej dolnej odchodzącej od pnia tarczowo-szyjnego tętnicy podobojczykowej
Odpływ żylny do żyły krtaniowej górnej(do żyły szyjnej wew.) i żyły krtaniowej dolnej(do żyły ramienno-głowowej)
Odpływ chłonny krtani
Struna głosowa nie ma naczyń chłonnych
Przestrzeń nadgłośniowa ma bogatą sieć naczyń chłonnych;w linii pośrodkowej krtani można znaleźć poziome połączenia naczyń chłonnych odpowiedzialnych za obustronne i przeciwstronne przerzuty nowotworów
Podgłośniowa okolica mniejsza sieć naczyń chłonnych,spływ chłonki do węzłów przedtchawiczych i okołotchawiczych,przytchawiczych i śródpiersiowych
Nowotwory niezłośliwe
Polip struny głosowej
Objawy:chrypka ,afonia,ataki kaszlu
Przyczyny:nadużywanie głosu,czynniki wyzwalające zapalenie krtani
Rozpoznanie :laryngoskopia pośrednia
Leczenie :mikrochirurgiczne usunięcie wewnątrzkrtaniowo z badaniem hist.-pat.
Obrzęk Reinckego
Objawy;chrypka ,obniżenie głosu,czasami duszność
Patogeneza:nadmierny wysiłek głosowy,palacze
Rozpoznanie :laryngoskopia pośrednia, obrzęk na całej długości struny na szerokiej podstawie
Leczenie :mikrochirurgiczna dekortykacja
Brodawczaki
Objawy: chrypka ,niedrożność oddechowa
Patogeneza:etiologia wirusowa;postać dziecięca może zanikać samoistnie, u dorosłych potencjalny stan przedrakowy
Rozpoznanie:laryngoskopia pośrednia i bad. hist.-pat.Mogą być uszypułowane,rozsiane, pojedyncze,struktura ziarnista ,morwowata
Leczenie:samoistna regresja rzadko,mikrochirurgia laserowa,TRACHEOTOMIA ZAKAZANA
Torbiele zastoinowe
Objawy: bezobjawowo,wrażenie kuli,dysfonia ,duszność
Patogeneza:torbiele wywodzą się z gruczołów śluzowych,umiejscawiają się w fałdzie kieszonki,kieszonce,nagłośni,fałdzie nalewkowo-nagłośniowym
Leczenie :mikrochirurgiczne usunięcie
Chrzęstniaki
Objawy:chrypka ,duszność,zaburzenia połykania,uczucie kuli
Patogeneza:często wyrastają z chrząstki pierścieniowatej,rosną powoli
Rozpoznanie:laryngoskopia pośrednia
Leczenie:chirurgiczne
Leukoplakia,dysplazja,
carcinoma in situ
leukoplakia
Rogowacenie nabłonka wielowarstwowego płaskiego ,który w warunkach fizjologicznych nie rogowacieje
Jest stanem przedrakowym
Wymaga diagnostyki histopatologicznej
Dysplazja
Jest terminem histologicznym określającym zmiany nabłonkowe o potencjalnej możliwości ewolucji w kierunku raka inwazyjnego
Dysplazję dzielimy na :
1.dysplazję prostą -klinicznie zmiana niezłośliwa
2.dysplazja średniego stopnia-zmiana przedrakowa
3.dysplazja dużego stopnia można postawić = rak śródnabłonkowy(in situ)
Leukoplakia,dysplazja,
carcinoma in situ
Objawy:chrypka ,uczucie ciała obcego w gardle
Patogeneza;toksyny egzogenne -palenie tytoniu ,ryzyko rośnie dodatkowo przy nadużywaniu alkoholu, inne jak napromieniowanie
Nowotwory złośliwe krtani
Rak krtani
Stanowi ok. 40-45% raków głowy i szyi
Występuje najczęściej pomiędzy 45-75 rokiem życia ,ostatnio granica wiekowa obniża się
Występuje u mężczyzn 10x częściej niż u kobiet
Objawy: chrypka jest pierwszym i głównym objawem, gdy nowotwór obejmuje głośnię;uczucie ciała obcego,odksztuszanie ,ból w gardle,duszność ,,zaburzenia w połykaniu, kaszel, krwioplucie,
`````CHRYPKA UTRZYMUJĄCA SIĘ DŁUŻEJ NIŻ 2-3 TYG. ZAWSZE MUSI BYĆ ZBADANA PRZEZ SPECJALISTĘ!!
Rak krtani cd.
90% raków krtani to raki płaskonabłonkowe rogowaciejące lub nierogowaciejące
Rzadkie postacie to:rak brodawkowaty,rak gruczołowy,mięsakorak,włókniakomięsak, chrzęstniakomięsak
Rak krtani nacieka miejscowo błonę śluzową i tkanki leżące pod nią oraz daje przerzuty drogą chłonną i krwionośną
Rak krtani cd.
Granice szerzenia się drogą naczyniową są uwarunkowane embriologicznie
Raki nadgłośniowe szerzą się w przód do przestrzeni przednagłośniowej
Raki głośni szerzą się do okolicy podgłośniowej
W chwili wykrycia przerzuty do węzłów chłonnych są rzadkie w rakach strun głosowych,ale występują w około 20% raków podgłośniowych,w 40% raków nadgłośniowych, i w 40% raków przezgłośniowych
Rozpoznanie
Laryngoskopia pośrednia ,videolaryngoskopia,stroboskopia,
Należy ocenić umiejscowienie i rozmiar guza,ruchomość strun głosowych
Wykonanie TK i RM służy ocenie głębokości naciekania
Potwierdzenie histopatologiczne
Leczenie
Nieleczony rak krtani prowadzi do śmierci przeważnie w ciągu 12 miesięcy na skutek uduszenia,krwawienia przerzutów,zakażenia wyniszczenia
Leczenie chirurgiczne,radioterapia często w skojarzeniu
Leczenie chirurgiczne: mikrochirurgiczna dekortykacja strun,chordektomia,laryngektomie częściowe,laryngectomia całkowita wraz z radykalną operacją węzłów chłonnych szyi
Rehabilitacja po laryngektomii
Rehabilitacja głosu i mowy(przełykowej, protezy elektroniczne krtani)
Dbałość o tracheostomię
Opieka psychologiczna
Rak gardła dolnego
Obejmuje okolice:
Zachyłek gruszkowaty
Tylna ściana gardła
Okolica zapierścienna
Objawy: w 40% chorych zgłasza się z powodu przerzutów do węzłów chłonnych w okolicy podżuchwowej i okolica pod mięśniem MOS,trudności w połykaniu,bóle promieniujące do ucha ,chrypka występuje dopiero gdy nowotwór szerzy się na krtań lub powoduje porażenie nerwów krtaniowych
Rak gardła dolnego cd.
Rozpoznanie :zbyt późne rozpoznanie,ocena w lusterku krtaniowym i stwierdzenie zalegania śliny w zachyłkach gruszkowatych powinno budzić podejrzenie nowotworu,endoskopia gardła dolnego
Rokowanie niepomyślne ,ograniczona możliwość leczenia chirurgicznego
1