Definicje spedycji
Literatura ekonomiczna i prawnicza podaje wiele definicji precyzujących istotę spedycji, pojęcie spedytora i przedmiot działalności przedsiębiorstwa spedycyjnego.
Niektóre z tych definicji akcentują podmiotowy aspekt istoty spedycji, rozważając kim jest podmiot zajmujący się spedycją i na jakich warunkach ją wykonuje, inne zaś skupiają się bardziej na przedmiocie działalności spedycyjnej, jej zakresie i elementach składowych. Te pierwsze akcentują stosunki formalno-handlowe łączące spedytora ze zleceniodawcą, drugie natomiast zwracają uwagę na organizacyjno-ekonomiczną stronę usługi spedycyjnej.
Jedna z definicji spedycji określa ją jako zorganizowanie przemieszczenia ładunków przy zastosowaniu odpowiednio dobranych środków transportowych i sposobu przewozu, w wyniku czego następuje przesłanie ładunku od nadawcy do odbiorcy.
Na podstawie tej definicji możemy stwierdzić, iż spedycja obejmuje wszystkie czynności potrzebne do przesłania ładunków odpowiednim środkiem transportu, za wyjątkiem samego przewozu. Spedycja zatem nie jest przewozem , a przesłaniem ładunków, zorganizowaniem ich transportu. Podany jest w tej definicji rezultat, cel działalności spedycyjnej, czyli przesłanie ładunku od nadawcy do odbiorcy. Definicja ta skupia się na przedmiotowym ujęciu spedycji. Jest to definicja bardzo szeroka, obejmuje wszystkie czynności potrzebne do przesłania ładunku, jak np. poradnictwo spedycyjne, przygotowanie ładunku do przewozu, składowanie towarów, ubezpieczenie transportowe, zgłoszenie ładunku do kontroli celnej itd.
Istnieje także inne węższe ujęcie działalności spedycyjnej. Ujmuje ono spedycję jako wykonawstwo czynności niewymagających bezpośredniego, fizycznego kontaktu z ładunkiem i zastosowania właściwych temu narzędzi pracy. Jest to spedycja „czysta”, ograniczająca się do typowo biurowych czynności. Nie obejmuje choćby przeładunku, składowania i innych czynności natury techniczno-wykonawczej. Definicja ta również zwraca uwagę na przedmiotowy aspekt spedycji.
Przytoczmy kolejną definicję, wedle której spedycja to organizowanie przewozu i załatwianie związanych z nim formalności oraz czynności na własny rachunek, lecz w zastępstwie i na zlecenie nadawcy ładunku.
W powyższej definicji zaznaczono, że spedytor działa na rachunek własny. Ponadto definicja ta podkreśla, że spedytor działa w zastępstwie i na zlecenie nadawcy, co oznacza, że nadawca nie wykonuje we własnym zakresie działalności spedycyjnej, ale zleca je spedytorowi. Jak widać definicja ta ukazuje spedycje w ujęciu podmiotowym. Jeśli chodzi o przedmiotowy aspekt spedycji zawarty w tej definicji, to również ujęty jest on jako organizowanie przewozu, co oznacza, iż w spedycji nie zawiera się przewóz.
Z nieco innym poglądem spotykamy się w definicji, głoszącej, że spedytor to przedsiębiorca, który zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do wysłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem, działając w imieniu własnym bądź też w imieniu swego zleceniodawcy.
Definicja ta skupia się na podmiotowej stronie spedycji. Określa ona spedytora jako przedsiębiorcę, który wykonuje czynności spedycyjne w zakresie swego przedsiębiorstwa. Podkreśla ona zarobkowy charakter spedycji. W odróżnieniu od definicji poprzedniej, mamy zaznaczone, iż spedytor może działać w imieniu własnym, jak i w imieniu zleceniodawcy. W definicji tej spotykamy się również z przedmiotowym ujęciem spedycji. Posługując się tę definicją, możemy stwierdzić, że spedycja polega na wysłaniu bądź odebraniu przesyłki albo dokonaniu innych usług z tym związanych.
Przytoczmy jeszcze jedną definicję. Działalność spedycyjna to organizowanie przewozu ładunków i wykonywanie wszystkich lub niektórych związanych z tym czynności. Działalność ta może być wykonywana przez: użytkownika transportu(spedycja własna); przedsiębiorstwo transportowe(funkcja spedytora i przewoźnika połączona w jednym przedsiębiorstwie); wyodrębnione przedsiębiorstwo spedycyjne(przedsiębiorstwo to zajmuje się zarobkowo odpłatnie czynnościami związanymi z organizowaniem przewozu ładunków na rzecz określonego zleceniodawcy).
W tym ujęciu spedycji także ogranicza się ona do samej organizacji przewozu oraz innych czynności z tym związanych, nie obejmując przewozu. Jest to zaznaczenie przedmiotowego aspektu spedycji. Kolejną cechą tej definicji jest to, że konkretyzuje, podmioty mogące zajmować się działalnością spedycyjną. Wedle tej definicji może to być: użytkownik transportu, przedsiębiorstwo transportowe lub wyspecjalizowane przedsiębiorstwo spedycyjne. Oznacza to, że działalność spedycyjna może być wykonywane przez podmioty wykonujące działalność spedycyjną obok działalności transportowej, jak i te podmioty, które wyspecjalizowane są w działalności spedycyjnej.
Źródła realizacji usług spedycyjnych, które mają szanse na powodzenie w Polsce
Wydaje mi się, że przykładem takiej działalności może być organizowanie transportu ozdób ogrodowych (np. krasnale) do krajów niemieckojęzycznych, gdzie takie dekoracje są popularne i istnieje na nie duży popyt, który nie jest całkowicie zaspokojony.
KONIEC
Szczepaniak T.: Transport i spedycja w handlu zagranicznym. PWE, Warszawa 2002, s. 280-281
Tamże, s. 281
Tamże, s. 282
Tamże, s. 283
Marzec J.: Spedycja lądowa. WKiŁ, Warszawa 1979 , s. 15
Marciniak- Neider D., Neider J.: Podręcznik spedytora, Polska Izba Spedycji i Logistyki, Gdynia 2006,s.28
Tarski J.: Ekonomika i organizacja transportu międzynarodowego. PWE, Warszawa 1973,s.389-390.