Psychologia kliniczna W2 10.03.2014r
T: Stowarzyszenie MONAR.
MAREK KOTAŃSKI- był twórcą i duchowym przywódcą MONARU. Pełnił funkcję przewodniczącego Zarządu Głównego MONAR w okresie od 1981 do 2002 roku. Z zawodu był psychologiem, człowiekiem pomagającym ludziom zagubionym, którym poświęcił całe swoje zawodowe życie.
MONAR OFERUJE POMOC:
1. Osobom z problemem narkotykowym:
- Osoby zażywające różnego rodzaju środki odurzające lub będące od nich uzależnione.
- W Poradniach Profilaktyki Terapii i Uzależnień MONAR można bez skierowań i innych zbędnych formalności , bezpłatnie i poufnie uzyskać poradę lekarza psychiatry lub psychologa, otrzymać w razie potrzeby skierowanie na oddział detoksykacyjny lub do ośrodka stacjonarnego.
- Można skorzystać z programów edukacyjnych, terapii indywidualnej i grupowej. W większości tych poradni można uzyskać poradę przez telefon, skorzystać z pomocy prawnika i pracownika socjalnego. Wiele poradni prowadzi programy wymiany igieł i strzykawek adresowane do osób zażywających narkotyki dożylnie.
2. HIV i chorym na AIDS:
-Osobom zainteresowanym terapią retrowirusową, poradnie pomagają nawiązać kontakt z poradniami szpitali zakaźnych i umożliwić leczenie.
-Stowarzyszenie ściśle współpracuje z wszystkimi specjalistycznymi placówkami zajmującymi się leczeniem osób żyjących z HIV. Prowadzi tez edukację prozdrowotną oraz poradnictwo dla rodzin i partnerów osób żyjących z HIV.
RODZAJE GRUP LUDZI, KTÓRZY TRAFIAJĄ DO MONAR-U:
-osoby uzależnione o długim stażu brania, którzy decydują się na przejście do ośrodka,
-osoby, które boją się degradacji psychofizycznej- duża ilość zgonów w ich otoczeniu,
-osoby samotne, które utraciły kontakt z bliskimi przez uzależnienie,
-osoby, które nie widzą innego wyjścia- brak środków do życia,
-osoby, które zostały zmuszone- wyrok przymusowego leczenia,
-osoby, które chcą zregenerować siły fizyczne, obniżyć próg tolerancji- wyjść i brać dalej,
-osoby odsunięte od środowiska osób uzależnionych,
-osoby odrzucone przez subkulturę,
-osoby o rozbudowanych ambicjach i aspiracjach.
W stowarzyszeniu pracuje 680 osób (w tym 499 zatrudnionych na podstawie umowy o pracę) m. in.:
-psychologowie,
-pedagodzy,
-lekarze,
-specjaliści i instruktorzy terapii uzależnień.
W działalności stowarzyszenia jest także zaangażowanych 186 wolontariuszy. Około 40% kadry merytorycznej Stowarzyszenia stanowią neofici MONARU.
TRZY FORMY TERAPII I REHABILITACJI:
-Detoksykacja- leczenie objawów zespołu abstynencyjnego na oddziałach szpitalnych.
-Rehabilitacja- co najmniej 2 lata; podzielona na 5 etapów.
-Oddziaływania postrehabilitacyjne- mieszkania adaptacyjne, hostele, programy wsparcia w sytuacjach kryzysowych, poszukiwanie pracy.
II REHABILITACJA W OŚRODKU, OPRÓCZ REALIZACJI WARUNKÓW WYLECZENIA, POLEGA TAKŻE NA PRZESTRZEGANIU 4 ABSTYNENCJI:
-Abstynencji narkotycznej,
-Abstynencji alkoholowej,
-Abstynencji tytoniowej,
-Abstynencji seksualnej- do pół roku pobytu całkowitej, a do roku między pacjentami ośrodka.
Ponadto w ośrodku obowiązuje zakaz picia mocnej kawy, herbaty i zakaz agresji w stosunku do ludzi, zwierząt oraz przedmiotów.
W ośrodkach istnieje coś w rodzaju biblii, czyli spisu tego co dobre, a co złe dla narkomanów pragnących się leczyć. Są to tzw. warunki wyleczenia (napisane przez tych, którym udało się wyjść z nałogu) i niewyleczenia (napisane przez kolegów tych, którzy przedawkowali zmarli).
WARUNKI WYLECZENIA:
-Przyzwyczajenie do szarości życia codziennego w MONARZE.
-Rezygnacja z przyjemności i wygodnictwa.
-Przełamywanie się do robienia rzeczy, których nie lubi.
-Nawiązywanie kontaktu emocjonalnego z wychowawcą.
-Bezwzględna abstynencja.
-Zaangażowanie w życie ośrodka.
-Szacunek i życzliwość dla ludzi.
-Nieunikanie sytuacji stresujących a wręcz przeciwnie.
-Bezwzględna uczciwość wobec siebie i innych.
-Myślenie o przyszłości.
-Aktywne uczestnictwo w psychoterapii.
-Pomoc w leczeniu innych.
-Adekwatność aspiracji do własnych możliwości i osiągnięć.
-Konsekwencja w działaniu i myśleniu.
-Traktowanie MONARU jak domu.
-Wiara w szanse wyleczenia.
WARUNKI NIEWYLECZENIA:
-Utrzymywanie dawnych znajomości.
-Cwaniactwo.
-Picie i ćpanie na przepustkach.
-Zaparcie wobec siebie i innych.
-Symulowanie choroby.
-Nieuczciwa praca.
-Nieposzanowanie cudzej własności.
-Wygodnictwo.
-Życie wspomnieniami.
-Tolerowanie zachowań narkomańskich u siebie i innych.
-Nuda.
-Zamknięcie w sobie.
-Ucieczka w muzykę i sen.
-Uczestnictwo w podziemiu.
-Mówienie źle o ludziach poza społecznością.
-Mówienie o sobie "jestem wyleczony".
-Myślenie i mówienie o ćpaniu.
-Układowość.
-Znęcanie się nad zwierzętami.
-Izolacja od grupy.
Zasadą terapii w MONARZE jest ratowanie narkomanów za pomocą ich własnych rąk. Życie w ośrodku jest zorganizowane na zasadach przeciętnego domu, w którym się mieszka, pracuje, robi zakupy, planuje wydatki, myśli o przyszłości, wspólnie rozwiązuje codzienne problemy i dużo rozmawia ze wszystkimi. Społeczność ta jest rodziną, w której wszyscy współdziałają dla jej dobra, w której każdy ma swoją rolę i swoje miejsce.
O życiu ośrodka decyduje cała społeczność, a decydujący wpływ ma Zarząd. Zarząd wybierany jest spośród pacjentów, domowników i domowników z wolnymi wyjściami.
Zarząd składa się z:
PREZESA- koordynatora działań członków Zarządu, w przenośni "rodziny głowy".
GOSPODARZA- osoby dbającej o wygląd domu, czystość pomieszczeń, dbającej o to, aby każdy miał podstawowe środki higieny osobistej, pościel, ręczniki itp. Pisze zamówienia na produkty żywnościowe i środki czystości. Ustala jadłospis, pomaga przygotowywać posiłki, dba o czystość kuchni i pomieszczeń kuchennych. O gospodarzu mówi się, że jest "matką" członków społeczności.
KIEROWNIKA PRACY- osoba, która dba o znalezienie zajęcia dla wszystkich członków społeczności. Musi się on orientować, jakie prace należy wykonać pilnie- ustala z kadrą zakres i kolejność remontów, rozpisuje dyżurnych do utrzymania czystości oraz załogę do pracy w kuchni. Dba o prawidłowe wykonanie wyznaczonej pracy o to, aby praca była wykonywana sumiennie.
KIEROWNIKA KUCHNI- osoba pracująca z załogą kuchni, która zmienia się co 3 dni.
EGZEKUTORA- osoba dbająca na co dzień, aby wszystkie regulaminy, ustalenia społeczności i zarządzenia zarządu były sumiennie wykonywanie. Egzekwuje wykonanie kar, które zostały narzucone przez członków zarządu lub przez społeczność.
KIEROWNIK SOM-u (Służby Ochrony Monaru)- kierownik specjalnej komórki dbającej o bezpieczeństwo domu i jego mieszkańców.
Oprócz zarządu są jeszcze osoby wykonujące określone funkcje na terenie ośrodka. Można wymienić następujące osoby funkcyjne:
-OGRODOWY- osoba dbająca o ogród i folię.
-KONIUSZY- osoba zajmująca się końmi.
-ŚWINIARCZYK- osoba dbająca o zwierzęta (świnie, króliki, kury, gęsi oraz psy i koty).
-BUDZIKOWY- osoba budząca.
-K.O- wiec- osoba organizująca zajęcia kulturalne, np. dyskoteki, wieczorki, gry i zabawy itp. Kierownik do spraw kulturalno - oświatowych zajmuje się też sprawami nauki mieszkańców (terminy w szkole, kursy, egzaminy).
-KONSERWATOR- osoba wykonująca drobne naprawy na terenie domu, dbająca aby zaistniałe awarie sprawnie usunąć.
-OBCHODOWY- osoba dbająca o czystość terenu wokół domu, otwieranie i zamykanie bram, gaszenie świateł zewnętrznych.
-STOLARZ- osoba pracująca na stolarni, dbająca o narzędzia i maszyny stolarskie.
-PALACZ- są to 2 osoby na zmianę palące w piecu centralnego ogrzewania, dbające o bezawaryjne funkcjonowanie centralnego ogrzewania i czystości w kotłowni.
-KIEROWCA - MECHANIK- zajmuje się ciągnikiem i maszynami rolniczymi.
II. REHABILITACJA PODZIELONA NA 5 ETAPÓW:
1. Nowicjat drelichowy - od 1 dnia pobytu do 1 miesiąca. Nowicjusz pracuje od godz. 7.00 do 18.00 ubrany w drelichy robocze. Cisza nocna o 23. Nowicjusz zostaje zapoznany ze statutem społeczności ośrodka, wskazuje mu się warunki wyleczenia i niewyleczenia, tłumaczy zasady, plan dnia/ przedstawia osoby funkcyjne, zapoznaje z prawami i obowiązkami oraz oprowadza po domu i całym gospodarstwie, aby wstępnie zapoznać go ze sposobem życia i pracy. Rygor życia w zbiorowości zmusza go do tego, aby podejmował nieznane mu dotąd formy aktywności (praca fizyczna, poranny bieg, wstawanie, obowiązki). Cała ta nauka pokory pomaga nowicjuszowi zapełnić czas i zarazem zrozumieć istotę zmiany, która zachodzi w jego życiu.
Nowicjusz ma cały dzień wypełniony pracą. Jak najmniej samotnych i bezczynnych chwil, jak najmniej siedzenia i leżenia. Jak najwięcej pracy, ruchu i rozmów ze starszymi mieszkańcami domu oraz wychowawcami.
Nowicjusz jest bardzo często kontrolowany w pracy oraz w zakresie zachowania higieny.
Podczas zebrań społeczności zajmuje miejsce na podłodze sali terapeutycznej. Nie ma prawa brać udziału w podejmowaniu decyzji podczas zebrań społeczności. Aby mógł przetrwać ten trudny czas, każdy nowicjusz ma wyznaczonego opiekuna z pensjonariuszy będących już domownikami, który bezpośrednio dba o podopiecznego;
Poza tym:
a) nowicjusz w dowolnym momencie, kiedy nie może już psychicznie wytrzymać, może zwołać zebranie społeczności poprzez uderzenie w dzwon;
b) może robić sobie przerwy w pracy na posiłek o dowolnej porze, który podnosi mu poziom endorfin, a więc przynosi zadowolenie.
2. Nowicjat właściwy - od 1 do 3 miesiąca (praca do 15-tej, cisza nocna od 24-tej);
-Dalsza praca w drelichach , ale po pracy noszenie cywilnych ubrań.
-Nowicjusz z czasem zaczyna stawiać coraz więcej pytań skierowanych do osób będących dłużej w ośrodku. Zaczyna również wypowiadać swoje zdanie, dyskutować w gronie innych nowicjuszy i pozostałych współmieszkańców.
Cel - Aklimatyzacja, uzyskanie motywacji do kontynuowania terapii.
Obowiązki - zapoznanie i przestrzeganie regulaminu ośrodka, wybór terapeuty, stworzenie Indywidualnego Programu Terapii (IPT), uczestnictwo (lub deklaracja uczestnictwa) w grupie wstępnej, motywacyjnej i w grupie mikroedukacji.
Przywileje - kontakt telefoniczny z osobami bliskimi (po wyborze terapeuty), wychodzenie poza teren ośrodka z osobami mającymi wolne wyjścia.
3. Domownik -od 3 miesięcy do 0,5 roku
-może pełnić funkcje w ośrodku,
-nie obowiązuje go cisza nocna o wyznaczonej godzinie,
-może wychodzić do pracy poza terenem ośrodka pod opieką,
-może przyjmować telefony bez kontroli,
-często zostaje opiekunem nowicjusza.
4. Domownik z wolnymi wyjściami- od 0,5 roku do 1,5 roku
-może podjąć naukę w szkole,
-może bez opieki wychodzić na wyjścia przyjemnościowe.
5. Domownik z wyjściami informacyjnymi - od 1,5 roku do czasu zakończenia leczenia
-okres przygotowywania się do opuszczenia ośrodka,
-w tym czasie kontynuuje się naukę,
-oraz podejmuje pracę na zewnątrz,
-częściej wyjeżdża się na przepustki,
-planuje się, gdzie wróci się po zakończeniu leczenia.
Ta osoba musi pamiętać o tym, że choć ma dużo swobody i rzadko jest kontrolowana, to domownicy i nowicjusze przypatrują się mu, ponieważ stanowi dla nich wzór do naśladowania.
Decyzję o zakończeniu leczenia pacjent podejmuje sam po uprzedniej konsultacji z terapeutami.
III. Oddziaływania postrehabilitacyjne
Narkomani to z reguły młodzi ludzie, mogący jeszcze liczyć na pomoc żyjących rodziców (w przeciwieństwie np. do alkoholików). Rodziców narkomanów można podzielić na cztery grupy; z pierwszymi 3 należy współpracować:
a) przechodzących czasowy kryzys, który pokonali w czasie pobytu dziecka w MONARZE;
b) pracoholików, którzy charakteryzują się poczuciem winy i umiejętnością znalezienia dla dziecka pracy oraz mieszkania;
c) "dewotki" i "bigotów", którzy są oburzeni postępowaniem swoich dzieci, ale rozumieją przesłanie biblijnej przypowieści o synu marnotrawnym;
d) „meneli", którzy widzą tylko swoje potrzeby i na naszą propozycję współpracy zareaguję żądaniem: daj 5zł.
RODZAJE ZWOŁYWANYCH SPOTKAŃ:
-Spotkanie okazjonalne
zwołane na potrzeby
społeczności.
*INTERWENCYJNE -Spotkania okazjonalne
(doraźne) zwołane na potrzeby
jednostki.
*STAŁE -Spotkania zaplanowane.
PRZYCZYNY ZWOŁANIA SPOŁECZNOŚCI DORAŹNEJ:
-Poczucie zgodności.
-Potrzeba spotkania się z grupą.
-Podzielenie się ze społecznością swoimi przeżyciami,
-Wyjaśnienie wątpliwości.
-Uzgodnienie działania w świetle zasad i odczuć innych członków.
-Omówienie sytuacji związanych z doraźnymi sprawami gospodarczymi i pracą.
-Przedstawienie lub pożegnanie przez społeczność gościa.
-Ustalenie stosunku społeczności do propozycji jakiegoś działania leczącej się jednostki lub grupy (zaproszenia, wizyty).
-Konieczność powstrzymywania któregoś z mieszkańców, gdy ma zamiar zrezygnować z leczenia i opuścić dom.
-Złamanie zasad (abstynencji, poszanowania cudzej własności, nieagresji).
-Uzasadniona obawa, że ktoś przerwie leczenie.