ST powstał XII-II wpne; NT między połową I a połową IIwne.

Nazwa poch od gr słowa biblion oznaczającego łodygę papirusu, metaforycznie oznacza księgi, zbiór ksiąg.

ST został spisany przede wszystkim w j. hebrajskim, fragm. w gr. i aramejskim.

NT po mgr (z wyjątkiem Ewangelii św. mateusza spisanej po aramejsku)

ST dzielimy na: Księgi prawa (5 ksiąg mojżeszowy); Księgi hist. (opowiadające o dziejach żydów); K mądrościowe (np. k psalmów, Hioba); K prorocze (k jeremiasza, ezechiela);

NT: Ewangelie; dzieje apostolskie; listy apostolskie; objawienie św. Jana.

Przekłady Biblii: Septuaginta- tłumaczenie na j gr z przełomu III i II wpne; Vulgata- tł na j łaciń dokonane przez św hieronima w IVwne; pozostaje wciąż oficjalnym txt biblii w kościele katolickim.

PL tł biblii: B królowej Zofii XV; B jakuba wujka XVI; B tysiąclecia 1965; B brzeska- przekład kalwiński z XVI; B gdańska- przekład luterański z XVII.

Apokalipsa- odsłonięcie, objawienie; rodzaj utworu opisującego tajemnicę czasów ostatecznych i sensów dziejów. Napisał ją św jan na wyspie patmos, dokąd został karnie zesłany jako biskup efezu za rządów Domicjana w 95r. Utwór miał nieść pociechę wiernym ukazując prawdę że kościół ma zapewniony ostateczny tryumf.

Psalm- hebrajska pieśń rel, ma zwykle formę modlitewnego hymnu.

Przypowieść (parabola)- opowiadanie zawierające ukryte znaczenie symboliczne dotyczące stanu ludzkiego życia w perspektywie królestwa bożego. Zestawia ona dwie rzeczywistości- 1 jest obrazem życia codziennego, 2 nie jest uchwytna zmysłowo, znajduje się w sferze pojęciowej. Postaci i zdarzenia przedstawione w przypowieści istnieją po to, aby wyjaśnić nadrzędne prawdy uniwersalne: moralne, filozoficzne, rel.

Egzemplum- odmiana przypowieści. Opowiadanie w kt znacząca jest dosłowna warstwa fabularna; w tych Przyp postacie i zdarz nie mają sensu alegorycznego, znaczą dosłownie jako przykład postaw moralnych.

Toposy- powtarzające się motywy w literaturze

Mit- opowieść o życiu bogów lub bohaterów wyrażająca i organizująca wierzenia danej społeczności.

Podział mitów: teogoniczne, kosmogoniczne, antropogeniczne, genealogiczne.

Funkcje M: poznawcza, światopoglądowa, sakralna, kulturotwórcza.

Antropomorfizm- nadawanie bogom lub siłom natury cech ludzkich.

Sacrum- świętość. U człowieka- jego dusza.

Profanum- to co ziemskie.

Archetyp- prastary symbol, ukryty w podświadomości człowieka, który jest wytworem doświadczeń ludzkich.

Altruinm- przeciwieństwo egoizmu.

Prometeusz- archetyp altruisty, społecznika, człowieka bezinteresownie poświęcającego się dla dobra ogółu.

Niobe- archetyp troskliwej, kochającej matki; źródło toposu matki opłakującej dziecko.

Narcyz- samolubstwo, egoizm, egotyzm; od jego imienia pochodzi określenie narcystyczny, czyli skoncentrowany na sobie, zapatrzony w siebie.

Dedal- doświadczenie, mądrość, pragmatyzm; można go uznać za archetyp realisty, człowieka twardo stąpającego po ziemi.

Ikar- brak doświadczenia wynikający z młodości, lekkomyślność; jest archetypem marzyciela, fantasty, idealisty.

Syzyf- arch buntownika, człowieka, który próbuje przekroczyć swoją ludzką kondycję, przezwyciężyć prawa natury, dorównać bogom; kara jaką na niego nałożono ukazuje daremność takich dążeń.