PROBLEMY PODATKOWE W RACHUNKOWOŚCI – wykład IV 23.11.2014
IV. WYBRANE ZAGADNIENIA RACHUNKOWOŚCI W INTERPRETACJI UoR oraz UPDoP
Amortyzacja środków trwałych UoR (art. 32)
Odpisy z tytułu zużycia dokonywane są drogą systematycznego planowanego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres przewidywanej ekonomicznej użyteczności.
Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do użytkowania.
Zakończenie nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub w stan likwidacji lub przeznaczony do sprzedaży.
Metody dla celów bilansowych
liniowa
degresywna
progresywna
naturalna
jednorazowego odpisu i zbiorcze odpisy
Definicja wg ustawy o podatku dochodowym (art. 16a)
Przez środki trwałe podlegające amortyzacji rozumie się stanowiące własności lub współmierność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne, zdatne do użytku w dniu przyjęcia do użytkowania:
budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością
maszyny, urządzenia i środki transportu
inne przedmioty o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż 1 rok wykorzystywane przez podatnika na potrzebę związany z prowadzeniem przez niego działalności gospodarczej albo oddane w odpłatne użytkowanie.
Zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych w UPDoP
1. określenie wartości początkowej zgodnie z zasadami ustawy
2. ustalenie dopuszczalnej wykazem stopy amortyzacyjnej
3. ustalenie dopuszczalnej wg ustawy metody.
Podatkowa wartość początkowa środka trwałego
| CENA NABYCIA | W przypadku kupna |
|---|---|
| KOSZT WYTWORZENIA | W przypadku wytworzenia we własnym zakresie |
| WARTOŚĆ RYNKOWA | W przypadku darowizny lub inny nieodpłatny sposób |
Dopuszczalne metody w prawie podatkowym
liniowa
przyspieszona (degresywna)
uproszczona (zaliczanie w ciężar kosztów jednorazowo środków trwałych o wartości początkowej nie przekraczającej ustalonej kwoty)
Amortyzacja podatkowa opiera się na z góry ustalonych stawkach amortyzacyjnych określonych w wykazie rocznych
Zastosowanie metody przyspieszonej
Wyłącznie dla maszyn i urządzeń zaliczanych do grupy 3-6 i 9 klasyfikacji Środków Trwałych oraz środków transportu, za wyjątkiem samochodów osobowych.
Przykład 1.
Urządzenie o wartości początkowej 120.000zł i przewidywanym okresie użytkowania 5 lat będzie amortyzowany na potrzeby rachunkowości metodą liniową. Dla celów podatkowych amortyzacja metodą liniową wg stawki 25% krańcowa. Wartość środka trwałego 0zł.
Amortyzacja bilansowa: 120.000 : 5lat = 24.000 (zużycie roczne)
Amortyzacja podatkowa: 120.000 * 25% = 30.000 (zużycie roczne)
WB > WP różnica dodatnia
| Stan na dzień | 200X r | 200X + 1 | 200X + 2 | 200X + 3 | 200X + 4 | 200X + 5 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Wartość bilansowa | 120.000 | 96.000 | 72.000 | 48.000 | 24.000 | 0 |
| Wartość podatkowa | 120.000 | 90.000 | 60.000 | 30.000 | 0 | 0 |
Różnice przejściowe dodatnie |
0 | 6.000 | 12.000 | 18.000 | 24.000 | 0 |
Zasady ewidencji dla różnic w zakresie kosztów i przychodów
Konta pozabilansowe lub analityczne:
KNUP – ujęcie kosztów niepodatkowych
KUP – koszt podatkowy niestanowiący kosztu bilansowego
PWP – przychody wolne od podatku
PNPP – przychód podatkowy
Ewidencja w księgach rachunkowych
Środki trwałe Umorzenie śr. trw. Amortyzacja
| Sp. 120000 | 24000 (1 24000 (2 24000 (3 24000 (4 24000 (5 |
I r II r III r IV r V r |
1) 24000 2) 24000 3) 24000 4) 24000 5) 24000 |
|---|
KUP KNUP
I r 1) 6000 II r 2) 6000 III r 3) 6000 IVr 4) 6000 |
5) 24000 |
|---|
W 5 roku koszt nie jest
kosztem podatkowym
i idzie na konto KNUP.
Przykład 2.
Środek trwały o wartości początkowej 300.000zł i przewidywanym okresie użytkowania 5 lat będzie amortyzowany na potrzeby rachunkowości metodą liniową. Dla celów podatkowych amortyzacja liniowa wg stawki 15%. Końcowa wartość środka trwałego 0zł.
Amortyzacja bilansowa: 300.000 : 5lat = 60.000zł ( zużycie roczne)
Amortyzacja podatkowa: 300.000 * 15% = 45.000 (zużycie roczne)
Wartość podatkowa i bilansowa w kolejnych latach użytkowania
| Stan na dzień | 200X | 200X + 1 | 200X + 2 |
|---|---|---|---|
| Wartość bilansowa | 300.000 | 240.000 | 180.000 |
| Wartość podatkowa | 300.000 | 255.000 | 210.000 |
Różnice przejściowe ujemne |
0 | 15.000 | 30.000 |
Koszty rachunkowe są wyższe od kosztów podatkowych, różnica (15.000) będzie ujęta na koncie „KNUP”.
Ewidencja amortyzacji bilansowej uwzględniająca prawo podatkowe
Środki trwałe Umorzenie Amortyzacja KNUP
| 300000 | 60000 (1 60000 (2 |
I r II r |
1) 60000 2) 60000 |
I r II r |
1) 15000 2) 15000 |
|---|
Zestawienie porównawcze wybranych pozycji
| Składniki majątku | Prawo podatkowe | Prawo bilansowe |
|---|---|---|
| Grunty i prawo wieczystego użytkowania gruntów | Nie podlegają amortyzacji | Grunty nie podlegają amortyzacji (wyjątek gdy są eksploatowane metodą odkrywkową) |
| Dzieła sztuki i eksponaty | Nie podlegają amortyzacji | Nie ma zakazu ich amortyzacji |
| Samochody osobowe w części przekraczającej 20.000 Euro | Nie podlegają amortyzacji | Podlegają amortyzacji |
Utrata wartości aktywów wg prawa bilansowego i podatkowego
W prawie bilansowym utrata wartości wynika z zasady ostrożnej wyceny, dotyczy ona WNIP, środków trwałych, inwestycji finansowych, należności rzeczowego majątku obrotowego.
Odpis aktualizujący
Ma doprowadzić wartość aktywu wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, w przypadku jej braku do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.
Kwota utraty wartości
Utrata wartości = Wartość księgowa aktywu – Cena sprzedaży netto (wartość godziwa)
Odpisy aktualizujące wg prawa podatkowego
1. prawo podatkowe nie honoruje zasady ostrożności
2. odpisy aktualizujące nie są kosztem uzyskania przychodów
3. koszt odpisu może być rekomendowany w dacie sprzedaży danego składnika aktywów.
Jednostka posiada towary o wartości początkowej 3.000zł. Na dzień bilansowy ustalono, że cena sprzedaży netto wynosi 2.600zł. W kolejnym roku sprzedano towary, cena rynkowa nie uległa zmianie.
Polecenie: zaksięgować operacje biorąc pod uwagę wymogi prawa podatkowego i bilansowego, ustalić wynik rachunkowy i podatkowy
.
| Sp. 3000 | 3000 (3 |
|---|
1) 3000 – 2600 = 400
Aktualizacja wartości towaru Pozostałe koszty operacyjne KNUP
| 3) 400 | 400 (1 | 1) 400 | 1) 400 |
|---|
I rok WB: -400 WP: 0
2) sprzedajemy towary
Przychody ze sprzedaży Należności Wartość sprzed. towarów KUP
| 2600 (2 | 2) 2600 | 3) 2600 | 3) 400 |
|---|
II rok WB: 0 WP: -400
Wniosek: różnica przejściowa pod warunkiem że towar podlega sprzedaży.
| Wycena początkowa | 3000 |
|---|---|
| Wycena na dzień bilansowy uwzględniająca utratę wartości w kwocie 400zł | 3000 – 400 = 2600 |
| Sprzedaż | Sprzedaż |
| Wynik rachunkowy | 0 |
| Przychód | 2600 |
| Koszt uzyskania przychodów | 2600 |
| Wynik podatkowy | (400) |
| Przychód | 2600 |
| Koszt podatkowy | 3000 |
Utrata wartości należności
Utrata wartości należności jest kosztem uzyskania przychodów jeśli spełnione są równocześnie dwa warunki:
a) zostały zarachowane jako przychody należne pochodzące ze sprzedaży i zaliczane w dacie sprzedaży do przychodów zgodnie z zasadą memoriałową
b) których nieściągalność została uprawdopodobniona
Uprawdopodobnienie nieściągalności zgodnie z UPDoP
- wykreślenie dłużnika z ewidencji działalności gospodarczej
- dłużnik został pozostawiony w stan likwidacji na wniosek organu założycielskiego
- zostało wszczęte postępowanie upadłościowe bądź ugodowe
- potwierdzenie nieściągalności prawomocnym orzeczeniem
- kwestionowanie nieściągalności przez dłużnika na drodze sądowej (warunkiem koniecznym jest
zakończenie sporu)
Różnice kursowe
Różnice kursowe w księgach rachunkowych
1) podział ze wzg na kryterium czasu:
w ciągu roku
na moment bilansowy
2) kryterium finalizacji rozliczeń:
zrealizowane
niezrealizowane
Różnice kursowe w prawie podatkowym:
podatkowe – zrealizowane
niepodatkowe - niezrealizowane