STRUKTURA PPP

Polskie Państwo Podziemne, związane z rządem na emigracji, realizowało swe funkcje w trzech związanych ze sobą pionach- wojskowym (Związek Walki Zbrojnej, Armia Krajowa), cywilnym, tzn. administracyjnym (Delegatura Rządu na Kraj), politycznym (RJN).

1. Pion wojskowy. Jeszcze we wrześniu 1939 roku zaczęły powstawać polskie wojskowe organizacje podziemne (na początku 1940 roku było ich około 150). Największą z nich była SZP (Służba Zwycięstwu Polski)- dowodził generał ?Michał Karaszewicz- Tokarzewski. Jednak ze względu na dominację w niej oficerów sanacyjnych, premier Sikorski zdecydował o rozwiązaniu SZP, tworząc na jej miejsce ZWZ (czyli Związek Walki Zbrojnej). ZWZ była organizacją ponadpartyjną, ogólnonarodową i ściśle wojskową (nie polityczną). Na jej czele stał gen. Sosnkowski, rezydujący we Francji Minister ds. Kraju, ale od czerwca 1940 roku komendantem głównym został gen. Stefan „Grot” Rowecki, a po jego aresztowaniu przez Niemców (VI 1943) gen. Tadeusz „Bór” Komorowski (do X 1944), ostatnim zaś generałem był Leopold Okulicki „Niedźwiadek”.

2. Pion cywilny. Ukształtował się dopiero w grudniu 1940 roku, co związane było ze sporami między gen. Sikorskim a siłami politycznymi w kraju, które chciały przejąć władzę cywilną i polityczną jako tzw. Zbiorowa Delegatura. Dopiero w XII 1940 roku Delegatem Rządu na Kraj został Cyryl Ratajski, a po jego rezygnacji krótko Jan Piekałkiewicz (X 1942- II 1943, SL), następnie Jan Stanisław Jankowski (V 1943- III 1945, SP) i jako ostatni Stefan Karboński (SL). Delegat miał być łącznikiem między rządem a krajem, który współpracował z partiami politycznymi, jednocześnie kierował podziemną administracją (wojewódzką, powiatową itp.) i cywilnym oporem społeczeństwa (w tym celu w 1941 roku utworzono Kierownictwo Walki Cywilnej- KWC).
Organizacyjnie Delegatura dzieliła się na departamenty (odpowiedniki ministerstw), np. sprawiedliwości, kultury i oświaty, pracy i opieki społecznej.

3. Pion polityczny. W II 1942 roku utworzono Polityczny Komitet Porozumiewawczy (PKP), w skład którego weszły 4 partie: PPS-WRN (kryptonim koło), Stronnictwo Narodowe (kwadrat), Stronnictwo Pacy (romb), Stronnictwo Ludowe (trójkąt). Między stronnictwami dochodziło do konfliktów, najlepiej wyglądała współpraca najsilniejszych- PPS i SL (ale to właśnie PPS-WRN na znak protestu przeciw układowi Sikorski- Majski przez 1,5 roku nie brała udziału w pracach PKP).
Wobec zmiany sytuacji na froncie w VIII 1943 roku PKP przekształcił się w Krajową Reprezentację Polityczną, co miało dokumentować wolę ściślejszej i bezkonfliktowej współpracy.

Związek Walki Zbrojnej (ZWZ) (SSS) – Siły Zbrojne w Kraju podczas II wojny światowej, w okresie od 13 listopada 1939 do 14 lutego1942, a następnie przemianowane na Armię Krajową.

Delegatura Rządu na Kraj – tajny naczelny organ władzy administracyjnej w okupowanej Polsce, utworzony w 1940 r., składający się z departamentów. Na jej czele stał Delegat Rządu na Kraj, podporządkowany Rządowi RP na uchodźstwie, a od 1944 wicepremier w tym rządzie. Delegatura kierowała pracą pionu cywilnego Polskiego Państwa Podziemnego. Jej zadaniami było utrzymanie ciągłości instytucji państwowych, zapewnienie normalnego funkcjonowania państwa, przygotowanie do przyjęcia kontroli nad krajem po zakończeniu wojny, rejestracja poczynań okupantów i dokumentacja zbrodni wojennych, ochrona i ratowanie zagrożonych dóbr kultury.

Rada Jedności Narodowej – reprezentacja polityczna Polskiego Państwa Podziemnego powstała z 8 stycznia na 9 stycznia 1944 w wyniku przekształcenia Krajowej Reprezentacji Politycznej, działała do 1 lipca 1945.

Służba Zwycięstwu Polski (SZP) – polska organizacja konspiracyjna podczas II wojny światowej, Powołana 27 września 1939 (jeszcze podczas oblężenia Warszawy) na rozkaz dowódcy obrony Warszawy generała Juliusza Rómmla. Dowódcą SZP został generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz.

Cele organizacji obejmowały: walkę o wyzwolenie Polski w granicach przedwojennych, odtworzenie i reorganizację armii polskiej oraz powołanie tymczasowych ośrodków władzy.

SZP podporządkowała się Rządowi RP na uchodźstwie.

Kierownictwo Walki Cywilnej, KWC – ośrodek dyspozycyjny walki cywilnej, utworzony w marcu 1941 przy Delegaturze Rządu RP na Kraj pod kierownictwem Stefana Korbońskiego, wspólnego pełnomocnika Delegata Rządu i Komendanta Głównego Armii Krajowej^[1]. Kierownictwo działało przy pomocy sztabu podzielonego na wydziały: sądowy, sabotażowo-dywersyjny, informacji radiowej, uzbrojenia, chemiczny, delegalizacyjny i rejestracji zbrodni niemieckich^[2]. 

Polska Partia Socjalistyczna – Wolność, Równość, Niepodległość (PPS-WRN)^[1] – konspiracyjna forma działania PPS od października 1939 do maja 1944 pod nazwą Ruch Mas Pracujących Miast i Wsi lub Ruch Mas Pracujących Polski – Wolność Równość Niepodległość, od maja 1944 ponownie pod nazwą Polska Partia Socjalistyczna.

Stronnictwo Narodowe – polska partia polityczna, utworzona w październiku 1928 w wyniku przekształcenia Związku Ludowo-Narodowego, której zadaniem było prowadzenie bieżącej działalności politycznej obozu narodowego (Narodowa Demokracja).

Stronnictwo Pracy (SP) – polska chadecka partia polityczna działająca w II RP, na emigracji (od 1939 do 1990) oraz w pierwszych latach Polski Ludowej (1945–1950).