STARZENIE SIĘ SPOŁECZEŃSTWA

• Komisja Europejska co 2 lata publikuje Raport Demograficzny

Do 2030r

1. Udział osób powyżej 65 roku życia w całkowitej liczbie populacji zwiększy się z prawie o połowę

2. Liczba osób w wieku powyżej 80 roku życia potroi się

3. W roku 2008 w UE liczącej 27 państw na każdą osobę w wieku powyżej 65 lat przypadały 4 osoby w wieku produkcyjnym (15-64 lat),

4. W roku 2060 na każdą osobę w wieku powyżej 65 lat będą przypadały dwie osoby w wieku produkcyjnym

4 trendy demograficzne w Europie

• Średnia ilość dzieci przypadających na kobietę to 1.5, powinno być 2,1 do 2030 wzrośnie do 1.6

• Powojenna eksplozja urodzeń

• Oczekiwana długość życia powiększyć się o co najmniej 5 lat do 2050 r.

• do 2050 r. około 40 milionów osób wyemigruje do Unii Europejskiej. Ponieważ wiele z tych osób jest w wieku produkcyjnym, napływ imigrantów może przyczynić się do obniżenia średniego wieku ludności.

Dokumenty UE dotyczące problemu starzenia się Europy

• Wnioski Prezydencji po spotkaniu w Sztokholmie (23-24 marca 2001),

• Komunikat Komisji „Reakcja Europy na proces starzenia się ludności świata - Promowanie postępu gospodarczego i społecznego w starzejącym się świecie"

• Zielona Księga Komisji Europejskiej „Wobec zmian demograficznych: nowa solidarność między pokoleniami"

• Komunikat Komisji „Demograficzna przyszłość Europy -przekształcić wyzwania w nowe możliwości"

• Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie demograficznej przyszłości Europy;

• Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów- sprostanie wyzwaniom związanym ze skutkami starzenia się społeczeństwa w UE (Sprawozdanie na temat starzenia się społeczeństwa, 2009)

Starzejąca się Europa w kontekście globalnym

• Największa zmiana demograficzna dotyczyć będzie Chin:

• Najmniejszy spadek –dotyczyć bądzie USA

WYKLUCZENIE

• W polskim ustawodawstwie, a konkretnie w „Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego - wykluczeniem uznaje się pozostawanie w najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy, a więc przede wszystkim dotyczy ono osób bezrobotnych.

• W projekcie „Strategii Polityki Społecznej na lata 2002-2005", opracowanej przez MGPiPS za osoby wykluczone uznaje się te, które dotknięte są ubóstwem, długotrwałym bezrobociem, wychodzące z choroby alkoholowej lub narkomanii oraz uchodźców.

• Ustawa o zatrudnieniu socjalnym z dnia 13 czerwca 2003 roku: wszystkie te osoby, które za względu na swoją sytuację życiową
  nie są w stanie samodzielnie zabezpieczyć swoich podstawowych potrzeb, ubożeją, a tym samym tracą możliwości pełnego uczestnictwa w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym; podlegają wykluczeniu.

• T. Pilch -marginalizacja społeczna- stan lub proces przejawiający się w ograniczonych możliwościach korzystania z powszechnie dostępnych dóbr i form życia zbiorowego, ale również dotyczący jednostek lub grup funkcjonujących poza powszechnymi zasadami obyczaju, prawa i porządku społecznego

• Ekskluzjia społeczna- E. Trafiałek - oznacza ono zepchnięcie człowieka na margines życia społecznego, co wiąże się z utratą możliwości współuczestniczenia w życiu grup, zbiorowości, korzystania z różnorodnych instytucji, a także wchodzenia w stymulujące rozwój różnorodne interakcje społeczne.

• B. Szatur-Jaworska - wykluczenie społeczne proces, w wyniku którego pewne osoby są wypychane na peryferie społeczeństwa. Proces ten oddala ludzi od możliwości znalezienia pracy, uzyskania dochodu i wykształcenia, jak również od aktywności, sieci społecznej i wspólnoty. Osoby takie mają ograniczony dostęp do władzy i do ciał decyzyjnych, czują się zatem bezsilne i niezdolne wpływać na decyzje, które mają wpływ na ich codzienne życie

1. Kwiecień 1996 Polskie Towarzystwo Gerontologiczne - szczegółowa ekspertyza dotycząca respektowania praw obywatelskich ludzi starszych w Polsce

• największym ograniczeniom podlegają

  • prawo do pracy

  • prawo do rehabilitacji.

• poważne zastrzeżenia budzi również

  • prawo do należytej pomocy w miejscu zamieszkania

  • prawo do ochrony zdrowia

  • prawo do ochrony rodziny, które realizowane jest poprzez uwzględnianie głównie potrzeb rodziców i ich dzieci, z pominięciem najstarszych jej członków.

Źródła marginalizacji wg. B. Szatur – Jaworskiej

• z braku samodzielności w codziennym funkcjonowaniu, (przewlekłe choroby i niepełnosprawność)

• z niskiego wykształcenia, powodującego bardzo często małą orientację co do istnienia instytucji pomocowych , ale również prawa;

• z zakwestionowania przez transformację ustrojową dorobku życiowego starszego pokolenia,

• z sytuacji na rynku pracy, która wymusza na seniorach (w sposób bezpośredni i pośrednio) „zwalnianie miejsca" dla młodych;

• z urynkowienia kultury masowej i społecznej komunikacji, starość staje się prawie nieobecna w społecznej komunikacji, w świadomości młodszych pokoleń;

• z kultu młodości właściwego kulturze współczesnej

Inicjatywy przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu osób starszych

• „Atlas Złotego Wieku",

• „My też - seniorzy w Unii Europejskiej" -

• „STOP dyskryminacji osób starszych" -

• „Łączymy pokolenia",

Postulaty interdyscyplinarne w kontekście aktywności osób starszych

• akceptacja osób starszych jako równoprawnych i równie ważnych członków społeczeństwa,

• Ich doświadczenia,

• wzmacnianie osób starszych w inicjowaniu zadań społecznych,

• rozwijanie dialogu między pokoleniami

• prowadzenie szerokiej edukacji do starości