BANKOWOŚĆ DETALICZNA

Wykład nr 1

Lit: Współczesna bankowość (rozdział detaliczna, elektroniczna,, fundusz gwarantowania depozytów)

Największy bank detaliczny oszczędnościowy na świecie to JAPAN POST BANK- bank pocztowy działający na rynku bankowości detalicznej. Od 2007 usługi bankowe zostały wydzielone z poczty japońskiej

BANK OF CHINA Chiny- drugim rynkiem bankowości detalicznej na świecie, w związku z przesyceniem rynku amerykańskiego i europejskiego następuje rozwój rynku azjatyckiego bankowości detalicznej i prywatnej

DEUTSCHE BANK- największy pod względem aktywów (3bln E, gdy PKO 60mln)

1. Definicja i cechy bankowości detalicznej

B.D. to obszar bankowości wyspecjalizowanej w obsłudze konsumentów i małych przedsiębiorstw (ponieważ tam trudno oddzielić od rachunku firmy; korzystanie z kredytu konsumenckiego). Jest to największy sektor bankowy obok bankowości korporacyjnej, bardzo dynamicznie rozwijający siew ostatnich latach. Zadaniem bankowości detalicznej jest kompleksowa obsługa klientów indywidualnych, umożliwienie im realizowania płatności, kredytowania, oszczędzania oraz dla klientów bardziej zamożnych- zarządzania ich aktywami i pomoc podatkowa.

Klienci bankowości detalicznej-gospodarstwa domowe(rodziny, rolnicy, mikroprzedsiębiorstwa, czyli są to konsumenci lub osoby które są producentami wyrobów i usług niefinansowych, przedsiębiorcy zatrudniający do 9 osób włącznie, rolnicy idywidualni

Cechy bankowości detalicznej:

1. pracochłonna-małe kwoty, duża liczba transakcji

2. lokalna- o wyborze decyduje geograficzna bliskość banku

3. stała pozycja konsumenta- bank ma silniejszą pozycję w negocjacjach, więc na ryku duża rolę odgrywa ochrona konsumenta, np. ustawa o kredycie konsumenckim wprowadzona by poprawić pozycję klienta w relacjach z bankiem, bo rynek bankowości detalicznej rozwija się w sposób zrównoważony, jeśli klient czuje się bezpiecznie.

4. lojalność- jest duża pomimo rozwoju bankowości elektronicznej-> mniejsza konkurencja na rynku, co jest + dla banku, -- dla klientów

Nasze potrzeby wg T. Harrisona:

1. dostępność gotówki- karty płatnicze, bankomaty, bankowość internetowa i telefoniczna, konto osobiste, potrzeba posługiwania się pieniądzem o najwyższym stopniu płynności

2. zabezpieczenie majątku- fizyczne zabezpieczenie środków (sejf), zabezpieczenie przed stratna wartości (produkty oszczędnościowe-bezpieczne lokowanie nadwyżek finansowych)

3. przesyłanie pieniędzy- produkty rozliczeniowe

4. opóźnianie zapłaty- karty kredytowe, pożyczki, potrzeba odroczenia w czasie, płatności za towary i usługi

5. doradztwo finansowe- im bardziej skomplikowany produkt tym większa potrzeba doradztwa

1. Cechy współczesnego konta osobistego

Jest to specyficzny rachunek bankowy, na który okresowo przekazywane są środki pieniężne i z którego przekazywane są płatności regulujące okresowe należności. W umowie rachunku bankowego, bank zobowiązuje się do przechowywania środków pieniężnych posiadacza oraz do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych.

Nowoczesne konto osobiste (ROR)

1)segmentacja behawioralna (wg stylu życia a nie wieku)

2) wirtualizacja (mobilne usługi, Internet preferowanym kanałem dystrybucji i kontaktu z klientem)

3) pakietyzacja produktów kredytowych, depozytowych i rozliczeniowych

Podaż tworzą banki (na polskim rynku głównie uniwersalne PKO BP, S.A., Santander), specjalistyczne (kredyty konsumenckie, konsumpcyjne), samochodowe (wspieranie sprzedaży koncernu), banki spółdzielcze, SKOKi(niepodlegające prawu bankowemu), parabanki( gdzie podstawą działalności są depozyty), pośrednicy kredytowi i finansowi, którzy odpowiadają za sprzedaż banków, firmy pożyczkowe PROVIDENT-biznesowy model domokrążcy, z własnych środków udzielają pożyczek, towarzystwo ubezpieczeniowe-bez placówek, łączą usługi ubezpieczeniowe z kredytowymi.

1. Trendy w bankowości detalicznej

1. Industrializacja- automatyzacja procesów biznesowych, standaryzacja oferty i obsługi klienta, pogłębiona specjalizacja pracy

2. Łączenie usług bankowych w ubezpieczeniowymi

3. Dezintermediacja- odpośredniczenie (pożyczki społecznościowe)

4. Integracja rynku bankowości detalicznej w EU

5. Przesunięcie geograficzne (Chiny, Indie, Brazylia wzrost klasy średniej)

6. Elektronizacja

7. Presja konkurencyjna

8. Ochrona konsumenta

1. Klienci bankowości detalicznej

2. Instytucje działające na rynku bankowości detalicznej

Wykład nr 2

Oszczędzanie, rola banków w mobilizowaniu oszczędności gospodarstw domowych.

1. wyjaśnić problem istnienia gwarantowania depozytów (prowadzą do pokusy nadużycia)

2. wyjaśnić jaką rolę odgrywają depozyty gospodarstw domowych w bankach

3. jak działają produkty strukturyzowane

1. Oszczędności i formy oszczędzania

Oszczędności gospodarstw domowych są niewydatkowaną częścią ich dochodów pieniężnych w danym okresie, wynikającą z odroczenia konsumpcji w czasie. Oszczędzanie to dobrowolne powstrzymywanie się od konsumpcji zasobów, to zasoby oddane do dyspozycji inwestorów dla celów produkcyjnych. Oszczędzając dbamy o ochronę pieniędzy, podejmujemy ryzyko w celu osiągnięcia dochodu w postaci procentu, poszukiwania zysku.

Formy oszczędzania:

• sektor bankowy

• rynek kapitałowy (bezpośrednie poprzez kupno akcji i pośrednie poprzez kupno jednostek funduszu inwestycyjnego inwestującego w akcje)

• dzieła sztuki

• nieruchomości

• złoto

Oszczędzanie== bezpieczeństwo

Inwestowanie== ryzyko

Motywy oszczędzania i determinanty wpływające na poziom oszczędności:

Główne motywy:

1. przezornościowy ( rezerwa na sytuacje losowe, konsekwencje dla banku – w PL jest dużo krótkoterminowych depozytów)

2. utrzymywanie standardu życia w okresie kiedy nie otrzymuje się dochodów z pracy (emerytura)

3. potrzeby edukacyjne dzieci

4. uzyskiwanie dodatkowych dochodów z tytułu odsetek wzrostu wartości majątku (wartość tego motywu rośnie wraz z bogactwem, bo jeśli mało środków to stosowany model przezornościowy)

Determinanty:

1. wielkość dochodu do dyspozycji

2. poziom dobrobytu (zamożności) społeczeństwa

3. wysokość stóp procentowych

4. dostępność (różnorodność form inwestowania)

5. poziom zaspokojenia konsumpcji

Dominacja sektora bankowego w mobilizowaniu oszczędności gospodarstw domowych(rodziny, rolnicy, mikroprzedsiębiorstwa,):

dominują lokaty depozytu ( w dużej mierze opiera się na bezpiecznych depozytach), natomiast zmniejsza się udział form inwestycyjnych

Depozyt bankowy to inwestycja finansowa polegająca na powierzeniu środków finansowych bankowi przez inwestora (deponenta) na pewien okres, instrument wierzycielski-deponent udziela bankowi kredytu

Charakterystyka polskiego rynku depozytów gospodarstw domowych:

1. depozyty gospodarstw domowych stanowią ok. 60% depozytów ogółem

2. wielkość depozytów w relacji [nie udział] do PKB mniejsza niż w krajach zachodnioeuropejskich (PL ok. 30%, a wysokorozwiniętych może być powyżej 100%)

3. dominacja depozytów złotowych

4. dominacja depozytów krótkoterminowych, co rodzi ryzyko związane z niedopasowaniem struktury terminowej kredytów i depozytów banku, oraz ryzyko systemowe (pojawiają się regulacje bo banki zaczynają emitować obligacje droższe niż oprocentowanie depozytów, urynkowienie i urealnienie kosztów

Rodzaje lokat:

• bieżące (awista) środki mogą być na żądanie i bez restrykcji wypłacone w formie gotówki, czeku, polecenia przelewu itp., najbardziej płynne, zbliżone do gotówki, na czas nieokreślony i terminowe 3M,6M,rok z reguły automatycznie odnawiane a wypłata wcześniejsza powoduje obniżenie lub utratę oprocentowania

• stałe, zmienne oprocentowanie

• kapitalizacja odsetek lub bez

• progresywna, dynamiczne (wraz z trwaniem zwiększa się oprocentowanie)

• negocjowane – przyjmowane na warunkach indywidualnych, 1-365 dni

• rentierskie (Właściciel rachunku zobowiązuje się do oddania do dyspozycji banku su my na określony czas w zamian za możliwość dysponowania odsetkami po upływie każdego miesiąca. Podczas trwania lokaty częstotliwość naliczania od- setek nie może być zmieniana. Duże, odsetki nie są dopisywane tylko wypłacane)

• konta oszczędnościowe

• lokaty jednodniowe (omijanie podatku Belki)

• lokaty z funduszem inwestycyjnym (uatrakcyjnienie oferty depozytowej poprzez wprowadzenie hybrydy, w której część pieniędzy lokowana jest na lokacie a część w funduszu)

• e-lokaty

O atrakcyjności depozytów nie przesądza oprocentowanie, ale to że są chronione, czyli w razie upadku banku można odzyskać pieniądze.

Kryterium gwarantowania depozytów:

Wysokość gwarancji	100 tys EURO (jednolity w całej UE) kwota gwarancji ma wymiar psychologiczny
Zasady	Brak kompensacji-w jednym banku kredyt i depozyt a wypłacana różnica Brak koasekuracji-klient ma udział w spłacie ubezpieczenia
Jakie depozyty objęte są gwarancjami?	Imienne, złotowe i walutowe, osób fizycznych i prawnych (w tym JST)
Zasady obliczania kwoty gwarantowanej	Rachunek wspólny (odrębna kwota)
Odzyskiwanie kwot powyżej limitu	Wierzytelność deponenta do banku, kwota Mozę być odzyskana w drodze podziału majątku upadłego w ramach postępowania upadłościowego

Środki uśpione w bilansie banku-- gdy konieczność wypłat wydana przez BFG to przekazują bankowi

Depozyty z perspektywy banków:

1. podstawowe źródło pasywów

2. relatywnie tanie źródło pieniądza (sposób dystrybucji kredytów-droższe poprzez placówkę bankową, internetowe-relatywnie niskie)

3. stabilne źródło pieniądza

4. duża pracochłonność

5. dystrybucja a koszt pozyskania depozytów

6. fundusz ochrony środków gwarantowanych a koszt pozyskania depozytów

Pokusa nadużycia. Hazard moralny

Fundusze w latach 90: w oparciu o dyrektywy obowiązywały fundusze gwarancji bankowej, by nie dopuścić do paniki bankowej na płaszczyźnie bankowej. Wzrosła stabilność systemów ale pojawiła się pokusa nadużycia- działanie polegające na tym, że ja nie ponoszę wszystkich negatywnych konsekwencji związanych z ryzykownymi działaniami.

Gra w ruletkę

Jak ubezpieczenie depozytów zniekształca zachowania banków:

Pan Smith

Aktywa	Pasywa
100 tys $ (na czerwone) akcje banku 100 tys $	Majątek netto 200 tys $

Jeśli wygrają Czerwone to bank upadnie i akcje pana Smitha staną się bezwartościowe, ale deponenci są chronieni przez fundusz gwarantowania depozytów, a pan Smith, co prawda ma akcje bezwartościowe, to jednak wygrywa 100 tys $. System gwarantowania depozytów daje Panu Smith doskonałe zabezpieczenie.

Jeśli wygrają czarne:

Smith National Bank:

Aktywa	Pasywa
Wygrana pomniejszona o odsetki 1,91 mln $	Depozyty 900 tys $ KW 1,01 mln $

Smith chce oferować wyższe oprocentowanie niż konkurenci, liczy że 900 tys przyciągnie oszczędności. Podjął ryzyko.

Pan Smith

Aktywa	Pasywa
Obstawione czerwone – Zero $ Akcje 1,01 mln $	Majątek 1,01 mln $

Wniosek:

Gwarantowanie depozytów zachęca do podejmowania nadmiernego ryzyka, bo szanse na zysk są zachęcające, przy zerowej stracie.

System gwarantowania depozytów to hazard moralny po stronie banku i klienta,

Wykład nr 3

Konto osobiste:

Oszczędzanie

Płacenie

Consumer finance (kredytowanie)

Produkty strukturyzowane – definicja, cechy, formy

Produkt ustrukturyzowany to instrument finansowy spełniający następujące cechy:

• Ochrona kapitału (pełne lub częściowo), po okresie inwestowania odzyskuje się100% lub 80% kapitału w zależności czy będzie zysk

• ustalony czas trwania inwestycji

• stopa zwrotu oparta na z góry określonej formule

• wbudowany instrument pochodny (najczęściej opcje)

W najstarszej postaci lokata strukturyzowana to połączenie obligacji zero kuponowej z opcją, dźwignią pozwalającą osiągnąć większy zysk.

Forma inwestycji łącząca najczęściej gwarancję kapitału z potencjalnie wysokim zyskiem.

Kwestia ochrony w BFG produkty strukturyzowane:

Umowa musi być podpisana z bankiem-emisja produktu musi być czynnością bankową w rozumieniu ustawy prawo bankowe, przy zachowanych odzyskamy pieniądze jako gwarancję

Zalety i wady z punktu widzenia klientów:

• Możliwość uzyskania zysku przy gwarancji kapitału

• Oparcie na instrumencie bazowym, do którego nie ma dostępu przeciętny klient

• Niezrozumiałość dla klientów z powodu skomplikowania

Pytanie na zaliczenie: Na przykładzie wybranego produktu ustrukturyzowanego (z opcją, depozytem, zabezpieczeniem) wyjaśnić jaki jest mechanizm funkcjonowania instrumentu.

Płatności – transfer wartości który zwalnia zobowiązanego z zobowiązania

Rodzaje płatności:

• Forma pieniądza (gotówkowe, bezgotówkowe), cykl rozliczeniowy- czynności które składają się na płatność, czym się różnią gotówkowe od bezgotówkowych

• Umiejscowienia (krajowe, transgraniczne)

• Bliskość uczestników (face-to face, remote)

• Częstotliwość (masowe, jednorazowe)

• Płatności mobilne

Instrumenty:

1. Gotówka, czek

2. Polecenie przelewu – dyspozycja dłużnika przekazana bankowi by bank obciążył jego konto a uznał konto wierzyciela

3. polecenie zapłaty – wierzyciel inicjuje transakcję zapłaty po uprzedniej zgodzie dłużnika (nie to samo co stałe polecenie przelewu)

4. Karta płatnicza (debetowe, kredytowe, przedpłacone, obciążeniowe- podział wg sposobu rozliczenia transakcji)

Systemy płatności:

Elixir – rozliczanie poleceń przelewu

Systemy rozliczeń transakcji kartowych - czterostronne systemy płatności kartami

Renta opóźnienia- w Polsce nie wykorzystuje się czeków, od razu wyższy poziom rozwoju technologicznego

Gotówka ma się dobrze:

• 79% płatności detalicznych w EU w oparciu o gotówkę

• Udział pieniądza gotówkowego w agregacie M1 w UE 19,2 (2006) w PL 25%

• Badania NBP wskazują, że ok. 75% płatności masowych (energia, woda, gaz) odbywa się w sposób gotówkowy. Im więcej gotówki tym więcej szarej strefy w gospodarce

Opłata interchange – powoduje że sprzedawcy, czyli akceptanci płatności kartami nie chcą przyjmować płatności kartami bo wiąże się to z wysokimi opłatami interchange

Dlaczego obrót bezgotówkowy:

• Większe bezpieczeństwo

• Mniejsza szara strefa

• Szybszy cykl rozliczeniowy w gospodarce

• Mniejsze koszty (obrót gotówkowy 3krotnie droższy niż bezgotówkowy)

• A w rezultacie korzyści gospodarcze i społeczne

• Wzrost PKB (koszt obrotu gotówkowego to kilka % PKB)

• Oszczędności w gospodarce

• Postęp cywilizacyjny

Z szacunków KE wynika, że koszty związane z dokonywaniem płatności wynoszą 3% PKB i są generowane głównie przez płatności gotówkowe. Rezygnacja z monet oznaczałaby duże oszczędności.

Bariery wykorzystania obrotu bezgotówkowego w Polsce:

• Niski stopień ubankowienia społeczeństwa (mało ludzi ma kontro osobiste)

• Ceny usług bankowych

• Niska świadomość ekonomiczna społeczeństwa

• Przyzwyczajenie do gotówki, papierowego potwierdzenia transakcji

Podział kart płatniczych Kryterium podziału:

1. technologia

• Pasek magnetyczny

• Mikroprocesor

• Technologia zbliżeniowa

1. Sposób dokonywania transakcji

1. Debetowe – powiązane z rachunkiem bankowym, można płacić do wysokości salda na rachunku lub limitu, działa na zasadzie płać teraz

2. Kredytowe – nie jest powiązana z rachunkiem osobistym, z bankiem musi być podpisana umowa kredytowa, płatności działają na zasadzie Płać później bo korzysta się z limitu na karcie, nie wypłaca się nią pieniędzy z bankomatu z powodu prowizji

3. Obciążeniowe – działająca zasadzie płać później ale są to karty powiązane z rachunkiem osobistym

4. Przedpłacona – elektroniczna portmonetka, płaci się wcześniej

Karty wydawane w organizacjach VISA i Mastercard działają w czterostronnym systemie płatniczym, w którym występuje opłata interchange. System ten obejmuje: wydawców (banki), akceptantów, agentów rozliczeniowych i konsumentów-posiadaczy kart płatniczych. Organizacje płatnicze VISA i Mastercard zapewniają że możemy dokonywać płatności na całym świecie, prowadzą działalność lobbingową, przyczyniają się do wzrostu innowacji na rynku płatniczym.

Opłatę interchange ponosi akceptant (sklep) na rzecz wydawcy karty. Wprowadzono ją by zrównać koszty i korzyści. VISA i Mastercard tworzą oligopol, nie ma konkurencji, więc nie obniżają opłat.

Wykład nr 4

Integracja europejska rynku bankowości detalicznej- rynek w UE nie jest zintegrowany, jest 27 odrębnych rynków

Dlaczego dąży się do integracji rynku bankowości?

zintegrowane rynki działają efektywniej, większa konkurencja większe korzyści dla klientów tańsze kredytykorzyści dla europejskiego PKB

idea integracji:

integracja rynku bankowości jest elementem szerszego procesu integracji europejskich rynków finansowych. Proces ten wpisuje się w proces deregulacji rynków.

Integracja trans graniczna – scalanie rynków w jeden jednolity

Integracja międzysektorowa – w efekcie powstają konglomeraty finansowe

Patriotyzm ekonomiczny – w okresie gorszej koniunktury stawiano na krajowe rynki

1. Zasada jednolitego paszportu europejskiego

Ma fundamentalne znaczenie, bo jednolita licencja to uznanie przez inne państwa członkowskie UE zezwolenia uzyskiwanego przez instytucję finansową w jej kraju macierzystym (bez staranie się w kolejnym kraju o licencję bankową jedna licencja wykorzystywana na innych rynkach

1.1.1993- przyjęcie prze UE jednolitego katalogu minimalnych wymogów licencyjnych (personalnych, kapitałowych, organizacyjnych)

• Usługi mogą być świadczone w formie trans granicznej(bezpośredniej) lub poprzez oddziały

• Zasada jednolitej licencji urzeczywistnia ideę wzajemnego uznania zezwoleń

• Nadzór sprawuje organ państwa pochodzenia

• Kwestia odpowiedzialności jeśli bank działa na zasadzie jedności licencji bankowej to odpowiedzialność ponosi np. bank w którym nadzór jest z kraju macierzystego

1. Integracja-cele i pomiar

Integracja trans graniczna jest to proces scalania się rynków banków poszczególnych krajów UE w jeden duży rynek o wspólnej infrastrukturze. Integracja powinna prowadzić do powstania sytuacji, w której ten sam produkt bankowy byłby dostępny we wszystkich krajach członkowskich po tej samej cenie

Cele:

1. Wzmocnienie poziomu konkurencji

2. Obniżenie kosztów transakcyjnych

3. Wzrost efektywności i płynności rynku

Czynniki:

• EURO (silnym integratorem jest wspólna waluta)

• Ujednolicenie regulacji (np. poziom bezpieczeństwa konsumentów)

Prawo jednej ceny i pełna integracja (law of one price)

Na doskonale zintegrowanym rynku ceny identycznych produktów są takie same we wszystkich krajach należących do ugrupowania UE

Pomiar integracji (grupy wskaźników):

1. Cenowe (jeśli zwiększają się odchylenia to w kierunku przeciwnym niż integracja)

2. Ilościowe (udział aktywów kontrolowanych przez instytucje zagraniczne

3. Różnic instytucjonalnych, które mogą wpływać na segmentację rynków

Przykłady: odchylenia standardowe cen kredytów w UE lub Udział fuzji tran granicznych w fuzjach ogółem

W jaki sposób instytucje kredytowe mogą świadczyć usługi za granicą?

Formy penetracji:

1. Otwieranie za granicą placówek i banków w formie spółek zależnych

2. Sprzedaż produktów bankowych poprzez Internet, telefon

3. Alianse strategiczne i nawiązywanie współpracy z pośrednikami zajmującymi się sprzedażą produktów bankowych

4. Przeprowadzanie zagranicznych banków wraz z ich siecią placówek stacjonarnych w wyniku transakcji M&A (fuzji i przejęć)

Plan na rzecz integracji FSAP usług finansowych w UE

Post FSAP (uzupełnienie) na ich podstawie opracowano szereg działań regulujących mających zwiększyć poziom integracji również zakresie bankowości detalicznej

3.Mechanizm integracji i jej konsekwencje

1. Szereg działań komisji na rzecz integracji, realizowane w ramach FSAP i postFSAP

2. Miały one zlikwidować bariery integracyjne rynku bankowego

3. Ale zwiększały skłonność klientów instytucji bankowych do zawierania transakcji trans granicznych

• I w efekcie nastąpił wzrost jakości usług, poprawa mechanizmu alokacji kapitału

• Wzrost atrakcyjności oferty bankowej

• Niższe ceny kredytów i usług płatniczych

Wzrost poziomu integracji i konkurencji

Korzyści dla gospodarki, konsumentów i przedsiębiorców

1. Obszary integracji

Bariery integracji rynku bankowości detalicznej

• Naturalne (język ,historia, kultura, demografia)

• Preferencje do korzystania z lokalnych usług

• Niska skłonność do zmiany banku

• Niska skłonność banku do oferowania usług klientom spoza kraju macierzystego z uwagi na większą asymetrię informacji, a zatem większe ryzyko

• Różnice w poziomie zamożności (to różnice w poziomie ryzyka)

1. Działania na rzecz integracji

Wzrost integracji poprzez:

1. Działania na rzecz wzrostu mobilności konsumentów

2. Ochrona konsumenta na integrującym się rynku

3. Lepsze dostarczanie informacji klientom o produktach bankowych – edukacja konsumentów

4. Ułatwienia w trans granicznej wymianie danych

FINNET- sieć instytucji mających pomóc konsumentom w rozwiązywaniu ponadnarodowych sporów w zakresie usług finansowych z instytucjami finansowymi, opiera się na włączeniu funkcjonujących już na rynkach narodowych instytucji sądownictwa polubownego do jednej sieci, która miałaby zapewnić obsługę spraw w zakresie transakcji trans granicznych

Jakie są zadania sieci?

1. Zapewnienie konsumentom dostępu do poszczególnych organów rozpatrujących skargi konsumentów

2. Zapewnienia efektywnej wymiany informacji pomiędzy należącymi do sieci FINNET instytucjami europejskimi rozpatrującymi skargi konsumentów na instytucje finansowe

SEPA- jednolity integralny rynek płatności, charakter monoregulacji, działa na rzecz zwiększenia integracji rynków

CELEM: stworzenie rynku, na którym konsumenci, przedsiębiorcy będą mogli dokonywać płatności w ramach całej europy, na takich samych warunkach, niezależnie od miejsca

Komponenty SEPA:

1. EURO

2. Jednolity zestaw instrumentów płatniczych

3. Sprawna infrastruktura obsługi płatności

4. Wspólne normy techniczne

5. Wspólne praktyki biznesowe

6. Jednolite podstawy prawne (dyrektywy w sprawie usług płatniczych)

EFEKTY:

Zaniknięcie różnic cenowych i jakościowych pomiędzy płatnościami pozaeuropejskimi i krajowymi.

Wykład nr 5

Consumer finance

Rynek kredytów konsumpcyjnych. W niektórych krajach to pojęcie zawęża się do kredytów konsumpcyjnych o podwyższonym ryzyku.

Kredyty konsumpcyjne w Polsce w latach 1996 – 2013 - etapy:

1. 2005 – 2008 boom (bardzo szybki wzrost, finansowany środkami niestabilnymi, np. z rynku międzybankowego)

2. 2009 – 2010 opamiętanie

3. Od 2011 spadek

Kluczowe trendy rozwojowe na rynku consumer finance w Polsce do 2008 roku:

1. Wzrost poziomu koniunktury

   • Nowe wejścia na rynek

   • Zaostrzenie rywalizacji pomiędzy dotychczasowymi konkurentami

   • Social lending – przejaw dezintermediacji

2. Automatyzacja consumer finance (fabryki kredytowe)

   • Automatyzacja procesów biznesowych

   • Centralizacja

   • Skoring

3. Przemiany w strukturze kredytów konsumpcyjnych, nowe produkty

   • Spadek znaczenia kredytów ratalnych i w rachunku bieżącym

   • Wzrost znaczenia kredytów gotówkowych i zadłużenie z tytułu kart kredytowych

4. Lekkie, elastyczne struktury typu low cost

   • Wzrost znaczenia pośrednictwa

Zagrożenia interesów konsumentów na rynku kredytowym:

1. Dezinformacja prowadząca do błędnych kalkulacji ekonomicznych oraz utrudniającą podejmowanie racjonalnego wyboru

2. Obciążenie nadmiernymi zabezpieczeniami

3. Nieuzasadnione utrudnienia w dochodzeniu praw klienta

4. Nieuzasadnione obciążenia przy wycofywaniu się konsumenta z umowy kredytowej

5. Uzależnienie świadczeń prowadzące do korzystania z nich wbrew zamiarowi konsumenta (pakiety usług typu Allfinanz)

Ustawa o kredycie konsumenckim:

1. Kredyt w wysokości nie większej niż 255 550zł

2. Etap przedkontraktowy:

   • Kwestia reklamy (stopa oprocentowania, RRSO, całkowita kwota kredytu)

   • Standardowy europejski arkusz informacyjny

   • Asysta przedkontraktowa (objaśnienie klientowi informacji zawartych w arkuszu)

   • Obowiązek oceny zdolności kredytowej

3. Etap wykonania umowy:

   • Odstąpienie od umowy (bez podawania przyczyny w ciągu 14 dni)

   • Przedterminowa spłata kredytu (koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy – art.49)

4. RRSO (roczna rzeczywista stopa oprocentowania)

Upadłość konsumencka

CEL – oddłużenie nadmiernie zadłużonych i stworzenie im możliwości dalszego normalnego rozwoju

• Problemy / pytania:

  • Dla kogo upadłość? (przepisy dla uczciwych, a nie dla cwaniaków)

  • Możliwości ekonomiczne kraju

  • Zawsze kosztem wierzycieli (nadmierna ochrona prowadzi do dyskryminacji wierzycieli, wzrost cen kredytów)

Przepisy o upadłości konsumenckiej w Polsce:

Nowelizacja ustawy prawo upadłościowe i naprawcze (2003). Wprowadzona w życie 31 marca 2009 roku.

1. Postępowanie jest prowadzone wg przepisów o postępowaniu upadłościowym, obejmującym likwidację majątku.

2. Dotyczy tylko osób fizycznych

3. Możliwość oddłużania raz na 10 lat

4. Na wniosek dłużnika

5. Na zasadzie procesu sądowego

Wady polskich przepisów dotyczących upadłości;

• Wysokie koszty

• Brak możliwości zawarcia układu (nie można dogadać się z wierzycielami, zawsze występuje likwidacja majątku)

• Duża restrykcyjność

Social lending (pożyczki społeczne), person to person lending

1. Definicja: pożyczki udzielane bez pośrednictwa banków przez Internet

2. Przejaw dezintermediacji

3. Wykorzystanie Internet

4. Małe pożyczki konsumenckie

5. Segment subprime

6. Główne powody zainteresowania: korzystniejsze oprocentowanie, brak możliwości otrzymania pożyczki w banku

7. Przykłady: zagraniczne: zopa.com, Prosper.com; polskie: kokos.pl, finansowo.pl