Wygaśnięcie hipoteki

Prawo hipoteczne

Wykład 12.12.2013 r.

Wygaśnięcie hipoteki

Prawo przestaje istnieć: wierzyciel nie
może żądać od właściciela zaspokojenia z
nieruchomości obciążonej.
Zasadniczo:

nie

jest

potrzebne

wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej.
Hipoteka wygasa z chwilą zaistnienia
przesłanek materialnoprawnych, a nie z
chwilą wykreślenia z księgi wieczystej.
Powstaje

uprawnienie

do

żądania

wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej.

Wygaśnięcie hipoteki

Hipoteka wygasa w przypadkach:
1)wygaśnięcia

zabezpieczonej

wierzytelności – art. 94 i 94 (1) ukwh
2) bezpodstawnego wykreślenia z księgi

wieczystej art. 95 ukwh (hipoteka wygasa

po upływie 10 lat)
3)złożenia

przez

właściciela

sumy

hipotecznej do depozytu sądowego – art.

99 ukwh
4)orzeczenia sądu o zniesieniu hipoteki –

art. 99 (1) ukwh

Wygaśnięcie hipoteki

5) gdy przestaje istnieć przedmiot

hipoteki, np. wygaśnięcie użytkowania

wieczystego
6) konfuzji, np. nabycie własności

nieruchomości obciążonej hipoteką przez

wierzyciela hipotecznego
7)

zrzeczenia

się

hipoteki

przez

wierzyciela – art. 246 k.c. Z uwagi na art.

101 (4) ukwh konieczna jest zgoda

właściciela nieruchomości. Forma art. 31

ukwh (art. 95 pr.bank.)
8) umowy o zniesienie hipoteki

Wygaśnięcie hipoteki

9)

realizacji

hipoteki

w

postępowaniu

egzekucyjnym
10) nadejścia terminu lub ziszczenia się

warunku rozwiązującego –art. 245 § 2 zd. 2

k.c.
11) przejęcia długu, gdy dłużnikiem osobistym

nie jest dłużnik hipoteczny, chyba że właściciel

nieruchomości wyrazi zgodę na dalsze trwanie

zabezpieczenia – art. 525 k.c.
12) przypadki następczej nieważności umowy

o ustanowienie hipoteki
13)

przypadki

nieważności

umowy

o

ustanowienie hipoteki – art. 58 k.c. – umowa

nieważna od chwili zawarcia

Wygaśnięcie hipoteki

Wygaśnięcie

hipoteki

uprawnia

do

złożenia wniosku o wykreślenie hipoteki –

art. 626 (1) i nast. kpc
Art. 100 ukwh – obowiązek wierzyciela

wystawienia dokumentu stanowiącego

podstawę

wykreślenia

hipoteki

–

oświadczenie

o

wygaśnięciu

wierzytelności (spłacie kredytu).

Czy obecnie wierzyciel hipoteczny może

samodzielnie

złożyć

wniosek

o

wykreślenie hipoteki?

Wygaśnięcie hipoteki

Art. 100 ukw: W razie wygaśnięcia hipoteki

wierzyciel obowiązany jest dokonać wszelkich

czynności

umożliwiających

wykreślenie

hipoteki z księgi wieczystej.
-brak wymogu, by wierzyciel wyraził zgodę na

wykreślenie hipoteki
-brak obowiązku, by wierzyciel wystąpił z

wnioskiem o
wykreślenie hipoteki
Czy obecnie wierzyciel hipoteczny może

samodzielnie złożyć wniosek o wykreślenie

hipoteki?

Wygaśnięcie hipoteki

Jeśli

wierzyciel

odmówi

wydania

dokumentu – powództwo o usunięcie
niezgodności między treścią księgi
wieczystej a rzeczywistym stanem
prawnym.
Gdy wierzyciel jest bierny - powództwo
z art. 10 ukwh jest jedyną drogą
usunięcia niezgodności w przypadku,
gdy wierzytelność wygasła a hipoteka
nie została wykreślona (wyrok SN z
16.11.1998 r., I CKN 885/97)

Wygaśnięcie hipoteki

Wykreślenie hipoteki jest wpisem w kw
– art. 626 (8) § 7 kpc .
Zasada: wykreślenie hipoteki - wpis
deklaratywny
Wyjątek: wpis konstytutywny:
-zrzeczenie

się

hipoteki

przez

wierzyciela
- umowa o zniesieniu hipoteki

Wygaśnięcie hipoteki

Wniosek o wpis może złożyć właściciel,
użytkownik wieczysty, osoba, na rzecz
której wpis ma nastąpić albo wierzyciel,
jeżeli przysługuje mu prawo, które
może być wpisane do kw.
Wniosku o wykreślenie hipoteki nie
może złożyć były właściciel a nie
dłużnik

osobisty

niebędący

właścicielem nieruchomości.
Forma

dokumentu

stanowiącego

podstawę wykreślenia – art. 31 ust. 1
ukw lub art. 95 pr.bank.

Wygaśnięcie hipoteki

Art. 94 ukwh
Wygaśnięcie

wierzytelności

zabezpieczonej hipoteką pociąga za

sobą wygaśnięcie hipoteki, chyba że z

danego stosunku prawnego mogą

powstać

w

przyszłości

kolejne

wierzytelności

podlegające

zabezpieczeniu.
-Wygaśnięcie wierzytelności (spłata

kredytu)
-brak możliwości powstania kolejnych

wierzytelności

podlegających

zabezpieczeniu

Wygaśnięcie hipoteki

Art. 94 (1) ukwh
Hipoteka

zabezpieczająca

kilka

wierzytelności

wygasa

z

chwilą

wygaśnięcia ostatniej wierzytelności,
jeżeli nie może już powstać żadna
wierzytelność ze stosunków prawnych
stanowiących

źródło

pierwotnie

zabezpieczonych wierzytelności.

Wygaśnięcie hipoteki

Wygaśnięcie

wierzytelności:

m.in.

spełnienie świadczenia, świadczenie w
miejsce

wykonania,

potrącenie,

odnowienie,

zwolnienie

z

długu,

złożenie przedmiotu świadczenia do
depozytu sądowego.

Wygaśnięcie hipoteki

Hipoteka

utrzymuje

się

aż

do

całkowitego wygaśnięcia wierzytelności
(głównej i ubocznych).
Częściowa spłata, częściowe zwolnienie
z długu nie powoduje wygaśnięcia
hipoteki i zmniejszenia sumy hipoteki o
spłaconą kwotę.
Ustawa nie uzależnia wygaśnięcia
hipoteki

z

tytułu

wygaśnięcia

wierzytelności od wykreślenia hipoteki.
Wykreślenie hipoteki ma w tym
wypadku deklaratoryjny charakter

Wygaśnięcie hipoteki

Hipoteka powstała po 20.02.2011 r.
wygaśnie wraz z wykreśleniem jeśli
właściciel nie skorzysta z uprawnienia
rozporządzania omh.
Hipoteka powstała przed 20.02.2011 r.
wykreślenie hipoteki nie skutkuje
powstaniem omh.
Obowiązuje zasada posuwania się
hipotek do przodu.

Wygaśnięcie hipoteki

Podstawa wpisu powinna określać
rodzaj stosunku prawnego, z którego
wynika zabezpieczona wierzytelność.
Czy

sąd

wieczystoksięgowy

jest

uprawniony

do

oceny,

czy

z

określonego stosunku prawnego mogą
powstać wierzytelności w przyszłości?
Konieczne jest w tym przedmiocie
oświadczenie wierzyciela?

Wygaśnięcie hipoteki

Jeśli z dokumentów będących podstawą
wpisu nie wynika, że hipoteka ma
zabezpieczać

inne

wierzytelności

powstałe w przyszłości, to konieczne
jest oświadczenie wierzyciela, zgodnie
z którym z danego stosunku prawnego
nie

powstaną

w

przyszłości

wierzytelności.
Wykreślenie hipoteki ma charakter
deklaratoryjny.

Wygaśnięcie hipoteki

Art. 95 ukw: W razie wykreślenia
hipoteki z kw bez ważnej podstawy
prawnej hipoteka wygasa po upływie
lat 10
Powstaje niezgodność między stanem
ujawnionym w kw a rzeczywistym
stanem prawnym.
Przywrócenie

wykreślonej

hipoteki

może nastąpić na drodze sądowej w
trybie art. 10 ukw. Roszczenie o
usunięcie niezgodności może być
ujawnione

w

kw

poprzez

wpis

ostrzeżenia.

Wygaśnięcie hipoteki

Art. 99 ukw: Gdy wierzytelność
zabezpieczona

hipoteką

jest

wymagalna, a wierzyciel dopuszcza się
zwłoki (lub zaspokojenie go napotyka
trudności)

hipoteka

wygasa,

jeśli

właściciel złoży odpowiednią kowtę do
depozytu sądowego i zrzeknie się jej
odebrania.
Wykreślenie hipoteki na podstawie
prawomocnego postanowienia sądu o
zezwoleniu na złożenie do depozytu
oraz dowodu wpłaty

Wygaśnięcie hipoteki

Art. 99 (1) ukw: Jeżeli od dnia wpisu
hipoteki upłynęło lat 10, a nie powstała
wierzytelność hipoteczna, lecz nadal
może

powstać,

właściciel

nieruchomości może żądać zniesienia
hipoteki

za

odpowiednim

wynagrodzeniem.
Przepis ten stosuje się do hipoteki
zabezpieczającej kilka wierzytelności

Wygaśnięcie hipoteki

Zadanie:
Ł. Przyborowski (w:) Hipoteka po
nowelizacji, s. 413-439