_____________________________________ _____Jana Bąkowská (I wet.stac. 2014 -1a)_____


ANATOMIA wykład 5.

MYOLOGIA

Tkanka mięśniowa

1) gładka (textus muscularis glaber) - mięśnie trzewne

2) poprzecznie prążkowana (t. muscularia transversatriatus)

a. szkieletowa (t. muscularis transv. skeleti)
b. sercowa (t. muscularis transv. cardiacus)


Budowa mięśnia

- składa się z kurczliwego brzuśca (venter) oraz ścięgna (tendo/tenon)
początkowego (origio) i końcowego (insercio)

Ścięgno

- przytwierdza mięsień do przyczepu
- przyczep początkowy to ten bliżej głowy lub bliżej płaszczyzny pośrodkowej
ciała

- mięsień może łączyć się z przyczepem bezpośrednio lub pośrednio przy pomocy
ścięgna

- przepona jest na odwrót (mięśnie na zewnątrz, ścięgno w środku)

Rozcięgno (aponeurosis)

- ścięgno przybierające postać płaskiej, szorstkiej błony

Budowa mięśnia poprzecznie prążkowanego

- włókna skupione są w pierwotne pęczki mięśniowe
- włókna te spaja niewielka ilość tkanki łącznej czyli śródmięsna (endomysium)
- poszczególne pierwotne pęczki mięśniowe wiąże z sobą omięsna wewnętrzna
(perimysium internum)
- w większych mięśniach występuje jeszcze omięsna zewnętrzna (perimysium
externum)
- całość narządu otacza namięsna (epimysium)






Podział mięśni ze względu na kształt

1) mięsień wrzecionowaty (m. fusiformis)
2) mięsień płaski (m. planus)
3) mięsień dwugłowy (m. biceps) - ma dwa brzuśce koło siebie
4) mięsień trójgłowy (m. triceps) - u psa jest jeszcze caput accesorium (czyli ma 4)
5) mięsień czworogłowy (m. quadriceps)
6) mięsień dwubrzuścowy (digastricus) - ma brzuśce jeden za drugim
- jedyny mięsień, który opuszcza żuchwę (w dół)
7. mięsień okrężny (m. orbicularis)
8. mięsień zwieracz (m. sphincter) - odmiana mięśnia okrężnego


Podział mięśni ze względu na funkcję

1. prostownik (extensor)
2. zginacz (flexor)
3. przywodziciel (adductor)
4. odwodziciel (obductor)
5. zwieracz (sphincter)
6. rozszerzać (dilatator)
7. unosiciel (levator)
8. obniżacz (depressor)
9. obracacz (rotator)
10. nawracacz (pronator)
11. odwracacz (supinator)
12. cofacz (retractor)

Właściwości mięśni

a. sprężystość - każdy żywy mięsień da się rozciągnąć a następnie szybko wraca do
swej długości początkowej
- sprężystość zmniejsza się w ciągu pracy mięśnia i jest najsłabsza
podczas zmęczenia

b. stężenie pośmiertne (rigor mortis) - kilka godzin po śmierci (1-4) mięśnie zaczynają
twardnieć
- rozpoczyna się proces ten na głowie (mm.
żwacza) a kończy na kończynach miedniczych
- ustępuje po 2-3 dniach

c. napięcie (tonus ) - żywe włókno wykazuje stan napięcia
- napięcie spoczynkowe
- podlega ono kontroli autonomicznego układu nerwowego

d. skurcz (contractio) - włókna mięśniowe reaguje na bodźce skracaniem się
składników skurczliwych
- w warunkach fizjologicznych czynnikiem wyzwalającym jest
bodziec ze strony ośrodkowego układu nerwowego
- podczas pracy ilość krwi przepływającej przez mięsień
wzrasta 10x
- rezultatem pracy mięśnia jest praca mechaniczna i ciepło

Siła mięśni jest przenoszona na kości i stawy
- z uwagi na liczbę stawów, na który działa mięsień, dzielimy je na:

1. jednostawowy (uniarticularis)
2. dwustawowy (biarticularis)
3. wielostawowy (polioarticularis)

- z reguły mięśnie położone do przodu od osi stawu działają jako zginacze
- położone z tyłu to prostowniki
- bocznie to odwodziciele lub przywodziciele

- mięśnie położone skośnie lub poprzecznie są z reguły nawracaczami i
odwracaczami

- podczas pracy dynamicznej obie powierzchnie przyczepów zbliżają się do siebie
lub oddalają
- mięśnie pracują statycznie podczas ustalania stawów

- w pracy mięśni biorą udział całe grupy mięśni
- mięśnie mogą wykonywać ruchy współdziałające (synergistyczne) lub przeciwne
(antagonistyczne)

- podczas każdego ruchu pracują obie grupy mięśni, ale jedna z nich dużo mocniej
- podczas zgięcia kurczą się zginacze, ale prostowniki nie pozostają bierne
- prostowniki są słabiej pobudzane i w sposób kontrolowany rozciągają się
- praca ta jest koordynowana przez układ nerwowy
- w pewien sposób prostowniki podczas zginania działają jak hamulce
zapobiegające gwałtownym i niekontrolowanym ruchom w stawach
























Narządy pomocnicze mięśni

1. Powięzie (fasciae)

- błony zbudowane z tkanki łącznej włóknistej otaczające mięśnie i grupy mięśni
- włókna w powięziach przebiegają równolegle do siebie, ale prostopadle do
włókien mięśniowych (z reguły)
- w miejscach w których styka się kilka powięzi ogranicznają one przestrzenie, przez
które przechodzą trzewia, naczynia i nerwy
- powiezie nie poruszają się wraz z mięśniami

2. kaletki maziowe (bursae synoviales)

- znajdują się pomiędzy narządami np. kością a skórą, kością a mięśniem, ścięgnem
a kością, torebką stawową a ścięgnem mięśnia
- znajdują się w mięśniach, gdzie przy ruchach należy zmniejszyć tarcie i ułatwić
ślizganie się narządów względem siebie

a. warstwa włóknista - zewnętrzna (stratum fibrosum)
b. warstwa maziowa - wewnętrzna (stratum synoviale)

- wewnątrz kaletek znajduje się maź

3. Pochewki ścięgien (vaginae tendinorum)

- jest to cewa, wewnątrz której przebiega ścięgno
- posiada ono warstwę włóknistą (vagina fibrosa) i wewnętrzną (vagina synovialis)
- samo ścięgno także pokryte jest błoną maziową
- vagina synovialis posiada dwie warstwy - ścienną (lamina parietalis) i trzewną
(lamina visceralis)
- obie przechodzą nieprzerwanie jedna w drugą w taki sposób, że blaszka ścienna
przedłuża się w trzewną w formie zdwojenia
- zdwojenie to nazywamy krezką ścięgna (mesotendineum)

4. Bloczki mięśni (trochleae musculares)

- są to struktury, wokół których owijają się ścięgna mięśni zmieniając najczęściej
kierunek przebiegu i pociągania mięśnia
- występują bloczki więzadłowe lub chrzęstne (np. bloczek mięśnia skośnego gałi
ocznej) i kostne (pokryte chrząstką)

5. Trzeszczki (ossa sesamoidea)

- kosteczki włączone w ścięgna mięśni w pobliżu ich przyczepu









POWIĘZIE TUŁOWIA I SZYI (fasciae trunci et colli)

- fascia colli (superficialis*)

- lamina praetrochlearis
- lamina praevertebralis
- lamina superficialis
- vagina carotica

- fascia coli profunda*
- fascia trochaeae propria*
- fascia trunci superficialis*
- fascia trunci profunda*
- fascia spinotransversaris*
- fascia thoracolumbalis (ligamentum dorsoscapulare - Eq)
- fascia transversalis (abdominis*)
- fascia endothoracica
- fascia endopelvina*
- fascia nuchae
































MIĘŚNIE TUŁOWIA I SZYI (musculi trunci et colli)

- musculus cutaneus trunci maximus
- musculus cutaneus omobrachialis (m. cutaneus scapulae et humeri)
- musculus praeputialis cranialis
- musculus praeputialis caudalis
- musculus supramammarius cranialis (Ca)
- musculus supramammarius caudalis (Ca)
- musculus sphincter coli primitivus

- platysma
- musculus cutaneus faciei
- musculus cutaneus colli

- musculus sphincter coli profundus

Musculi infravertebrales colli: - m. longus colli
- m. longus capitis
- m. sternohyoideus
- m. sternothyroideus

Musculi supravertebrales: - m. splenius - capitis
- cervicis (brak u Ca)

- mm. breves capitis: - m. rectus capitis dorsalis major
- m. rectus capitis dorsalis minor
- m. rectus capitis medius
- m. rectus capitis lateralis
- m. rectus capitis ventralis
- m. obliquus capitis cranialis
- m. obliquus capitis caudalis

Mięśnie zawieszające kończynę na tułowiu

1. Musculus sternocleidomastoideus

- m. sternocephalicus: - m. sternomastoideus (brak u Eq)
- m. sternooccypitalis (Ca)
- m. sternomandibularis (Eq)
- m. sternomassetericus (Ru)

- m. brachiocephalicus: - m. cleidobrachialis
- m. cleidocephalicus - m. cleidomastoideus
- m. cleidocervicalis (Ca)
- m. cleidooccypitalis (Ru i Su)
- m. cleidotransversarius/omotransversarius (Eq)

2. Musculus trapezius

- pars cervicis
- pars thoracis

3. Musculus rhomboideus

- pars cervicis
- pars thoracis
- pars capitis (Ca i Su)

4. Musculus latissimus dorsi

5. Musculus omotransversarius (brak u Eq)

6. Musculus omohyoideus


Mięśnie zawieszające tułów między kończynami

1. Musculus pectoralis superficialis

- pars descendens
- pars transversa

2. Musculus pectoralis profundus

- pars ascendens
- pars abdominalis*

3. Musculus serratus ventralis

4. Musculus subclavius (Ru i Ho) - odpowiada mu pars cleidoscapularis m. pectoralis profundi
u Su i Eq *

Musculi respiratores

1. Musculi inspiratores - m. scalenus ventralis (tylko u Ru)
- m. scalenus dorsalis (supracostalis)
- m. scalenus medius (primae costae)
- m. rectus thoracis (dawniej m. transversus costarum)
- m. serratus ventralis pars thoracis
- m. serratus dorsalis pars cranialis
- mm. levatores costarum
- diaphragma
- m. intercostales externi

2. Musculi expiratores: - m. intercostales interni
- m. serratus dorsalis pars caudalis
- m. transversus thoracis
- m. retractor costae
- mm. subcostales (9-11 żebro Ca)




Musculi errectores trunci

1. Musculi sacrospinales: - m. iliocostalis: - lumborum
- thoracis
- m. longissimus dorsi: - lumborum
- thoracis
- cervicis
- atlantis
- capitis
- m. spinalis (u Ru i Eq): - thoracis
- cervicis

2. Musculi transversospinales: - m. semispinalis: - thoracis
- cervicis
- capitis - m. complexus major
- m. biventer cervicis
- m. multifidius
- mm. rotatores

3. Musculi spinospinales: - m. interspinales
- mm. intertransversarii: - lumborum
- thoracis
- ventrales cervicis
- dorsales cervicis

Musculi lumbales

1. Musculus psoas minor

2. Musculus iliopsoas - m. psoas major
- m. iliacus

3. Musculus quadratus lumborum

Musculi abdominis

1. Musculus rectus abdominis (+intersectiones tendineae)

2. Musculus obliquus abdominis externus: - crus mediale*
- crus laterale*

3. Musculus obliquus abdominis internus: - crus costocoxae*
- crus abdominale*
- m. cremaster

4. Musculus transversus abdominis






Musculi coccygis

1. Musculus coccygeus

2. Musculus sacrocaudalis ventralis medialis

3. Musculus sacrocaudalis ventralis lateralis

4. Musculus sacrocaudalis dorsalis medialis

5. Musculus sacrocaudalis dorsalis lateralis

6. Musculi intertransversarii ventrales caudae

7. Musculi intertransversarii dorsales caudae

Musculi capitis

fasciae: - fascia capitis superficialis (musculus sphincter coli primiticus - Ca)
- fascia capitis profunda

1. Musculus cutaneus faciei

2. Musculus cutaneus labiorum

3. Musculus cutaneus frontalis et nasi

4. Musculus cutaneus coli

Mięśnie mimiczne
Musculi oris communes:

1. Musculus orbicularis oris - pars marginalis
- pars labialis

2. Musculus incisivus superior

3. Musculus incisivus inferior

4. Musculus depresor anguli oris

Musculi labii superioris:

1. Musculus levator labii superioris proprius

2. Musculus levator nasolabialis

3. Musculus caninus

4. Musculus zygomaticus

5. Musculus depressor labii superioris (Bo i Su)

Musculi labii inferioris:

1. Musculus depressor labii inferioris (baru u Car)

2. Musculus mentalis

3. Musculus buccunatorius - pars buccalis
- pars molaris

Musculus nasi:

1. Musculus dilatator nasi apicialis (dawniej m. transversus nasi) (Eq i Bo)

2. Musculus lateralis nasi (dawniej m. dilatator nasi alaris) (Eq)

- m. dilatator nasi dorsalis (Eq)*
- m. dilatator nasi ventralis (Eq)*
- m. dilatator nasi oralis (Eq)*
- m. dilatator nasi aboralis (Eq)*

3. Musculus dilatator nasi medialis (Ru)*

4. Musculus dilatator nasi lateralis (Ru)*

Musculus oculi

1. Musculus orbicularis oculi - pars palpebralis
- pars orbitalis

Musculi palpebrae superiors

1. Musculus levator palpebrae superioris proprius (n. IV) *

2. Musculus superciliaris* (m. corrugator supercilii*, musculus levator anguli oculi medialis)

Musculi palpebrae inferioris

1. Musculus retractor anguli temporalis (lateralis) oculi (Ca)

2. Musculus malaris (m. depressor palpebrae inferioris)

Musculi bulbi oculi

1. Musculus rectus bulbi oculi dorsalis (n. III)
2. Musculus rectus bulbi oculi lateralis (n. VI)
3. Musculus rectus bulbi oculi medialis (n. III)
4. Musculus rectus bulbi oculi ventralis (n. III)
5. Musculus obliquus bulbi oculi dorsalis (n. IV)
6. Musculus obliquus bulbi oculi ventralis (n. III)
7. Musculus retractor bulbi oculi (n. VI)

Musculi auriculares

1. Musculi scutulares (retroauriculares)

- m. frontoscutularis
- m. interscutularis
- m. cervicoscutularis

2. Musculi auriculares anteriores (adductores)

- m. scutuloauricularis superficialis dorsalis
- m. scutuloauricularis supervicialis medius
- m. scutuloauricularis superficialis ventralis
- m. auriculozygomaticus* (m. zygomaticoauricularis)
- m. zygomaticoscutularis

3. Musculi auriculares superiores (levatores)

- m. scutuloauricularis superficialis accessorius
- m. parietoauricularis

4. Musculi auriculares posteriores (abductores)

- m. cervicoauricularis superficialis
- m. cervicoauricularis profundus (major*)
- m. cervicoauricularis profundus (minor*)

5. Musculi auriculares inferiores (depressores)

- m. parotidoauricularis

6. Musculi rotatores auriculi

- m. styloauricularis
- m. scutuloauricularis profundus major
- m. scutuloauricularis profundus minor

















Musculi sceletales capitis:

1. Musculi mandibulae

- m. mylohyoideus (n. V)
- m. stylohyoideus (n. VII)
- m. jugulomandibularis (pars occipiromandibularis) (Eq) (n. VII)
- m. biventer* s. musculus digastricus mandibulae (venter aboralis) (n. VII)

2. Musculi masticatores majores (n. V)

- m. masseter: - pars superficialis
- pars profunda

- m. temporalis
- m. pterygoideus medialis
- m. pterygoideus lateralis

3. Musculi masticatores minores (n. V)

- m. mylohyoideus
- m. digastricus (venter oralis)
- m. tensor veli palatini
- m. tensor tympani

4. Musculi linguae alieni (?)

- m. genioglossus (n. XII)
- m. hyoglossus (n. XII)
- m. styloglossus (n. XII)
- m. geniohyoideus (n. XII)
- m. stylohyoideus (n. VII)

Fasciae:

1. Fascia buccopharyngea
2. Fascia masseterica
3. Fascia parotidea
4. Fascia temporalis - lamina superficialis
- lamina profunda