Patobiomechanika ruchów lokomocyjnych
Przygotowała: Elżbieta Semla
Gr 22
PRZYCZYNY CHODU PATOLOGICZNEGO
Prawdziwie patologiczne rodzaje chodu maja dużo wspólnych cech: często chód patologiczny jest pozornie normalny w zwolnionym tempie. Pacjent ze znaczniejszymi brakami w mięśniach ma trudności w przyspieszaniu i hamowaniu, nigdy nie może dorównać zdrowej osobie w szybkości chodu lub biegu. Jeśli przyczyna patologicznego chodu jest asymetryczna powstaje „utykanie”. Ból w jednej kończynie wiąże się z dążnością do jej odciążania drogą przemieszczania masy ciała na zdrową nogę. Chory skraca fazę obciążania chorej nogi. Zależnie od lokalizacji bólu następuje zmiana w odpowiednich wyznacznikach.
Przyczyny chodu patologicznego:
Ból – w jednej kończynie, jest dążność do jej odciążenia i przenoszenia masy ciała na zdrową nogę. Chory skraca fazę obciążania chorej nogi.
Zmiany patologiczne w układzie kostno-stawowym – skrócenie kończyny: małe 3-5cm, noga jest wydolna i chód nie zmienia się wyraźnie, krótkość kończyny wyrównuje się pochyleniem miednicy, większe powyżej 5cm – wyrównanie – końskim ustawieniem stopy po stronie skrócenia, czas obciążenia kończyny nie zmienia się, ale długość kroku jest mniejsza po stronie skrócenia.
Przykurcze i sztywność stawów – braki ruchów w jednym stawie są kompensowane ruchami w stawach sąsiednich. Sztywność w stawie biodrowym – wyrównanie ruchów w lędźwiach. Skręty miednicy odbywają się w zdrowym stawie biodrowym.
Ubytki i niedomoga mięśni – zaburzają model chodu w zależności od ich związku z wyznacznikami od kompensacji przez inne mięśnie.
SKŁADNIKI CHODU PATOLOGICZNEGO
Nierównomierna długość kończyn – wyrównywane różnice w długości przez funkcjonalne wydłużenie krótszej kończyny – końskie ustawienie stopy lub przez funkcjonalne skrócenie dłuższej kończyny, ustawiając kolana i biodra w zgięciu lub w przeproście kolana i przez spłaszczenie sklepienia stopy.
Stawy skokowe dolne i stawy Choparta – ruchy w tych stawach są sprzężone z ruchami obrotowymi miednicy i barków, więc zniesienie ruchomości w stawach skokowych dolnych wywołuje utykanie ze zmniejszeniem ruchów obrotowych miednicy i kontrobrotów barków. Zwiększa się szerokość kroku. Do pochylenia do przodu dołącza się pochylenie na bok (ukłon do przodu i w bok). Punkt ciężkości musi się ustawić nad chorą stopą w fazie obciążenia. Długość kroku staje się krótsza.
Stopa końska opadającą – stopa opada z powodu braku działania prostowników – biodro i kolano zginają się nadmiernie, aby stopa nie zahaczyła o podłoże – chód bociana. W fazie wykroku – kontakt stopy z podłożem całą powierzchnią podeszwową, kolano pozostaje wyprostowane podczas całej fazy jednostronnego podporu.
Sztywność biodra z przykurczem w przywiedzeniu – przywiedzenie uda uniemożliwia wykrok drugiej nogi, aby chodzić chory musi ustawić przywiedziona nogę w pionie. Czyni to przez uniesienie miednicy po stronie sztywnego biodra, powodując skoliozę funkcjonalną dla utrzymania równowagi ciała. Ukośne ułożenie miednicy zachowuje się we wszystkich fazach.
CHÓD PATOLOGICZNY W PRZYPADKACH NIEDOWŁADU POSZCZEGÓLNYCH MIĘŚNI
Brak działania m. pośladkowego wielkiego:
Nagłe cofnięcie się tułowia ku tyłowi i miednicy na początku fazy podparcia, zaraz po dotknięciu piętą podłoża.
Wysunięcie chorego biodra ku przodowi.
Mocne wyprostowanie kolana w środkowym okresie fazy podporu.
Brak działania m. pośladkowego średniego:
W fazie podporu opadanie miednicy po stronie zdrowej.
Boczne przesunięcie miednicy w stronę biodra chorego w fazie podporu.
Przy próbie wyrównania niedomogi mięśnia występuje przechylenie tułowia w stronę chorą (objaw Duchanne’a).
Brak działania zginaczy biodra (mm. biodrowo-lędźwiowy, krawiecki, naprężacz powięzi szerokie, prosty uda):
Utykanie pojawia się na końcu fazy podporu i trwa przez fazę wykroku po stronie chorej kończyny.
Przy oderwaniu się palców dochodzi do nagłego wyrzutu tułowia i miednicy ku tyłowi, po którym jest obrót miednicy wokół zdrowego biodra.
Wysuwanie biodra chorego do przodu szczególnie zaznacza się pod koniec fazy wykroku. Wykrok dokonuje się głównie na skutek działania mm. tułowia (czworoboczny lędźwi, krzyżowo-grzbietowy, najszerszy grzbietu i mięśnie brzucha).
Brak działania m. czworogłowego uda – przy wolnym chodzie – prawie niezauważalne, natomiast przy szybszym chodzie występuje:
Nagły wyprost kolana przy dotknięciu piętą podłoża.
Na początku fazy podporu lekkie pochylenie tułowia i wysunięcie biodra ku przodowi, udo cofa się ku tyłowi.
Nacisk uda na kolano powoduje przeprost w stawie kolanowym, środek ciężkości przesuwa się poza oś stawu kolanowego i dochodzi do znacznego obciążenia tylnej części tylnej torebki stawowej i zginaczy podudzia. Komplikacja przy porażeniu m. czworogłowego uda to przeprost w kolanie.
Brak działania m. trójgłowego łydki:
Opadanie miednicy po stronie chorej w czasie fazy podporu (szczególnie przy końcu tej fazy, gdy stopa odrywa się od podłoża).
Powłóczenie miednicy.
Przeprost w stawie kolanowym w fazie podporu.
Chód „szczudłowy”, bez propulsji, wyraźnie utrudniony chód pod górę.
Brak działania zginaczy grzbietowych stopy:
Opadanie stopy w czasie fazy wykroku.
Zwiększone zginanie biodra i kolan.
Przy dotknięciu piętą podłoża występuje „klapnięcie” stopą.
Rzadko spotyka się izolowane porażenia mięśni, przeważnie są to grupy mięśni, więc chód patologiczny jest patologią złożoną.