Aminokwasy rozgałęzione BCAA to trzy aminokwasy wykazujące właściwości anaboliczne (budujące mięśnie) oraz antykataboliczne (zapobiegające ich rozpadowi). Te aminokwasy to leucyna, izoleucyna i walina. Stanowią one ok. 25% całej puli aminokwasowej białek mięśni w związku z czym zapotrzebowanie organizmu sportowca na trzy wymienione aminokwasy jest bardzo wysokie. Aminokwasy rozgałęzione pozytywnie wpływają na podwyższenie siły mięśni oraz na przyspieszenie regeneracji powysiłkowej. BCAA wpływają również na wydzielanie hormonów anabolicznych: insuliny i hormonu wzrostu.

1. Co to są aminokwasy BCAA

Są to trzy niezbędne aminokwasy o tzw. rozgałęzionych łańcuchach: walina, leucyna i izoleucyna.

W pożywieniu, występują przede wszystkim w produktach żywnościowych obfitujących w białko.

2. Jakie zastosowanie mogą mieć w sporcie kolarskim?

Aminokwasy rozgałęzione skutecznie zapobiegają zmęczeniu ośrodkowego układu nerwowego podczas długotrwałej pracy mięśniowej a także odgrywają istotne znaczenie w procesach energetycznych oraz chronią włókna mięśniowe przed niekorzystnym procesem katabolizmu (rozpadu). Uważa się, że BCAA stanowią … składu aminokwasowego białek mięśni. Aminokwasy rozgałęzione to jeden z najważniejszych suplementów wspomagających wysiłek sportowy o charakterze wytrzymałościowym.

3. W jaki sposób BCAA oddalają zmęczenie psychiczne?

W czasie intensywnej pracy mięśniowej, wraz ze spadkiem poziomu glikogenu mięśniowego obniża się stężenie BCAA w osoczu krwi. Zmniejszony poziom aminokwasów rozgałęzionych w krwiobiegu powoduje zwiększenie ilości wolnego tryptofanu (inny aminokwas) co prowadzi do wzrostu stężenia serotoniny w mózgu – neuroprzekaźnika wywołującego senność i zmęczenie. Dawkowanie BCAA przed wysiłkiem powoduje zmniejszenie dostępu tryptofanu do komórek mózgowych, w efekcie czego oddalane jest zmęczenie na poziomie centralnego układu nerwowego.

4. Czy BCAA mogą wydłużać pracę mięśniową?

Bezsprzecznie, i to nie tylko na zasadzie zwiększania odporności psychicznej, ale także usprawniania przemian energetycznych. Gdy na skutek długotrwałej pracy mięśniowej poziom glikogenu w mięśniach obniża się, BCAA są intensywnie utlenianie i stanowią podstawowe źródło energii. Zaznacza się to szczególnie podczas wysiłków trwających powyżej 90 min.

5. W jaki sposób prowadzić suplementację aminokwasami BCAA w sporcie kolarskim?

Zważywszy, że aminokwasy rozgałęzione pełnią niezwykle istotną rolę w metabolizmie wysiłkowym, przyjęcie odpowiedniej odpowiedniej dawki preparatu BCAA przed treningiem lub zawodami może przedłużyć pracę mięśniową i tym samym poprawić skuteczność wysiłku. W przypadku preparatu OLIMP BCAA zaleca się na 45 min przed planowanym wysiłkiem przyjąć następującą dawkę:

- osoby do 50kg – 6 tablete

– osoby do 60kg – 7 tabletek

– osoby do 70kg – 8 tabletek

maksymalnie do 9-10 tabletek

Aminokwasy endogenne (gr. éndon - wewnątrz; w domu[1]; ang. DAA - dispensable amino acids, ) – aminokwasy, które organizm zwierzęcy może syntetyzować samodzielnie, w przeciwieństwie do aminokwasów egzogennych, które musi przyjmować systematycznie wraz z pożywieniem.

U różnych zwierząt różne aminokwasy można zaliczyć do jednej z tych dwu grup, aczkolwiek u większości kręgowców są to te same aminokwasy, co u człowieka. U roślin podziału takiego nie ma, gdyż wszystkie aminokwasy są przez nie wytwarzane wewnątrz organizmu. Dostępne w literaturze zestawienia aminokwasów endogennych różną się między sobą. Jedne uwzględniają tylko aminokwasy wchodzące w skład białek (Aminokwasy biogenne), a inne również takie, które funkcjonują w ustroju jako samodzielne związki chemiczne biorące udział w rozmaitych procesach metabolizmu. Rozbieżności dotyczą też tego czy zaliczać do aminokwasów endogennych te, które mogą syntetyzowane wewnątrz organizmu, ale w wyniku przekształcenia aminokwasów egzogennych.

Aminokwasy endogenne u człowieka, to: alanina, asparagina, cysteina, glicyna, glutamina, kwas aparaginowy, kwas glutaminowy, prolina, seryna.

Aminokwasy egzogenne (gr. éksō - (na) zewnątrz[1]; ang. IAA - indispensable amino acids ) – aminokwasy, których organizm zwierzęcy nie może syntetyzować samodzielnie więc muszą być dostarczane w pożywieniu, w przeciwieństwie do aminokwasów endogennych.

Żywienie pokarmami ubogimi w aminokwasy niezbędne może doprowadzić do zaburzeń chorobowych.

U różnych zwierząt różne aminokwasy można zaliczyć do jednej z tych dwu grup, aczkolwiek u większości kręgowców są to te same aminokwasy, co u człowieka. U roślin podziału takiego nie ma, gdyż wszystkie aminokwasy są przez nie wytwarzane wewnątrz organizmu. Dostępne w literaturze zestawienia aminokwasów endogennych różną się między sobą. Jedne uwzględniają tylko aminokwasy wchodzące w skład białek (aminokwasy biogenne), a inne również takie, które funkcjonują w ustroju jako samodzielne związki chemiczne biorące udział w rozmaitych procesach metabolizmu. Rozbieżności dotyczą też tego czy zaliczać do aminokwasów endogennych te, które mogą syntetyzowane wewnątrz organizmu, ale w wyniku przekształcenia aminokwasów egzogennych.

Aminokwasy egzogenne dla dorosłego człowieka, to: fenyloalanina, izoleucyna, leucyna, lizyna, metionina, treonina, tryptofan, walina.

Istnieją również aminokwasy warunkowo zbędne w pożywieniu (tzw. względnie egzogenne), które mogą być syntetyzowane wewnątrz ustroju z innych aminokwasów egzogennych, jednak przy nieodpowiedniej diecie lub innych zmianach metabolizmu, ich synteza wewnątrzustrojowa może być niewystarczająca, stąd wymagane może być ich przyjmowanie z zewnątrz. Należą do nich:

arginina (arginine, Arg) – może być wytwarzana z ornityny w cyklu ornitynowym,

histydyna (histidine, His) – może być wytwarzana w przemianach zasad purynowych,

tyrozyna (tyrosine, Tyr) – może być wytwarzana z fenyloalaniny,

przy czym arginina i histydyna uważane są za aminokwasy egzogenne u dzieci, a ponadto histydyna jest egzogenna dla osób znacznie zwiększających białkową masę ciała, np. dla kulturystów. Te trzy również są biogenne. U innych ssaków, zestaw aminokwasów egzogennych może być w części odmienny, np. dla kotów niezbędnym aminokwasem jest tauryna.