Historia języka polskiego — egzamin (studia dzienne)
sesja zimowa 2006 r.
Grupa I
l .Wymień:
a) XVI-wieczne przekłady Starego i Nowego Testamentu.
b) twórcę pierwszej teorii kultury języka polskiego
c) autora gramatyki języka polskiego dla szkół narodowych (opracowanej na zlecenie KEN)
2. Omów typy zapożyczeń na wybranych przykładach.
3. Wyjaśnij znaczenie terminów: latynizm \ makaronizm. Omów wpływy języków obcych na polszczyznę w dobie średniopolskiej.
4. Wyjaśnij, w jakim znaczeniu zostały użyte podkreślone wyrazy, i określ mechanizm zmian znaczeniowych.
Języki germańskie zdawały się leżeć w ognisku tego rozległego obszaru językowego, na którego Ukrainach działały wpływy podłoży etnicznie obcych (A. Gawroński XDC/XX w.);
Plan obronny ukrain obu państw ma być postanowiony na zjeździe (A. Prochaska XIX w.).
Ofiara u nich zawisła (tj. polegała) na rzeźbie baranów (H. Kłokocki (XVII-XVin w.);
Fidiasz, sławny w kamiennej rzeźbie artysta (Monitor Warszawski)
Edward, król duński, matki swej naród do książąt polskich przytaczał (M. Kromer);
Naród nasz albo familija (J. Herburt XVI w.)
5. Omów pierwszy słownik ogólny języka polskiego — zasady opracowania, zakres materiału, kwalifikatory, źródła.
6. Uzupełnij tabelę
Nazwisko autora lub redaktora |
Tytuł |
Miejsce wydania |
Rok wydania |
Układ alfabetyczny |
Układ tematyczny |
Układ alfabetyczno-gniazdowy |
J. Karłowicz, |
|
|
|
|
|
|
Witold Doroszewski |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1807-1814 |
|
|
|
|
Thesaums polono-latino-graecus |
|
|
X |
|
|
7. Świadomość językowa w XVI w. - polemiki poprawnościowe.
8. Przyporządkuj imię określonemu typowi nazewniczemu:
Imię |
Stp. nazwa złożona |
N. skrócona |
N, odapelatywna |
N. patronimiczna |
N. pochodzenia chrzęścijańskiego |
Sulidziad |
|
|
|
|
|
Sulichna |
|
|
|
|
|
Sarbinowic |
|
|
|
|
|
Szyman |
|
|
|
|
|
Kłobuczek |
|
|
|
|
|
9. Podkreśl archaizmy, określ ich typy, wyjaśnij znaczenia na podstawie kontekstu:
W tychże ogrodach lasy cyprysowe, laurowe, które podczas gorąca przechodzącym się umbrę dają; ptastwa rozmaitego podostatku w klatkach, jak w domach wielkich drutowych; nawięcej tego w papieskim ogrodzie w Monte Cavallo. Nawiększa to rozkosz widzieć flory różnych odorów i kolorów, potem fontanny, aa które ta nawiększa sumptów odwaga; w tychże fontannach dziwne są artificia i igrzyska i różne samołapki, któremi się spectatores całe oblewają. (W. Radoliński, pamiętnik podróży....)
10. Omów jeden z poniższych tematów:
a) Periodyzacja dziejów języka polskiego a główne tendencje rozwojowe polszczyzny (fonetyka, fleksja). Periodyzacja historycznejęzykowa a periodyzacja historycznoliteracka.
b) Przekłady Biblii w średniowieczu i odrodzeniu. Działalność translatorska jako czynnik stylo- i normotwórczy.
c) Dziedzictwo prasłowiańskie w języku polskim.
Historia języka polskiego — egzamin (studia dzienne)
sesja zimowa 2006 r.
Grupa II
1. Wymień:
a) Najważniejszych drukarzy XVI w.
b) Autora pierwszego polskiego traktatu ortograficznego.
c) Autora pierwszej gramatyki języka polskiego.
2. Omów typy zapożyczeń na wybranych przykładach.
3. Podaj znaczenie terminów — rutenizm l rusycyzm. Omów wpływy języków obcych na polszczyznę w dobie nowopolskiej.
4. Wyjaśnij, w jakim znaczeniu zostały użyte podkreślone wyrazy, i określ mechanizm zmian znaczeniowych:
Księgaa rodzaju oraz Wszystkich rodzajów od Abrahama do Dawida rodzajów czternaście (Leopolita) XVI w.
Nie była wolna od kokieterii, tak jak cały rodzaj niewieści (Siem. XD( w.).
Strzelba gęsto szła na oblężonych (M. Bielski);
Z dział strzelba długo trwała (M. Stryjkowski);
Ja jestem tym, co nazywają aferzysta. Mam dom komisowo-handlowy (H. Sienkiewicz);
Przynoszą mi jak na półmisku interes bardzo świetny; takiej afery opuścić niepodobna (E. Orzeszkowa)
5. Omów tzw. Słownik warszawski - zasady opracowania, zakres materiału, kwalifikatory, źródła.
6. Uzupełnij tabelę
Nazwisko autora lub redaktora |
Tytuł |
Miejsce wydania |
Rok wydania |
Układ alfabetyczny |
Układ tematyczny |
Układ alfabetyczno-gniazdowy |
|
Mownik polsko-francusko-niemiecki |
|
|
|
|
|
|
|
|
1621 |
|
|
|
Jan Mączyński |
|
|
|
|
|
|
wydany staraniem M. Orgelbranda |
|
|
|
|
|
|
7. Początki kultury języka polskiego. Teoria kultury języka Łukasza Górnickiego.
8. Zaklasyfikuj nazwy miejscowe do właściwego typu
Nazwy miejscowe |
N. dzierżawcze |
N. patronimiczne |
N. etniczne |
N. służebne |
N. topograficzne |
N. kulturowe |
Częstochowa |
|
|
|
|
|
|
Piotrowice |
|
|
|
|
|
|
Holendry |
|
|
|
|
|
|
Grotniki |
|
|
|
|
|
|
Górzno |
|
|
|
|
|
|
Środa |
|
|
|
|
|
|
9 Podkreśl archaizmy, określ ich typy, wyjaśnij znaczenia na podstawie kontekstu:
Na noc przybyliśmy do miasta niewielkiego nazwanego Arbona, czyli Arbosia, gdzie w austeryi znaleźliśmy wiele kawalerów, którzy nam powiedzieli, iż za wałem miasta są tu Kapucyni, rozumiejąc nas być kapucynami bez bród, i tak chętnie sama córka austeryjarki nas przeprowadziła do Kapucynów, którzy, mając wzgląd na rekomendacyją domowej damy, przyjęli nas na noc. Jakoż tu i ks. gwardyjan cale był grzeczny i charitativus.
(J. Charkiewicz, Dyjariusz podróży)
10. Omów jeden z poniższych tematów:
a) Problemy dyskusyjne powstania polskiego języka literackiego
b) Sytuacja języka polskiego w wieku XIX.
c) Dzieje polskiej ortografii.