RUCHY SPOŁECZNE

DATA: 10.03.2015

TYP: W

1. Orientacje w badaniu ruchów społecznych:

- jednostki – aktywiści, członkowie, liderzy,

- zbiorowości – co powoduje, że dana społeczność się aktywizuje,

- wydarzenia towarzyszące ruchom – protesty, pikiety, manifestacje, wszystkie formy zbiorowego uczestnictwa,

- różne formy zorganizowanego działania – organizacje, które powstały na bazie jakiegoś ruchu.

2. Hipotezy dotyczące ruchów społecznych:

- ruchy społeczne powstają jako skutek i efekt konfliktów politycznych i kryzysów ekonomicznych,

- ruchy społeczne są emanacją konfliktów klasowych, jednak nie jest to reguła, ponieważ istnieje wiele ruchów, które organizują jednostki pochodzące z różnych klas społecznych,

- wyobcowanie, frustracja jednostki jako przyczyna uczestnictwa w ruchach społecznych,

- głębokie zmiany społeczne powodują powstawanie ruchów społecznych.

3. W ruchach społecznych zachodzą dwa rodzaje relacji:

- poziome AB – osoby, które mają zbliżony status społeczny, prestiż, podobny poziom wykształcenia i system wartości,

- pionowe – zróżnicowanie pomiędzy członkami, różny status, prestiż itp.

4. Cel ruchu – dokonanie zmiany.

TYPOLOGIA RUCHÓW SPOŁECZNYCH

1. Podział na stare i nowe ruchy społeczne:

- czas powstania,

- stare – przedprzemysłowe, a nowe – poprzemysłowe,

- stare: religijne, millenijne, chłopskie, pacyfizm,

- nowe: ruchy robotnicze, feminizm, ekologiczne.

2. Podział ze względu na zakres planowanej zmiany:

- postulaty zmiany jednostkowych postaw ludzkich,

- postulaty dotyczące zbiorowości,

- postulaty dotyczące instytucji,

- postulaty dotyczące całej zbiorowości ludzkiej, całego społeczeństwa

3. Podział ze względu na zakres jakości planowanej zmiany:

- innowacyjne, reformatorskie,

- zachowawcze, konserwatywne.

4. Podział ze względu na przedmiot zmiany:

- społeczno-ekonomiczne – np. niektóre ruchy robotnicze,

- społeczno-kulturowe – kwestie obyczajowe,

- społeczno-polityczne.

5. Podział ze względu na zmiany, które się dokonują w jednostkach i instytucjach:

- świeckie,

- religijne.

6. Podział ze względu na kierunek zmiany:

- ruchy na rzecz czegoś,

- ruchy przeciwko czegoś.

7. Podział ze względu na formę zmiany:

- reformistyczne,

- rewolucyjne.

8. Podział ze względu na strategię działania:

- opowiadają się za zdobyciem władzy,

- opowiadają się za stworzeniem instytucji,

- opowiadają się za elektoratem (stworzeniem elektoratu).

9. Podział ze względu na zasięg działania:

- grupy lokalne,

- grupy regionalne,

- grupy globalne.

10. Podział ze względu na poziomowość (wielowarstwowość – jeden ruch na różnych poziomach):

- lokalne,

- regionalne,

- globalne.

11. Podział ze względu na środki działania:

- przemocowe,

- pokojowe.

WEWNĘTRZNA DYNAMIKA RUCHU SPOŁECZNEGO

1. Fazy funkcjonowanie ruchu społecznego:

- faza powstania ruchu społecznego,

- spontaniczna,

- stadium, w którym definiuje się cele,

- określenie zespołu problemów,

- zwracanie uwagi na dawniej istniejące koncepcje, kiedyś funkcjonujące, zbliżone ruchy; kontynuowanie starych idei, czerpanie z przeszłości,

- może się tak stać, że ruch rozpada się już w pierwszej fazie, ponieważ natknie się na opór państwa/społeczeństwa lub problem zostanie szybko rozwiązany.

- faza mobilizacji,

- rekrutacja potencjalnych członków,

- pokazywanie sensu pewnego działania,

- faza ważna dla liderów.

- faza rozbudowy struktury (kilkufazowa),

- artykulacja/tworzenie nowych idei, przekonań,

- tworzenie programu działania,

- ramowa instytucjonalizacja – formowanie się, tworzenie nowych systemów norm, wartości,

- tworzenie się nowych struktur organizacyjnych –grup, podzespołów, więzi,

- nowe hierarchie zależności,

- możliwość zaistnienia patologizacji ruchu społecznego, np. lider przestaje działać na rzecz grupy, a działa na własną korzyść.

- faza rozpadu ruchu lub zakończenia działalności,

- dany ruch społeczny realizuje swoje cele, kończy działalność, a członkowie przechodzą do innych ruchów, bądź rezygnują z dalszego uczestnictwa,

- rozwiązanie poprzez represje z zewnątrz,

- przekształca się w bardziej zorganizowaną działalność (fundacje, partie polityczne, organizacje).

2. Struktura ruchu społecznego:

- lider aktywni uczestnicy pasywni uczestnicy sympatycy,

- liczebność grupy nie musi być rosnąca,

- możliwość zamiany roli w strukturze ruchu.

DATA: 10.03.2015

TYP: Ć

16.06 wykład – egzamin

20 minut na lekturę lub ruch

Jeden z ruchów emancypacyjnych:

24.03 Transwestyta + ew. transseksualizm. Ruch dążący do oderwania płci fizycznej od płci społeczno-kulturowej – wygląd

Maria Kruszewska

Orliński, Internet czas się bać 07.04 (21.04)

DATA: 17, 24.03.2015

TYP: W

1. Wewnętrzna dynamika grupy – dotyczy zewnętrznych warunków poza grupą (ekonomiczne, prawne, społeczne, otoczenie, normy kulturowe).

2. Zewnętrzna dynamika grupy:

- okoliczności,

- skutki, rodzaj wpływu:

- potencjał reformatorski,

- potencjał reorganizacyjny – zmiana wzorców zachowań,

- aspekt redystrybucyjny – korzyści z działalności w ruchu społecznym, niekoniecznie materialne.

3. Skutki działań ruchów społecznych:

- krótkofalowe,

- długofalowe.

4. Kto jest podmiotem procesu dziejowego? Czy to pojedyncze jednostki tworzą proces historyczny, czy masy?

- typologia:

- jednostki bierne,

- osoby charyzmatyczne – kreatywne,

- osoby, które działają na podstawie funkcji – funkcjonariusze, urzędnicy.

- postawy:

- egoizm

- altruizm

- allocentryzm (?) – koncentrowanie się na dobru społeczeństwa.

- podmioty:

- pojedyncze jednostki,

- zbiorowości.

- cele działań:

- spontaniczne,

- zamierzone.

- determinizm historyczny:

- heroiczny – cechuje się indywidualizmem, woluntaryzmem; motorami przemian są wybitne jednostki; niezależność działania jednostek,

- społeczny – zmiany odbywają się w pewnym kontekście historycznym i społeczno-kulturowym; działacze działają zawsze w pewnych strukturach, warunkach, które determinują ich czyny. Ci sami działacze w innych warunkach historycznych, społecznych, nie byliby w stanie dokonać żadnych przemian.

5. Wpływ jednostek:

- można mieć do czynienia z sytuacją taką, w której wpływ jednostki ma charakter pośmiertny, albo późnej starości, np. Galileusz,

- jednostki, których dorobek doceniany jest za życia (Edison, wynalazca maszyny parowej, Luter), czasem przeceniane (ze względu na duże wrażenie, jakie wywołują na społ., niekoniecznie na realną wartość),

- okresy intensywnego rozwoju, twórczości, „złote czasy”,

- kontekst społeczny, w którym działają ludzie (sprzyjający lub nie).

6. Charyzmat zrutynizowany – ktoś może nie mieć predyspozycji charyzmatycznych, ale legitymizacja społeczna mu go nadaje. Spektakl władzy, prestiż urzędu.

7. Postawy jednostek:

- autorytarne,

- dogmatyczne,

- otwarte na krytykę.

8. Warunki, okoliczności sprzyjające wdrażaniu zmian propagowanych przez ruchy społeczne:

- sprzyjająca sytuacja społeczna, polityczna, kulturowa, gospodarcza, „czas sprzyja historycznym bohaterom”,

-możliwość realizacji i egzekwowania podejmowanych decyzji,

- zaangażowanie społeczne dla procesu decyzyjnego, poparcie społeczeństwa.

9. Jednostki:

- kreatorzy zmian, jednostki tworzące zdarzenia, wybitni, twórcy,

- jednostki stworzone przez wydarzenia, np. celebryci, skandal, gwiazdy jednego sezonu.

10. Implementacja zmian:

- różnorodność opcji,

- koszty (indywidualne, społeczne, instytucjonalne),

- ocena skutków działań i panowanie nad okolicznościami.

11. Czynniki kulturowe:

- wymiar symboliczny, znaki,

- konflikty kulturowe – silne zarzewie sporów,

- różnice światopoglądowe,

- stereotypy i uprzedzenia, heurystyka (schematy poznawcze),

- różne systemy wartości – ludzie mają indywidualne systemy wartości, ale istnieją również społeczne systemy wartości, zbiorowe, które mogą np. pełnić funkcję motywacyjną.

12. Co nas bardziej kształtuje – idee, czy warunki materialne. Czy świadomość kształtuje byt?

DATA: 31.03.2015

TYP: W

RODZAJE RUCHÓW SPOŁECZNYCH, KTÓRE WPROWADZAJĄ ZMIANY

1. Transformacja:

- planowane przejście od jednej formy do drugiej,

- zawsze elementy trwałe i zmieniające się – nigdy nic nie zmienia się całkowicie,

- restytucja – przywracanie pewnych zjawisk,

- przemiana, przekształcanie, przebudowa, przeobrażanie, przeistoczenie.

2. Rewolucja

3. Ewolucja

REFORMY I RUCHY REFORMATORSKIE

1. Reforma:

- ulepszanie,

- wprowadzamy reformę po to, aby usprawnić, polepszyć pewną sferę życia, dokonać korekty, coś poprawić,

- obejmuje elementy działań zbiorowych, współdziałanie jednostek,

- najpierw musi być analiza zachodzących zjawisk (co trzeba zmienić), diagnoza źródeł braków,

- potem plan naprawczy i nowe propozycje zmian.

2. Warunki efektywnego wprowadzania reform:

- konkretna forma reformowanego przedmiotu,

- wiedza, którą dysponują reformatorzy odn. reformowanego przedmiotu,

- znajomość adresatów reformy,

- szczegółowe określenie celów, środków i metod reformy,

- mogą mieć różną skalę – mikrospołeczną (np. prawo rodzinne), mezospołeczną i makrospołeczną (np. poważne zmiany ustrojowe, konstytucyjne)