Antropologia filozoficzna

Wykład 23 i 24^{(19. 01.2011)}

XX w. w myśleniu filozoficznym o człowieku zasługuje na miano wieku w którym człowiek został poniżony. To poniżenie wynikało z jednej filozofii, wypracowanej przez Hegla. To poniżenie poszło w dwóch kierunkach:

1. Poniżenie człowieka ze względu na rasę (nacjonalistycznie zorientowany faszyzm), podział ludzkości przebiega przez podział panów i podział niewolników/sług

2. W oparciu o błędną filozofię zasłaniającą się niby naukowością, filozofię materializmu dialektycznego i historycznego, w której rządzi konieczne prawo rozwoju.

Jeśli tą drogą wędruje poniżenie człowieka to odnowa pójdzie dwiema drogami:

1. Przyznanie narodom tej samej wartości, takich samych praw

2. U podstaw będzie antropologia integralna, takiej antropologii integralnej jeszcze nie ma, dlatego nadal są kłopoty w myśleniu o człowieku związane z postmodernizmem, który wchodzi w miejsce antropologii integralnej. Integralny to zupełny, niczego nie pomijający.

Na antropologię integralną skala dać się będą:

1. Filozofię człowieka, w której poszukiwać się będzie bytowej struktury człowieka jako jednostki;

2. Filozofia społeczeństwa z miejscem na opis filozoficzny społeczeństwa i próba odpowiedzi na pytanie: dlaczego jest społeczeństwo w grupie jednostek ludzkich

3. Antropologia kulturowa, opisywanie ludzi jako istot żyjących w konkretnym środowisku kulturowym, próba odpowiedzi na pytania dlaczego są różne kultury (kultura jest charakterystyczna tylko dla człowieka, właściwy sposób życia- JPII).

Sposób życia w 4 działach:

1. Związany z poznawczą działalnością człowieka, tzn. nauka jako czynność poznawcza w której człowiek zmierza do aspektywnego i metodycznego ujmowania siebie i rzeczywistości w której się znajduje (im większy zakres, tym większe znaczenie);

2. Religia- towarzyszy ona historii ludzkości od początku (racja historyczna), jest ważnym elementem kulturo twórczym mającym odniesienie w innych dziedzinach kultury, znaczenie religii w życiu jednostki i w życiu społeczeństw (człowiek jako istota religijna);

3. Sztuki piękne- czyli coś zupełnie do życia niepotrzebne, tworzenie rzeczy niepotrzebnych praktycznie, ale wprowadzających ważną kategorię piękna (dobre jest połączyć tę kategorię z Bogiem), wyczucie ludowe;

4. Moralność;

1. Antropologia teologiczna- mowa o tym co wcześniej, tylko uzupełniona o przekonania religijne:

1. Dialogiczny charakter człowieka- człowiek jako istota zdolna od dialogu z transcendentnym bóstwem (zaczyna się od dialogu w raju), nie ma elementu teologii bez dialogu, pojęcie dialogu jest podstawowym pojęcie w antropologii teologicznej, od tego dialogu boga z ludźmi, zależy cała postać człowieczeństwa, kształt historii ludzkości widziany teologicznie;

2. Problemy i zagadnienia bezpośrednio związane z wiedzą człowieka o pojęciu i tajemnicy Boga, odniesienie do filozofii- jeżeli Bóg jest czystym aktem, wyłącznym działaniem, to w antropologii teologicznej powiemy o człowieku, jako istocie działającej, tworzącej dobro (bo to jest obrazem Boga stwarzającego);

3. Jeśli Bóg tworzy dobro to obok tego, że nasze działanie powinno być tego podobieństwem, to kolejnym elementem powinno być życie w kontekście wartości, my możemy być ich odbiorcami, ale dodając również nowe elementy, na pierwszym miejscu należałoby postawić sens egzystencji ludzkiej jako wartość podstawowa (bezsens powstaje w wyniku przemijalności i konsumpcyjnego stylu życia oraz poczucia bycia niepotrzebnym, z konsumpcji wynika biologiczność, organiczność, znudzenie, stres, brak wartości, przemijalność, która nie jest odpowiednio wyjaśniona, śmierć), ważne jest by doprowadzić świadomość człowieka teologicznego do powiedzenia św. Pawła „dla mnie umrzeć to zysk” (osobowe przyjęcie i zaakceptowanie mojej własnej śmierci). Co mogło by nadać sens życia i działania wszystkim ludziom? Konsumpcja nie uczyni życia sensownym, bo się znudzi i skończy. Metafizycznego punktu widzenia sens czemuś nadaje coś co jest od tego wyższe w hierarchii bytów. Hierarchia:

Nie można oczekiwać źródła sensu od tego co zwierzęco- ożywione, roślinnie ożywione nieożywione. Gdybyśmy zrezygnowali z rozumności, obniżylibyśmy się na poziom zwierząt i nie znaleźli sensu. Na poziomie tym samym- osobowym znajdziemy sens jeśli będziemy w kontekście osób nas przerastających. To, co ma nadać sens mojemu życiu osobowemu, musi być wyższe ode mnie w jakimś aspekcie, który jest dla mnie ważny. Jeden człowiek może nadać sens drugiemu, jeśli w jakimś stopniu i jakimś aspekcie będzie go przewyższał. Brak jest (może być) początkiem przemiany, ale żeby tak powiedzieć musze mieć zdolność krytycznego i obiektywnego spojrzenia na mój ludzki świat, oceny siebie (trudne ale konieczne), mam świadomość autorstwa moich działań, czynów. Obiektywizm jest trudny bo z jednej strony wpadamy w sumienność bez dna, a z drugiej w skrupulanctwo. Od początku w kulturze jest obecna myśl o nieprzemijalności, o trwaniu, bo jesteśmy przygodni i przemijający. Ostateczny sens mógłby nadać nam byt osobowy, ponad nami, o charakterze absolutnym. Szukając sensu dla wszystkich musimy czegoś co jest wartościowe i sensowne dla wszystkich. Śmierć jest zjawiskiem dotyczącym każdego człowieka, o śmierci rozwija się większość systemów etycznych. Dojrzałość ludzka polega na uświadomieniu sobie, że śmierć bez pozytywnej interpretacji jest dramatem.

Wykład 25 i 26^(21.01.2011)

Kolokwium: co nie było powiedziane jeszcze na antropologii???

Dziękuję za miłą współpracę!!!