SPADEK

1. POJĘCIE SPADKU - spadek obejmuje prawa i obowiązki zmarłego, które spełniają jednocześnie 4 kryteria:

   1. mają charakter cywilnoprawny

   2. mają charakter majątkowy

   3. nie są ściśle związane z osobą zmarłego

   4. nie przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy osoby te są spadkobiercami

2. PRAWA I OBOWIĄZKI ZMARŁEGO, KTÓRE MAJĄ CHARAKTER CYWILNOPRAWNY

   1. prawa i obowiązki wynikające ze stosunków prawnych unormowanych w

      1. KC

      2. ustawach szczególnych zaliczanych do prawa cywilnego, np. prawo autorskie

      3. czasem w przepisach innych gałęzi prawa, np. prawa pracy

   2. decyduje merytoryczny charakter stosunku - stosunki cywilnoprawne opierają się na zasadzie autonomii stron (brak podporządkowania)

   3. do spadku nie należą

      1. prawa i obowiązki wynikające ze stosunków

         1. administracyjnoprawnych

         2. prawno finansowych, np. zobowiązania podatkowe

         3. prawno-karnym

      2. uprawnienie do świadczeń emerytalnych i rentowych

3. PRAWA I OBOWIĄZKI ZMARŁEGO, KTÓRE MAJĄ CHARAKTER MAJĄTKOWY

   1. prawa majątkowe – te które są bezpośrednio uwarunkowane interesem ekonomicznym uprawnionego

   2. do spadku nie należą

      1. prawa osobiste związane z ochroną dóbr osobistych w rozumieniu art. 23 – 24 KC

      2. prawa rodzinne – wynikające ze stosunków prawno rodzinnych

         1. wyjątek: prawo do alimentacji ma charakter majątkowy a nie należy ono do spadku bo jest ściśle związane z osobą zmarłego

4. PRAWA I OBOWIĄZKI ZMARŁEGO, KTÓRE NIE SĄ ŚCIŚLE ZWIĄZANE Z OSOBĄ ZMARŁEGO

   1. do spadku nie należą

      1. prawa i obowiązki majątkowe wynikające ze stosunków prawno rodzinnych

         1. np. prawo do alimentacji

         2. ale są od tego pewne wyjątki

      2. prawa majątkowe, które ex definitione nie mogą trwać dłużej niż przez okres życia uprawnionego

         1. użytkowanie

         2. służebności osobiste

         3. prawo do renty przyznanej w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia albo ustanowionej w drodze umowy

         4. prawo dożywocia

      3. prawa i obowiązki wynikające ze stosunków obligacyjnych, ulegających rozwiązaniu w razie śmierci 1 ze stron

         1. np. umowa o dzieło

            1. umowa o dzieło, którego wykonanie zależy od osobistych przymiotów przyjmującego zamówienie, rozwiązuje się wskutek jego śmierci lub niezdolności do pracy

         2. np. zlecenie

            1. w braku odmiennej umowy zlecenie wygasa wskutek śmierci przyjmującego zlecenie albo wskutek utraty przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych

      4. prawo do zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną wskutek naruszenia dóbr osobistych

         1. wyjątek: należy do spadku jeśli roszczenie z tego tytułu zostało uznane na piśmie albo powództwo zostało wytoczone za życia poszkodowanego

      5. wynikające z członkowstwa w spółdzielni spółdzielcze prawa organizacyjne

         1. do spadku należą prawa majątkowe członka, które przysługiwałyby mu w razie wystąpienia ze spółdzielni (prawo do udziału i do wkładu)

5. PRAWA I OBOWIĄZKI ZMARŁEGO, KTÓRE NIE PRZECHODZĄ NA OZNACZONE OSOBY NIEZALEŻNIE OD TEGO CZY OSOBY TE SĄ SPADKOBIERCAMI

   1. do spadku nie należą prawa i obowiązki, których przejście na inne osoby polega na następstwie szczególnym

      1. np. najem lokali które służą zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych

         1. w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują:

            1. małżonek niebędący współnajemcą lokalu

            2. dzieci najemcy i jego współmałżonka

            3. inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych

               • chodzi o konkretny obowiązek alimentacyjny , określony orzeczeniem sądu lub dobrowolną decyzją, istniejący w chwili śmierci najemcy (a nie potencjalny)

            4. osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą

               • konkubinat – tradycyjny lub związek osoby tej samej płci

         2. osoby te wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci

         3. osoby, które wstąpiły w stosunek najmu lokalu mieszkalnego , mogą go wypowiedzieć z zachowaniem terminów ustawowych, chociażby umowa najmu była zawarta na czas oznaczony

            1. w razie wypowiedzenia stosunku najmu przez niektóre z tych osób stosunek ten wygasa względem osób, które go wypowiedziały

         4. jeżeli nie ma takich osób stosunek najmu wygasa

         5. przepisów tych nie stosuje się w razie śmierci 1 ze współnajemców lokalu mieszkalnego – zasady ogólne z art. 922 KC

      2. np. służebność mieszkania

         1. po śmierci uprawnionego jeżeli tak się umówiono przysługiwać może dzieciom, rodzicom i małżonkowi

      3. np. suma przypadająca uprawnionemu (zmarłemu) z tytułu ubezpieczenia osobowego

         1. uprawnione do jej otrzymania są wyłącznie osoby wskazane w umowie bądź w ogólnych warunkach ubezpieczenia

      4. środki zgromadzone na rachunku otwartego funduszu emerytalnego

         1. ½ ma przypadać osobom wskazanym przez zmarłego członka funduszu (jeśli ich nie wskaże podlega dziedziczeniu na zasadach ogólnych)

         2. ½ ma przypadać małżonkowi, w zakresie w jakim środki te Ely przedmiotem małżeńskiej wspólności majątkowej

      5. pewna część środków zgromadzonych na rachunku bankowym

         1. bank zobowiązany jest wypłacić:

            1. kwotę potrzebną na pokrycie kosztów pogrzebu

            2. kwotę nie wyższą niż 20-krotne miesięczne wynagrodzenie - osobie wskazanej w umowie przez posiadacza rachunku

      6. spółdzielnia jest zobowiązana wypłacić udziały osobie wskazanej przez członka spółdzielni

6. SPADKOBIERCA WSTĘPUJE W STOSUNKI MAJĄTKOWE SPADKODAWCY - staje się podmiotem majątkowych stosunków cywilnoprawnych. w których uczestniczył spadkodawca

   1. na spadkobiercę przechodzą

      1. prawa

      2. obowiązki

      3. sytuacje prawne - wypadki, gdy spośród kilku elementów potrzebnych do wywołania określonego skutku prawnego, do chwili śmierci spadkodawcy nie wszystkie zostały już speł­nione - jeżeli te brakujące elementy spełnią się po śmierci spadkodawcy, skutki ich będą działać w stosunku do spadkobiercy np.:

         1. zasiedzenie gdy spadkodawca był samoistnym posiadaczem rzeczy w okolicznościach prowadzących do zasiedze­nia

7. PODSTAWOWE SKŁADNIKI SPADKU

   1. PRAWA

      1. prawa rzeczowe

         1. własność rzeczy (w tym własność lokali i odrębna własność budynków)

         2. użytkowanie wieczyste

         3. ograniczone prawa rzeczowe

            1. służebności gruntowe (wraz z prawem własności nie­ruchomości władnącej)

            2. zastaw

            3. hipoteka

            4. spółdzielcze prawo do lokalu typu własnościowego

      2. wierzytelności

         1. wynikające ze umów obligacyjnych

         2. wynikające z odpowiedzialności deliktowej

      3. prawa majątkowe wynikające z członkostwa spadkodawcy w spółdzielni

         1. do spadku należą prawa majątkowe członka, które przysługiwałyby mu w razie wystąpienia ze spółdzielni (prawo do udziału i do wkładu)

         2. spółdzielcze prawo do lokalu typu własnościowego jest dziedziczne

         3. spółdzielcze prawo do lokalu typu lokatorskiego nie jest dziedziczne

      4. prawa majątkowe na dobrach niematerialnych, np.

         1. majątkowe prawa autorskie

         2. prawo do patentu

         3. patent

      5. prawa kształtujące, w szczególności

         1. prawo uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu lub groźby

      6. niektóre prawa i obowiązki majątkowe wynikające z przepisów prawa ro­dzinnego i opiekuńczego

         1. powstałe wskutek ustania małżeń­skiego ustroju wspólności majątkowej

         2. powstałe na skutek ustania władzy rodzicielskiej lub opieki

         3. uprawnienie do żądania zwrotu i obowiązek dokonania zwrotu alimen­tów osobie, która je dostarczała, nie będąc do tego zobowiązana lub będąc zo­bowiązana w dalszej kolejności

   2. POSIADANIE (SAMOISTNE I ZALEŻNE) które spadkodawca sprawował do chwili swej śmierci (bez względu na tytuł prawny)

   3. OBOWIĄZKI MAJĄTKOWE długi spadkowe należą do spadku – odpowiedzialność jest różnie uregulowana

      1. do spadku należą

         1. obowiązki majątko­we, wynikające ze stosunków prawnych spadkodawcy, które pozostają w mocy mimo jego śmierci

         2. z reguły do spadku należą obowiązki majątkowe powstałe wskutek roz­wiązania stosunku prawnego przez śmierć spadkodawcy, np.

            1. jeśli stosunek najmu wygasł obowiązek zwrotu lokalu w stanie niepogorszonym

         3. obowiązki majątkowe powstałe z chwilą śmierci spadkodawcy lub później

            1. koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku

            2. koszty postępowania spadkowego

            3. koszty zarządu majątkiem spad­kowym

            4. koszty wynagrodzenia wykonawcy testamentu lub kuratora spadku

            5. obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek

            6. obowiązek wykonania zapisów i poleceń

            7. inne obowiązki przewidziane w przepisach księgi IV KC

               • np. obowiązek dostarczenia dziadkom spadkodawcy środków utrzymania w wy­padkach określonych w KC

               • np. małżonek i inne osoby bliskie spadkodawcy, które mieszkały z nim do dnia jego śmierci, są uprawnione do korzystania w ciągu 3 miesięcy od otwarcia spadku z mieszkania i urządzenia domowego w zakresie dotychczasowym

                 1. nie ma znaczenia czy te osoby są powołane do spadku

                 2. uprawnienie to powstaje ex lege z chwilą otwarcia spadku

                 3. rozrządzenie spadkodawcy wyłączające lub ograniczające to uprawnienie jest nieważne

                 4. uprawnienie to jest skuteczne przeciwko

                    • spadkobiercom

                    • zapisobiercom

                    • osobom 3., w stosunku do których spadkodawcy przysługiwało prawo do korzysta­nia z mieszkania