Średnia dorosłość:

WSTĘP:
-między 35/40 do 60/65 roku życia.
-wiek średni to okres drugiej połowy życia,
-Skłania do refleksji i sprzyja ocenie dotychczasowego życia
-tej fazie życia towarzyszy : Kryzys wieki średniego, syndrom pustego gniazda, depresja okresu przekwitania, regres funkcji pamięciowych i intelektualnych.

Rozwój fizyczny:
-Wzrok pogarsza się(obniża się ostrosć, pogarszają się zdolności akomodacyjne, pojawia się dalekowzroczność)
-Negatywne przemiany zdrowotne przyspieszają w od ok. 40 r.ż
-Istotnym elementem jest wzrost ciśnienia śródgałkowego co prowadzi np. do jaskry
-Słuch-obniża się wydolność aparatu słuchowego
-postępuje degeneracja komórek włosowatych narządu Corti’ego
-duży wpływ na pogarszanie się słuchu ma zindustrializowane społeczeństwo
-Zapach i smak-wrażliwość smakowa obniża się ok. 50 r.ż
-zmniejsza się liczba kubków smakowych

W wieku średnim wszelkie defekty można jednak stopniowo korygować(okulary, aparaty słuchowe, doprawianie potraw wg własnych upodobań)

Funkcje psychomotoryczne-
-w 3 dekadzie życia siła mięśni i koordynacja ruchowa zmniejsza się o 10%
-właściwe utrzymanie kondycji fizycznej pozwala na zachamowanie utraty psychomotorycznego funkcjonowania
-Często jest tak, że pracownicy wieku średniego wykazują wyższy poziom kompetencji i sprawności złożonych sprawności psychomotorycznych niż młodsi
-ludzie w wieku średnim odwołują się do efektywniejszych strategii działania oraz większego doświadczenia

Ogólny stan zdrowia-
-Stan zdrowia osób w wieku średnim jest na ogół dobry lecz istnieje duże zróżnicowanie indywidualne na które mają wpływ czynniki: kultura, środowisko, demografia.
-Z biegiem lat zwiększa się śmiertelność mężczyzn w grupie wiekowej 45-54 lata
-istnieją dolegliwości obniżające spadek zdolności adaptacyjnych(spadek ilości pompowanej przez serce krwi, obniżona sprawność nerek, zmniejszenie wydolności hormonalnej i enzymów trawiennych, słabsza przepona, w przypadku mężczyzn przerost gruczołu prostaty, spadek aktywności seksualnej,
-typowymi chorobami w tym wieku są: choroby układu krążenia i oddechowego, choroby psychiczne, trawienne, artretyzm, reumatyzm, zaburzenia słuchu i wzroku oraz nadciśnienie.
- na wszelkie czynniki zdrowotne ma wpływ: płeć środowisko, kultura, tryb życia, status zawodowy

Przekwitanie:
-ok. 50 roku życia kobieta wchodzi w okres przekwitania(zatrzymanie funkcji prokreacyjnych)
-Okres ten trwa ok. 2 do 5 lat, podczas kt. zachodzą gwałtowne zmiany fizjologiczno-biologiczne(KLIMAKTERIUM)
-objawy( fale gorąca przebiegające ciało, dysfunkcje układu moczowego, zmniejszenie wydzielania śluzu w pochwie. Na skutek zmniejszonej produkcji żeńskiego hormonu-estrogenu wzrasta prawdopodobieństwo osteoporozy, chorób układu kostnego)
-Mężczyźni natomiast wykazują zmniejszoną aktywność seksualną, impotencja.
-Częściej skarżą się na depresję, zmęczenie i dolegliwości fizyczne)

Rozwój poznawczy:

-Wiek średni jest nie tylko okresem stabilizacji możliwości poznawczych ale ich rozwojem.

Inteligencja
-Wraz z wiekiem i zasobem doświadczeń zyciowa inteligencja również się zmienia
-w wieku średnim wzrastają zdolności intelektualne, które mają znaczenie w rozwiązywaniu praktycznych problemów
-Obniża się znaczenie zdolności które są wyrazem inteligencji płynnej

Myślenie postformalne:
pojęcie charakterystyczne dla neo- i postpiagetowskich koncepcji rozwoju poznawczego, powstałych w nurcie life-span psychology.

Zostało ono wprowadzone w wyniku krytyki wobec poglądów Jeana Piageta – przede wszystkim tych, które dotyczyły adaptacyjnego charakteru operacji formalnych oraz rozwoju moralnego obejmującego przedział czasowy od narodzin do okresu dorastania włącznie. Później zmiany miały mieć już charakter tylko ilościowy. Z jednej strony, wyniki badań wskazywały bowiem, że ludzie dorośli (a więc ta grupa wiekowa, która w koncepcji piagetowskiej miała już osiągnąć formalne stadium rozwoju poznawczego) od pewnego wieku osiągają coraz gorsze wyniki w testach myślenia formalnego; ich sądy logiczne wydawały się być uzależnione od treści argumentów. Z drugiej, dokonano teoretycznej krytyki stanowiska Piageta, mówiącego o tym, że myślenie formalne jest najbardziej przystosowawcze, czyli najlepiej spośród wszystkich służy adaptacji do świata.

Wiedza „ekspertywna”:
-związana z praktyką życia dotychczasowego
- w danej dziedzinie dzięki doświadczeniu


Mądrość:
-Różnorodność doświadczeń, praktyki i treningu stanowiącego podstawę perfekcji
-doświadczenia tworzą system wiedzy faktualnej i procedualnej
-Wraz z wiekiem podlega przekrztaceniu i rozbudowie


Rozwój emocjonalny i społeczny:

Kryzys wieku średniego:
-Moment w którym ludzie uświadamiają sobie realność własnej śmierci, i w którym następują zmiany w subiektywnej perspektywie czasu(czas przyszłości krótszy z przeszłością)
-Zakłada obawę o przyszłość, nieumiejętność cieszenia się czasem wolnym, negatywną ocenę życia małżeńskiego, stres związany z opieką nad starzejącymi się rodzicami
-Stany depresyjne, zaburzenia somatyczne, obniżona samoocena
-4 typy wieku średniego:
a)bezrefleksyjne działanie oraz ewolucyjny charakter wprowadzanych w życiu zmian
b)bezrefleksyjne działanie i towarzysząca mu zasadnicza, dramatyczna zmiana sytuacji życiowej
c)refleksja(wyczerpująca i dogłębna) prowadząca do wprowadzenia jednoznacznej i zasadniczej zmiany w sytuacji życiowej)
d)refleksja(wyczerpująca i dogłębna) której efektem jest stopniowe i ewolucyjne wprowadzenie zmian w sytuacji życiowej

Rozwój uczestnictwa w pracy zawodowej:
-w tym czasie zazwyczaj pozycja zawodowa jest optymalna, wyraża ją osiągnięty status materialny, sytuacja finansowa, zakres sprawowanej władzy, autorytet i satysfakcja z wykonywanej pracy
-Posiada doświadczenie zawodowe którym dzieli się z innymi
-Istnieje też kryzys kariery zawodowej(syndrom wypalenia zawodowego lub zmiana pracy czy zawodu)
-Stres w pracy:
-niska płaca, Male urozmaicenie wykonywanych działań pracy
-wypalenie zawodowe(wyczerpanie emocjonalne, poczucie utratu możliwości wykonywania zawodu,
-Istnieją 3 fazy wypalenia zawodowego(faza wyczerpania emocjonalnego, faza depersonalizacji, faza braku poczucia własnych osiągnięć)
-również utrata pracy jest czynnikiem stresującym w okresie wieku średniego

Aktywność społeczna w rodzinie:

Faza życia rodzinnego:
-zmianie ulega rola rodzica wobec dorastających dzieci
-Autorytet rodzicielski przestaje być jedynym źródłem odniesienia
-Rodzice w wieku średnim obserwując wchodzenie w dorosłość swoich dzieci paradoksalnie przeżywają na nowo dylematy i rozterki z okresu wlasnego dojrzewania
-Syndrom opuszczonego gniazda- rodzice pozostają w poczuciu osamotnienia, smutku, nie potrafią pogodzić się z faktem odejścia dziecka z domu
-syndrom opuszczonego gniazda częściej występuje u kobiet które były bardziej zaangażowane w wychowanie dziecka lecz również zdarza się u ojców mających poczucie niedostatecznie wykorzystanego czasu ze swoim dzieckiem.

Opieka nad starzejącymi się rodzicami:
-w tym wieku zmianie ulegają również stosunki z własnymi rodzicami
-Zwieksza się tolerancja wobec nich, z większym dystansem patrzą na ich wady i słabości
-badania wykazują, ze opieka nad starzejącymi się rodzicami częściej dokonywana jest z troską i miłością niż poczuciem obowiązku
-Zdecydowanie czesciej roli opieki nad starzejącymi rodzicami podejmują się córki niż synowie


Rozwój osobowości:

Modele stabilności:
-Osobowość dorosłego człowieka w wieku średnim nie podlega istotnym zmianom rozwojowym

Stabilność miar przeciętnych:
- Niewielkie różnice sugerują, że wraz z wiekiem ludzie stają się bardziej zrównoważeni emocjonalnie(mniej neurotyczni), bardziej ugodowi i sumienni oraz mniej otwarci na nowe doświadczenia i innych(mniej ekstrawertywni)

Stabilność różnic międzyosobniczych:
-
-
-
-

Stabilność strukturalna:
-dwa podstawowe czynniki-AKTYWNOŚĆ(activity) i DRAŻLIWOŚĆ( irritability)
-stabilny charakter osobowości w wieku średnim i całym dorosłym życiu człowieka
-Stabilizacja jest wpisana w sposób myślenia o osobowości tak na poziomie konceptualizacji i operacjonalizacji, co uznaje się za cechę osobowości.

Modele wzrostu:
-
-
-
-
-

PODSUMOWANIE:

1.Wiek średni jest okresem doskonale ilustrującym zasadę wielowymiarowości, wielokierunkowości i plastyczności rozwoju. We wszystkich zasadniczych obszarach rozwoju można zaobserwować przejawy wzrostu, spadku oraz stabilizacji.

2.W obszarze zmian fizycznych odnotować można niewątpliwy ubytek funkcji sensorycznych i motorycznych. Konsekwencje jednak nie muszą być tak duże, często są redukowane, kompensowane lub odwracalne.

3.Wiek średni to wzrost prawdopodobieństwa występowania chorób do kt. zaliczają się także nowotwory.

4.U podstaw wielu problemów i zjawisk związanych z procesem starzenia się, leżą w dużej mierze czynniki psychologiczne i społeczne, które sprawiają, że starość i starzenie się mają tak negatywny wpływ na konsekwencje w świecie społecznym

5.W dziedzinie zmian w sferze poznawczej stwierdzić można obniżenie wielu funkcji i sprawności. Jednak proces ten zazwyczaj nie ma charakteru nieukierunkowanego i nieodwracalnego i nie musi mieć istotnych konsekwencji praktycznych.

6.Podstawową cechą rozwoju poznawczego w wieku średnim jest współwystępowanie tendencji progresywnych i regresywnych oraz postępującą socjalizacją i indywidualizzzacja inteligencji.
W tym okresie istotny ciężar funkcji adaptacyjnych przejmują pragmatyczne struktury inteligencji.

7.W dziedzinie zmian emocjonalno- społecznych wiek średni zazwyczaj kojarzony jest z kryzysem wieku średniego

8.Wiek średni może być okresem największych osiągnięć zawodowych, jak również okresem kryzysu w okresie kariery zawodowej.

9.W wieku średnim wiele osób podejmuje decyzję o zmianie miejsca pracy.