HIPOTERAPIA – LECZENIE POPRZEZ KONTAKT Z KONIEM
Hipoterapia jest to działanie mające na celu przywracanie zdrowia i usprawnianie przy pomocy konia i jazdy konnej.
Uniwersalność hipoterapii polega na jednoczesnym oddziaływaniu ruchowym, sensorycznym, psychicznym i społecznym. Hipoterapia stosowana przez profesjonalnych instruktorów, przy przestrzeganiu wskazań i przeciwwskazań, stanowi cenne uzupełnienie kompleksowego usprawniania rehabilitacyjnego osób niepełnosprawnych. Pierwsze ośrodki jazdy terapeutycznej powstały około 1950 roku.
WSKAZANIA
Dla dzieci głównymi wskazaniami do stosowania zabiegów hipoterapii są neurologiczne zespoły objawów pod postacią: mózgowego porażenia dziecięcego, stanów po urazach czaszkowo-mózgowych , przepukliny oponowo-rdzeniowej, chorób nerwowo-mięśniowych, chorób pochodzenia genetycznego (np. Zespół Down'a) oraz minimalnego uszkodzenia mózgu.
Dla pacjentów dorosłych, którzy mają następujące urazy: stwardnienie rozsiane, stany po udarze, po urazach czaszkowo mózgowych,
Hipoterapia zalecana jest również jako uzupełnienie i wzmocnienie leczenia większości pacjentów nadpobudliwych z problemami emocjonalno-rozwojowymi.
FORMY
W Polsce hipoterapia definiowana jest jako ogół zabiegów terapeutycznych, do których wykorzystuje się konia. W ramach hipoterapii wyodrębnia się następujące formy:
TERAPEUTYCZNA JAZDA KONNA - pacjent, bez wykonywania jakichkolwiek ćwiczeń, poddawany jest ruchom konia w różnych pozycjach (np. w siadzie przodem, tyłem, w leżeniu)
REHABILITACJA KONNA - pacjent poza terapeutyczną jazdą konną wykonuje ćwiczenia w różnych pozycjach pod okiem fizjoterapeuty
TERAPIA KONTAKTU Z KONIEM - której istotą jest emocjonalny kontakt pacjenta z koniem, sytuacja terapeutyczna, a nie sama jazda (pacjent może w ogóle nie siedzieć na koniu); stosowana u pacjentów ze znacznym i głębokim upośledzeniem umysłowym, cechami autystycznymi, zaburzeniami psychicznymi
Ponadto można wyróżnić:
JAZDA KONNA I SPORTOWA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH, która nie stanowi części hipoterapii, ale jest z nią ściśle związana i ma aspekt terapeutyczny.
ODDZIAŁYWANIE
Hipoterapia wpływa na:
1. Kodowanie w mózgu prawidłowego wzorca chodu. Podczas ruchu konia w stępie na miednicę siedzącego prawidłowo pacjenta, przenoszony jest wzorzec ruchowy, odpowiadający kolejnym fazom chodu zdrowego człowieka. Częstotliwość przekazywanych pacjentowi trójwymiarowych impulsów, pochodzących z grzbietu końskiego, waha się od 90 do 110 na minutę.
2. Normalizację napięcia mięśniowego, niezbędną do nauki prawidłowego, czynnego ruchu. Sprzyja temu prawidłowa pozycja przyjmowana przez jeźdźca podczas jazdy, rytmiczny ruch jego ciała, naprzemienne rozluźnianie i napinanie mięśni oraz temperatura konia, która jest o około 1 stopień wyższa od temperatury człowieka.
3. Doskonalenie równowagi, koordynacji, orientacji w przestrzeni oraz poczucia rytmu. Dla dziecka nie poruszającego się samodzielnie, jazda na koniu (płynny, skoordynowany trójwymiarowy ruch) pozwala na uzyskanie świadomości położenia w przestrzeni własnego ciała, a tym samym zdobywanie doświadczenia ruchu w przestrzeni.
4. Stymulację i normalizację czucia powierzchniowego. Między innymi dzięki dotykowi ciepłej, miękkiej i gładkiej skóry konia
5. Poprawę stanu psychicznego pacjenta. Poprzez kontakt z żywym zwierzęciem dziecko zyskuje nowego przyjaciela; poznaje jego imię, uczy się współżycia z inną żywą istotą. Koń jest większy od pacjenta, ale jest mu posłuszny, co pozwala dziecku na wzrost odwagi, poczucia sukcesu, a tym samym własnej wartości. Zajęcia, w których dziecko czynnie uczestniczy, wpływają na wzrost koncentracji, samokontroli, pobudzają inicjatywę, dają lepsze zrozumienie własnych możliwości i potrzeb. Jeżeli hipoterapia jest prowadzona fachowo, zajęcia odbierane są jako zabawa. Dziecko nie ma świadomości, że są to ćwiczenia, tyle że prowadzone w innej formie, ponadto dla niektórych dzieci jest to jedyna możliwość przebywania na świeżym powietrzu, wśród innych dzieci.
ODDZIAŁYWANIE NA POSZCZEGÓLNE SFERY:
Sfera fizyczna – podnoszenie ogólnej sprawności, normalizacja napięcia mięśniowego; torowanie prawidłowego wzorca chodu; poprawa koordynacyjnych zdolności motorycznych, głównie równowagi i poczucia rytmu; poprawa orientacji w przestrzeni i schemacie własnego ciała; stymulacja i normalizacja czucia głębokiego oraz powierzchniowego.
Sfera emocjonalno - motywacyjna – wzrost motywacji i akceptacji procesu terapeutycznego; zwiększenie poczucia własnej wartości; zmniejszenie zaburzeń emocjonalnych.
Sfera poznawcza – stymulacja odbioru wrażeń zmysłowych; poprawa percepcji wzrokowej i słuchowej; stymulacja uwagi, pamięci, myślenia, mowy; nabywanie i rozwijanie nowych umiejętności.
Sfera społeczna – aktywizacja psychospołeczna; rozwijanie pozytywnych relacji społecznych.