Kamienie milowe procesu integracji w sensie funkcjonalnym. 6 procesów które decydowały o przebiegu IE:
Pojawienie się współzależności gospodarczych łącznie z pojawieniem się Jednolitego Rynku Europejskiego- lata ’50 do połowy ‘80
Wzrost liczby regulacji wspólnotowych, wyodrębnienie się 3 wspólnot i spójny system instytucjonalny lata’ 58- wyodrębnienie się EWG, ; ’65 podpisanie traktatu fuzyjnego- stworzenie wspólnych ram instytucjonalnych dla 3 wspólnot, jednolite instytucje, data końcowa nie do określenia- proces trwa
Wyłanianie się wspólnotowych aren politycznych czyli tworzenie się frakcji w PE, organizacji pozarządowych, związków zawod, związków pracodawców, pojawienie się grup interesu na poziomie wspólnotowym przełom lat ‘60/’70
Pojawienie się regionów – połowa lat ’70 start, trwa
Europeizacja systemu administracji publicznych- wszystkie nowe formy zarządzania na poziomie europejskim, w kolejności wyłaniania się tych elementów jest to
Proces governance,
komitologia,
teoria agencji i
otwarta metoda koordynacji
Początek procesu- 2001- wydanie przez KE białej księgi pod nazwą European Governance
Partycypacja i deliberacja obywatelska włącznie z pojawieniem się tzw. Konstytutywnych skutków norm- bezpośrednie odwołanie do społecznego konstruktywizmu od 2001r do chwili obecnej
Koncepcja funkcjonalna – co decyduje o tym ,że tę opcję można nazwać funkcjonalizmem, jakie są jej elementy składowe?
Na powyższe pytanie Leszek nie uzyskał satysfakcjonującej odpowiedzi, więc wysapał drugie:
Co jest podstawą teorii funkcjonalizmu:
Pokój i bezpieczeństwo, wolność jednostki-wspólne wartości (z drugiej strony zawsze jest interes) realizowane w ramach instytucji, gdy są już wspólne wartości, łatwiej budować instytucje, bo są już podstawy aksjologiczne. (Religia, prawo rzymskie, filozofia grecka- do Traktatu z Lizbony są te wartości w każdym traktacie UE)
Na wspólnych wartościach budujemy w sensie funkcjonalnym współpracę w tych obszarach, w których jesteśmy najsilniejsi, które uległy najmniejszemu zniszczeniu:
Przemysł ciężki (bekło się”przepraszam”) czyli przemysł węglowy, przemysł stoczniowy (’49- powstaje Mn władza zagłębia Ruhry, zagłębie Lotaryńskie są 2 ośrodki przemysłowe, które decydują o kształcie rozwoju gospodarczego ówczesnej małej Europy 6 państw). Na podstawie tych dwóch gałęzi przemysłów można mówić o jakimkolwiek rozwoju gospodarczym wspólnot europejskich. Mitranny mówił o delegacji uprawnień na poziom ponadnarodowy, ale na tych obszarach funkcjonalnych- produkcji węgla i przetwarzania stali i później powstają wspólnotowe instytucje jak Wysoka Władza, specjalna Rada Ministrów, zorientowane tylko i wyłącznie na realizację wspólnych przedsięwzięć w zakresie wydobycia, modernizacji, wspólnej polityki celnej, wspólnej polityki badawczej, wymiany personelu w tych dwóch aspektach
Co jest kluczowym czynnikiem spill overu, co decyduje o tym, że zaistnieje spill over? Kiedy z tej integracji gospodarczej przejdzie się do politycznej. Efektywność, wzrost gospodarczy, spadek bezrobocia, te elementy funkcjonalne będą decydowały o tym, że państwa zadowolone ze współpracy gospodarczej, będą rozważały współpracę polityczną. Należy zauważyć, że są to lata 40.- 50. i żadna z tych koncepcji które wtedy powstają – Schumana, Moneta, nie zakłada współpracy holistycznej, czyli całościowej, czyli integracji zarówno politycznej jak i gospodarczej. Mówi się o współpracy gospodarczej. Ten rodzaj myślenia o Europie ulega załamaniu na przełomie lat 60/70, kiedy pojawiają się dwie opcje neofunkcjonalne- najpierw Haasa, później Lindberga.
Czym różnią się w podejściu aksjologicznym- wartości, celowościowym te koncepcje neofunkcjonalne od koncepcji funkcjonalnej Mitranniego.
W funkcjonalizmie instytucja polityczna miała powstać na skutek procesów integracji gospodarczej, a w neofunkcjonalizmie instytucja miała powstać, by te procesy nadzorować, miała być z góry narzucona.
Czym jest ponadnarodowość? I dlaczego ponadnarodowość, a nie wspólnota. Odchodzi się od logiki państw narodowych, wyłaniają się w latach 60./70. Grupy interesów, zinstytucjonalizowane, które mają charakter ponadnarodowy. Haas mówi o interesie wspólnym- nie wspólnotowym, wyodrębnia kategorię interesu dotyczącego pewnej grupy podmiotów, nie wspólnoty wartości.
Celem unii ponadnarodowej wg Haasa ma być rozwiązywanie interesów tych grup strukturalnych, grup nacisku. Ma budować forum dla integracji różnych grup interesów, ma być tym narzędziem, w oparciu o które grupy interesu rozwiązują swoje lub próbują rozwiązywać konflikty. W kontekście grup ponadnarodowych, nowej kategorii podmiotów zjawiających się na gruncie europejskim Haas mówi, że możliwe jest pogłębienie, czy przyspieszenie tych procesów integracyjnych, ale procesowi spill over przypisuje inne desygnaty niż Mitranny.
Neofunkcjonalizm zakłada istnienie 3 poziomów oddziaływania IE, więc- grup interesu, które mają wyodrębnić wspólny interes, potem jest potrzebny aspekt ponadnarodowości, który daje możliwość konfrontacji, czy rozwiązywania konfliktów na poziomie wspólnotowym, a więc jest on potrzebny wspólnotom po to, aby konfrontować interesy i rozwiązywać problemy, ale na samym końcu potrzebne jest też państwo narodowe, aby wdrażać to, co zostało wydyskutowane na poziomie wspólnotowym i zaprezentowane przez grupy interesu.
Bardzo istotne są 4 warunki spilloveru: jakie są to warunki i jak je rozumieć i czemu są istotne?
Rozbudowana demokracja
Stabilność ideowa, kulturowa
Skłonność do działania długofalowego
Istnienie struktur społeczno- ekonomicznych, które są powiązane ze sobą i zinstytucjonalizowane
Co to oznacza w praktyce?
Kiedy możliwe jest pogłębienie tych procesów integracyjnych?
Biurokracja, istnienie struktur powiązanych ze sobą, działanie ponadnarodowe, przy zachowaniu państwa narodowego i jego atrybutów. Ta wspólnota ma charakter subsydiarny, czyli elementem kluczowym jest państwo narodowe, tu jest sens funkcjonalizmu i neofunkcjonalizmu. Te 4 warunki spill over pokazują, że warunkiem jego zaistnienia jest dobrze funkcjonujące państwo narodowe, posiadające sprawną biurokrację, wysoko zinstytucjonalizowane elity w sensie społeczno- gospodarczym, posiadające możliwość budowania strategii długookresowych. Te państwa, które posiadają te 4 atrybuty spill ober, będą nadawały i będą decydowały o rozprzestrzenianiu się procesów gospodarczych na procesy polityczne. A zatem można powiedzieć, że pojawia się po raz pierwszy zróżnicowanie kategorii uczestników IE. Nie wszystkie podmioty będą w stanie uczestniczyć w tym elemencie wyższej integracji, to nie jest to, co u Mitriannego. Pojawia się uprzywilejowanie pewnych grup interesów ramach państw narodowych. I ten element pewnego myślenia o państwie narodowym i grupie interesu przejawia się, jest dopełniony w neofunkcjonalnej teorii Lindberga.
W jaki sposób Lindberg pogłębia teorię neofunkcjonalną Haasa?
3 zasadnicze warunki, które będą decydowały o dalszym rozwoju procesu IE.
Zmienna przywódczych sił sprawczych- układ sił w ramach struktury ponadnarodowej
Zmienna mobilizacji grup społecznych- grupy interesu
Zmienna zagrożenia zewnętrznego- mogą być 2 strony tego zagrożenia- presja polityczno- militarna i ekonomiczna ze strony Związku Radzieckiego i państw satelickich, po drugie ze strony USA presja gospodarcza np. dotycząca dominacji w handlu Mn i to jest to, co będzie determinowało procesy integracyjne. Drugą i trzecią zmienną należy czytać łącznie i to jest właśnie pogłębienie koncepcji Haasa. Mobilizacja dużych grup społecznych, grup interesu i pewien rodzaj przywództwa w ramach tych grup interesu. To są elementy konstytutywne procesu IE, a więc te które pozwalają definiować interesy europejskie. I to jest wstęp do tworzenia się organizacji, a przede wszystkim partii masowych. Partii które nie są liczne w sensie członkostwa tylko formułują bardzo szeroki apel polityczny, na tyle duży, aby zmieściły się w nim duże grupy społeczne, wówczas w latach 60/70- wtedy mamy do czynienia z catch- all party,partie masowe- z partiami które sformułują bardzo szeroki apel polityczny tak, aby otrzymać duży potencjał legitymizacji i potencjał finansowania działalności. Te podmioty wysoce zmobilizowane z jasnym przywództwem będą w stanie nadać pewną logikę procesowi IE i procesowi decyzyjnemu. Następuje zawężenie pojęcia interesu w kontekście europejskim. Mamy wyraźnie sprecyzowane, zogniskowane grupy interesu, które będą decydowały o zakresie integracji europejskiej. Pewnego rodzaju antidotum, wyjściem z tej sytuacji ma być kolejna koncepcja, która pojawia się na początku lat siedemdziesiątych, czyli komunikacyjna teoria iE Karla Deutscha.
Dlaczego ona stoi w opozycji do neofunkcjonalizmu?
Deutsch nie odrzyca państwa narodowego, suwerenność jest tutaj wyraźnie wyartykułowana, to są lata 70. Nie jest możliwa integracja bez państwa. Nawrót do idealizmu, a więc oparcie się na wspólnocie wartości, poczucie tożsamości związane ze wspólnotą, po drugie zastosowanie narzędzi komunikacji społecznej, więc otwartości i dialogu. To będzie początek procesów governance’u i społecznego konstruktywizmu- po raz pierwszy mamy do czynienia ze zwróceniem uwagi na jednostkę, na postawę behawioralną wobec IE. Deutsch definiuje 2 rodzaje wspólnot- amalgamatową i pluralistyczną. Antycypuje funkcjonowanie grup interesu w kontekście IE. Tzn próbuje nie nazywać ich grupami interesu, tylko wspólnotami, aby nadać wymiar aksjologiczny wartości. Czym w sensie funkcjonalnym te wspólnoty różnią się od siebie?
Amalgamatowa- chodzi o stworzenie jednej jednostki np. rządu spajającego te wszystkie idee, a w pluralistycznej- coś, co będzie ponad rządem, czyli stworzenie czegoś, co nie będzie jedną instytucją, stworzenie czegoś wspólnego, pluralistyczna ma być atrakcyjniejsza niż amalgamatowa, bo łączyć będą wspólne wartości wniesione przez wszystkich, podstawa więzi które łączą te państwa. Otwartość, komunikację, dialog. Deutsch opowiada się za wspólnotą pluralistyczną, bo ona jest w stanie przyciągnąć inne podmioty i rozszerzyć sferę publiczną zawężaną przez duże grupy interesów- te grupy, które są wysoko zmobilizowane, a tak de facto dopuścić inne podmioty do procesu integracji, co się z jednej strony będzie wiązało z włączeniem do procesu IE innych państw, spoza wspólnot, a z drugiej strony z rozszerzeniem kategorii interesu wspólnotowego.
Liberalny intergovernmentalizm
Czym różni się od komunikacyjnej teorii?
Powrót do kategorii interesu. Integracja jest kontrolowana przez grupę najsilniejszych państw, które są w stanie własne interesy narzucać innym państwom. Główną rolę odgrywa korzyść gospodarcza jako motyw całej integracji. Nie ma mowy o poczuciu więzi. System europejski jest bipolarny- z jednej strony państwa narodowe, z drugiej strony- wspólnota.
Co jest elementem pierwotnym w bipolarnym ujęciu procesów IE? Co jest ważniejsze państwa narodowe czy UE?
Pierwotnym poziomem jest państwo narodowe, jeśli w ogóle wspólnota jest potrzebna to po to żeby rozwiązywać, antycypować interesy państw narodowych. Wspólnota nie generuje swoich interesów, swoich wartości, bo nie jest do tego powołana. Odwołanie do neofunkcjonalizmu. Jednak M. mówi o wyłanianiu się też trzeciej areny- alternatywnej pomiędzy unią a państwem narodowym, areny na której mogą się dokonywać przetargi polityczne w procesach europejskich, więc regionów.mówi o polityce regionalnej- alternatywnej polityce strukturalnej i alternatywnych uczestnikach procesu europejskiego.
Tu jest dokończenie tematu 2.
Intergovernmentalizm i opcja regionalna:
Opcja regionalna jest związana z wyłanianiem się nowego poziomu w procesach IE, a więc poziomu regionalnego i lokalnego. Czyli wszystko, co jest poniżej władzy ponadnarodowej centrum politycznym. Początek myślenia w kategoriach udziału regionu w procesach sprawowania władzy, a więc podejmowania decyzji i ich egzekwowania na poziomie europejskim, datujemy na połowę lat 70.
W latach ’73-’77- reformy administracyjne w państwach – Francja, Belgia, Holandia,
’75- powstaje Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego- do tej pory największy fundusz strukturalny, który jest instrumentem polityki regionalnej i jego głównym celem- jak na razie, bo to się będzie zmieniało – jest osiągnięcie spójności społeczno- gospodarczo- politycznej.
’85??Zgoda na włączenie Hiszpanii do wspólnot europejskich, miało to istotne znaczenie, bo Hiszpania była krajem zdecentralizowanym, posiadającym 17 autonomicznych regionów- wymuszało to na wspólnotach nowe podejście do roli regionów w zakresie sprawowania władzy
Tą kwestią udziału regionów w procesie sprawowania władzy zajął się stworzony w ’86 roku Jednolity Akt Europejski, który wszedł w życie 7. II.’87. Na podstawie JAE zdecydowano o powołaniu Zgromadzenia Regionów Europy. Jest to instytucja, która funkcjonuje do dziś, ale funkcjonuje poza wspólnotami i UE, nie jest to żadna instytucja która ma wpływ proceduralny na funkcjonowanie UE. ZRE miało przygotować plan włączenia regionów w procesy decyzyjne Wspólnoty. Ten plan został przygotowany na Konferencję Międzyrządową poprzedzającą podpisanie Traktatu z Maastricht ’92 i tam pojawiły się 3 elementy:
Wprowadzenie do prawodawstwa unijnego zasady subsydiarności
Stworzenie instytucji opiniodawczej i doradczej na poziomie wspólnotowym(czyli obok Komisji , Rady i Parlamentu), która reprezentowałaby regiony, interesy regionów
Wyposażenie tej instytucji w prawo petycji i prawo do składania skarg.
Te postulaty były dyskutowane w trakcie Konferencji Międzyrządowej i Traktat z Maastricht zawarł większą część tych ustaleń, tzn:
Wprowadzono do prawa unijnego, jako tzw. Zasadę kompetencyjną, a więc zasadę obowiązującą horyzontalnie wszystkie instytucje UE zasadę subsydiarności. Oznacza to, że kwestie dotyczące delegacji uprawnień i możliwości realizowania decyzji na poziomie jak najniższym, muszą być zawarte we wszystkich aktach normatywnych stanowionych na poziomie UE, respektowanie poziomu regionalnego i lokalnego, a więc możliwość wdrażania decyzji na poziomie regionalnym musi być uwzględniania przy ustanawianiuniu wszelkiego rodzaju dokumentów prawnych, źródeł prawa na poziomie wspólnotowym. Za przestrzeganie tej zasady, monitorowanie aktów prawnych pod względem przestrzegania zasady subsydiarności, odpowiedzialnym uczyniono nową instytucję powołaną na podstawie Traktatu z Maastricht czyli Komitet Regionów. Wyposażono KR w prawo petycji, jednak instytucja ta nie otrzymała do dzisiaj prawa składania skarg do ETSu, w kontekście łamania zasady subsydiarności. Tę kompetencję w traktacie z Lizbony. otrzymają parlamenty narodowe. Tak wygląda upodmiotowienie regionów w sensie formalno- prawnym, instytucjonalnym w procesie decyzyjnym. O kontekście polityki regionalnej, jako nowym elemencie, opcjonalnym dla systemu bipolarnego (państwo narodowe, bądź wspólnota) mówił andrew moravcsik, jest to jeden z elementów, które wniósł do teorii IE. Tam państwa miały szukać nowego rodzaju kompromisu, nowej płaszczyzny dialogu i nowego rodzaju sieciowości współpracy.
Ostatnia grupa teorii: supranacjonalizm, instytucjonalizm racjonalnego wyboru, neoinstytucjonalizm, proces governance’u, społeczny konstruktywizm.
Jest to cały zbiór działań, przyczyn, reguł, instytucji, organizacji, które w zupełnie nowym świetle będą ukazywały zarówno proces IE, jak i będą odnosiły się do teorii decyzji, które będą realizowane na poziomie europejskim.
Jak rozumieć instytucjonalizm, neoinstytucjonalizm, co nowego wnosi instytucjonalizm w kontekście rozumienia procesów IE, dlaczego pojawił się w połowie lat ’90. I na początku lat 2000/2001, o czym mówi, jakie elementy charakteryzuje, co porusza? (tak, to jest jedno pytanie w wykonaniu pana spill-overa)
Jak rozumieć różnicę między starym instytucjonalizmem, a nowym? Czym różni się w kontekście nowego i starego instytucjonalizmu pojęcie instytucji i organizacji?
W nowym instytucjonalizmie instytucje są to zespoły reguł, norm, mają cechę wpływania na podmioty, modyfikowania, na tworzenie ich tożsamości. Organizacja- jest siecią zależnych, powiązanych ze sobą instytucji- z jednej strony instytucje tworzą organizację, a z drugiej strony organizacja jest samodzielnym bytem, który też wpływa na swoje instytucje, np. kultury kierowania organizacją są różne. Organizacja jest to rozumienie tradycyjnej instytucji, np. ministerstwo, agencja jakaś zinstytucjonalizowana struktura posiadająca własny budżet, personel i sposób zarządzania itd.
Instytucja w nowym inst. Jest to wszystko to, co się wiąże z działalnością i tworzeniem danej organizacji, czyli: jaka jest kultura, w jaki sposób są podejmowane tam decyzje, w jaki sposób za pomocą formalnych, nieformalnych działań ta organizacja może wpływać na procesy decyzyjne.
Co de facto ma opisywać nowy instytucjonalizm?
Podejmowanie decyzji w takim organizmie jakim jest UE. W sensie podmiotowym pokazuje szerokie spektrum uczestników czyli zarówno aktorów tych organizacji, jak i ich sposoby oddziaływania na procesy decyzyjne – stąd neoinstytucjonalizm, czyli formalne i nieformalne reguły gry, czyli np. otwarte metody koordynacji, stanowienie reguł niewiększościowych, nowe formy podejmowania decyzji, nowe formy deliberacji, czyli wszelkiego rodzaju nowe instrumenty posługiwania się nowych organizacji w systemie europejskim, wszystko to, co będzie służyło rozwojowi sieciowego zarządzania- później rozumianego jako governance, sieciowego zarządzania i dzielenia się władzą. W sensie funkcjonalnym, ma to wzmagać procesy legitymizacji, partycypacji i większej transparentności tworzenia się tożsamości. W tym kontekście instytucje są rozumiane w dwojaki sposób- jako zmiennych współistniejących i instytucji jako zależności od ścieżki rozwojowej. Co te 2 podejścia mówią o pojmowaniu nowego instytucjonalizmu w zakresie procesów IE? Co to jest instytucja jako zmienna współistniejąca?
To, jak działa instytucja, wpływa na to jakie decyzje są podejmowane i na ostateczny kształt zapadania tych decyzji. Czyli nieformalne i formalne reguły gry, czyli np. nowe metody zarządzania, otwarta metoda koordynacji, ko mitologia, w jaki sposób będzie wpływała na proces decyzyjny i w jaki sposób będzie kształtowała strategie podmiotów uczestniczących w tym procesie. Ważnym jest, jakimi narzędziami operuje ten instytucjonalizm, który postrzega instytucje jako zmienne współmodyfikujące, mianowicie podkreśla to, że ważnymi narzędziami są kompromis, negocjacje, państwa rezygnują ze swoich preferencji, na rzecz wspólnego wyższego celu, kompromisu, wynoszą z tego korzyści, ale to nie jest zupełna realizacja ich celów narodowych. Czyli liberalizują swoje stanowiska negocjacyjne, a więc godzą się na nowe formy uczestnictwa, nowe formy przetargu intersów.
Zależność od ścieżki rozwojowej polega na tym, że instytucje mogą przeżyć swoich twórców i wywołać skutki, których twórcy nie zakładali. Ustanowienie pewnego mechanizmu czy procedury jest wypaczane. Te nowe formy odrywają się od sensu stanowienia tych instytucji w systemie europejskim, np. mechanizm z Joanniny czyli mechanizm opóźnienia wprowadzania decyzji, miał być tylko mechanizmem wprowadzonym na poziomie traktatu z Maastricht i miał być wprowadzony na okres przejściowy 4-6 lat, a okazało się, że na tyle się usamodzielnił, stał się tak praktyczną nową instytucją w rękach państw narodowych iż został nawet wpisany do traktatu z Lizbony. Tak samo Fundusz Spójności, kohezji, który został ustanowiony w ’94 roku na 6 lat tylko i wyłącznie w tej perspektywie finansowej, aby dać Hiszpanii, Grecji i Portugalii możliwość rozwoju infrastruktury drogowej i infrastruktury ochrony środowiska, tak aby one mogły zrównać się mniej więcej z poziomem byłej 12-stki. Przetrwał do dziś i z tego funduszu korzystają nowe państwa członkowskie, ale też te które wejdą w kolejnej rundzie rozszerzenia. Pewien rodzaj nowych instytucji, rozumianych bardzo szeroko- jako metoda podejmowania decyzji, sposób procedowania, element finansowy, usamodzielnia się i pełni odrębną rolę w neoinstytucjonalizmie, w związku z tym neoinstytucjonalizm będzie zakładał pewną destrukcyjną w sensie IE działalność. W związku z tym te wszystkie rodzaje nowej partycypacji, nowych podmiotów, nowych aren, będą wpływały na nowe teorie procesu decyzyjnego. I w tych teoriach procesu decyzyjnego, są 4 poziomy: poziom ponadnarodowy, narodowy, regionalny i poziom mezo czyli strukturalny czyli branżowy.np przemysłu, pewnej branżowej grupy interesu, jak ochrony środowiska, feminizmu jako ruchu społecznego i w ramach tych 4 poziomów, będą kształtowały się różnego rodzaju nowe instytucje, które będą modyfikowały proces IE. Jedną z takich opcji jest proces governance’u.
Czym jest proces governance’u, jakie kluczowe, główne cechy można przypisać temu procesowi?
JEST TO DYSTRYBUCJA WŁADZY PRZYNALEŻNEJ DOTYCHCZAS PAŃSTWOM NARODOWYM, bądź wspólnocie, następuje delegacja części uprawnień na organy czy instytucje ponadnarodowe, czyli ten poziom ponadnarodowy, także części uprawnień na poziom regionalny, czyli następuje decentralizacja.
Jaki jest cel tego procesu?
Usprawnienie podejmowania decyzji, załatwiania różnych spraw, które ze względu na swój charakter, np. ściśle lokalny lub charakter międzynarodowy, lub też ponadnarodowy, nie mogą być rozstrzygane tylko i wyłącznie w ramach rządów, lub w ramach ustaleń międzyrządowych, czyli potrzebna jest pewna instytucja ponadnarodowa, koordynująca i organizująca cały proces decyzyjny, ale też pewne uprawnienia muszą być przekazane pewnym samorządom terytorialnym czy też władzom lokalnym czy regionalnym, które mają lepszy ogląd sytuacji i mogą podejmować decyzje bardziej adekwatne do sytuacji. Proces governance’u można scharakteryzować przez czynniki „input”- „output” tego co ma się wydarzyć na wejściu i to, czym ma być na wyjściu. Na wejściu uzyskuje się działania związane z maksymalną liczbą uczestników, a więc poszerzenie sfery publicznej, sfery IE o maksymalną liczbę uczestników po to, aby zapewnić legitymizację działań na poziomie europejskim, próbować budować konsensus przy wdrażaniu i próbować budować merytokratyczny, a więc ekspercki poziom tworzenia polityk europejskich i na wyjściu ma to służyć procesowi lepszego wdrażania procesów IE, polityk europejskich i ich większej legitymizacji. To rozproszenie władzy, uczestnictwa ma skutkować właśnie tymi elementami: legitymizacji, partycypacji, otwartości. Ten proces governance’u ma się odnieść do tego wszystkiego, co zostało w 2001 roku, zdefiniowane w Białej Księdze „European Governance”-pięciu zasad governance’u, a więc
odpowiedzialności ośrodków decyzyjnych za skutki swoich decyzji,
otwartości działań,
partycypacji społecznej (typowo trójstronna strukturalna partycypacja- związki zawodowe, związki pracodawców i władza różnego szczebla- regionalnego, narodowego czy europejskiego)
i obywatelskiej (nowe podmioty, nowe grupy społeczne, nngos’y, interesariusze społeczni czyli wszyscy ci, których dotyczy dane zagadnienie, np. ruch feministyczny, ekologiczny, niepełnosprawni),
efektywności i spójności (pewna pragmatyka widzenia tego w szerszym kontekście systemu europejskiego).
Te 5 zasad governance’u ma być realizowane poprzez 3 procesy:
subsydiarności- możliwie najniżej aby zapewnić realność i możliwie eksperckie wdrażanie i rozumienie problemu
partnerstwa- zarówno w wymiarze wertykalnym- KE- państwo narodowe (rząd i parlament), region, jak i horyzontalnym- wszystko co się dzieje na poziomie regionalnym i niżej, w przypadku Polski- województwa, gminy, powiaty i inne podmioty z danego obszaru
proporcjonalności- każdy środek użyty do rozwiązania danego problemu musi być adekwatny, współmierny i konieczny do problemu który porusza
Governance jest ogólnie bardzo proceduralny i instytucjonalny.
Czym jest społeczny konstruktywizm w konfrontacji z governancem ? W jakim sensie dopełnia opcję governance’u?
Będzie wskazywał nie tylko na wymierne procedury, ale też wspólne świadomości- ktoś to wyjęczał nie wiem czy dobrze, bo Leszek przemilczał i zadał kolejne pytanie:
W sensie podmiotowym, strukturalnym kto nas interesuje w społecznym konstruktywizmie?
Jednostka! Społeczny konstruktywizm jest fundamentem behawioralnego postrzegania IE
Dlaczego dopełnieniem governance’u- bo governance ma służyć ludziom, tym podmiotom, które są najważniejsze w procesie IE, a więc tu jest położony nacisk na behawioralny, jednostkowy wymiar procesu IE. Jak ten proces będzie wpływał na jednostki? W tym kontekście mówi się o internalizacji, czyli umiędzynarodowieniu działalności przepływu jednostek. W tym kontekście internalizacji mamy do czynienia z tworzeniem się tzw. Konstytutywnych skutków norm, -
Proces: jednostka internalizacja działalności tworzenie się konstytutywnych skutków norm-jak to rozumieć, co to znaczy w sensie pragmatycznym i przez co to może być wykonywane?
Jednostki z różnych krajów artykułując swoje potrzeby, łączą je w większe agregaty tych potrzeb zbliżonych do siebie, one uwidaczniają się na poziomie ponadnarodowym i przez to wpływają na działalność UE i dzięki temu, że jest to uwidaczniane na tych wyższych poziomach, jest budowana pewna tożsamość.
W kontekście tych procesów konstytutywne skutki norm mają służyć budowaniu nowej tożsamości europejskiej. Nowego wymiaru i celu procesów IE, bo celem IE jest stworzenie pewnego europejskiego wymiaru polityki, społeczeństwa, obywatelstwa, waluty, wszystkiego, co ma oznaczać bezpośrednią korzyść dla obywateli. Konstytutywne skutki norm, oznaczają to, że obywatele w procesie internalizacji, a więc przemieszczania się, mobilności, np. posiadając takie narzędzia jak układ z Schengen, wymieniają swoje wartości, dyskutują je, widząc korzyść z procesu europejskiego, tworzy się rodzaj tożsamości europejskiej, która ma pewne prawa podmiotowe, tzn możliwość przemieszczania się bez konieczności okazywania paszportu, w takim sensie pragmatycznym, podejmowania działalności gospodarczej, podejmowania pracy, ochrony konsularnej ze strony każdego państwa na zewnątrz. Całość tego procesu podkreśla wagę norm, które obowiązują, cały ten proces to jest negocjacja, grupy mają jakieś oczekiwania ukształtowane w procesie dialogu, co do innych grup, albo co do interesów swoich albo innych podmiotów i negocjują ze sobą w ramach nowych instytucji i dochodzą do konsensusu którym jest nowa tożsamość, która może się różnie przejawiać, może być świadomością, a może mieć skutki pragmatyczne. Bardziej jest w społecznym konstruktywizmie nacisk na to, że jeśli będzie miała skutki pragmatyczne, to pojawią się też wyższe skutki wyższe, pojawienie się nadwartości, pewnego rodzaju idei, pewnego dyskursu, czyli rozumienia tego czym jest, czym ma być ponadnarodowość, czym ma być państwo narodowe, tak aby nie tworzyć zamkniętych obręczy narodowych, strukturalnych, aby zachodziły procesy otwierania i partycypacji.
Podsumowując w kontekście tych wszystkich teorii UE staje się czymś pomiędzy państwem narodowym, a strukturą ponadnarodową nie będąc do końca ani jednym ani drugim, ona przyczynia się do transformacji obu tych wymiarów, ale staje się tzw nową wartością autoteliczną, która ma stworzyć nowego rodzaju instytucje, procedury, sposoby funkcjonowania, delegowania uprawnień, wdrażania- zupełnie nowy byt z zupełnie nowymi zadaniami- tak jest postrzegana dzisiaj w sensie teoretycznym UE czy IE jako proces.