Egzamin z „Ruchów społecznych”; II piętro pokój 240.

Przedterminy : nd 11 I 2009 (12:50); nd 25 I 2009 (12:50)

Termin zasadniczy: pt-sb-nd 6-7-8 II (9:00, w piąto 12:00)

Poprawkowy: sb 14 II 2009 (9:00)

14 XII 2008 „Stare ruchy społeczne”

Prekursorskie ruchy społeczne pojawiały się od bardzo dawna. Wraz ze społeczeństwem kapitalistycznym – zwanym także społeczeństwem masowym, rozwinęły się na bardzo szeroką skalę przez XIX i XX wiek. Do lat 60 XX wieku dominowały one w sektorze ruchów społecznych w ogóle. W drugiej połowie XX wieku pojawiły się na szerszą skalę tzw. Nowe ruchy społeczne.

Dzisiaj mamy do czynienia wg Piotra Sztompki, ze starymi, nowymi i prekursorskimi ruchami społecznymi. Stare ruchy były podzielone ideologiczne, nowe nie odnoszą się do ideologii w sposób szczególnych, prekursorskie ruchy wracają do ideologii.

Ruchy społeczne pojawiają się wraz z odejściem społeczeństwa feudalnego i przejściem społeczeństw do nowych warunków bytowych. Pojawiają się dwie przeciwstawne klasy społeczne: robotnicza i burżuazyjna /pomiędzy nimi klasa średnia/. Przed tymi wydarzeniami pojawiły się na scenie społecznej tzw. Ruchy mieszczańskie.

Charakterystyka	Ruchy mieszczańskie	Ruch robotniczy	Nowe ruchy społeczne
Potrzeby	Polityczne	Ekonomiczne i polityczne	Zachowanie życia, zdrowia, potrzeba uznania, znaczenia, przynależności
Interesy	Narody indywidualne	Klasowe	Ogólnoludzkie, grupowe (związane z preferencją dla określonych stylów życia)
Cele	Wolność polityczna, demokratyczne państwo prawne	Postęp materialny i społeczny, Społeczeństwo bezklasowe	Zapobieganie realizacji pewnych projektów tzw. Dobre i godne Zycie
Konflikty	Prawne i polityczne, dyskryminacja, wolność	Społeczna i polityczna dyskryminacja, wyzysk ekonomiczny	Następstwa postępu industrialnego, styl życia i tożsamość
Nośnik społeczny	Burżuazja, mieszczaństwo inteligencja	Klasa robotnicza, część inteligencji	„dotknięci” i „wyczuleni”
Wieź wewnętrzna	Tożsamość narodowa i obywatelska	Świadomość klasowa	Zmienna tożsamość grupowa
Organizacja	Mieszczańska opinia publiczna, partie polityczne	Związki zawodowe, partie polityczne	Inicjatywy, organizacje niehierarchiczne
Formy działania	Zebrania, publikacje	Strajki, demonstracje /dążenie do przekształcania ruchów społecznych ad hoc w ścisłą organizację/	Demonstracje, akcje kulturalne, nieposłuszeństwo obywatelskie

Źródło. G. Ulicka, Nowe ruchy społeczne: niepokoje i nadzieje współczesnych społeczeństw, Warszawa 1993, s. 21;

Anglia 1824 rok, pierwsze ruchy społeczne, postulaty ze sfery ekonomicznej (pensja, praca, niewyzyskiwanie). Ruch niszczycieli maszyn, zmienił formę działalności.

Rozwój ruchów na terenie Niemiec. Ferdynard Lasal /grób na wrocławskim cmentarzu żydowskim/ połączenie postulatów ekonomicznych z postulatami politycznymi i żądaniem zmian systemowych.

W latach 70 XIX wieku na terenie śląska (Polska) pojawiają się pierwsze ruchy robotnicze.

Stare ruchy społeczne badali głównie: Claus Offe /cytowany w „socjologii lektury” P. Sztompki/ i Alan Tonraine

Paradygmaty wg Clausa Offe
Aktorzy
Kwestie
Wartości
Sposób działania

Nowe ruchy społeczne nie mogą być utożsamiane ze starymi ruchami społecznymi. O ile te stare miały na celu zmianę porządku społecznego i mogły zaburzać funkcjonowanie państwa i instytucji, o tyle nowe ruchy społeczne nastawiają się gównie na zmianę wewnętrzną człowieka, a poprzez to zmianę stanu rzeczy w określonej sferze.

Chleb, praca, wolność, demokracja – to poziom podstawowy dla zaistnienia nowych ruchów społecznych, mogą one zatem zaistnieć tylko w społeczeństwie demokratycznym.

Uczestnicy nowych ruchów społecznych:

1. Nowa klasa średnia (szczególnie sektor usług i sektor publiczny)

2. Stara klasa średnia (jej część)

3. Osoby z poza rynku pracy lub z jego peryferii(młodzież, emeryci, studenci, bezrobotni, pomoce domowe)

Szczególną role zatem odgrywa w ruchach społecznych klasa średnia.

Nowe ruchy społeczne jako efekt procesów modernizacyjnych takich jak:

1. Rozwój nowoczesnych technologii, wzrost znaczenia informacji i nowych form komunikowania.

2. Wyodrębnienie się i uzyskanie samodzielności przez poszczególne subsystemy (polityczny – ekonomiczny)

3. Uzyskanie w skali masowej odpowiedniego poziomu zaspokojenia podstawowych potrzeb, w tym głownie materialnych

4. Upowszechnienie wykształcenia i, co się z tym łączy kształtowanie w procesie socjalizacji postaw promujących samodzielna refleksję: krytycyzm, poczucie odpowiedzialności, a także przywiązanie do wartości demokratycznych.

Funkcje nowych ruchów społecznych /szczegółowy opis na ksero - chyba/

1. Krytyczno edukacyjna

2. Korekcyjna wobec systemu społeczno politycznego