Katarzyna Kowalska

Pedagogika rodziny. Czym jest wychowanie w rodzinie?

W ujęciu Bogusława Śliwerskiego rodzina to podstawowa i historyczno – socjologicznie najstarsza instytucja życia społecznego. Rodzina jest również prymarną instytucją wychowawczą. O jej roli jako naturalnego środowiska wychowawczego świadczy fakt, iż to ona stanowi pierwsze źródło przekazu symbolicznego. W niej dziecko uczy się wyrażania uczuć i myśli, a także odpowiednich reakcji i zachowań. W niej spotyka się też z wartościowaniem. Te bardzo proste informacje tworzą zrąb wiedzy dziecka o cenionym w najbliższym mu otoczeniu i kręgu kulturowym systemie wartości. W rodzinie dziecko uczy się po raz pierwszy norm postępowania i jest wdrażane do funkcjonowania w czekających je rolach społecznych.

Rodzina jest naturalnym środowiskiem wychowawczym człowieka i spełnia określone funkcje w celu odpowiedniego wychowania dziecka i przygotowania do życia w społeczeństwie. Rodzina zapewnienie dziecku warunki niezbędne do prawidłowego rozwoju. Uczy wyrażania własnych uczuć, umiejętności rozumienia innych, umiejętności współdziałania. Przyczynia się do wzbogacania wiedzy dziecka, zapewnienia mu warunków do nauki, rozwijanie zainteresowań. Wprowadza w świat wartości i norm życia społecznego, a nade wszystko przygotowuje do samodzielnego życia w rodzinie i w społeczeństwie.

Wychowanie w rodzinie polega też na zaspokajaniu materialnych potrzeb dziecka oraz sankcjonowaniu zachowań i działań uznanych za niewłaściwe poza nią, nadzorowaniu postępowania dziecka przez dorosłych w celu zapobiegania odstępstwom od norm i wzorów przyjętych w rodzinie za obowiązujące. Tworzy się tutaj zatem pewien system kontroli. Wychowanie opiera się także na wprowadzeniu dziecka w świat kultury danego społeczeństwa, przygotowaniu go do samodzielnego pełnienia ról społecznych. Rodzice zapoznają też młodego człowieka z dziejami kultury danego społeczeństwa, przekazuje dziedzictwo kulturowe. Oczywiście rodzina zaspokaja też potrzebę życia towarzyskiego dziecka oraz potrzebę wyrażania samego siebie, swojej osobowości.

Rodzina jest zatem swoistym środowiskiem wychowawczym, a wychowanie w rodzinie w ujęciu Śliwerskiego polega przede wszystkim na zaspokajaniu wszystkich potrzeb dziecka niezbędnych do jego prawidłowego funkcjonowania w rodzinie i w społeczeństwie.

Na podstawie:

Bogusław Śliwerski „Współczesne teorie i nurty wychowania”