Wyk 2- 21.10.2010
Hedonizm, Hedom- nastawienie na przyjemności cielesne, życiowe
Agnostycyzm- wolność Od wszystkiego, wybieranie tylko tego co
odpowiada ( człowiekowi )
Etyka- humanizm; dobro nastawione na człowieka- zależy od
wyznawanych wartości oraz systemu wartości człowieka; zespół
zasad postępowania w naszym życiu.
SOKRATES
- z pośród wszystkich zalet człowieka wyliczył zalety etyczne – cnoty
Sofiści przed Sokratesem- uczyli retoryki, czyli sztuki wymowy; a w tych
czasach pojawia się aspekt nie etyczny, uczyli kłamać, ukrywać prawdę
, „mydlić oczy”
Uczyli doskonałości ( pierwszy aspekt w stronę etyki ) – doskonale będzie
umiał wpływać na ludzi. Wychowywali na kłamców, manipulowali
uczuciami ludzi. Pierwsza socjotechnika.
Sofos- mędrzec
Sofista- osoba, która używa zwykłych słów i argumentacji, przekonuje
do obrania swojej strony, doskonałość przekonywania
Sokrates zginął bo:
- nie zgadzał się z cynikami z pojęciem etyki
- sprzeciwił się wszystkim sofistom
- postawił w centrum uwagi prawdę ( sprawiedliwość, odwaga bronienia prawdy,
ten kto jest mężny ten broni prawdy)
Mówił, że:
- cnota jest sprawą najważniejszą, nawet wiedza ustępuje miejsca cnocie
- cnota jest dobrem bezwzględnym
- sprawiedliwość jest postawą
Cynicy uważali, że tylko konkrety się liczą, dobra fizyczne.
- prawa cnoty są niepisane ale są ważniejsze niż pisane- bo wywodzą się
z natury człowieka a nie z ustaleń
- cnota – sprawiedliwość, odwaga, panowanie nad sobą, doskonałość
- człowiek powinien zabiegać o dobro najwyższe
- cnota wiąże się z pożytkiem i ze szczęściem. Pożytek wiąże się z dobrem.
Ludzie czynili źle, bo nie wiedzą co jest dobre.
- cnota jest wiedzą, zło pochodzi Od nieświadomości
Gdybyś wiedział co jest dobre to nie czynił byś zła.
WIEDZA= CNOTA
Wiedza etyczna a nie przyrodnicza.
INTELEKTUALIZM ETYCZNY- dobro i cnota
Wg, Sokratesa:
Jeśli ktoś jest człowiekiem cnoty nie może popełnić zła, jeśli ktoś łamie
zasadę cnoty to znaczy, że jej nie ma.
- wprowadził Boga abstrakcyjnego ( duchowego) za to został skazany
- należy poszukiwać wiedzę, a kto może powinien przekazywać ją innym.
Ćw 2- 28.10.2011
EPIFANIA- objawienie
Zabić nie znaczy ostatecznie unicestwić człowieka, ale skreślić, odrzucić.
Zabicie- poniżenie, pogarda, parszenie
Twam- apelacja, postaraj się mnie zrozumieć, poznać
Można zabić, ale nie unicestwić
Epifania twarzy jest etyka- szanse poznania i poznania swojej wiedzy o świecie
Nie zabijaj mnie- zobacz co dzieje się z moją twarzą, porozmawiaj i poznaj.
Wyk 3- 4.11.2011
Jedna chwila szczęścia może być niekiedy nagrodą za lata goryczy.
Mikołaj Gogol
Efez- świątynia bogini Efeskiej
469- Sokrates urodzony i skazany w Atenach
ARETE- cnota, umiejętność, pozytywne zachowanie
Sokrates- rozmowa:
- elenktyczna- metoda zbijania, odbić Od człowieka złe, fałszywe teorie, poglądy
-majeutyczna- pomagać, aby człowiek sam się nauczył, asystować człowiekowi
aby sam doszedł do prawdy
Retoryka przerodziła się w sofistykę
Sokrates skazany bo:
- demoralizował młodzież
- oskarżony o ateizm bo rozmawiał z jednym Bogiem- nie greckim.
Od tego momentu Platon odnalazł demokrację- jego uczeń
Po dwóch latach Od skazania przyznaje się rację Sokratesowi, buduje się mu pomnik.
Demokracja pozbawiona etyki- staje się formą tyrani
Powoływali się na Sokratesa:
- Cynicy- cnota to obojętność dla pozornych dóbr i niezależność wobec losu-
tylko cnota, reszta jest obojętna
Pochodzili z rodzin żyjących z dnia na dzień, więc łatwo było im żyć chwilą.
Nie potrzebowali dóbr materialnych, wyśmiewali się z tego. potępiali etykę
. Podkreślali, że wszyscy ludzie są równi bez względu na pochodzenie-
kosmopolici. Wyodrębniani ze społeczeństwa.
- cywenajacy- przedstawiciel najbardziej hedonistyczny
Synowie bogaczy. Hedonizm- brak szacunku dla innego światopoglądu.
Praktyczne ważniejsze niż teoretyczne. Tylko co przynoszą im zmysły jest dobre.
Odrzucali wiedzę. Twierdzili, że tylko doznania są dobre.
= przyjemność jest stanem chwilowym, jest natury cielesnej, i to ona jest natura życia.
Przyjemność jest stanem pozytywnym
EPIKUR- przyjemność zaczyna się Od postaw cierpienia
Przyjemności różnią się tylko intensywnością a nie jakością.
Sokrates:
Etyka intelektu. Intelektualizm etyczny.
Cynicy:
Etyka obojętności na wszelkie dobra materialne
Cyrenajcy:
Etyka- hedonizm, przyjemność
PLATON:
Świat- idealny, istniejący wiecznie, trwa wiecznie i się nie zmienia
Naturalny- nie jest światem prawdziwym, ale zmiennym, odbicie świata idealnego.
Realny- dobro, wieloznaczne istnieje w wielkich aspektach i postanowieniach.
Świat idealny- dobro, piękno, prawda jasna i zrozumiała, czyste, wieczne
Platon- kontemplacja medytuj świat idealny, nie dojdziesz do niego tylko zmysłami.
Patrzenie umysłem, nie oczami, prawdziwe Zycie- mędrca
Kolosagatos- dobro i piękno. Wszystko co prawdziwe i dobre jest piękne.
Platon-dusza’
- dusza najniższa- zmysłowa fizjologiczna
- impulsywne- emocje, uczucia
- rozumna- tylko człowiek
Cnoty:
- mądrość, męstwo, panowanie nad sobą, sprawiedliwość
Nie tylko byt, ale dobro jest realne.
Dobra materialne są pierwszym stopniem w stronę dóbr idealnych
Miłość platoniczna- zachwyt zmysłowy, który przechodzi w duchowy
i taki zostaje
Wieczne powiadanie dobra.
Wykład 5 (02.12.2010)
Sceptyzm (filozofia)- wątpienie we wszystko, nie wymaga zaangażowania skoro jest więcej odpowiedzi na jeden temat to wątpię.
-Pirron, Tymon z Flintu, Corneades
-Skoro nic nie wiemy na jeden temat to nie wydajemy osądów. Nie poznaje świata, bo i tak nie da się go poznać.
-Każde twierdzenie nie znaczy więcej niż przeczenie – IZOSTENIA (różnorodność sądów)
-Odsunięcie, spokój bo to daje szczęście
-Dystansujemy się od każdej metody życia
Powrót do mitologii, PŚ, Tory – powrót do religii
Filon i Plotyn – objawienie w Bogu
Synkretyzm – korzystanie z rozumu i religii
Filon – judaizm+fil grecka
Plotyn – Egipt, judaizm+fil
Wg Plotyna człowiek ma 2 drogi:
Wzwyż-wolność od niedoskonałości (dusza tęskni za niedoskonałościami, łączy się z regionami niedoskonałymi tylko po to aby wrócić
Niż- cielesność, zmysłowość
W górę przez poznanie, sztukę, cnotę (wysiłek moralny) do pełni osoby trzeba się wspinać, im bliżej pełni tym bliżej Boga, ćwiczenie ducha a oczyszczenie mozolne
Etyka Plotyna – staranie się o oczyszczenie moralne
Groza – poznanie – istotny warunek osiągnięcia wtajemniczenia
Świat: ciemność (zło) i światłość (dobro)
W świecie przeważa zło, dobra nie urzeczywistnimy
Gnostycy- wyzwalanie się ze złego świata
Hylikowie- żyją wg zmysłów
Psychikowie(?)- mają duszę
Pneumatycy – duch (poznanie) – etyka poznania doskonałości, zastąpienie wiary przez wiedzę
Chrześcijaństwo
Monoteizm- 1Bóg, stworzył świat z niczego, nie było idei, materii
Nauka o duszy- nie dzieli się (nie dualizm?)- jedność
Osoba- cielesność, uczucia, świadomość, ciało jest śmiertelne, osoba nie!
Dusza- powstaje w momencie poczęcia człowieka, dusza nie jest Boska ale jest na podobieństwo Boga, nie ma mowy o używanej duszy – dusza jest tylko jedna, jedyna
Dekalog – źródło etyki chrześcijańskiej
Człowiek największa wartość. Karta praw człowieka – na wzór dekalogu
Od początku do naturalnej śmierci (nienaruszalna ochrona)
- przykazanie miłości
-Chrystus
Augustyn z Hippony IV – V w
Dążenie do Boga leży w naturze człowieka, dobro i szczęście człowiek sam nie zdobędzie, może to osiągnąć dzięki Trosce Bożej.
Zło-odsunięcie od Boga i pycha (mogę w życiu dać radę sam, bez Boga)
dusza wyżej niż ciało – myślenie, wolność, pamięć – nie ma funkcji biologicznych, doskonalsza od ciała bo jest podobna do Boga, jest niezniszczalna, bardziej trzeba dbać o duszę niż ciało
Najważniejsze są siły ponad rozumowe – intuicja, zmysł wiary, przeczucie, mistyka
Bóg:
Woluntaryzm, iluminizm (?) – oświecenie, pomnaża poznanie, oświecenie … łaski
Im bliżej Boga tym bliżej łaski, zło to brak dobra, brakujące dobro.
Ćw 4 (09.12)
Arystoteles – cnota jako „złoty środek”
Arystoteles, Etyka Nikomachejska
-umiarem nie jest męstwo
-ten kto przesadza w odwadze jest zuchwały
-ten kto jest bojaźliwy i niedostatecznie odważny – jest tchórzem
Przyjemność i przykrość:
Przykrość – środkiem jest umiarkowanie, nadmiarem – nieumiarkowanie i rozwiązłość
Niewrażliwi – umiarkowani w przyjemnościach
Dobra materialne:
Umiar-szczodrość
Nadmiar, niedostatek- rozrzutność i chciwość
Rozrzutnik- zbyt wiele daje a za mało bierze
Chciwiec- zbyt wiele bierze za mało daje
Człowiek o wielkim geście – dwie sumy
Szczodry – człowiek o małym geście
Cześć i niesława – poczucie własnej wartości – duma (nadmiar – zarozumiałość; niedostatek – przesadna skromność)
Nadmiernie ambitny- ten kto w dążeniach do zaszczytu przekracza miarę
Bez ambicji – ten kto w dążeniach jest poniżej normy
Gniew- nadmiar, niedostatek, umiar
We wszystkim chwalebny jest umiar
Prawdomówny – zachowujący umiar
„Ludzie stojący na końcach, odsuwają tego, kto stoi w środku, zawsze na kraniec przeciwny i nazywają – czł możnego: tchórza zuchwalcem, zuchwalca natomiast tchórzem”
Postępować nie wg zasad, ale znając zasady.
Pojęcie cnoty pojawiło się w refleksji antropologiczno-etycznej Sokratesa. Cnota była dla niego dobrem bezwzględnym i wiązała się ściśle z pożytkiem i szczęściem czł. Utożsamiał ją z wiedzą – poznanie dobra wystarczy do tego by czynić dobro (intelektualizm etyczny) wg Platona cnota to harmonia duszy , to wytrwałe dążenie do celu idealnego poprzez kontemplację idei Dobra – najwyższej idei w świecie Platona. Cnotą rozumu jest mądrość, duszy impulsywnej- męstwo, a pożądliwej- umiarkowanie
Badania etyczne Arystotelesa są zawarte w czterech jego pismach: Etyka Nikomachejska, EtykaWielka, Etyka Eudemejska (?), O cnotach i wadach. W odniesieniu do niektórych z nich trwają dyskusje dotyczące problemu autorstwa Arystotelesa. Etyka Nikomachejska, która wyszła niewątpliwie spod jego pióra, jest pierwszym wielkim traktatem etycznym
Etyka Arystotelesa jest często nazywana etyką „złotego środka” czyli etyką działania wg zasad, odrzucania skrajności. Czł powinien rozumnie ustosunkować się od namiętności targających jego duszę , okiełznać pożądanie. Jednak ideałem nie jest ich całkowite wygaszenie (jak później choćby w stoicyzmie) lecz właściwie człowiekowi używanie (cnota)
Słusznie tedy mówi się, że czł staje się sprawiedliwy dzięki sprawiedliwemu postępowaniu, a umiarkowany dzięki postępowaniu umiarkowanemu, natomiast nikt z tych co postępują w ten sposób, nie ma żadnych nawet widoków osiągnięcia dzielności etycznej.
Do znalezienie optimum (złotego środka) używamy mózgu.
Każdy czł ma inny system wartości, powinien wartościować to do siebie a nie szkodzić innym.