NDT Bobath

Metoda NDT-Bobath została zapoczątkowana w latach czterdziestych XX wieku w Londynie przez fizjoterapeutkę Bertę Bobath i jej męża Karela - neurologa. Metodę rozwijano i modyfikowano równocześnie ze zdobywanymi doświadczeniami praktycznymi i osiągnięciami wiedzy medycznej, głównie z zakresu neurofizjologii oraz obserwacji przebiegu prawidłowego i nieprawidłowego rozwoju ruchowego dzieci.

W oparciu o początkowe założenia metody B. i K. Bobathów, szwajcarska lekarka, specjalistka w pediatrii Elsbeth Koeng i współpracująca z nią fizjoterapeutka Mary Quinton z Ośrodka Bobathów w Londynie, rozwinęły tę metodę w leczenie neurorozwojowe (Neurodevelopmental Treatment - NDT), szczególnie przydatne w rehabilitacji wcześniaków, niemowląt i dzieci najmłodszych.

Metoda NDT-Bobath jest stosowana na całym świecie. Przyjęte w niej założenia i sposoby postępowania nie wywołują kontrowersji i są powszechnie akceptowane.

Usprawnianie według Metody NDT-Bobath ma pomóc dziecku we wszechstronnym rozwoju tak, aby mogło uzyskać niezależność w życiu i wykorzystać swe możliwości na tyle, na ile pozwala istniejące uszkodzenie Ośrodkowego Układu Nerwowego (OUN). Uzasadnieniem dla opracowanego postępowania Metodą NDT-Bobath było stwierdzenie, że rozwój dziecka z dysfunkcją OUN, w tym z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym (MPDz), przebiega inaczej niż rozwój prawidłowy. Doświadczenia czuciowo-ruchowe takiego dziecka są odmienne, co wywołuje nieprawidłowe odczuwanie własnego ciała oraz nieprawidłowe ruchy. Reakcje prostowania i równowagi często nie rozwijają się . Zaburzenia w napięciu mięśni i niewłaściwe jego rozłożenie powodują powstawanie odmiennych wzorców ruchowych, typowych dla poszczególnych zaburzeń. Pierwsze nieprawidłowe objawy dotyczą zwykle kontroli głowy i tułowia. Następnie rozwijają się nieprawidłowe ruchy w dystalnych częściach ciała. Dominują wzorce zgięciowe i wyprostne, a rozwój ruchów rotacyjnycch jest znacznie upośledzony.

Główne zasady usprawniania według koncepcji NDT-Bobath:

• wpływanie na napięcie mięśni poprzez obniżanie napięcia wzmożonego i podwyższanie obniżonego, co jest możliwe dzięki zastosowaniu odpowiednich technik postępowania już od pierwszych miesięcy życia,

• integracja nieprawidłowych odruchów

• wyzwalanie ruchów w formie najbardziej jak to jest tylko możliwe zbliżonej do prawidłowych, co zostaje osiągnięte poprzez wspomaganie i prowadzenie ruchu z punktów kluczowych, czyli punktów kontroli ruchu, którymi są: głowa, obręcz barkowa , obręcz miedniczna i inne części ciała,

• wykorzystywanie i utrwalanie zdobytych umiejętności ruchowych w codziennych czynnościach.

Terapeuta ćwiczy całe ciało dziecka, a nie porusza wybranymi kończynami. Dzięki temu dostarcza odpowiednich doznań czuciowych i ruchowych, a dziecko jest dynamicznie aktywizowane. Pomoc przy wykonywaniu ruchu powinna być taka, aby zapewniała maksymalny i aktywny udział dziecka, a jednocześnie nie wywoływała nieprawidłowych odpowiedzi wynikających ze zbyt dużego wysiłku czy stresu. Każdy ruch jest odpowiednio przygotowywany i połączony z przemieszczaniem ciężaru ciała i środka ciężkości. Rodzaj, tempo i rytm ćwiczeń dobiera się indywidualnie.

Podczas ćwiczeń dziecko nie powinno płakać, gdyż płacz zmniejsza skuteczność działań terapeutycznych oraz powinno mieć zapewnione pełne poczucie bezpieczeństwa, co warunkuje osiągnięcie współpracy i akceptacji z prowadzącym ćwiczenia.

Mimo, że zajęcia prowadzi się najczęściej indywidualnie, ich celem jest zawsze przygotowanie dziecka do uczestniczenia w normalnym życiu rodzinnym i społecznym. To indywidualne podejście daje możliwość uwzględnienia potrzeb psychologicznych dziecka, stopnia jego sprawności, występujących zaburzeń, warunków rodzinnych i środowiskowych.

Usprawnianie według koncepcji NDT-Bobath jest szczególnie przydatne w leczeniu niemowląt i dzieci, ponieważ może być łatwo włączone w ich biologiczny rytm dnia. Prawidłowo wykonywane zabiegi pielęgnacyjne, karmienie, noszenie dziecka, czy zabawa z nim są odpowiednimi momentami do utrwalania ruchów ćwiczonych przez fizjoterapeutę. Odpowiednio przeszkoleni rodzice i opiekunowie, którzy zrozumieją problemy i trudności występujące u ich dziecka kontynuują ćwiczenia w warunkach domowych.

Na podst. tekstu - dr n. med. Maria Borkowska
NDT-Bobath Senior Instruktor

metoda Vojty | metoda NDT (Bobath) | dogoterapia | delfinoterapia | hipoterapia   Metoda NDT (Bobath) Maks jest również rehabilitowany metodą NDT. Jak często jest to możliwe bierze udział w 2-godzinnych zajęciach w Fundacji Dar Serca i O�rodku OLINEK w Warszawie. Ćwiczenia metodą NDT Maks traktuje, jak doskonałą zabawę. Bywa nawet, że ćwicząc jednocześnie "przegada" z terapeutą całą godzinę zajęć. www.olinek.com.pl - www.fundacjadarserca.home.pl KILKA SŁÓW O METODZIE NDT (BOBATH) Karel i Berta Bobath, Czesi zamieszkujący w Londynie, opracowali w latach czterdziestych XX wieku metodę o charakterze neurorozwojowym, nazwaną od ich nazwiska Metodą NDT-Bobath. Bazą do pracy i stosowania metody Bobath jest doskonała znajomość rozwoju neurofizjologicznego człowieka, jego anatomii i patologicznych wad rozwojowych. W trakcie terapii stosuje się różne techniki mające za zadanie hamowanie patologicznych wzorców ruchowych (np. pozycji odgięciowej występującej u Maksa) i stymulowanie reakcji o charakterze fizjologicznym przy unormowanym napięciu mięśniowym, tzn. zbliżonym do prawidłowego. Nauczanie sensomotoryczne oznacza, że dziecko poznając swoje ciało, uczy się nim posługiwać w sposób celowy i świadomy. Wykonując poszczególne ćwiczenia, dziecko uczy się świadomego działania mającego przynieść założony skutek (np. włożenie paluszka do buzi). Dzieci wykonując ćwiczenia starają się zapamiętać prawidłowe wzorce wskazywane przez rehabilitanta i poprzez wielokrotne powtórzenia tych samych ruchów, uczą się ich. Także w tej metodzie główną pracę wykonują RODZICE, którzy powinni wykonywać ćwiczenia w każdym możliwym momencie, w każdej wolnej chwili, nawet podczas zabawy z dzieckiem. Metoda NDT zajmuje się rehabilitacją noworodków i niemowląt w zakresie asymetrii ułożeniowej, asymetrii czaszki, problemami rozwojowymi wcześniaków, zaburzeniami napięcia mięśni (wzmożonym lub obniżonym), zaburzeniami rozwoju ruchowego, diagnostyką i terapią problemów neurologicznych, dziećmi, które powtarzają ten sam wzorzec ruchowy, wadami rozwojowymi, przepuklinami oponowo-rdzeniowymi, zaburzeniami karmienia, ssania, połykania, zaburzeniami w karmieniu piersią, trudnościami z karmieniem dzieci z problemami neurologicznymi, nauką karmienia, żucia, połykania, nauką zabaw z niemowlętami z uwzględnieniem etapów prawidłowego rozwoju.   Główne zasady rehabilitacji według koncepcji NDT obejmują: - wpływanie na napięcie mięśni poprzez obniżanie napięcia wzmożonego i podwyższanie obniżonego, co jest możliwe dzięki zastosowaniu odpowiednich technik postępowania już od pierwszych miesięcy życia dziecka, - hamowanie nieprawidłowych odruchów występujących u dzieci z zaburzeniami neurologicznymi, - wyzwalanie ruchów w formie najbardziej, jak to jest tylko możliwe, zbliżonej do prawidłowych, co zostaje osiągnięte poprzez wspomaganie i prowadzenie ruchu z punktów kluczowych, czyli punktów kontroli ruchu, którymi są: głowa, obręcz barkowa, obręcz miedniczna i inne części ciała, oraz - wykorzystywanie i utrwalanie zdobytych umiejętności ruchowych w codziennych czynnościach. Najbardziej charakterystyczne dla tej metody jest stosowanie dużej liczby i specyficznej formy ruchów prowadzących do prawidłowego rozwoju. Usprawnianie ma na celu rozwijanie odruchów fizjologicznych na danym etapie, a hamowanie odruchów patologicznych. Hamowanie patologicznych odruchów i prawidłowy rozkład napięcia mięśniowego osiąga się przez odpowiednie ułożenie dziecka w przestrzeni i odpowiednie ułożenie punktów kluczowych, czyli głowy, szyi, obręczy barkowej i biodrowej. Wpływa to na wykształcenie się prawidłowych odruchów postawy i uczy dziecko samodzielnego ich osiągania, kontrolowania i wykorzystywania. Metoda NDT zawiera także dodatkowe techniki służące regulacji wahającego się napięcia mięśniowego: - nacisk i ciąg, obciążenie i opór, - zatrzymywanie ruchu w wybranej jego fazie oraz utrzymanie osiągniętej pozycji. Pozwala to osiągnąć umiejętność dostosowania pracy mięśni przy zmianach postawy i kontroli przebiegu ruchu, - poklepywanie określonej części ciała (np. stawów), co może działać stymulująco, - rozluźnienie przez głaskanie, potrząsanie kończynami dziecka oraz wahadłowe ruchy tułowia i kończyn. Prawidłowa i świadoma pielęgnacja hamuje nieprawidłową aktywność ruchową dziecka i wyzwala u niego ruchy prawidłowe lub zbliżone do prawidłowych wzorców zapisanych w mózgu zdrowego człowieka. Metoda rehabilitacji, która została opracowana przez Karla i Bertę Bobath, stosowana jest zarówno u pacjentów dorosłych, jak i dzieci. Z powodzeniem jest stosowana od lat sześćdziesiątych XX wieku w wielu ośrodkach funkcjonujących w świecie. Terapia metodą NDT to także cały system opieki roztoczony nad dzieckiem prezentującym patologię psychoruchową. Oznacza to, że zwraca się uwagę nie tylko na terapię i zajęcia umożliwiające np. chodzenie czy siadanie dziecka, ale także - a może przede wszystkim - uczy się rodziców pielęgnacji, odmiennej od stosowanej intuicyjnie przez rodziców, z zakresu m.in. sposobu noszenia, kąpania, karmienia. Sposoby pielęgnacji dzieci z wadami neurologicznymi znacznie różnią się od pielęgnacji zdrowych niemowląt. Należy stale pamiętać o tym, że prawidłowa pozycja dziecka podczas jego podnoszenia, przewijania, ubierania i innych "zwykłych" czynności dnia codziennego stają się niezwykłe, poprzez ich lecznicze działanie. Na turnusach rehabilitacyjnych, w których dotychczas braliśmy udział, nauczyliśmy się prawidłowego podnoszenia i obracania Maksa, noszenia go na rękach i układania w łóżeczku, a także innych użytecznych ćwiczeń np. na wielkiej piłce.