ŚWINIA

1. a) samice świni dojrzałość płciową osiągają w wieku ok. 5 miesięcy, a zdolność do rozrodu zależnie od rasy. b) knur jest zdolny do rozrodu w wieku 2-3 miesięcy.

c) ciąża u świni trwa 3 miesiące 3 tygodnie i 3 dni- ok. 114 dni.

d) jest to zwierzę wielopłodowa i w miocie rodzi się 8-16 prosiąt.

e) macica świni jest dwudzielna, a jej rogi są oddzielone przegrodą.

f) przed porodem długość rogu może dochodzić do ok. 1 m.

2. Łożysko świni jest: a) rzekome.

b) nieinwazyjne.

c) trofoblast kosmówki przylega ściśle do nabłonka endometrium macicy.

d) poród jest bezkrwawy, ponieważ kosmówka nie uszkadza endometrium.

e) nabłonkowo-kosmówkowe.

f) ze względu na 6.warstwową błonę międzykrwiową jest rozproszone, gdyż kosmki kosmówki rozmieszczone są na całej powierzchni jaja płodowego oprócz końców obsychających.

3. Część płodowa: zarodki w postaci blastocyst docierają do macicy i tam uwalniane są z osłonki przejrzystej oraz przyjmują wydłużony kształt. Najpierw wytwarza się łożysko żółtkowo-kosmówkowe. Na biegunie wegetatywnym (niezarobkowym) ostateczny pęcherzyk żółtkowy łączy się z kosmówką. Trofoblast kosmówki pobiera substancje odżywcze z mleczka macicznego, które z krwią krążenia żółtkowego są transportowane do zarodka. Następnie pęcherzyk żółtkowy ulega atrofii = zanikowi i rozwija się omocznia oraz zamyka się cewka jelitowa. Czasem pęcherzyk żółtkowy jako narząd szczątkowy może pozostawać do końca ciąży. Powiększająca się omocznia wrasta coraz bardziej do pozazarodkowej jamy ciała i rozrasta się w postaci 2 worków. W omoczni powstają naczynia krwionośne i z nimi łączą się 2 tętnice pępkowe odchodzące od tylnego odcinka aorty grzbietowej zarodka. Rozpoczyna się krążenie omoczniowe- służy ono do wymiany między krwioobiegiem matki i płodu. Żyła pępkowa transportuje krew bogatą w substancje odżywcze i tlen do zarodka. Omocznia świni wypełnia się stopniowo płynem omoczniowym, a jego największa objętość pojawia się w ok. ½ ciąży. Płyn omoczniowy gromadzi produkty przemiany materii produkowane przez pranercze, a później przez nerkę ostateczną zarodka. Omocznia styka się, a następnie zrasta z kosmówką prawie na całej powierzchni za wyjątkiem strony grzbietowej, gdzie kosmówka zrasta się z owodnią i za wyjątkiem końców obsychających, które nie są unaczynione. Tworzy się kosmówka omoczniowa (chorioallantois), wchodząca w skład łożyska ostatecznego omoczniowo-kosmówkowego. Naczynia z omoczni wrastają do kosmówki omoczniowej i rozpadają się na sieć naczyń włosowatych krwionośnych. Kosmówka jako najbardziej zewnętrzna błona płodowa przylega do endometrium macicy i z czasem pojawiają się na niej kosmki. Końce jaja płodowego początkowo także mają niewielkie kosmki. W ok. 1/3 okresu ciąży końce te oddzielone zostają przez pierścienie zagęszczonej tkanki łącznej od pozostałej części jaja płodowego. Końce obsychają z powodu braku dopływu krwi, a ich kosmówka omoczniowa przekształca się w cienką błonę pergaminową.

4. Część matczyna: a) endometrium w czasie cyklu rujowego ulega obrzmieniu i wytwarza liczne fałdy i zróżnicowane jest na 2 warstwy: *powierzchowna, składająca się z nabłonka jednowarstwowego cylindrycznego i leżąca pod nim tkanki łącznej z licznymi, rozgałęziającymi się naczyniami krwionośnymi i gruczołami macicznymi, otwierającymi się do jamy macicy;

*podstawowa/głęboka/zwana gąbczastą, która zawiera liczne, gęsto ułożone gruczoły maciczne, wytwarzające obfitą wydzielinę doprowadzaną do jamy macicy.

b) do tak przygotowanej macicy docierają blastocysty. U świni implantacja jest środkowa, powierzchowna i mezometrialna. Wolne blastocysty ok. 6-7.dnia po zapłodnieniu rozmieszczane są przez skurcze myometrium równomiernie w obu rogach macicy. Następnie blastocysty rozdzielane są od siebie przez zwężenie światła macicy, spowodowane skurczem myometrium. Każda blastocysta znajduje się w oddzielnej komorze płodowym. Jajo płodowe przyjmuje kształt owalny i wypełnia światło komory płodowej oraz ściśle przylega do endometrium macicy.

c) wraz z postępem ciąży kosmki kosmówki i pofałdowania endometrium powiększają się. Na kosmkach pojawiają się mikroskopowe, wtórne kosmki. Ich trzon buduje mezenchyma kosmówkowo-omoczniowa z bardzo licznymi naczyniami krwionośnymi, szczególnie na szczytowej = wierzchołkowej części kosmówki. Trofoblast kosmówki pokrywa nie tylko kosmki, ale i całą kosmówkę.

d) endometrium ma liczne pofałdowania i wpuklenia- są to listwy endometrialne. Między nimi występują zagłębienia zwane bruzdami endometrialnymi. Kosmki pęcznieją na skutek wypełnienia się ich naczyń krwionośnych włosowatych krwią, co doprowadza do lepszego przylegania do endometrium.

Z upływem ciąży zachodzą zmiany morfologiczne w nabłonku kosmówki = trofoblastu i nabłonku endometrium. Na wierzchołkowych częściach kosmków nabłonek jednowarstwowy cylindryczny staje się sześcienny, po czym wytwarza płaskie płytki syncytialne. Do bruzd endometrium wniknęły kosmki i w tym miejscu podobnie bruzdy mają nabłonek jednowarstwowy sześcienny, powstały z nabłonka cylindrycznego. Stąd w drugiej połowie ciąży zmienia się błona międzykomórkowa z nabłonkowo-kosmówkowej na typ śródbłonkowo-cytoplazmatyczno-śródbłonkowy. W trofoblaście kosmówki między płaskie płytki syncytialne wnikają kapilary- naczynia włosowate śródnabłonkowe. W endometrium tworzą się podobne kapilary w nabłonku jako kapilarny śródnabłonek.

5. W obszarach błony międzykrwiowej śródbłonkowo-cytoplazmatyczno-śródbłonkowej krew matki od krwi płodu rozdzielają 4 warstwy: a) od strony płodu: *śródbłonek naczyń krwionośnych;

*cienka warstwa bardzo spłaszczonych komórek trofoblastu = nabłonek kosmówki.

b) od strony matki: *śródbłonek naczyń włosowatych endometrium;

*cienka warstwa cytoplazmy komórkowej nabłonka endometrium.

W tym bardzo cienkim obszarze błony międzykrwiowej śródbłonkowo-cytoplazmatyczno-śródnabłonkowej pobierany jest hemotrof przez płód i zachodzi wymiana gazowa. Obszary te są obszarami placentalnymi = łożyskowymi.

6. Na szczycie listw i w dnie kosmków nabłonki trofoblastu komórki i endometrium są nabłonkami jednowarstwowymi cylindrycznymi i ich mikrokosmki przeplatają się wzajemnie, ale naczynia krwionośne włosowate nie wchodzą między komórki nabłonka. Dlatego w tych miejscach błona międzykrwiowa jest nabłonkowo-kosmówkowa i są to obszary paraplacentalne = około łożyskowe, gdzie trofoblast pobiera histiotrof. W obszarach paraplacentalnych wytwarzane są hormony sterydowe (estrogeny), a jajniki w ciąży nie zsyntetyzują estrogenu.

7. Nadto tworzą się oprócz kosmków na kosmówce cętki (areolae) w liczbie 8000-9000 rozsiane na całym jaju płodowym. Podobnie jak kosmki kosmówki są one wytworem kosmówki omoczniowe. Cętki są pęcherzykami pokrytymi nabłonkiem jednowarstwowym cylindrycznym = trofoblastu. Każdy cętek okalają palczaste kosmki i do każdego z kosmków dochodzi naczynia krwionośne od naczynia okrężni czego otaczającego każdy cętek. Cewki są wytworem kosmówki!

8. Od strony endometrium: cętkom odpowiadają wgłębienia, do których otwierają się gruczoły maciczne. Trofoblast pokrywający cętki wchłania wydzielinę gruczołów macicznych zawierające utero-ferrytynę, co wspomaga transport żelaza od matki do płodu.

9. U świni wymiana między matką a płodem zachodzi na dużej powierzchni w łożysku rozproszonym, zwanym także łożyskiem cętkowym ze względu na obecność cętek. Na obsychających końcówkach nie zachodzi żadna wymiana, gdyż nie są one unaczynione.