1. Psy osiągają dojrzałość płciową w wieku 8-10 miesięcy, a zdolność rozrodczą w wieku 1-1,5 roku. W miocie rodzi się 4-5 młodych, rzadko więcej- może dochodzić do 14 młodych. Ciąża trwa 53-63 dni. Ruja występuje raz lub dwa razy roku w zależności od rasy.

2. Koty zdolność do rozmnażania osiągają po roku. Ciąża trwa ok. 56 dni. Rodzi się także 4-8 młodych. Ruja 2-3 razy w roku.

3. Łożysko jest prawdziwe = inwazyjne i popręgowe ze względu na rozmieszczenie kosmków na kosmówce.

4. Zapłodnienie odbywa się w przedniej części jajowodu i blastocysta przez jajowód wędruje przez 9 dni. Uwalnia się ona z osłonki przejrzystej 11.-12. dnia po zapłodnieniu. Zarodki rozmieszczane są w rogach macicy.

U kota implantacja przypada na 13. dzień, a u psa na 15. dzień po zapłodnieniu i jest ona środkowa, antymezometrialna i początkowo powierzona.

a) pierwotny pęcherzyk żółtkowy jako pierwsza błona płodowa zbudowany jest z trofoblastu i endodermy między które wnika mezoderma pozazarodkowa, nierozszczepiona na blaszki. Na biegunie niezarobkowym (abembrionalnym) tworzy się kosmówka żółtkowa i powstają w niej naczynia krwionośne, wytwarzające krążenie żółtkowe. Pierwsze wytwarza się łożysko kosmówkowo-żółtkowe po stronie mezometrialnej, stykając się z endometrium. Zarodek w tym czasie jest tarczką zarodkową na biegunie embrionalnym i nie jest jeszcze okryty błonami płodowymi. Kontaktuje się on z jamą macicy, skąd pobiera substancje odżywcze z mleczka macicznego. Łożysko kosmówkowo-żółtkowe funkcjonuje bardzo krótko i zostaje zastąpione przejściowo łożyskiem kosmówkowym prawdziwym. Wtedy mezoderma pozazarodkowa rozszczepia się na blaszkę trzewną i ścienną. Wytwarza się ostateczny pęcherzyk żółtkowy i jego ścianę budują blaszka trzewna mezodermy i endoderma. Blaszka ścienna z trofoblastem tworzą kosmówkę, która kontaktuje się z endometrium. Pęcherzyk żółtkowy oddziela się od kosmówki i od tej pory nie wchodzi w skład łożyska. Pęcherzyk żółtkowy pozostaje jednak do końca ciąży na brzusznej powierzchni zarodka między kosmówką a omocznią i jest narządem krwiotwórczym zarodka.

b) owodnia tworzy się w tym samym czasie przez fałdowanie i oddziela od kosmówki.

c) omocznia zrasta się następnie z całą kosmówką, którą podściela od wewnątrz. Zrasta się także z owodnią na dużym obszarze => skutkiem tego owodnia zostaje całkowicie oddzielona od kosmówki. Omocznia doprowadza do kosmówki naczynia krwionośne i wytwarza się łożysko ostateczne omoczniowo-kosmówkowe ok. 1/3 trwania ciąży tj. u kota ok. 18. dnia, a u psa ok. 20. dnia po zapłodnieniu.

4. Jeszcze przed wytworzeniem łożyska ostatecznego omoczniowo-kosmówkowego trofoblast kosmówki rozpoczyna działanie lityczne na nabłonek endometrium w środkowym obszarze jaja płodowego w formie pasa, dając początek łożyska popręgowego. Endometrium macicy pod wpływem estrogenów, a później progesteronu w cyklu rujowym rozpulchnia się i fałduje. Rozrastają się gruczoły maciczne i naczynia krwionośne. Naczynia te wypełniają się krwią matki. Największe nasilenie tych zmian ma miejsce przed wytworzeniem łożyska ostatecznego omoczniowo-kosmówkowego. Endometrium macicy w tym czasie zróżnicowane jest na 3 warstwy: a) podstawowa, najgłębsza- zawiera dna gruczołów macicznych położone w tkance łącznej w pobliżu błony mięśniowej.

b) gąbczasta, środkowa o utkaniu gąbczastym z licznymi rozgałęzionymi i rozszerzonymi odcinkami wydzielniczymi gruczołów macicznych pooddzielanymi licznymi przegrodami (septae). Przegrody- cienkie pasma łącznotkankowe z bardzo licznymi naczyniami krwionośnymi.

c) zbita, powierzchowna, gdzie do zagłębień endometrium tzw. krypt uchodzą gruczoły maciczne po kilka.

W części popręgowej po wytworzeniu kosmówki omoczniowej pojawiają się kosmki tworzące liczne rozgałęzienia. Od omoczni razem z mezenchymą wnikają naczynia krwionośne do kosmków. Trofoblast kosmków rozpoczyna działanie lityczne na endometrium. W początkowym stadium powstawania łożyska popręgowego, po zniszczeniu nabłonka endometrium trofoblast stopniowo niszczy tkankę łączną i uszkadza ścianę naczyń krwionośnych włosowatych endometrium. Komórki te zniszczone i zdegenerowane nabłonka i tkanki łącznej endometrium są fagocytowane (pochłaniane) przez trofoblast. W popręgu kosmki kosmówki wydłużają się i wsuwają coraz głębiej w endometrium, niszcząc warstwy zbitą i gąbczastą. Kosmki swoimi wierzchołkami dochodzą do warstwy podstawowej. Na szczycie kosmków znajdują się arkady tj. rozszerzenia. Trofoblast różnicuje się na cytotrofoblast położony głębiej i stykający się z mezenchymą kosmków kosmówki oraz na syncytiotrofoblast położony na powierzchni kosmków. Cytotrofoblast zanika w drugiej połowie ciąży, pozostaje syncytiotrofoblast, a pod nim leżą bezpośrednio naczynia włosowate w mezenchymie. W łożysku popręgowym, w przekroju poprzecznym znajdują się 3 warstwy- idąc od najgłębszej warstwy endometrium wyróżnia się: 1) warstwę podstawową (podstawną) z dnami gruczołów macicznych.

2) warstwę pośrednią, zwaną łączącą- gdzie kosmki kosmówki i przegrody łącznotkankowe endometrium przeplatają się.

3) stanowi ją labirynt, który jest najszerszy i stanowi ok. 2/3 grubości łożyska. Labirynt tworzą w postaci owalnych blaszek boczne odgałęzienia kosmków kosmówki. A między nimi znajdują się cewkowate przestrzenie krwionośne, wypełnione krwią matki. Przestrzenie te wyścielają dość duże, spłaszczone komórki położone na błonie podstawnej. Między tymi komórkami a syncytiotrofoblastem występują rozrzucone komórki olbrzymie z kilkoma jądrami. Oba rodzaje tych komórek są pochodzenia płodowego. Labirynt określono jako łożysko o błonie międzykrwiowej krwiokosmówkowej. W labiryncie odbywają się wymiana gazowa i hemotroficzna na zasadzie dyfuzji transportu ułatwionego i aktywnego.

5. Po obu stronach popręgu lokalizują się krwiaki brzeżne. U psa są one zwane brzegami zielonymi, a u kota brunatnymi. Nazwy ich pochodzą od pigmentu rozłożonej hemoglobiny. W krwiakach kosmówka omoczniowa zagłębia się w postaci kieszonek w stronę płodu, które pokrywa trofoblast tj. nabłonek jednowarstwowy cylindryczny. Kieszonkom od strony endometrium odpowiadają pofałdowania endometrium przylegające do labiryntu. Pomiędzy kieszonkami a fałdami endometrium występuje przestrzeń wypełniona krwią matki, pochodząca z wynaczynień z naczyń dochodzących w tym miejscu do endometrium. Krwiaki brzeżne są miejscem wymiany hemotroficznej. Trofoblast fagocytuje krwinki, dostarczające płodowi żelaza. Dlatego krwiaki brzeżne zwano narządem hemofagalnym. Błona międzykrwiowa krwiaków jest tak jak w labiryncie krwiokosmówkowa, ale o nieco innej budowie (niż w labiryncie).

6. Poza popręgiem i krwiaki brzeżnymi pozostała kosmówka jest gładka, pokryta trofoblastem tj. nabłonkiem jednowarstwowymi cylindrycznym z mikrokosmkami, które przeplatają się z mikrokosmkami nabłonka endometrium. Kosmówka gładka stanowi obszar paraplacentalny, w którym zachodzi odżywianie histiotroficzne, a błona międzykrwiowa jest nabłonkowo-kosmówkową. W pewnych miejscach pod nabłonkiem endometrium w tkance łącznej tworzą się plazmodia tj. wielojądrzaste twory pochodzące z fibroblastów. Plazmodia te wydostają się na powierzchnię endometrium i degenerują, a trofoblast uczestniczy w resorpcji.

7. Przy porodzie wydalana jest część endometrium wchodząca w skład labiryntu. Regeneracja endometrium zachodzi od warstwy podstawowej, gdzie są dna gruczołów macicznych.

8. W rozwoju zarodkowym drapieżnych/mięsożernych występują 3 łożyska: a) żółtkowo-kosmówkowe.

b) kosmówkowe prawdziwe.

c) omoczniowo-kosmówkowe = ostateczne z 3 obszarami: *obszarem popręgowym z labiryntem;

*krwiakami brzeżnymi;

*dużym obszarem paraplacentalnym.