problemy biomedyczne

Chrześcijaństwo

Większość wyznań chrześcijańskich potępia aborcję, która jest traktowana jako morderstwo, a jedynym dopuszczalnym warunkiem jej dokonania jest ciąża, która jednoznacznie prowadzi do śmierci matki (np. ciąża pozamaciczna). Najbardziej zróżnicowane postawy wobec aborcji mają Kościoły protestanckie (np. Kościół Episkopalny w USA popiera prawo kobiet do aborcji).

Teologia chrześcijańska na ogół powołuje się na biblijny zakaz "rozlewania krwi niewinnych" jako podstawę zakazu aborcji. Wskazuje również na przykład Jezusa Chrystusa, który był Bogiem i człowiekiem od chwili poczęcia, a także na przykład Maryi, która mimo bardzo trudnych okoliczności i warunków materialnych, zdecydowała się na urodzenie dziecka. Tym niemniej nie wszyscy teolodzy chrześcijańscy uznają zakaz aborcji za nakaz biblijny.

Katolicyzm

Kościół katolicki od samego początku sprzeciwia się aborcji[100]. Najstarszy pozabiblijny dokument chrześcijański Didache nazywa powodujących poronienie mordercami. Teolodzy katoliccy (od Didache do Evangelium Vitae) utrzymują, że Biblia zakazuje aborcji.

Jedyny fragment w Biblii dotyczący bezpośrednio przerwania ciąży znajduje się w Księdze Wyjścia. Dotyczy on jednak nieumyślnego wywołania poronienia – Wj 21, 22-25 mówi[101]:

Chociaż zawsze uznawano aborcję za grzech ciężki, to znaczenie tego grzechu interpretowano odmiennie w różnych epokach historycznych, w zależności od stopnia dostępnej wiedzy na temat rozwoju embrionu lub płodu. Jednak już Synod w Elwirze orzekł w 305 roku:

W 1869 roku papież Pius IX w Konstytucji Apostolicae Sedis ustanowił automatyczną ekskomunikę za dokonanie aborcji w każdym okresie ciąży, także preembrionalnym.

Współcześnie w Kościele katolickim, dokonanie lub pomaganie w aborcji ma następstwo automatycznej[105][106] ekskomuniki, którą może zdjąć zwykle jedynie biskup, bądź wyznaczony przez niego ksiądz, chociaż w niektórych diecezjach prawo zdjęcia ekskomuniki posiadają wszyscy księża mogący spowiadać[potrzebne źródło]. Za odpowiednik aborcji Kościół uznaje także niszczenie embrionów ludzkich poza organizmem matki, np. w laboratoriach.

Papież Jan Paweł II wielokrotnie i jednoznacznie określał aborcję jako zabójstwo, potępiając ją. Podsumowaniem jego nauczania w tym zakresie jest encyklika Evangelium Vitae (łac. Ewangelia życia), opublikowana 25 marca 1995, określająca – w osobnym rozdziale – aborcję jako "odrażającą zbrodnię"[108].

Również papież Benedykt XVI bezwarunkowo potępił aborcję[109]. Obecnie Kościół katolicki podkreśla, iż "pierwszym prawem osoby ludzkiej jest jej życie" od momentu poczęcia. Nawet w sytuacji, gdy życie matki jest zagrożone, nie można uznać jej życia za ważniejsze od życia "nienarodzonego dziecka". Jednak wyraźnie rozróżnia "aborcję bezpośrednią" jako cel sam w sobie (która jest potępiana bezwzględnie) od "aborcji pośredniej", czyli poronienia spowodowanego przez zabiegi medyczne, niezbędne dla ratowania życia matki (np. usunięcie części jajowodu z zagnieżdżonym w nim zarodkiem, w ciąży pozamacicznej). Kościół nie potępia terapii matki, mogącej doprowadzić do śmierci dziecka (tzw. "aborcja pośrednia")[110].

Protestantyzm

Protestantyzm reprezentuje bardzo różne postawy wobec aborcji. Ogólnie nie potępia antykoncepcji (z wyjątkiem antykoncepcji hormonalnej "po stosunku płciowym" i innych metod, związanych z niszczeniem zapłodnionej komórki).

Nie istnieje żadna ogólna wykładnia tego problemu, każda grupa wyznawców ustala własny pogląd na zasadzie większościowej. W USA przeważa opinia, iż aborcja jest formą dzieciobójstwa, nawet w przypadkach kazirodztwa i zgwałcenia. Jednak wielu amerykańskich protestantów dopuszcza aborcję w takich przypadkach, a także jeśli życie matki jest zagrożone. W większości amerykańskich Kościołów protestanckich istnieją grupy zwolenników i przeciwników prawa do legalnej aborcji. Wyjątkiem jest Południowa Konwencja Baptystów – zadeklarowany przeciwnik aborcji.

Amerykański Kościół Episkopalny (anglikański) popiera legalną aborcję i prawo kobiet do decydowania o dokonaniu aborcji. Świadczy również pomoc i udziela sakramentów kobietom, które miały wykonaną aborcję. Potępiane są wszelkie działania rządu, ograniczające prawo do aborcji[111]. Kościół dopuszcza stosowanie antykoncepcji hormonalnej, ale sprzeciwia się aborcji selektywnej ze względu na płeć dziecka.

Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP w oświadczeniu z 1991 roku zdecydowanie opowiedział się za ochroną życia od momentu poczęcia oraz sprzeciwił się stosowaniu środków wczesnoporonnych. Kościół czuje się zobowiązany do wzywania społeczeństwa do podejmowania działań mających na celu ochronę życia, które winny się zaznaczyć m.in. w regulacjach prawnych dotyczących ochrony życia poczętego[112]. Z drugiej strony Kościoły luterańskie w Niemczech i państwach skandynawskich nie wyraziły oficjalnego sprzeciwu, kiedy w krajach tych rządy zdecydowały się przed wieloma laty zalegalizować aborcję. Również i dzisiaj znaczna część duchownych luterańskich w Niemczech i w Skandynawii, jak również w Estonii, Łotwie i w Kanadzie nie potępia jednoznacznie aborcji i nie traktuje jej w kategoriach grzechu. Aborcji przeciwne są Kościoły ewangelikalne zrzeszone w Aliansie Ewangelicznym w RP.

Islam

Chociaż islam[114] podkreśla ważność życia danego przez Boga (Koran 12:85), to nie potępia aborcji tak jednoznacznie, jak większość wyznań chrześcijańskich. Wynika to z przekonania, iż życie (ar. ruh) nie zaczyna się od momentu zapłodnienia. Prawo islamskie (Szariat), m.in. na podstawie hadisów i opisu rozwoju embriologicznego zawartego w Koranie stwierdza, iż początkowo zarodek istnieje jako zapłodnione jajo, następnie jako "skrzep krwi"; większość interpretacji przyjmuje, że Bóg obdarza embrion duszą dopiero po upływie 120 dni od zapłodnienia. Aborcja jest więc zakazana dopiero od 4 miesiąca ciąży. Do tego czasu islam zezwala na dokonanie aborcji w takich przypadkach, jak: zgwałcenie, kazirodztwo, prawdopodobieństwo ojcostwa osoby upośledzonej umysłowo, różnego rodzaju wady i uszkodzenia embrionu (np. zarażenie różyczką). Szariat zawsze zezwala na aborcję, jeśli zagrożone jest życie kobiety. Zakazana jest aborcja z powodów takich, jak trudne warunki materialne lub wybieranie płci dziecka.

Ortodoksyjni interpretatorzy Koranu (szkoła hanaficka: Turcja, Bliski Wschód, Azja Środkowa), dopuszczają aborcję z inicjatywy kobiety, bez zgody męża i także z tzw. "słusznych powodów" np. ciąża w czasie karmienia piersią dziecka. Ten pogląd podziela większość szyitów. Tylko ismailici całkowicie zakazują aborcji. Szkoły: Hanbali i Szafi (Afryka, Arabia, płd.-wsch. Azja pozwalają na aborcję do 40 dnia ciąży pod warunkiem, że mąż wyrazi zgodę.

Obecnie Algieria, Egipt, Iran i Pakistan w swoim prawodawstwie dopuszczają aborcję tylko, jeśli życie kobiety jest zagrożone (co nie oznacza, że aborcje nie są tam w praktyce wykonywane także z innych powodów). Ustawodawstwo najłatwiej dopuszczające aborcję ma Tunezja, która dozwala na aborcję przez uprawnionego lekarza z każdego powodu u kobiet zamężnych i niezamężnych; zgoda męża nie jest konieczna.

Judaizm

Religijne prawo żydowskie[115] halacha traktuje aborcję bardziej rygorystycznie niż islam, ale nie zakazuje jej całkowicie jak większość wyznań chrześcijańskich; ogólnie przyjmuje, że aborcja jest dozwolona tylko, jeśli ciąża stanowi zagrożenie dla życia kobiety (w tym przypadku embrion traktowany jest jako potencjalny "morderca" swojej matki, przed którym ona ma prawo bronić się).

Istnieje jednak wiele interpretacji tego prawa: od przyzwolenia na aborcję w większości przypadków do całkowitego zakazu aborcji. Talmud nie traktuje aborcji jako morderstwa, ponieważ na sprawcę aborcji nakłada tylko karę grzywny. Większość rabinów dopuszcza aborcję, jeśli ciąża stanowi zagrożenie dla zdrowia psychicznego kobiety (np. niebezpieczeństwo samobójstwa). Jako zagrożenie dla zdrowia psychicznego traktuje się ciążę, będącą wynikiem zgwałcenia lub kazirodztwa.

Ogólną zasadą w judaizmie jest traktowanie każdej prośby o aborcję jako indywidualnego przypadku, który trzeba oddzielnie rozważyć i który musi być poważnie umotywowany.

Hinduizm

Hinduizm uważa aborcję za zbrodnię (jeden z 6 rodzajów morderstwa) i za jeden z najcięższych grzechów. Aborcja stanowi przeszkodę na drodze do połączenia się duszy (atmana) z Brahmanem. Hinduizm głosi, że zarodek ludzki jest świadomą istotą, godną ochrony, ponieważ dusza inkarnuje się w chwili poczęcia. Opisane jest jak bóg Kryszna skazał Aśwattamę na nieśmiertelność (czyli na wieczną niemożliwość wyzwolenia się z cyklu życia i cierpienia) za usiłowanie zabicia embriona[116].

Eutanazja

Ze względu na sposób przeprowadzenia eutanazji, wyróżnia się:

a) eutanazję aktywną - sztuczne przyspieszenie śmierci osoby chorej lub w podeszłym wieku (np. iniekcja zwiększonej dawki narkotyku);

b) eutanazję pasywną - zawieszenie dalszego leczenia w beznadziejnych przypadkach.

Buddyzm. Stosunek do eutanazji opiera się na uniwersalnym prawie dharmy, które w porządku moralnym objawia się w karmie (prawo). Z zakazu zabijania oraz z zasady nie krzywdzenia wypływa zakaz eutanazji aktywnej. Wyzwolenie o cierpienia winno się dokonywać nie poprzez zadanie śmierci, ale dzięki usunięciu pragnień i osiągnięciu stanu nirwany. Dopuszcza się eutanazję bierną, choć istnieją trudności w wyznaczeniu jej granic. Obowiązują zasady: unikania przerywania życia (jako formy przemocy, podobnie jak intensywna terapia), zmniejszania cierpienia, nie nadużywania środków terapeutycznych i pomoc w spokojnej śmierci, gdy wyczerpano wszelkie metody (eutanazja bierna; myśli umierającego mają istotne znaczenie dla jego przyszłego życia).

Hinduizm. Eutanazja jest postrzegana jako śmierć z wyboru i aprobowana jako ucieczka od przywiązania do własnego „ja”, które cierpi (np. z powodu starości); daje możliwość uwolnienia się od niewygodnej formy życia i przejścia do następnego życia (reinkarnacja). Ci, którzy podejmują decyzję samobójczą, jak i ci, dokonują eutanazji, winni się uwolnić od złych zamierzeń, namiętności i egoizmu.

Judaizm. Zarówno eutanazja aktywna jak i eutanazja bierna są kwalifikowane jako zabójstwo lub samobójstwo; człowiekowi nie wolno samowolnie decydować o czasie trwania swego życia (odrzucenie autonomii moralnej). Tora i tradycja żydowska (Talmud wraz z komentarzami) wskazują na zobowiązanie do wyboru życia; o czasie umierania może decydować jedynie Bóg jako stwórca życia. Lekarz podejmujący decyzję o śmierci pacjenta uzurpował by sobie prawa Boga. Życia nie wolno skracać, ani też przedłużać umierania przy pomocy specjalnych środków - leczenie uznaje się za ingerencję w konieczny bieg rzeczy.

Chrześcijaństwo. Kościół rzymskokatolicki uznaje eutanazję za targnięcie się na nienaruszalne życie ludzkie i traktuje ją jako zabójstwo lub samobójstwo. Odrzuca prawną legalizację jako sprzeczną z prawem naturalnym i objawieniem zapisanym w Piśmie Świętym. Nienaruszalność i godność życia ludzkiego wynika z biblijnej prawdy o stworzeniu człowieka przez Boga „na Jego obraz i podobieństwo”, a wcielenie Jezusa Chrystusa i odkupienie stanowi potwierdzenie jego fundamentalnej i najwyższej w porządku doczesnym (lecz nie absolutnej wartości) wartości.

Islam. Z Koranu („Kto zabije człowieka..., ten odpowie za krew jego przed całym rodem ludzkim; kto zaś uratuje życie człowieka, będzie nagrodzonym, jakby uratował życie całego rodu ludzkiego”) wyprowadza się zakaz eutanazji jako czynu niemoralnego; pod żadnym pozorem, nawet w przypadku nieuleczalnej choroby, nie wolno skracać życia własnego lub cudzego.

Samobójstwo

Chrześcijanizm potępia samobójstwo z trzech powodów. Po pierwsze dlatego, gdyż wszystkie żywe rzeczy w sposób przyrodzony kochają same siebie, chroniąc same siebie i przeciwstawiając się własnej śmierci. Samobójstwo jest więc czyś zupełnie przeciwnym tej tendencji w przyrodzie. Po drugie, jako że każda część należy do całości, więc jako ludzie jesteśmy częścią jakiejś wspólnoty. Dlatego popełniając samobójstwo samobójca czyni zło całej wspólnocie. Po trzecie, katolicy uważają, że życie jest darem Bożym danym człowiekowi i dlatego podlega Jego, Bożej woli. Tylko Bóg daje życie i tylko On może człowiekowi je odebrać. Ta zasada wskazuje na fakt, że kto zabija siebie samego, to grzeszy przeciw Bogu. Również i inne większe chrześcijańskie Kościoły uznają samobójstwo za grzech śmiertelny.

judaizmie życie posiada najwyższą wartość. Talmud (kolekcja starożytnych żydowskich praw i tradycji, które regulują stosunki społeczne i religijne) stwierdza, że wszyscy pochodzimy od jednej, jedynej osoby i dlatego niszcząc jedno, jedyne życie, niszczy się w rzeczywistości cały świat, gdy tymczasem uratowanie jednego życia jest jednoznaczne z uratowaniem całego świata. Tak jak chrześcijanie, Żydzi również wierzą, że Bóg jest stwórcą wszystkiego, a więc wyłącznie do niego należy decyzja, kiedy jakaś osoba powinna już umrzeć. Samobójstwo jest dla Żydów przeciwne nauczaniu ich Pisma Świętego. Życie jest dla nich tak bardzo cenne, że jest zabronione uczynienie czegokolwiek, co mogłoby przyspieszyć śmierć, nawet w celu uniknięcia cierpienia.

Co do islamu, to ten całkowicie jest przeciwny samobójstwu. Tak samo jak chrześcijanie i Żydzi muzułmanie wierzą, że to Allah stworzył wszelkie istniejące postacie życia i wszystko wyłącznie do niego należy. Święta księga islamu, „Koran", stwierdza, że życie zostało uświęcone i nikt nie ma prawa go naruszyć. Nikt nie posiada prawa, aby zadecydować, kiedy powinien umrzeć.

Co do podejścia buddyzmu wobec problemu samobójstwa, to jedna z głównych zasad nauczanych przez Buddę głosi, że nie można zabijać lub czynić jakiegokolwiek zła rzeczom żywym, w tym samemu sobie. Buddyzm nie naucza wyłącznie, aby być ostrożnym wobec innych, by nie uczynić nikomu żadnego zła, ale głosi również potrzebę zachowania zdrowego ciała i zdrowego umysłu. Samobójstwo jest widziane jako coś moralnie błędnego i ma swoje negatywne konsekwencje w „karmie", czyli będzie miało negatywny skutek w następnej inkarnacji. Jednakże, jak we wszelkich postawach ocenianych z moralnego punktu widzenia, skala ciężkości czynu zależy od różnych czynników, jak np. od stanu zdrowia psychicznego samobójcy, czy też od zewnętrznej presji. Różne mogą być bowiem powody samobójstwa, jak chociażby maniakalna depresja, głębokie rozczarowanie uczuciowe, czy też poświęcenie własnego życia, aby uratować życie kogoś innego..

Hinduizm. Kto z nas wspomni w tej chwili przypadki popełniania samobójstwa przez wdowy, które rzucały się w ogień spalający zwłoki ich mężów, o Sati, mógłby pomyśleć, że ta religia musi pozwalać na samobójstwo. Tymczasem prawda wcale tak nie wygląda. Powyżej wspomniana praktyka nie była aż tak powszechna i ograniczała się tylko do niektórych kast hinduskiego społeczeństwa. W rzeczywistości Sati została zakazana przed około 180 laty i chodzi o okrutny rytuał, który bardziej ma związek ze społecznym statusem kobiety w dawnej hinduistycznej społeczności, aniżeli z religijnymi nakazami. Bowiem w rzeczywistości hinduizm potępia samobójstwo. Hindus wierzy, że życie jest czymś bardzo cennym, rzadką sposobnością, aby osiągnąć wyższe poziomy świadomości. Według takiego podejścia samobójstwo byłoby groźnym błędem, który przeszkodziłby w duchowym postępie i zmusiłby samobójcę do ponownego przeżycia tego, i to w sposób o wiele gorszy, od czego chciał uciec odbierając sobie życie. Według hinduskich wierzeń, jeśli ktoś popełnił samobójstwo, to jego duch błądzi po Ziemi aż do czasu skompletowania brakującego czasu życia, który został przerwany. Następnie jest on wyrzucony do miejsca cierpień i ponownie się rodzi, aby skompletować swoją poprzednią, przerwaną przez siebie karmę.

Antykoncepcja

Islam.

islam zezwala więc na stosowanie antykoncepcji, zalecając przede wszystkim stosunek przerywany; zakazuje natomiast sterylizacji.

Stosunek przerywany był w czasach Mahometa jednym z najpowszechniejszych sposobów zapobiegania zajściu w ciążę. Jak podają hadisy, prorok sam go stosował i zalecał tę metodę innym. antykoncepcyjnych. Opinie w tym względzie są jednak podzielone. Jeśli chodzi o stosunek przerywany, to jest on w dalszym ciągu uznawany za legalny pod warunkiem, że oboje małżonkowie wyrażą nań zgodę. Jeśli któryś z małżonków (a zwłaszcza żona) zapragnie potomstwa lub pełnej satysfakcji seksualnej podczas stosunku, druga strona jest zobowiązana uszanować te pragnienia i dostosować się do nich.

W XI wieku stanowisko wobec zagadnień regulacji poczęć i antykoncepcji zajął słynny teolog muzułmański Al-Ghazali (1058-1111). Jego zdaniem stosowanie środków, które nie doprowadzają do zapłodnienia, jest pod pewnymi warunkami dozwolone. Za wystarczające uznał na przykład trudną sytuację materialną rodziny wielodzietnej, a także ochronę życia kobiety oraz obawy przed uzasadnionymi komplikacjami, które mogłyby zaistnieć. Dla żyjącego w tym samym wieku Ibn Hazma jakakolwiek forma antykoncepcji jest dzieciobójstwem, którego Koran jednoznacznie zakazuje

W XX wieku w różnych częściach świata muzułmańskiego wydano w tej kwestii kilka ważnych opinii prawnych. W 1937 roku wielki mufti Egiptu wydał fatwę, w której zezwolił na stosowanie antykoncepcji pod wspomnianymi wyżej warunkami (zgoda małżonków oraz troska o zdrowie kobiety lub materialna sytuacja rodziny). W Algierii wielki mufti uzależnił przyzwolenie na antykoncepcję od zapewnienia, że nie doprowadzi ona do trwałej bezpłodności. Na uwagę zasługuje także oficjalna opinia prawna, którą w 2003 roku ogłosił Sajjid Tantawi, szejch słynnego uniwersytetu Al-Azhar w Kairze. Uznał on antykoncepcję za legalną, jeśli nastąpi za zgodą obojga małżonków lub zaleci ją lekarz. W niektórych krajach muzułmańskich, jak na przykład w Kuwejcie, pigułki i inne środki antykoncepcyjne są powszechnie dostępne w aptekach.

Judaizm

o stanowisku judaizmu decyduje wiele czynników (sytuacja rodzinna, metoda antykoncepcji), tak więc trudno sprecyzować jednoznaczne stanowisko (zwłaszcza, że w obrębie judaizmu poszczególne jego nurty mają odmienne opinie), ale można powiedzieć, że generalnie judaizm jest niechętny stosowaniu antykoncepcji  wówczas, gdy powody są czysto egoistyczne i gdy używane są metody inne, niż  hormonalne i stosowane przez kobietę (mężczyźnie w zasadzie nie wolno używać środków antykoncepcyjnych, bo nakaz prokreacji dotyczy mężczyzn). Biorąc pod uwagę, że pierwszym przykazaniem Tory jest właśnie nakaz posiadania potomstwa, pogląd na stosowanie środków antykoncepcyjnych będzie inny wobec tych ludzi, którzy już mają dzieci, a inny wobec tych małżeństw, które dopiero rozpoczęły związek. 

KONCEPCJE RELIGIJNE DOTYCZĄCE SPRAW BIOMEDYCZNYCH. ETYKA I MORALNOŚĆ

Funkcje religii regulatora życia społecznego. Kwestie higieniczne, żywieniowe (podłoże medyczne), sfera regulowana przez religię

  1. Judaizm

  1. Chrześcijaństwo

KONCEPCJE RELIGIJNE DOTYCZĄCE SPRAW BIOMEDYCZNYCH. ETYKA I MORALNOŚĆ. CD

Chrześcijaństwo (kościół katolicki) – Cd.:

Prawosławie:

Protestantyzm:

Islam

Hinduizm, Buddyzm


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Biomedyczne problemy małżeństwa i rodziny - wykład, Psychologia prokreacji
T 3[1] METODY DIAGNOZOWANIA I ROZWIAZYWANIA PROBLEMOW
Problemy geriatryczne materiały
Problem nadmiernego jedzenia słodyczy prowadzący do otyłości dzieci
Problemy współczesnego świat
Czym zajmuje sie ekonomia podstawowe problemy ekonomiczne
Wyklad I Problemy etyczne Wstep
ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW
(9) Naucz i ucz problemoweid 1209 ppt
Zastosowanie metody problemowej w nauczaniu
zasady i problemy koordynacji polityki regionalnej 6
011 problemy w praktyceid 3165 ppt
Rozwiazywanie problemów
Problemy spoleczne
Problemy zrównoważonego rozwoju w Polsce i Unii Europejskiej

więcej podobnych podstron