Tekst do prezentacji na rynek pracy UE

1. Wstęp

(Malta,Cypr,Luksemburg)

Unia Europejska jest zaangażowana w wiele dziedzin, które wpływają na nasze codzienne życie, od równouprawnienia płci po bezpieczeństwo produktów.

Niemniej kobiety nadal zarabiają 15% mniej niż mężczyźni i stanowią mniejszość wśród ustawodawców i wyższej kadry kierowniczej.

W całej Europie znacznie więcej mężczyzn niż kobiet prowadzi własną działalność i zarządza własną firmą. Wśród kobiet aktywnych zawodowo przedsiębiorcy stanowią około 8%, w porównaniu z 16% po stronie mężczyzn.

Najnowsze statystyki pokazują, że prawdopodobieństwo posiadania własnej firmy zatrudniającej pracowników jest trzy razy większe wśród mężczyzn.

Luksemburg: mężczyzna średnio żyje 74 lata, kobieta natomiast około lat 80

Cypr: kobiety żyją średnio 89 lat, mężczyźni 74 lata

Malta: kobiety żyją średnio 80 lat, mężczyźni 75 lat

Chorwacja: mężczyźni 71 lat ; kobiety - 79 lat

1. Studiujące kobiety

Nasze opracowanie zawiera informacje dotyczące udziału kobiet wśród ogółu studiujących w wybranych krajach. Zaprezentujemy dane dotyczące ilości pań w gronie studentów oraz absolwentów. W statystykach uwzględniono również współczynnik Gross Enrolment Ratio (GER), który wyraża odsetek studentek w stosunku do wszystkich kobiet w wieku 19-24 lata. Zebrane informacje skonfrontowano z procentowym udziałem kobiet w całym społeczeństwie. Scharakteryzowane państwa zostały podzielone wg naszego uznania. Najświeższe przytoczone dane odnoszą się do roku 2009. Zaprezentowane w opracowaniu informacje dotyczą łącznie studiów magisterskich, podyplomowych i doktoranckich.

Niniejsze opracowanie dotyczy kształcenia ustawicznego w 27 krajach Unii Europejskiej. W publikacji zostały przedstawione najnowsze dostępne dane z 2010 roku. Dowiedzą się Państwo, jaki procent dorosłych Europejczyków uczestniczył w tym okresie w kształceniu ustawicznym. Analizie poddano różne grupy osób wyszczególnione ze względu na wiek, płeć oraz status na rynku pracy (pracujący, bezrobotni, bierni zawodowo). Uczestnicy kształcenia ustawicznego zostali zdefiniowani jako osoby w wieku 25-64 lata, którzy w okresie czterech tygodni poprzedzających badanie brali udział w jakiejkolwiek aktywności podnoszącej kwalifikacje zawodowe (edukacja, np. studia wyższe, studia podyplomowe oraz szkolenia).

1. Bezrobocie długotrwałe (K+M)

Niniejsza publikacja powstała w celu przedstawienia skali bezrobocia długotrwałego w 27 krajach Unii Europejskiej. Wykorzystano w niej dane statystycznych za lata 2007-2009. Z pierwszej części opracowania dowiecie się, jaki procent wszystkich bezrobotnych stanowią osoby bezskutecznie poszukujące pracy przez okres minimum 12 miesięcy. Tabele i wykresy pozwolą porównać sytuację w poszczególnych państwach. Kolejne analizy dostarczają takich samych danych, jednak z podziałem na płeć. W każdej tabeli i wykresie znajdą Państwo statystyki dla Polski oraz średnią unijną.

Według danych Eurostat dla grupy krajów EU27, od stycznia 2010 roku udział bezrobotnych Europejek wśród kobiet aktywnych zawodowo (liczony jako odsezonowana stopa bezrobocia) wzrósł z 9,3% do 9,5%, podczas gdy dla grupy Europejczyków odnotowano spadek z 9,7% do 9,6%. Dla 17 krajów członkowskich UE, bezrobocie wśród kobiet wzrosło średnio z 10% do 10,1%, a wśród mężczyzn spadło z 9,9% do 9,8%. Według Eurostat bezrobocie wśród kobiet jest wyższe od bezrobocia wśród mężczyzn w jedenastu z dwudziestu siedmiu krajów, przy czym nie jest istotne, czy poziom bezrobocia jest tam w skali europejskiej wysoki, czy niski. W grupie tej znajduje się zarówno Luksemburg z bezrobociem rzędu 4,1% dla mężczyzn vs. 5,5% dla kobiet.

Najniższe bezrobocie jest w Holandii, Austrii i Luksemburgu wspomnianych powyżej. W Polsce w styczniu 2011 r. odsezonowana stopa bezrobocia dla kobiet wyniosła wg Eurostat 10,1%.

Polska jest również na mało chlubnym drugim miejscu wśród krajów o największym odsetku nieaktywnych zawodowo kobiet w wieku 55+.W 2009 r. współczynnik bierności zawodowej wyniósł w tej grupie 76,8%. Wyższy miała tylko Malta (87.9%). Konsekwentnie Polska ma jeden z niższych poziomów zatrudnienia kobiet w wieku przedemerytalnym – „młodych babć”.

Prowadzenie niezależnego gospodarstwa domowego najmniej popularne jest wśród kobiet na Cyprze (9% domów), w Hiszpanii, na Malcie oraz w Portugalii (po 11%). Jednak we wszystkich 27 krajach Europy odsetek kobiet mieszkających samodzielnie jest wyższy niż samodzielnie żyjących mężczyzn. W Polsce stosunek ten wynosi 2,2 przy 14,2% udziale kobiet i 6,4% mężczyzn.

1. Wynagrodzenia + stanowiska pracy

Luka płacowa – dysproporcje:

Ogólne dysproporcje wynagrodzeń pomiędzy kobietami i mężczyznami obrazuje tzw. luka płacowa. Jest to procentowa różnica pomiędzy średnimi wynagrodzeniami brutto za godzinę pracy kobiet i mężczyzn.

Jak wynika z danych statystycznych zobrazowanych na wykresie 5, najwyższe różnice w płacach kobiet i mężczyzn w Europie były na Cyprze, Słowacji i w Estonii. Zarobki kobiet są tam średnio 24-25% mniejsze od wynagrodzeń mężczyzn. W Polsce różnica ta wynosi 10% i jest o 5 punktów procentowych niższa od średniej dla wszystkich krajów członkowskich Unii. Najmniejsze dysproporcje płac ze względu na płeć występują na Malcie. Kobiety zarabiają tam średnio 4% mniej niż mężczyźni. Należy jednak pamiętać, że Malta to kraj o najniższym współczynniku zatrudnienia wśród kobiet.

W porównaniu z rokiem 1999 wysokość "luki płacowej" na obszarze Unii Europejskiej zmniejszyła się o 1 punkt procentowy. Zdecydowanie najwyższy spadek dysproporcji w wynagrodzeniach pomiędzy kobietami a mężczyznami w stosunku do 1999 zanotowano na Węgrzech, gdzie "luka płacowa" zmniejszyła się o 10%. We Francji i Portugalii sytuacja nie uległa zmianie, a na Słowacji, w Niemczech, Hiszpanii czy Danii zaobserwowano wzrost rozbieżności w wynagrodzeniach ze względu na płeć. Wykres 6 przedstawia porównanie różnic w poziomie płac kobiet i mężczyzn w 1999 i 2004 roku dla wybranych krajów europejskich.

Srednie miiesieczne wynagrodzenie brutto kob i mezcz w ue ze względu na poziom wykształcenia

Kolejnym czynnikiem, który różnicuje poziom wynagrodzeń jest poziom wykształcenia. Średnie zarobki dla całego obszaru Wspólnoty, są najwyższe w przypadku osób z wykształceniem wyższym, bez względu na płeć. Jednocześnie mężczyźni z wyższym wykształceniem zarabiają blisko 45% więcej niż kobiety o takim samym poziomie wykształcenia. Dla osób z wykształceniem podstawowym i niższym różnica ta wynosi około 17%.

Wykres 1. Wskaźnik zatrudnienia w wybranych państwach europejskich w 2004 roku

Na wykresie 1 widać, że krajem o najwyższym współczynniku zatrudnienia kobiet (w wieku od 15 do 64 lat) jest Islandia. Blisko 79% pań jest tam aktywnych zawodowo. Wysoki współczynnik występuje również w Danii (71%). W Polsce pracuje zaledwie 46,2% kobiet i jest to poziom niższy o 9,5 punktów procentowych od przeciętnej dla wszystkich 25 krajów Wspólnoty. Najgorzej sytuacja przedstawia się na Malcie, gdzie zaledwie jedna trzecia kobiet pracuje zawodowo. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest niski poziom wykształcenia oraz niedopasowanie umiejętności do aktualnych wymagań rynku pracy.

CYPR:

Wynagrodzenie regulowane jest raz w tygodniu bądź raz w miesiącu.

Minimalna miesięczna pensja (ustalana raz w roku) obejmuje następujące grupy zawodowe: handlowców, opiekunki do dzieci, pomoce nauczycieli w przedszkolach lub szkołach. Obecnie minimalna pensja wynosi 345 funtów cypryjskich na miesiąc, po 6 miesiącach zatrudnienia wzrasta do 367 funtów cypryjskich.

MALTA:

Minimalna miesięczna pensja na Malcie w 2003 r. wynosiła 229.31 LM. Pracownikom, którzy otrzymują minimalne wynagrodzenie przysługują dodatkowe bonusy. Częstotliwość wypłacania pensji uzależniona jest od rodzaju pracy, wypłata może być wydawana za pomocą czeku lub bezpośrednio przelewem na konto bankowe. Godzinowe, dzienne i akordowe stawki wynagrodzenia pracodawca wypłaca przynajmniej dwa razy w miesiącu.

LUKSEMBURG:

Wynagrodzenie z reguły wypłacane jest w odstępach cotygodniowych bądź comiesięcznych. Pracownik fizyczny otrzymuje wynagrodzenie co najmniej 2 razy w miesiącu, w maksymalnym odstępstwie 16 dni. Podział ten nie zawiera nadgodzin oraz bonusów.

Na koniec każdego miesiąca pracodawca musi wystawić pracownikowi dokładne wyliczenia, które zawierają:

metodę obliczania wynagrodzenia,

czas pracy,

przepracowane godziny pracy,

wysokość wynagrodzenia

Minimalna pensja jest jednakowa dla wszystkich profesji. Minimalna pensja to : 1370 €

Niewykwalifikowani pracownicy w wieku co najmniej 18 lat są uprawnieni do otrzymania minimalnej pensji w pełnej wysokości. Pensja pracowników wykwalifikowanych (wykształconych w danym kierunku, doświadczonych zawodowo) rośnie o 20% w stosunku do minimalnej pensji. Pracownicy w wieku 15 lat otrzymują 60% minimalnej pensji, w wieku 16 lat – 70% oraz w wieku 17 ? 80%.

-----------------

W Unii Europejskiej 1/3 stanowisk kierowniczych zajmowana jest przez kobiety. Odsetek ten jest jednak znacznie mniejszy w przypadku najwyższych stanowisk dyrektorskich. W zarządach europejskich przedsiębiorstw z przewagą kapitału państwowego kobiety stanowią już tylko 11%. Najmniej kobiet zasiada w zarządach firm z udziałem Skarbu Państwa na Cyprze, w Luksemburgu i Portugalii (3%) oraz we Włoszech i na Malcie (4%). W polskich przedsiębiorstwach z przewagą kapitału państwowego, 10% członków zarządu to kobiety.

Jeszcze mniej, bo 3% pań piastuje w Unii Europejskiej stanowiska prezesów firm państwowych. Nie pełni takiej funkcji (m.in.) żadna z Portugalek, oraz obywatelek Cypru, Malty, Słowenii i Wielkiej Brytanii. Największą karierę robią Bułgarki, Czeszki i Polki. Polska – z 11% udziałem kobiet – znajduje się na trzecim miejscu w Unii Europejskiej.

Najrzadziej menedżerami oraz wyższymi urzędnikami zostają obywatelki Cypru oraz Malty. W III kwartale minionego roku odsetek stanowisk kierowniczych zajmowanych przez kobiety w tych państwach wyniósł odpowiednio 19,4% i 19,8%. W grupie sześciu państw o najmniejszym udziale pań wśród osób będących menedżerami oraz wyższymi urzędnikami znalazły się jeszcze trzy inne kraje Europy Południowej: Hiszpania, Włochy oraz Portugalia. Jedynym państwem nie-południowym w tym gronie jest Dania.

Dyskryminacja płacowa ze względu na płeć wskazuje na nierówności na rynku pracy, które w praktyce dotyczą głównie kobiet. Przyczyny tego zjawiska są złożone i wzajemnie ze sobą połączone.

Kobiety posiadają równie wysokie bądź nawet wyższe kwalifikacje od mężczyzn, jednak często ich umiejętności nie są cenione w takim stopniu jak kompetencje mężczyzn, a ich rozwój zawodowy postępuje wolniej. Wynikająca z tego dysproporcja płac według płci w Unii Europejskiej osiąga wartość 17 %.

Polska, Dania i Cypr podpisały deklarację na rzecz działań w zakresie promowania równości płci podczas 18-miesięcznego sprawowania Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej.

Deklaracja podpisana przez owe państwa oprócz listy priorytetów zawiera określony plan działania na przyszłe miesiące. Według zapisów Dania zobowiązała się do podjęcia prac na rzecz swobodnego wyboru sposobu kształcenia dla dziewcząt i chłopców. Projekt został określony mianem „kobiety a środowisko”. Cypr zadeklarował rozpoczęcie działań w sferze zwalczania przemocy wobec kobiet oraz zrównania płac kobiet i mężczyzn.

TOMEK WSTAWIL:

1. Urlop macierzyński

Obowiązki rodzinne nie rozkładają się równomiernie. W rezultacie kobiety częściej przerywają karierę i nie powracają do pracy w pełnym wymiarze godzin. Z tego względu kobiety zarabiają przeciętnie o 17 % mniej niż mężczyźni.

CYPR:

Kobiety uprawnione są do płatnych 18 tygodni wolnych od pracy z powodu narodzin dziecka.

Matka adopcyjna jest uprawniona do 14 tygodni urlopu adopcyjnego, jeśli dziecko nie ukończyło 12 roku życia, pod warunkiem, że uprzedzi pracodawcę co najmniej 6 tygodni wcześniej.

Kwotę świadczenia macierzyńskiego ustala się na podstawie tygodniowej średniej wypłaconych i objętych ubezpieczeniem zarobków ubezpieczonej kobiety w poprzednim roku składkowym:

Przez pierwsze 13 tygodni kobieta otrzymuje pełne wynagrodzenie, od 14 tygodnia przebywa na urlopie macierzyńskim bezpłatnym.

MALTA:

Kobiety uprawnione są 14 – tygodniowego urlopu macierzyńskiego (w tym 4 tygodnie mogą wykorzystać przed planowaną datą porodu). Kobieta musi uprzedzić pracodawcę o zamiarze skorzystania z urlopu macierzyńskiego 4 tygodnie wcześniej.

Przez pierwsze 13 tygodni kobieta otrzymuje pełne wynagrodzenie, od 14 tygodnia przebywa na urlopie macierzyńskim bezpłatnym.

LUKSEMBURG:

Kobiety uprawnione są do płatnych 8 tygodni wolnych od pracy przed porodem oraz 8 lub 12 tygodni (w przypadku karmienia piersią lub ciąży mnogiej).

1. Wiek emerytalny

Wynagrodzenia kobiet w okresie zatrudnienia są przeciętnie o 17 % niższe niż mężczyzn. Po przejściu na emeryturę niższe zarobki przekładają się na niższe świadczenia emerytalne. W konsekwencji w starszym wieku ubóstwa doświadcza więcej kobiet niż mężczyzn.

(Chorwacja)

1. Coś tam, co znaleźliśmy

Wiek emerytalny:

Chorwacki rząd przygotował projekt ustawy o ubezpieczeniu emerytalnym, w którym planowane jest stopniowe zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn do 2020 r. W przypadku odchodzenia na wcześniejszą emeryturę za każdy rok emerytura byłaby niższa o 4,08% i maksymalnie o 20,4% w przypadku odejścia na emeryturę 5 lat wcześniej od ustawowego wieku emerytalnego. Aktualnie kobiety w Chorwacji przechodzą na emeryturę w wieku 60 lat, a mężczyźni w wieku 65 lat. Zgodnie z rządowym projektem od 2011 r. do 2019 r. stopniowo wiek odejścia kobiet na emeryturę byłby wydłużany o pół roku, aby w 2020 r. został wydłużony do 65 lat, natomiast na wcześniejszą emeryturę zarówno kobiety i mężczyźni mogliby odchodzić w wieku 60 lat i posiadanym 35 letnim stażem pracy. W ten sposób rząd zrealizowałby decyzję Sądu Konstytucyjnego z 2007 r., zgodnie z którą nałożono obowiązek zrównania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn do 2018 r.

Wynagrodzenie:

Według najnowszych badań przeprowadzonych przez portal „MojPosao” przeciętna netto płaca za miniony okres 2012 r. wyniosła 5.788 HRK, co oznacza spadek w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku o 2 %. Po dodaniu do tego premii i nagród przeciętna płaca wyniosła 5.939 HRK.

Różnica pomiędzy wynagrodzeniami mężczyzn i kobiet uległa zmniejszeniu i aktualnie płace mężczyzn są średnio wyższe o 13 % od płac kobiet. W 2011 r. różnica ta wynosiła 18 %.

Stopa zatrudnienia kobiet:

Chorwacki Urząd ds. Zatrudnienia [HZZ] ogłosił, że Chorwacja wśród krajów Unii Europejskiej ma jedną z najlepszych stóp zatrudnienia kobiet w średnim wieku. Zanotowano także łagodny wzrost stopy zatrudnienia osób powyżej 45 roku życia. W Chorwacji w tym roku zatrudniono 519 osób niepełnosprawnych, co jest dużym postępem, gdyż w zeszłym roku tylko 349 inwalidów miało stałą pracę.