TEORIA KOMUNIKOWANIA MASOWEGO WYKŁAD 07GR
07.XII.2011
Temat obejmuje:
1. Czy można mówić o stronniczości mediów?
2. Ramowanie
DLACZEGO MEDIA NIE SĄ OBIEKTYWNYM ZWIERCIADŁEM?
Walter Lippmann: przekaz informacyjny „nie jest zwierciadłem stanu społeczeństwa, ale relacją o jakimś aspekcie, który zwrócił na siebie uwagę”.
PRZEMOC W MEDIACH – ASPEKTY POLITYCZNE
Specyficzne formuła programów telewizyjnych, cechująca się dużą zawartością przemocy i przestępczości, pokazuje widzom świat w postaci tak groźnej, że George Gerbner dostrzega w tym wysoce polityczny czynnik represji oraz law and order.
Pierwsze badania: JohnSpeed w 1893 r. analizując jedną z nowojorskich gazet notuje istotny wzrost liczby doniesień na temat crimes and criminals.
(*teraz te aspekty polityczne)
Media nieproporcjonalnie dużo uwagi poświęcają terroryzmowi i korupcji (już w latach 80tych XX wieku)
Sytuacyjne uwarunkowania przestępstw w mediach są zupełnie inne niż w rzeczywistości.
(chodzi o to, że ludzie na pytanie jak wygląda przemoc definiują ją na podstawie tego co widzą w TV itp.)
Media przekazują publiczności obraz całkowicie zniekształcony.
Naturalna, ważna konsekwencja: sondaże wykazują większą zgodność wyobrażeń społeczeństwa o przestępczości z obrazem, jaki przekazują media, niż z rzeczywistymi statystykami przestępczości.
Media z góry konstruują ramy oczekiwania, które uniemożliwiają im adekwatne postrzeganie wydarzenia i wstępnie przeformułują przekaz medialny (tu dr pokazał przykład demonstracji antywojennej w Londynie w 68r.)
PRZEDSTAWIENIE „RZECZYWISTOŚCI” W MEDIACH
Walter Schulz
Media masowe nie są dla rzeczywistości reprezentatywne, a już z pewnością jej nie odwzorowują
Doniesienia medialne są często niedokładne i zdeformowane, niekiedy przedstawiają obraz świata, który jest wyraźnie tendencyjny i zabarwiony ideologicznie
Rzeczywistość medialna tylko w ograniczonym zakresie dopuszcza możliwość wnioskowania na temat fizycznych właściwości świata, struktur społecznych, biegu zdarzeń, czy też rozkładu opinii publicznej
Główne kryteria selekcji (czyli cechy wydarzeń, które określają ich wartość informacyjną)
Wysoka wartość informacyjna – twarde dane (polityka, kultura itp.)
Agresja (przemoc)
Kontrowersyjność
Doniosłość
Etnocentryzm (czy Polaków bardzo dotyczyć będzie to co dotyczy Niemców)
Zagrożenie wartości / prawa
Bliskość
Władza
Ważne: relacjonowane wydarzenia są zniekształcone z korzyścią dla kryteriów selekcji -> przykład palącego się samochodu TVN24 11 listopada
Ważne zastrzeżenie -> Czy istnieją „wydarzenia” jako tako?:
Większość kryteriów selekcji nie stanowi cech wydarzeń, ale wynik obróbki redakcyjnej – pojawiają się w procesie produkcji wiadomości, nie można ich dostrzec w samych wydarzeniach.
SCHEMATY I RAMY INTERPRETACYJNE:
Informacje w mediach są „układane” zagadnieniami i tematycznie dla łatwiejszego ich rozumienia
Wykorzystywane są schematy i ramy interpretacyjne, zawierające wskazówki odnośnie selekcji, ważności i sposobu rozumienia.
Schemat interpretacyjny -> „struktura poznawcza złożona z uporządkowanej, oderwanej od wyjściowego doświadczenia wiedzy na temat sytuacji i jednostek”.
SCHEMATY INTERPRETACYJNE:
Pomagają ocenić wartości nowych informacji
Uzupełniają ich treść, gdy przekaz jest niepełny lub niejednoznaczny
Pomagają zapamiętywać nowe informacje
Mogą być trwałe i mieć duży zasięg
ODDZIAŁYWANIE RAM ZNACZENIA:
Ervin Goffman: ramy jako niezbędne narzędzia organizacji rozproszonych urywków doświadczenia czy informacji.
(ramy znaczenia, czasem „ramy odniesienia”, „kontekst”, „wątki”)
Robert Entman: „stosowanie ram polega na selekcji i hierarchii priorytetów”
Ramy:
Definiują problemy
Diagnozują przyczyny
Narzucają oceny moralne
Sugerują remedia
STRONNICZOŚĆ [John Street, Mass media, polityka, demokracja]
Stronniczość – przede wszystkim oznacza, że działania dziennikarzy prowadzą do powstawania treści medialnych faworyzujących jeden światopogląd ( jedną partię) kosztem innych, wzmacniając w ten sposób jeden układ interesów i osłabiając inne.
Występuje gdy mamy do czynienia z systematycznym faworyzowaniem jednego stanowiska.
Ken Newton: „ideał neutralności daje się łatwo opisać: <neutralne media zdają pełną i uczciwą relację z faktów>
- niemożliwe jest jednak zbliżenie się do tego stanu rzeczy, przyczyny:
Media działają jako przedsiębiorstwa, dostosowujące się do rynku „pełne” relacje odstraszałyby potencjalnych klientów
Media to biznes – naciski biznesowe
Teoretyczne problemy z pojęciem neutralności – problemy z kryteriami selekcji informacji (mówić o trzech czy o trzynastu – jeśli chodzi np. o wybory prezydenckie)
„obiektywizm” i „równowaga” przeczą sobie
Denis McQuail wyróżnia 4 rodzaje stronniczości.
2 kryteria podziału:
Dotyczy „jawności”
Dotyczy intencji – czy jest zamierzona czy nieświadoma
Jawna Ukryta
Zamierzona oczywista propagandowa
Niezamierzona mimowolna ideologiczna
Stronniczość niewątpliwa -> jawna i zamierzona; cel promowany otwarcie i w sposób zamierzony
Stronniczość propagandowa -> relacja z wydarzeń czyniona z zamiarem popierania określonej partii, polityki, punktu widzenia, bez wyrażania tego wprost
Stronniczość mimowolna – przestrzeń mediów jest limitowana (liczba stron, czas emisji, liczba nagłówków w Internecie)
- redakcje podejmują decyzje dotyczące „ważności” poszczególnych informacji
- stronniczość jest jawna, ale nie jest ani świadoma, ani celowa
- jest rezultatem rutynowych praktyk (patrz ustalenie porządku dnia, teoria agendy mediów)
Stronniczość ideologiczna – ukryta i niezamierzona – wykrywana, gdy ukryte założenia i sądy wartościujące zostają ujawnione przy uważnej lekturze tekstu
Jakie są cechy dobrego newsa? – według jakich kryteriów news jest aktualny albo ‘ważny’?
Każda relacja zawiera w sobie jakieś ‘reguły’ dotyczące tego, co ‘zwykle się zdarza’ lub jak ludzie ‘się zwykle zachowują’
BADANIE STRONNICZOŚCI
Problemy metodologiczne:
Jak dekodujemy treści komunikatu?
Jak poznajemy rzeczywiste intencje?
Stuart Hall: Wszystkie wydarzenia są produktami ideologii.