Koncepcja tożsamości zawodowej

-stadium eksploracji (próbowanie

swoich sił, eksperymentowanie)

-stadium podjęcia zobowiązania

(podjęcie decyzji i odpowiadanie za skutki)

Tozsamosc osiagnienta-Wysoki stopień

autonomiczności.Wewnętrzna decyzyjność,

odpowiedzialność,dojrzała osobowość,

niezależność od wpływów zewnętrznych,

pewność,dobry kontakt z uczniami,własny

autorytet,tożsamość jest efektem własnej

drogi rozwojowej

Tozsamosc nadana-Źródłem pewności

jest autorytet osoby, z którą się utożsamia

pewność z czyjegoś nadania,przeświadczenie

o poprawności zawodowej,odwołuje się do

wzorów,one są pewnikiem działania,pewność

pochodzi z drugiej ręki, naśladownictwo

Tozsamosc moratoryjna-Etap przejściowy

(moratorium) w kształtowaniu tożsamości,

mała dojrzałość osobowościowa,wielość

propozycji nie przemyślanych do

końca,rozchwianie decyzyjne,daleko

posunięta bierność,brak zaangażowania

emocjonalnego,brak samookreślenia,

wegetacja w zawodzie

Tozsamosc rozproszona-Jednostka nie

była w sytuacji poszukiwania własnej drogi

(brak nacisków zewnętrznych czy przymusu

wewnętrznego).W działaniu kierują się do

brem własnym,nie potrafią realnie zaplanować

życia,ani drogi zawodowej,nie stać ich na

pogłębioną refleksję,w działaniu

dominuje przypadkowość

Profesjonalista-specjalista, fachowiec w

jakieś dziedzinie,człowiek dobrze znający

swój zawód,zawodowiec

Profesjonalny-będący specjalistą w jakiejś

dziedzinie,zajmujący się czymś zawodowo

malarz,aktor profesjonalny,traktowany jako

zawód:zawodowy,teatr profesjonalny

Wymiary profesjonalizmu

-obszar indywidualny-zna instytucje i jej cele

-obszar instytucjonalny-umie organizowac

współdziałanie szkoly i środowiska

-obszar społeczny-wspolpracuje z instytucjami

w środowisku

2i3-reprezentuje szkole w środowisku

1i3-uczestniczy w zyciu środowiska z

wlasnej inicjatywy

Rozumienie profesjonalizmu wg Eliota

-Posiadanie kompetencji komunikacyjnych

-Umiejętność współdziałania z uczniami –

Holistyczne rozumienie sytuacji ucznia -Autorefleksja

Cechy nowego profesjonalizmu wg Eliota-wspó

łdziałanie z klientami (uczniami) w zakresie

rozpoznawania,wyjaśniania i rozwiązywania ich

problemów-komunikacja i empatia w kontaktach

z uczniami-holistyczne rozumienie sytuacji

ucznia-autorefleksja w znaczeniu dokony

wania sądów i własnych reakcji

Koncepcja Donalda Schona-Koncepcja kwestionuje

techniczną racjonalność”,która zakłada, że jeśli

istnieje jasność w sprawie celów,to problem ich

realizacji staje się kwestią instrumentalną. W

niektórych relacjach międzypodmiotowych nie

ważne są środki dla realizacji celów a

komunikacja,czyli nie chodzi o działania techniczne

a działania komunikacyjne.Nie da się ich do końca

określić,nie da się ich zadekretować,nie poddają

się łatwo formalizacji.-Nauczyciel w swoim

działaniu nie spotyka problemów tego samego

typu,takich samych sytuacji.Stąd wiedza

pedagogiczna ma tym większą przydatność im

bardziej przekracza granice jednej dyscypliny czy

sposobu myślenia. -Współczesny profesjonalizm to

-to nie tyle skrupulatność w praktycznym stosowaniu

teorii,co radzenie sobie z takimi sytuacjami

zawodowymi jak niepewność,niestabilność,

unikatowość. Rozwiązywanie problemów

nie jest możliwe przez proste stosowanie

prostych i wyćwiczonych procedur.-Refleksja

to namysł nad konkretną czynnością lub nad

całym cyklem działań. Jest procesem intelektualny

polegającym na strukturyzacji lub restrukturyzacji

doświadczenia, posiadanej wiedzy czy nawet intuicji.

Jest sposobem samooceny nauczyciela, droga do o

dbioru złożoności, zaporą od „widzenia wszystkiego

od razu”-Refleksja w działaniu- proces symultaniczny

obejmuje działanie z równo-czesnym namysłem nad

nim i ewentualną modyfikacją.Krytyczne

kwestiono-wanie wiedzy, może prowadzić do

krytycznych działań. Efektem jest natych-miastowe

działanie.Zdarza się u osób,które posiadają wiedzą

o tym jak robić i są sprawne wykonawczo.

Refleksja nad działaniem-dokonana z dystansu

czasowego nad tym co wykonano,korzyści dla

przyszłości.Dzięki jest bardziej pogłębiona,bardziej

intelektualna i bardziej wszechstronna.

Koncepcja Fisza-kwestionuje zasadność wielu założeń

teoretycznych kształcenia nauczycieli m.in.

przygotowania profesjonalistów do tworzenia

jasnego pojęcia istoty czynności,w jakich wykonywanie

są oni zaangażowani-Różnicuje czynności nauczycielskie,

a proste umiejętności, ich opanowanie opiera się na

wyćwiczeniu,mają charakter techniczny,a ich nauczanie

traktuje się jako powielanie wzoru,jako stosowanie

teorii bardziej złożone mamy do czynienia

wtedy,gdy czynności nauczania nie dają się r

edukować do wyspecyfikowanych umiejętności

gdyż są bardziej złożone,bardziej intelektualne,a i

natura jest bliższa sztuce niż nauce-uczenie się

z praktyki-to nabywanie konkretnej umiejętności

lub zespołu umiejętności oraz szeregu

związanych z nimi pojęć,działań rutynowych

strategii,umiejętności zamkniętych.Nadrzędnym

celem tej formy uczenia się jest skrupulatna repro

dukcja wzoru działania. -uczenia się poprzez

praktykę-celem jest otwieranie umysłu studenta

na szersze zrozumienie, by w ten sposób uczyć

się czegoś głębszego i o większym znaczeniu

uczenie się poprzez praktykę nie zależy od

jakości praktyki obserwowanej lub

podejmowanej,ponieważ nie jest ona

kwestia kopiowania praktyki,lecz

kwestią refleksji nad praktyką. W wyniku

czego kandydat na nauczyciela,czy nauczyciel

pracujący dochodzi do opanowania wiedzy

przedmiotowej i indywidualnych form działania.

Koncepcja Trippa

-nauczyciele powinni rozumieć zdarzenia

edukacyjne i umieć je interpretować.

Potrzebna jest zarówno wiedza akademicka

i wiedza praktyczna -zdarzenie krytyczne

w nauczaniu-Proces nauczania jest

szeregiem zdarzeń,ich waga jest różna,jedne

są istotne i ważne,inne błahe.Te ważne

niosą za sobą jakiś ładunek krytycyzmu,jakieś

problemy ich źródłem są określone tendencje,

motywy,struktury. Analiza krytyczna pozwala inaczej

spojrzeć na zdarzenie. -Zdarzenia krytyczne są

sposobem docierania do rozumienia zjawisk

pedagogicznych przez określenie ich charakteru

interpretacje i wyjaśnianie.Proces kształcenia

nauczycieli z użyciem zdarzeń krytycznych

rozpoczyna się od praktyki przez diagnozę i

refleksje prowadzi do interpretacji krytycznej

Analiza zdarzeń krytycznych wymaga

poznawczego namysłu,który z kolei jest

niezbędnym warunkiem kształtowania

profesjonalnego osądu.Dzięki zdarzeniom

nauczyciel zagłębia się w sens i istotę

własnej pracy,zaczyna rozumieć jej

właściwości i naturę czynności.-To jak

nauczyciel potrafi wyjaśniać ,objaśniać

zdarzenie świadczy o jego profesjonalizmie,

Zdarzenie ma charakter krytyczny,gdy w jego

wyniku nauczyciel zmienia swoje sposoby

postępowania.Dowodem funkcjonowania

świadomości profesjonalnej jest

problematyczność,rozumienie,że zdarzenia są

złożone,że można je rozwiązać dysponując wiedzą

i sprawstwem działaniowym-Pojęcie profesjonalnego

osądu jest instrumentem w dochodzeniu do

nauczycielskiego profesjonalizmu.Formułowanie

osądu jest indywidualną sprawą nauczyciela,służy

poznaniu siebie i zawodu. W konsekwencji

profesjonalnego osądu konstruowany jest plan

rozwiązania sytuacji w taki sposób,że nie jest

on ani wynikiem wiedzy akademickiej czy

własnego doświadczenia,lecz jest czymś

nowym.Łączy w sobie intuicję eksperta, łączy

się bardziej z refleksją,interpretacją,opinią i

mądrością niż prostym przyswojeniem faktów

i wskazanych prawidłowych odpowiedzi-Osąd

praktyczny-ma charakter instrumentalny,

techniczny.Koncentruje się na oddzieleniu

odpowiedzi co w danej sytuacji zrobić?Jak

najlepiej mogę to zrobić?Kiedy to należy zrobić?

-Osąd diagnostyczny-zakłada opisanie,zrozumienie i

zinterpretowanie zdarzenia.Odwołuje się do wyjaśnienia

przyczyn w szkole są różne możliwości wyboru drogi

zależy także od ucznia główne zadanie szkoły to

wykształcenie samodzielności i odpowiedzialności.-

Osąd refleksyjny-dotyczy wymiarów etycznych pracy

nauczyciela:Co powinienem zrobić?Dlaczego to

powinienem zrobić?Czy to jest dobre co mi się

podoba? -Osąd krytyczny-kwestionuje i ocenia

wcześniejsze osady,w wyniku czego podejmowane

jest działanie.Osad krytyczny wymaga analizy

krytycznej i może kwestionować społeczne

założenia ,na którym opiera się osąd praktyczny

i refleksyjny.Np.osąd praktyczny ma tendencje

do widzenia świata fragmentarycznie.

Koncepcja Holeya

-Profesjonalizm ograniczony-wyrasta z

nauczycielskiego doświadczenia,wyznaczony

jest przez indywidualna praktykę,przez co staje

się zredukowany do widzenia zawodu poprzez

podmiotowe doświadczenie i pojedynczą biografi.

Każdy nauczyciel ma swoją inną,odmienna biografię

zawodową,inne doświadczenia zdobyte w klasie.

Profesjonalizm rozszerzony-wyrasta z aktywności,

ustawicznie aktualizowanej,uzupełnianej,

przekształcanych kwalifikacji zawodowych.

Aktywność ta wyzwala motywację nauczycielską

do działania,decyduje o dynamice zdarzeń w klasie

szkolnej,o kontekście kulturowo-społecznym pracy

szkoły.-Postrzega działanie wobec ucznia jako zobo

wiązanie rozwoju doprowadzenie ucznia do pułapu jego

możliwości.Warunkiem realizacji tego zobowiązania jest

dbanie nauczyciela o własny rozwój.-Dokonuje rewizji

własnej praktyki-poddaje analizie znane schematy

działania,rezygnuje z tych,które budzą wątpliwości,może

są wygodne dla uczącego,ale mało skuteczne dla nauczanego.

-Doskonali swój krytycyzm wobec słowa pisanego,Wery

fikuje teorie poprzez empiryczne dowody zaczerpnięte

z własnej praktyki-Nie ogranicza nauczania

tereotypowego zachowania w klasie szkolnej,lecz postrzega

je jako sprawstwo ciągle niedokończone,procesualne,

tające się.Sprawia to, że nauczanie często jest uto

żsamiane ze sztuką.-Postrzega cele nauczania w

związku z celami społecznymi

Orientacje w kształceniu nauczycieli wg Kwatkowskiej

-Orientacja technologiczna-efektywność działań nauczyciela

nie zależy od jego cech osobowych lecz od skuteczności

stosowanych przez niego środków.Wymaga to szukania

coraz większej liczby efektywnych metod nauczania i

wychowywania oraz dążenia do ich unifikacji w

programach kształcenia nauczycieli.-Orientacja

humanistyczna wyrosła z krytyki ujednoliconego

modelu kwalifikacji nauczycieli,których nie

można sprowadzić do skończonej liczby wyuczonych

procedur i metod oddziaływania dydaktyczno-

wychowawczego. Źródłem osiągnięć nauczyciela jest

jego niepowtarzalna osobowość, pozwalająca formułować

cele i rozwiązywać problemy wychowawcze.

-Orientacja funkcjonalna w kształceniu nauczycieli

stanowi oryginalną próbę przezwyciężenia tych słabości

i niedostatków.Powodzenie w pracy nauczycielskie

zależy od umiejętności wykorzystania uogólnionej

wiedzy teoretycznej w rozwiązywaniu poszczeg

ólnych problemów pedagogicznych z UW

zględnieniem potrzeb społecznych,wynikających

z uznawanych wartości.

Etyka zawodowa nauczycieli-dotyczy postawy

nauczyciela jego kultury osobistej odpowiedzialności,

wrażliwości,samokrytycyzmu,uczciwości,hierarchii

wartości,światopoglądu,wiedzy i kompetencji.

Style pracy nauczyciela

-styl autokratyczne charakteryzuje się kierowaniem

zachowania dziecka w sposób autorytatywny poprzez

formułowanie poleceń do wykonania. Mogą to być

nakazy bądź zakazy. Dziecko dowiaduje się co

powinno, a czego nie powinno robić, wychowawca zaś

oczekuje zachowania zgodnego z wydanymi poleceniami.

Realizację ich ściśle kontroluje,przy czym wykonanie

polecenia uważa na ogół za zjawisko normalne,

któremu poświęca mało uwagi, natomiast

koncentruje się na przypadkach niewykonania

polecenia i ingeruje wówczas poprzez kary.

-styl demokratyczny- Zakłada istnienie większej

swobody i charakteryzuje się unikaniem wydawania

bezwzględnych poleceń narzucanych z góry.Ustaleń

dokonuje się wspólnie z dziećmi,We wzmacnianiu

większą uwagę przywiązuje się do nagród niż do kar.

Dużo czasu poświęca się na przekonywanie,perswazję.

Nie oczekuje się od dzieci bezwzględnego

podporządkowania, wynikającego wyłącznie

z faktu, że uzyskałyone określone polecenia.

-styl liberalny-cechuje się brakiem programowej

integracji,Styl ten znamionuje przyzwalanie na

obserwowane działania,czuwanie tylko nad tym,by

dzieci nie zrobiły sobie krzywdy. Człowiek dorosły w

zasadzie przyjmuje postawę biernego obserwatora.Dostarcza

potrzebnych materiałów i udziela rad,gdy dzieci o nie

proszą,stara się jednak nie narzucać niczego.Zapewnia się

dzieciom jak największą swobodę działania,zakładając

że jest to najkorzystniejsze dla ich rozwoju.

Rekrutacja nauczycieli w Polsce nie ma zadnej planowej

rekrutacji.decyzje o podjeciu pracy jako nauczyciel

podejmuje się wówczas gdy zmusza do tego

sytuacja na rynku pracy.mamy do czynienia z

negatywna selekcja do zawodu nauczyciela,od

kandydatow niczego się nie wymaga,stawiano mniejsze

wymagania i w związku z tym nie wiadomo czy kandydat

ma odpowiednie predyspozycje do pracy w zawodzie,czy

wogole chce nim być.Kiedys wymagano przedstawienia

zaświadczenia o zdrowiu psychicznym i fizycznym od

lekarza a teraz z tego zrezygnowano.dawniej badano poziom

posiadanych wiadomości i umiejętności.Formy rekrutacji-klasy

pedagogiczne,kolka prowadzone przez osrodki ksztalecenia

nauczycieli,praktyki obowiązkowe,odroczona rekrutacja

Oczekiwane cechy nauczyciela-musi on być specjalista

który nie tylko potrafi przekazywac wiedze ale rozwijac u

młodzieży motywacje i umiejętności samodzielnośc

uczenia się,zdobywania wiedzy i doskonalenia wlasnej

kultury intelektualnej,powinien umiec korzystac z

ułatwień jakie daje mu postep techniczny,być dobry

sprawiedliwym,życzliwym i fachowym doradca

rodzicow,rozumiec jednostkowe potrzeby,umiejętnie

włączać się działalność opiekuncza wobec ludzi.

nauczyciel jest animatorem organizatorem,realizatorem

roznych poczynan edukacyjno kulturalnych w

środowisku,powinien odczuwac potrzebe wlasnego

rozumu,umiec doskonalic się ustawicznie i wielostronnie.

Swoistość przygotowania kandydatów na nauczyciela

efektem studiow nauczycielskich powinno byc nie tyle

opanowanie wiedzy, co zdobycie sprawności w

operacyjnym uzyciu. Kwalifikacje nauczycielskie musza

być nadmiarowe.nadmiarowosc kwalifikacji odnosi się

zarówno do kompetencji teoretycznych jaki i operacyjnych

i sprawnościowych.model metodyczny studiow

nauczycielskich winien działać na rzecz zbliżenia

kontekstu teoretycznego i praktycznego.glownym celem

poznawczym procesu ksztalecnia nauczycieli jest uczeni

regul generowania wiedzy.caly proces przygotowania

kandydata na nauczyciela to nie tylko wyposażenie go

w wiedze i umiejętności ale także uwrażliwienie

i uspołecznie kandydatow.

droga rozwojowa wg Hubermana

-1-3 wejscie do zawodu,przetrwanie i odkrywanie

-4-6 stabilizacja

-7-18 eksperymentowanie i roznicowanie,ocena

sytuacji i stawianie pytan

-19-30 uspokojenie i konserwatyzm

-31-40 wylaczenie się z zawodu spokojne lub gorzkie

droga rozwojowa wg Pruchy

-chec wyboru zawodu nauczyciela-motywacja

do studiowania zawodu-18-19 lat

-przygotowanie wstepne-przygotowanie pro

pedeutyczne-24-25 lat

-start zawodowy-rozpoczecie pracy ok. 24 lat

-adaptacja zawodowa-doswiadczenia pierwszych

lat pracy-24-30 lat

-rozwoj zawodowy–rozwoj kariery nauczycielskiej-

powyzej 30 lat

-stabilizacja zawodowa względem odejścia-pozostanie

w zawodzie nauczyciela,awans zawodowy,dalsze

ksztalecenie lub odejście od zawodu-od35 lat

-wypalenia zawodowe-meczaca rutyna,

konserwatyzm-indywidualnie

start i adaptacja w zawodzie cykl kariery

nauczyciela a)środowisko prywatne (rodzina,etapy

zycia,pozazawodowe zainteresowania,indywidualne

sklonnosi,kryzysy,pozytywne wydzarzenia) b)środowisko

zawodowe (przepisy,związki zawodowe,styl zarząd

zania,organizacje profesjonalne,oczekiwania społeczne

i zaufanie publiczne)kariera nauczycielska (wprowadzan

osiaganie kompetencji,entuzjazm i rozwoj,frustracja,

stabilizacja,kończenie i zakończenie kariery)koncepcja

rozwoju zawodowego (nowicjusz,zaawansowany

początkujący,kompetentny nauczyciel,bieglu

nauczyciel,ekspert)

kompetencje-zbior wiedzy,umiejętności,dyspozycji,

postaw,wartości niezbednych dla skutecznej

realizacjizalozonych celow.jest podstawowym

warunkiem wychowania jako zdolność do określonych

obszarow zadan.jest uwazana za rezultat procesu uczenia się.

Rodzaje kompetencji:praktyczno-moralneinterpretacyjne

(wyrazaja zdolności refleksyjnego odnoszenia się

nauczyciela do swiata rzeczy,innych ludzi i siebie

samego)moralne(zdolność do prowadzenia refleksji

moralnej)komunikacyjne(zdolność prowadzenia

dialogu z innymi i samym soba)rodzaje

kompetencji technicznych postulacyjne(umiejętność

wskazywania pozadanych celow i identyfikowania

się z nimi)metodyczne(umiejętność efektywnego

dzialania w zawodzie)realizacyjne(zdolność doboru

tresci metod srodkow oraz warunkow do

wyznaczonych siebie celow)

rola doskonalenia zawodowego-podnoszenie,u

zupełnienie,uaktualnienie kwalifikacji zawodowych

nabywanie nowych umiejętności co pozwala na

wzmocnienie pozycji zawodowej, zyskanie poczucia

pewności,stabilność zawodowa,prowadzi do lepszych

efektow pracy,profesjonalizmu,lepszej

komunikatywności i wydajności

poglądy j. Dawida na zawód nauczyciela-„o

duszy nauczycielstwa” nauczyciel to ten kto ma

wielkie serce i umysl,musi kochac swoich

uczniow,posiada swoja wiedze i powinien się

dzielic nia i emocjami,powinien mieć prawo

do słusznej placy,do wypoczynku,płodne

bezczynności(myslenie tworcze,praca kreatywna)

szance na awans SA bardzo nikle.wiekszosc nauczycieli

pracuje tylko w 1 szkole,narazeni sa na szybkie wypalenie

zawodowe, nie powinien zadrezcac się sprawami

finansowymi,prawidłowo wywiązywać sie z obowiązków.

Formy doskonalenia:kursy doskonalajace,kursy edukatorski

i kwalifikacyjne,publiczne i niepubliczne placowki

doskonalenia,studia podyplomowe, warsztaty i seminaria

Zakłady kształcenia:licea pedagogiczne,uniwersa

tety,wydzialy pedagogiczne,wyższe szkoly n

auczycielskie,kolegia nauczycielskie,zakłady

pedagogiki,akademie pedagogiczne, studium nauczycielskie

kształcenie nauczycieli w Polsce-podstwowy liceum

pedagogiczne(liceum pedagogiczne wychowawczyn

przedszkoli 1945-1970/1945-1975)pedagogia (1944-1947)

wyższe kursy nauczycielskie (1944-1946)studium nauczania

początkowego (1978-1986 i 1990)kolegia nauczycielskie (

1995-2012)akademie pedagogiczne (od 2000),sredni uniwersytety

wydzialy pedagogiczne, zakłady pedagogiki w politechnikach,

wsi, AWF, ASP, AM,uniwersytety studia nauczycielskie (1954-1970)

wyzsza szkola nauczycielska (1968-1973)panstwo