Paratroficzne oddziaływania drapieżników na roślinożerców:
-zmiana budżetu czasowego (krótsze żerowania, częstsze obserwacje)
-zmaina wykorzystania przestrzeni (krótsze i częstsze bytowanie w areale)
-zawężenie więzi socjalnych (np. dziki) (prof. Andrzejewsk)
-bardziej skryty tryb życia
Duża witalność obcych gatunków zwierząt wynika z:
wykorzystania zasobów wolnej niszy ekologicznej (brak konkurencji)
dużej plastyczności ekologicznej
małej liczby pasożytów z powodu braku żywicieli pośrednich
braku drapieżników
odporności na lokalne choroby
„Obcy” wśród nas:
daniel
muflon
jeleń sika
Gatunki inwazyjne:
piżmak
jenot
norka amerykańska
szop pracz
PAŃSTWA ROŚLINNE
PAŃSTWO HOLARKTYCZNE
PAŃSTWO PALEOTROPIKALNE
PAŃSTWO NEOTROPIKALNE
PAŃSTWO PRZYLĄDKOWE
PAŃSTWO AUSTRALIJSKIE
PAŃSTWO – HOLANTARKTYCZNE
STREFY ROŚLINNE KULI ZIEMSKIEJ
- wilgotne lasy równikowe
-suche lasy równikowe podrównikowe i sawanny
-lasy równikowe zrzucające liście podczas okresu suchego
- roślinność twardolistna
- wilgotne zawsze zielone lasy podzwrotnikowe strefy umiarkowanej
-lasy liściaste zrzucające liście na zimę
- pustynie i półpustynie
- stepy
- roślinność wysokogórska
- borealne lasy iglaste
- tundry pustynie lodowe
Reguła Allena
W obrębie jednego gatunku ssaków i ptaków rasy o najmniejszych uszach i najkrótszych kończynach występują w najzimniejszych częściach obszaru jego rozprzestrzenienia, ewentualnie w tych gdzie temperatura ulega najsilniejszym wahaniom, podczas gdy rasy o uszach i kończynach najdłuższych spotkać można na obszarach cieplejszych lub takich, gdzie wahania temp. są niewielkie.
Reguła Bergmana
W obrębie tych samych gatunków ptaków i ssaków rasy większe występują w zimniejszych okolicach areału ich rozprzestrzenienia, rasy mniejsze zaś w cieplejszych.
STRATEGIE ZIMOWE:
-przystosowania fizjologiczno- morfologiczne (hibernacja, sezonowe obniżenie poziomu metabolizmu, optymalizacja ciężaru ciała)
-zmiana behawioru (sezonowa zmiana środowiska, zmiana aktywności dobowej, gromadzenie pokarmu, tworzenie agregacji zimowych)
OPTYMALIZACJA CIĘŻARU CIAŁA – ZJAWISKO DEHNELA
Sezonowe zmiany wysokości puszki muzgowej (tzw. Depresja zimowa czaszki)
U ryjówkowatych z rodzaju Neomys (Neomys fodiens, N. anomalus) i Sorex (S. araneus, S. minutus)
- max: Czerwiec
- min: luty
- różnica 15%
Ochrona nietoperzy
Kształtowanie krajobrazów:
pasy zadrzewień,
wieszanie sztucznych schronień:
- w śródpolnych zadrzewieniach pasowych, na obrzeżach leśnych sprzyjają dyspersji,
- w głębi młodych drzewostanów pozbawionych dziupli.
Wykresy: najwięcej budek w Górznieńsko- Lidzbarskim Parku Krajobrazowym zajmuje Gacek Brunatny, w okolicach Łomży- Nocek Natterera i Gacek Brunatny.
Zmniejszanie wpływu dróg:
w miejscach, gdzie do dróg dochodzą liniowe elementy krajobrazu budowa wysokich ogrodzeń (przynajmniej 3-5 m),
duże kładki nad jezdnią, do których prowadzą szpalery drzew,
droga na nasypie- tunele pod jezdniami, wykorzystywane jako szklaki przemieszczeń oraz miejsca hibernacji (w głębi niewielkie komory z zainstalowanymi w suficie cegłami, pustakami),
Zabezpieczanie i ochrona miejsc hibernacji:
gęsta sieć zimowisk na terenach, gdzie nie ma fortów, zabezpieczanie piwnic,
budowanie sztucznych zimowisk, ślepo zakończone podziemne tunele, np. z betonowych kręgów (zwiększanie stopnia osiadłości),
zwiększanie liczby kryjówek w piwnicach (np. cegły, pustaki).
| Liście w słońcu | Liście zacienione |
|---|---|
| Na gałęziach pod różnymi kątami | Na gałęziach ułożone poziomo |
| Wysoki punkt wysycenia światłem | Niski punkt wysycenia światłem |
| Wysoki punktkompresacyjny | Niski punkt kompresacyjny |
| Produkują dużo RUBISCO | Produkują mniej RUBISCO |
| Intensywne oddychanie | Niski poziom oddychania |
| Mniej chlorofilu | Więcej chlorofilu |
| RUBISCO ogranicza intensywność fotosyntezy | Światło ogranicza intensywność fotosyntezy |
Adaptacja do niekorzystnego czynnika:
-słaba transpiracja
-zmiana ułożenia liści
-ukryte aparaty szparkowe (np. sosna)
-wydajniejsza fotosynteza np. C4 -> ograniczenie fotooddychania, CAM -> aparaty otwarte w nocy)
Endemit – gatunek wystepujący na małych, ograniczonych obszarach, czasem tylko na pojedynczych stanowiskach;
Paleoendemity – gatunki stare, pozostałe z dawnych czasow, których zasięgi uległy redukcji
Neoendemity – zwykle taksony niższe od gatunku (drobne gatunki, podgatunki, odmiany), które powstaly stosunkowo niedawno i nie zdążyły się jeszcze rozprzestrzenić.
Hibernacja
-okres spoczynku połączony z wyłączeniem termoregulacji (może dojść do hipotermi)
Zwolniona przemiana materii
Spadek liczby oddechów i uderzeń serca w jednostce czasu
Zmiany hormonalne
- W Polsce hibernują: nietoperze, jeże, świstak, susły, smużka, chomik, popielicowate
Torpor
-bardzo krótki (kilkusekundowy) okres spoczynku połączony ze spadkiem temperatury
- Występuje m.in. u ryjówkowatych, u smużki, myszy leśnej, myszy zaroślowej.
Nietoperze
Ochrona gatunkowa
Dyrektywa Habitatowi EWG
Konwencja Bońska
Konwencja Berneńska
24 gatunki
Podkowiec duży i karlik Kuhla, kilkakrotne obserwacje
Nocek ustruszony i borowiec olbrzymi, jedno stwierdzenie
Drzewostany leśne
Lasy gospodarcze:
Zubożona baza pokarmowa, brak dziennych schronień
Proporcja udziału gatunków osiadłych, wykorzystujących antropologiczne miejsca zimowania oraz gatunków wędrujących – wskaźnik przekształceń kompleksów leśnych.
Duże znaczenie mają elementy liniowe: drogi, cieki wodne, przecinki, ułatwiające penetrację i przemieszczanie się.
Zagrożenia
Niszczenie schronień w dziuplach i za korą
Ścięcie drzewa zimą –zimujące w dziupli nietoperze mogą przemarznąć
Pułapki feromonowi
Wylesiane = izolacja populacji
Duże zręby =bariera