Konsultacje: środa, czwartek s. 31 od 17:30 do 19:30

Tematy zajęć

1. Związek pracy socjalnej z nauką i kryteriami zawodowymi Pedagogika społeczna i praca socjalna- możliwe konfiguracje związków

2. Modele pomocy społecznej a modele pracy socjalnej –ich źródła teoretyczne Wielość podejść teoretycznych do pracy socjalnej Podejście Skoncentrowane na Rozwiązaniach (PSR)w polskiej pracy socjalnej

3. Metodyczne działania bezpośrednie i pośrednie w pracy socjalnej Fazy metodycznego działania Tworzenia struktur działania metodycznego

4. Koncepcja wyuczonej bezradności Sposoby wychodzenia z bezradności w świetle literatury

5. Kultura profesjonalnego działania Klasyczne rozumienie profesji a interakcyjna koncepcja działania profesjonalnego Dylematy, przeszkody działania profesjonalnego Model profesjonalnej pracy socjalnej wg. Granusika Uwarunkowania działania profesjonalnego

LITERATURA

1. Ewa Marynowicz Hetka (red)”pedagogika społeczna” podręcznik akademicki 2006 Tom I

2. Ewa Kantowicz „Elementy teorii i praktyki pracy socjalnej”

3. Elżbieta Trafiołek (Red Tomu)”Profesjonalna praca socjalna. Warunki skuteczności doświadczenia , kierunki zmian”

4. Krystyna de Roberts, H. Pascal „Postępowanie metodyczne w pracy socjalnej z grupami i społecznościami”

5. Ewa Marynowicz Hetka, Jacek Piekarski „Wokół problemów działania społecznego”

Praca socjalna

Praca socjalna wg R. Crougch :

jest próbą udzielenia pomocy tym którzy nie posiadają środków do egzystencji godnej człowieka jest to pomoc w uzyskaniu tych środków i osiągnięciu najwyższego możliwego stopnia niezależności

Egzystencja wg R. Crougch w sensie fizycznym, ekonomicznym, społecznym i politycznym:

Egzystencja w sensie fizycznym odnosi się do dóbr i usług niezbędnych dla jej zdrowia i zdrowia osób pozostających na jej utrzymaniu. Obejmuje ona również zapewnienie warunków życia w jak największym stopniu wolnych od chorób i kalectwa (żywność, odzież, mieszkanie)oznacza że jednostka posiada wystarczające środki materialne by zapewnić sobie i najbliższym fizyczne istnienie. Środki materialne mogą występować nie tylko w formie pieniężnej tak że umiejętności zawodowych.

Egzystencja w sensie emocjonalnym oznacza poczucie bezpieczeństwa emocjonalnego

Egzystencja w sensie społecznym oznacza, że jednostka posiada zakres umiejętności społecznych potrzebnych do tworzenia kontaktów społecznych i związków ze społeczeństwem w ogólności Przestrzeganie prawa: - ujęcie podmiotowe - ujęcie przedmiotowe

Egzystencja w sensie politycznym oznacza, że jednostka posiada wystarczające możliwości i bezpieczeństwo polityczne by zapewnić sobie i najbliższym szanse egzystencji w pozostałych wymiarach

Trudne sytuacje życiowe (B. Rysz Kowalczyk, J. Danecki):

KRYTYCZNE SYTUACJE ŻYCIOWE to takie w, których występują łącznie takie okoliczności:

1. Zagrożone jest zdrowie, byt, godność osobista

2. Zawodzą dotychczasowe mechanizmy adaptacyjne, występuje destabilizacja a często załamanie się drogi życiowej

3. Człowiek staje wobec konieczności decyzji o dużym stopniu ryzyka. Osoba nie widzi wyjścia z trudnej sytuacji o własnych tylko siłach.

TRUDNE SYTUACJE ŻYCIOWE wg T. Konarzewskiego:

są takie w których naruszona jest równowaga między takimi elementami jak zadania, czynności, warunki i cechy podmiotu

5 rodzajów TRUDNYCH SYTUACJI ŻYCIOWYCH

1. Deprawacje (niemożliwość wykonania zadania)

2. Przeciążenia (fizyczne, psychiczne)

3. Utrudnienia

4. Zagrożenia konflikty

Prof. Mariusz Kulczycki wymienia 6 TRUDNYCH SYTUACJI ŻYCIOWYCH

1. Utrata kogoś bliskiego

2. Wyrządzenie komuś krzywdy której nie da się odrobić

3. Niefortunna decyzja o nieodwracalnych skutkach

4. Utrata wartości fizycznych i/lub psychicznych

5. Stwierdzenie własnej „gorszości”(niska samo ocena)

6. Strata, obelga, niezasłużona krzywda ze strony otoczenia

Wanda Buda Madej TRUDNE SYTUACJE ŻYCIOWE :

kryzys to przejściowy stan nierównowagi wewnętrznej wywołany przez krytyczne sytuacje życiowe wymagający istotnych zmian

1. Wydarzenia emocjonalne znaczące, wyodrębnione w toku codzienności

2. Wydarzenia które wymuszają zmianę w dotychczasowym funkcjonowaniu osoby w rodzinie, życiu społecznym i stosunku do własnej osoby

3. Wydarzenie które mogą mieć zabarwienie negatywne jak i pozytywne

Objawy kryzysu:

1. Odczuwanie wydarzenia jako nieoczekiwanego

2. Spostrzeganie sytuacji w kategoriach: utraty, zagrożenia, wyzwania

3. Doświadczanie przez osobę negatywnych emocji i przeżyć

4. Poczucie niepewności co do przyszłości

5. Poczucie utraty kontroli nad własnym życiem

6. Nagłe naruszenie rutynowych sposobów zachowania rytmu dnia, przyzwyczajeń

7. Stan napięcia emocjonalnego trwający przez pewien czas

8. Konieczność zmiany dotychczasowego sposobu funkcjonowania

Trzy rodzaje kryzysów

• Kryzysy przemiany (rozwojowe, normatywne)są przewidywalne

• Kryzysy sytuacyjne (traumatyczne losowe)zagrażają poczuciu bezpieczeństwa, zdrowia lub życia

• Kryzysy chroniczne(przewlekłe)trwające dłuższy czas, trudno jest wskazać co było przyczyną a co konsekwencją

Interwencja w sytuacji kryzysowej pracownika socjalnego zmierza do motywowania do zmiany

Kategorie trudnych sytuacji życiowych

1. Stan trwały i schyłkowy kiedy obiektywnie nie jest możliwe polepszenie sytuacji życiowej jednostki i gdy naturalny proces rozwoju prowadzi w kierunku pogorszenia się ogólnego stanu. W tym przypadku możliwe jest jedynie łagodzenie tej sytuacji bez perspektywy usamodzielnienia się podopiecznego

2. Stan przejściowy spowodowany zbiegiem niepomyślnych wydarzeń życiowych które z natury rzeczy mają charakter przemijający w tym przypadku celem pomocy z zewnątrz powinno być dążenie do zmiany tej sytuacji zaktywizowanie podopiecznego i jego usamodzielnienie

Płaszczyzny powstawania trudnych sytuacji życiowych

1. Funkcjonowanie jednostki np. lekkomyślność, zbieg nieszczęśliwych okoliczności

2. Funkcjonowanie rodziny (przewlekła choroba, niepełnosprawność domowników)

3. Funkcjonowanie społeczeństwa np. transformacja ustrojowa, społeczna

Reakcje człowieka na zmianę (M. Holstein-Beck)

1. Szok na wiadomość o śmierci (w stanie szoku można popełnić niewybaczalny błąd)

2. Wściekłość, złość (nieprzedmiotowa. W gniewie, złości można coś zniszczyć, zranić kogoś)

3. Człowiek targuje się z losem (składa obietnice Np. Bogu. Można popełnić nadużycie lub zaprzedać się w depresji)

4. Depresja (można się rozpoić lub popaść w jakąś chorobę)

5. Akceptacja zmiany (może oznaczać jedynie wierną adaptację na poziomie wegetacji )

W każdym z wymienionym z wymienionych efektów mogą wystąpić zachowania zagrażające dalszemu rozwojowi jednostki lub jej najbliższych bądź też zachowania aspołeczne.

teoria spełnia 3 funkcje wg A. Comte:

• Eksplancja (wyjaśnienie dlaczego niektórzy ludzie chętnie pomagają a inni nie)

• Predyktywna (przewidywanie przyszłości)

• Praktyczna (ulepszanie, zmiany)

Dwa rodzaje teorii

1. Teorie generalizujące (opisująco-wyjaśniające)

2. Teorie prakseologiczne (skuteczne rozwiązywanie problemów)

Teoria pracy socjalnej wg Barbara Szatur-Jaworska

• zawiera definicje (oryginalne i zapożyczone)

• twierdzenia o różnym stopniu ogólności,

• zdania opisowe,

• sądy o charakterze aksjologicznym

• wskazania praktyczne.

Teoria pracy socjalne:

jest naukowo uzasadniona refleksja nad wiedzą, umiejętnościami i motywacjami potrzebnymi do wykonywania tego zawodu.

3 rodzaje teorii pracy socjalnej wg Ewa Kantowicz:

1. Teorie o pracy socjalnej (genezy, rozwoju, roli pomocy społecznej)

2. Teorie pracy socjalnej (działanie kontynuujące pracę socjalną)

3. Teorie w obszarze pracy socjalnej (inne teorie , z których czerpie informacje, zmiany w strukturze społecznej)

Opieka a pomoc

Opieka przejęcie odpowiedzialności za podopiecznego, polega na dobrowolnym podjęciu się

1. Ponoszenie wszelkich następstw egzystencji i aktywności podopiecznego

2. Decydowanie za niego, o nim i w jego sprawach

3. Reprezentowaniu jego dobrze pojętego interesu życiowego

Cechy opieki:

• asymetryczność zależności

Opiekun-podopieczny

Pomoc= beneficjent, klient

• Działalność opiekuńcza odznacza się szczególnym nasyceniem emocjonalnym

• jest to na ogół działanie ciągłe.

Rodzaje opieki szeroko pojętej wg Z. Dąbrowski:

• Opieka ludzka

• Między ludzka

• Nad wytworami (prawa autorskie)

• Nad przyrodą

• Opieka zwierzęca

• Wewnątrz gatunkowa

• Opieka nad człowiekiem (pies przewodnik)

• Opieka transcentendalna

Relacja uzależnienia się

Główne działy zabezpieczenie społeczne:

1.Ubezpieczenie społeczne (ZUS, KRUS: jednorazowe- zasiłek pogrzebowy, krótkoterminowe: zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński, zasiłek opiekuńczy, zasiłek wyrównawczy, świadczenie rehabilitacyjne, długoterminowe: emerytury, renty)

2.Zaopatrzenie społeczne: niejednolitość stanowiska(długoterminowa, średnioterminowa). Ma charakter uzupełniający. Obejmuje przypadki, w których nie ma możliwości wypłaty świadczeń z tytułu ubezpieczeń czy zaopatrzenia, jak również może uzupełniać świadczenia wypłacone z tych tytułów.

3.Pomoc społeczna: dwa zakresy utożsamiane ze świadczeniami rodzinnymi(szeroko: ludzie ludziom pomagają, formalna: przez instytucje-profesjonalna).

Zaopatrzenie społeczne wg Murgniskiego:

Świadczenie osób nie będących w służbach mundurowych, ale współpracujące z nimi.

Zaopatrzenie społeczne wg Frąckiewicza:

Utożsamianie z świadczeniami rodzinnymi

Pomoc społeczna wg Ustawy o Pomocy Społecznej:

• Instytucja Polityki Społecznej

• Zadanie: praca socjalna wśród ogólnie określonych zadań

• Praca socjalna ma mniejszy zakres niż pomoc społeczna

• Pomoc społeczna regulowana jest przez Ustawę i nie ma adresowanego konkretnie

• Praca socjalna ma adresata, modele wynikające z modeli pomocy społecznej i na odwrót

Modele pracy społecznej:

1.Rezydualny:traktuje się usługi pomocy społecznej jako narzędzia interwencji socjalnej. Podejmowane są w sytuacji wystąpienia sytuacji krytycznych. Świadczenia mają charakter selektywny tzn. że mogą z nich korzystać osoby spełniające określone kryteria formalno-prawne (dochodowe), pomoc ma charakter czasowy, zastępczy- sprowadza obywatela do roli pacjenta, klienta powoduje to uruchomienie procesów naznaczenia społecznego(stygmatyzacji). Świadczeniobiorca otrzymuje stygmat człowieka niezaradnego, niezdolnego do samodzielnego funkcjonowania, zaś pomoc świadczenia-stygmat jałmużny. Wyręczenie pracownika pomocy społecznej.

2.Instytucjonalny: jest traktowany jako zorganizowany system usług społecznych i instytucji powstałych w celu pomocy jednostkom i grupom społecznym w osiągnięciu satysfakcjonującego poziomu jakości i standardu życia. Pomoc dla samopomocy- poprawa jakości życia.

3. społeczeństwo obywatelskie: władca delegowana przez władze z delegacją idą odpowiadać za realizację, decyzje za siebie i odpowiadają za podejmowane decyzje, społeczeństwa demokratyczne, delegowanie do gminy i powiatu, idea: społeczna w większości swoboda w podejmowaniu decyzji i odpowiedzialności

Modele teoretyczno- metodologiczne pracy socjalnej wg M. du Rangut:

1.PSYCHOSPOŁECZNY:lata 20XXw.(Meri Riczmont-twórczyni). Psycho: Należy jednostkę edukować, inspirować, dawać wiedzę jak kierować własnym życie, jak kreować siebie. Ważny jest bezpośredni wpływ pracownika socjalnego w stosunku do klienta. Społeczny: Zmiana warunków społecznych. Akcentuje pomoc osoby w jakiej sytuacji się znalazła. Praca ze środowiskiem, praca socjalna jako terapia.

2.FUNKCJONALNY:lata30XXw. Podstawowym założeniem jest administrowanie, zarządzanie usługami. Ten model pracy socjalnej traktuje pracownika socjalnego jako sprawującego kontrolę nad procesem korzystania z usług realizowanych przez różne służby społeczne. Myślą modelu jest informacja, motywowanie.

3.KOMPETENCYJNO-EKOLOGICZNY:Pracownik socjalny ma pomagać ludziom we wzbogaceniu ich interakcji ze środowiskiem. Ten model podkreśla idee sprawności w radzeniu sobie człowieka z wymaganiami, które stwarza środowisko. Teoretyczne założenia nakazują traktować klienta jako partnera i widzieć w nim pewne zasoby a nie nosiciela patologii. Odwołuje się do środowiska życia człowieka. Pracownik socjalny akcentuje różne strategie radzenia sobie, stawia wymagania jakie ma rodzina do spełnienia.

4.ZORIENTOWANY NA POMOC W ROZWOJU: zwolenniczka Marynowicz-Hekta. Polega na włączanie się w relacje społeczne na przekształcanie tych relacji, model relacyjny. Pomoc osobom wykluczonym albo zagrożonym wykluczeniem.

5.RADYKALNEJ PRACY SOCJALNEJ:lata80XXw. Nie dotyczy jednostki. Wg tego modelu działanie służb społecznych ma prowadzić do zmiany społecznej. Zadaniem pracownika socjalnego jest uświadomienie, wzmacnianie poglądów, obrona osób naznaczonych społecznie, osób znajdujących się w opresji.

6.DYSTRYBUCYJNY:lata60XXw. Polega na zaspokojeniu podstawowych potrzeb, przyznawanie doraźnej pomocy w usługach, rzeczowej. Pracownik socjalny w roli urzędnika gromadzi dokumenty i na ich podstawie podejmuje decyzję o przyznaniu pomocy. Działania podejmowane na rzecz klienta. Istotą jest by świadczone usługi dostarczyć właściwej osobie, we właściwym miejscu, czasie i we właściwy sposób.

7.MODYFIKACJI ZACHOWAŃ:60lataXXw. Podejście behawioralne. Opiera się na psychologii. Praca socjalna koncentruje się na różnych formach oddziaływania, wzmacniania pożądanych zachowań i osłabienie niepożądanych zachowań. Pracownik socjalny skupia swoje wysiłki na pomocy klientowi w realizacji zadań. Kontrakt socjalny- praca socjalna się na nim opiera.

8.ZORIENTOWANY NA INTERWENCJĘ W SYTUACJI KRYZYSOWEJ: Oparty na teorii kryzysu indywidualnego i stresu. Celem postępowania pracownika socjalnego jest przywrócenie zaburzonej równowagi psychicznej, która została zachwiana w sytuacji kryzysowej, dążenie do tworzenia relacji, dbałość o właściwe postrzeganie sytuacji trudnej, odwołuje się do mocnych stron klienta, poprzez nawiązanie relacji, grupy samopomocowej.

9.ZORIENTOWANY NA ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW: Opierającej się na klasycznym podejściu J. Deweya.

10.SKONCENTROWANY NA ZADANIU:70lataXXw. Pomoc w radzeniu sobie poprzez rozwiązywanie problemów. Pracownik socjalny pełni rolę pomocnika, towarzysza, mediatora. Model 10 od modelu 9 wyróżnia nasycenie emocjonalne relacji pracownika socjalnego z klientem. W 9 według schematu a w 10 nie ma. Krótkotrwała relacja ale bardzo silna między pracownikiem socjalnym a klientem.

11.SKONCENTROWANY NA ROZWIĄZANIACH:lata70XXw.-Europa. Koniec XX początek XXI-Polska.

Źródła stresu: PRZESZKODA, STRATA, ZAGROŻENIE, STRACH, NAŁOGI.

Radzenie sobie ze stresem: Tlenoterapia (opanowanie emocji poprzez wdechy i wydechy.

Symptomy: Reakcje fizjologiczne.

Modele pracy socjalnej wg Roberta Castela:

1. Elementem konstytutywnym jest wiara w człowieka w jego walory, siły witalne. Lata50XXw. Celem pracy socjalnej była kompensacja różnic występujących między większością społeczeństwa a mniejszością. Zadaniem pracownika socjalnego było mobilizowanie sił jednostek przez stosowanie metody wpływu osobistego. Ten model opierał się na personalizmie, psychoanalizie, silna więź, wiara w człowieka. Silna wiara w człowieka. Cel: do pomorzenie w wyrównywaniu różnic, jest pozbawiona lęku o przyszłość. Pracownik socjalny poprzez kontakt bezpośredni daje wiarę, że jesteś w stanie dorównać innym.

2.Praca socjalna, której główną cechą było zracjonalizowanie ukierunkowane na identyfikację problemu i rozwiniętą diagnozę.(lata60XXw.)

3.Praca socjalna nadziei, wiara w możliwość zmiany, przekształcenia szacunku dla wspólnych reguł życia społecznego. Jest to model relacyjny. Ułatwianie relacji z samym sobą, z rodziną, ze wspólnotą lokalną. Pracownik socjalny mobilizuje pole podopiecznego aby wyjść z problemu jest to interakcja między pracownikiem socjalnym, samym sobą, klientem. Możliwość zmiany jednostki, ułatwienie nawiązania kontaktu.

Rozwiązanie problemów (Helen Perlman):

potencjalnie każdy człowiek, może się znaleźć w trudnych sytuacjach egzystencjalnych. Ranga tych sytuacji jest mała więc sobie z nią radzi. Jeśli siła jest bardzo duża pojawia się uczucie bezsilności, potrzeba mobilizowania jeszcze większych sił. Musi sięgać do zasobów zewnętrznych.

Czynniki kiedy nie poradzi sobie w sytuacji problemowej:

-brak odpowiednich środków do rozwiązania problemu;

-bark informacji do jakiej instytucji się udać;

-słaba odporność psychiczna (bezsilność);

-gdy wystąpi rozbieżność między wymaganiami roli społecznej a możliwościami danej jednostki;

-gdy występują zakłócenia np. w zachowaniu.

Podejście pracy socjalnej do rozwiązania ludzkich problemów:

opiera się na przekonaniu, że mogą być one ostatecznie przezwyciężone tylko przez osobę, która je odczuwa i dlatego w procesie niesienia pomocy nie pojawia się kwestia przejęcia danego problemu od osoby nim dotkniętej.

Celem i rolą pracownika socjalnego jest wzmocnienie zasobów wewnętrznych, mocnych stron zasobów zewnętrznych tej osoby. Klient jest osobą autonomiczną, odpowiedzialną za siebie. Pracownik socjalny towarzyszy klientowi.

Podejście wg H.Goldsteina: Schemat poprawnego rozwiązywania trudności, problemów:

1FAZA: odczucie i zaobserwowanie trudności, zdefiniowanie;

2FAZA: dokładne określenie, nazwanie problemu;

3FAZA: poszukiwanie informacji dotyczących problemu;

4FAZA: sformułowanie możliwych rozwiązań w sferze teorii intelektu;

5FAZA: określenie ewentualnych skutków działań, przy zastosowaniu różnych rozwiązań;

6FAZA: realizacja przyjętego rozwiązania problemu

Praca socjalna jako rozwiązanie problemu wg A.Pencus, Anna Minahan: określają systemy klienta, pracownika socjalnego.

Fazy rozwiązywania problemu:

1.Pojawienie się problemu, uświadomionego w systemie pracownika socjalnego.

2.

3.Identyfikacja wymienionych systemów w kontekście określonego problemu.

4.Uformowanie systemu osób zainteresowanych rozwiązaniem problemu.

5.Ustalenie i realizacja zadań związanych z rozwiązaniem problemu.

6.Zmiany i udoskonalenia prowadzące do zaniku problemu we wszystkich podsystemach.

ĆWICZENIA:

praca socjalna= pomoc dla samopomocy i w samopomocy

1. ze względu na główny cel:

1. pomoc instrumentalna:

• pomoc rzeczowa

• pomoc finansowa

• pomoc usługi

1. pomoc egzystencjonalna ( w opozycji do instrumentalnej)

1. ze względu na stopień zorganizowania:

1. formalna będąca pracą

2. nieformalna (koleżeńska, sąsiedzka)

1. ze względu na treść:

1. pomoc socjalna

2. pomoc psychologiczna

3. pomoc prawna

4. pomoc medyczna

5. pomoc eschatologiczna (duchowa przez księży)

1. ze względu na relacje między udzielającym pomocy a wspomaganym

1. pomoc bezpośrednia (twarzą w twarz, pr. Socjalny- klient)

2. pomoc pośrednia ( rozmowa przez telefon, adopcja na odległość)

1. ze względu na czas jej trwania:

1. pomoc jednorazowa

2. pomoc stała

3. pomoc okresowa

4. pomoc doraźna

1. ze względu na charakter potrzeb (rodzaj trudnej sytuacji):

1. pomoc osobie bezrobotnej/ bezdomnej

2. pomoc ofierze przemocy

3. pomoc osobie z problemem alkoholowym

1. ze względu na zasięg działania:

1. pomoc lokalna

2. pomoc regionalna

3. pomoc krajowa

4. pomoc międzynarodowa

1. ze względu na to, kto organizuje i /lub ją finansuje:

1. pomoc indywidualna

2. pomoc grupowa

3. pomoc instytucjonalna

4. pomoc organizacji pozarządowych

5. samopomoc

1. ze względu na …….

1. Pomoc warunkowa (kontrakt socjalny)

2. Pomoc bezwarunkowa

1. Ze względu na stopień jawności:

1. Pomoc jawna

2. Pomoc niejawna/ ukryta

3. Pomoc częściowo jawna

1. Ze względu na ……

1. Pomoc interesowna

2. Pomoc bezinteresowna

Pomoc może być używana:

• Potocznie/ nieformalnie- dawanie komuś czegoś czego nie ma

• Formalna- zorganizowany proces ujęty w …..

Pomoc wg B. Wójciszke:

Zachowanie pomocne to działanie ukierunkowane na spowodowanie jakiejś korzyści dla innego człowieka, może mieć charakter materialny, psychiczny, biologiczny ( przeszczep, krwiodawstwo).

Sposoby pomagania drugiemu człowiekowi:

• Dzielenie się z kimś czymś co mamy;

• Ofiarowanie modlitwy;

• Wyręczanie Np. rodzinę w odrabianiu lekcji z dziećmi;

• Interweniowanie Np. w sytuacji krytycznej

• Pomaganie poprzez utrudnianie ( podnoszenie poprzeczki do góry, kont5rakt socjalny- mobilizuje do działania)

• Redukcja własnych aspiracji (jedno studiuje a drugie po nim)

Teorie samopomocy:

1. Teoria wg E. Eriksona:

Radzenie sobie to aktywny wysiłek własny podjęty w celu obniżenia stresu i tworzenia nowych rozwiązań, jest to panowanie nad sytuacją, a nie wyłącznie Obrona własnej osoby. Radzenie sobie to proces, na który składa się 3 elementy:

• Sięganie do nowych źródeł informacji

• Umiejętność kontroli nad emocjami

• Umiejętność korzystania z zasobów otoczenia

1. Strategie reagowania na trudną sytuację wg J. Jannisa:

• Osoba zapewnia sobie dobrze samopoczucie dzięki nieprzyjmowaniu informacji dotyczących zagrożenia i straty (Np. zdradzona żona dowiaduje się o zdradzie na samym końcu)

• Osoba przyjmuje biernie nową sytuację jako coś oczywistego i często siebie obwinia za wystąpienie tej sytuacji (Np. ofiara losu)

• Osoba ponosi odpowiedzialność na innych prezentuje myślenie życzeniowe (Np. urząd pracy)

• Osoba pospiesznie poszukuje rozwiązania trudności dokonuje impulsywnie wyborów bez zastanowienia się nad ich konsekwencjami (Np. oszustwo na działce)

• Osoba poszukuje pełnej informacji alternatywnych sposób rozwiązania

1. Teoria wg R. Lazarsa:

2 typy zachowania się człowieka w trudnej sytuacji:

• Koncentrowanie się na sobie, na własnych emocjach

• Koncentrowanie się na problemie

1. Teoria wg D. Caplana:

Czynniki sprzyjające rozwiązywaniu problemów:

• Zdystansowanie się do sytuacji

• Inicjowanie pomocy ze strony otoczenia (proszenie o pomoc)

• Wyrażanie emocji pozytywnych i negatywnych

• Podział sytuacji problemowej na fragmenty i stopniowe ich rozwiązywanie

• Gdy nie można zmienić sytuacji należy ją zaakceptować

• Gotowość dokonywania zmian samym sobie

• Rozpoznawanie w sobie syndromów zmęczenia i dezorganizacji

• Zaufanie do siebie i innych ludzi

Czynniki niesprzyjające rozwiązywaniu problemów:

• Zaprzeczanie istnienia sytuacji

• Brak aktywnej postawy

• Ogólna dezorganizacja funkcjonowania

• Gwałtowne wybuchy emocji i ogólny brak panowania nad sobą

• Nieakceptowanie pomocy i nie szukanie jej

• Poczucie przytłoczenia problemami

• Stereotypowe reagowanie na nie (problemy)

Techniki radzenia sobie wg B. Wójciszki:

I 1.Strategia pozytywna: mają na celu rzeczywiste rozwiązanie problemu, a nie redukcję stresu związanego z trudnością

I 2. Strategia negatywna: pozwalają jednostce jedynie przetrwać, ale nie prowadzą do rozwiązania sytuacji. Są to zachowania ucieczkowe

II 3. Strategia skoncentrowana na problemie: polegają na szukaniu pomocy w różnych ludzi, specjalistów

II 4.Strategie skoncentrowane na sobie: polegają na zmianie znaczenia jakie ma trudna sytuacja dla osoby oraz na poszukiwaniu wytłumaczenia dla zaistniałej trudności- redukcja stresu

III 5. Zewnętrzne strategie radzenia sobie: szukanie pośredników w rozwiązaniu problemu

III 6.Wewnętrzne strategie radzenia sobie : odwoływanie się do własnych zasobów, możliwości, siły

Teoria salutogenezy wg A. Antomorsky:

Poziom zdrowia zależy od współdziałania takich o to czynników:

1. Uogólnionych zasobów odpornościowych

2. Stresorów- wymagań dla których nie ma gotowych reakcji adaptacyjnych, rodzą stan napięcia, nie wywołują jednakowo negatywnych skutków

3. Poczucie koherencji- składa się z 3 elementów:

• Poczucia zrozumiałości (składnik poznawczy)

• Poczucia zaradności (określa w jakim stopniu człowiek dostrzega dostępne mu zasoby jako wystarczające do sprostowania- składnik poznawczo- instrumentalny)

• Poczucie sensowności (określa w jakim stopniu człowiek czuje, że życie ma sens, że wymagania życia są warte- składnik motywacyjno- emocjonalny)

1. Zachowania i stylu życia

Humor:

• Zdolność dostrzegania zdrowych stron życia, pogody, nastrój, wesołe usposobienie

• Chwilowy stan usposobienia

• Kaprysy, grymasy, humorki- w znaczeniu złego nastroju

Zamienne z humorem- komizm- czyli zespół cech osoby, sytuacji, zdarzenia, który budzi wesołość, rozśmiesza.

Śmiech- dla zdrowia:

• Pogłębia oddech

• Poprawia krwioobieg

• Poprawia koncentrację

• Pobudza kreatywność

• Reguluje stres i chrapanie

• Pobudza układ odpornościowy

• Odżywia skórę dzięki rozszerzonym naczyniom krwionośnym

• Śmiech odchudza- jest tak samo zdrowy jak uprawianie sportu

• Przyspiesza trawienie

• Łagodzi lęki

• Ułatwia sukces- rozśmieszeniu łatwiej uzyskują akceptację otoczenia

Galotofobia:

Paniczny lęk prze żartami, dowcipami. Jej objawami jest: syndrom Pinokia, brak spontaniczności, radości życia. osoby żałobie, z depresją, kobiety zgwałcone, po przemocy, osoby z galotofobią, osoby po silnym lobbingu, psychotycy w ostrej chorobie- wobec tych ludzi nie należy stosować żartów.

Poprzez humor:

• Łatwiej przyswoić pewne treści

• Ukazać związki przyczynowo- skutkowe

• Zwiększa zainteresowanie

Znaczenie humoru dla pracownika socjalnego:

• Odstresowuje się

• Zapobiega wyczerpaniu psychicznemu (odsuwa groźbę wypalenia zawodowego)

Techniki wywoływania humoru:

1. Przesada, wyolbrzymienie- pokazanie w innym świetle danej sytuacji

2. Odwrócenie- wydobywanie kontrastu

3. Humorystyczne definicje

4. Osłabienie znaczenia, osłabienie rangi danego zdarzenia

5. Żart jako afront- ale nie dla wszystkich osób i nie do wszystkich sytuacji

6. Niezgodność elementów łączenia ze sobą

7. Brak logiki w wypowiedzi

8. Operowanie żargonem

9. Wypowiadanie wypowiedzi

10. Komplikowanie prostych wypowiedzi

Dlaczego pr. socjalny nie śmieje się za dużo?:

• Klient przyjmie żart na opak

• Postrzegany jako osoba niekompetentna

• Brak idealnych warunków

Reguły:

• Zachowany takt/ umiar

• Nie może bezpośrednio dotyczyć odbiorców

• Dobre wyczucie

• Naturalność

• Przemyślany

• Dowcip: walor/ puenta wartościowa

• Niespalenie humoru

• Żart powinien być zabawny dla samego odbiorcy

• Zastanowić się dlaczego żart nie wyszedł

Praca socjalna:

• Działanie społeczne

• Zawód, profesja (rzemiosło- sztuka)

• Pomoc w funkcjonowaniu społecznym

• Pomnażanie sił, dodawanie sił i ich rozwijanie

• Poprawa jakości życia

• Łagodzenie cierpienia

Krzysztof Frysztacki- mówi o patologicznym ujęciu pracy socjalnej

Praca socjalna:

jest profesją, która polega na prowadzeniu polityki społecznej w zakresie podnoszenia dobrobytu i poprawy jakości życia. dlatego praca socjalna obejmuje działania profesjonalne mające na celu poprawę warunków życia jednostki i społeczeństwa oraz złagodzenie ludzkiego cierpienia i rozwiązanie problemów społecznych.

Definicja wg B. du Bois, K. Krogsrud Miley:

Pracownicy socjalny jako zawodowi opiekunowie pracują z ludźmi by rozwijać ich zdolności i zwiększyć ich możliwości działania, udostępnić społeczną pomoc i środki, zorganizować służby socjalne, oraz by rozwinąć struktury społeczne, które tworzą możliwości tego działania.

Pracownik socjalny:

• Realizator polityki społecznej państwa

• Rozwiązanie problemów społecznych i kwestii społecznych

• Nosiciel zmian

• Rozwijanie struktur społecznych- model radykalnej pracy socjalnej

Konkretne zadanie, które ma do wykonania pracownik socjalny – praca socjalna jako rzemiosło- jak rozumiemy

Obszary działania pracy socjalnej:

1. Mobilizowanie/ Aktywizacja

2. Działania na rzecz poprawy sytuacji finansowej

3. Działania na rzecz poprawy sytuacji mieszkaniowej

4. Działania na rzecz poprawy zdrowia

Działania na rzecz poprawy sytuacji materialnej:

• Pomoc w uzyskaniu pomocy społecznej (zasiłki)

• Pomoc w uzyskaniu świadczeń emerytowi- rentowych

• Pomoc w uzyskaniu świadczeń z tytułu alimentacyjnego

• Pomoc u uzyskaniu świadczeń z funduszu pracy

• Pomoc w uzyskaniu ulg i umorzeń

• Pomoc w gospodarowaniu budżetem domowym

• Monitorowanie wydatków podopiecznych