Na zaliczenie Strzyżewski procesy kształcenia i wychowania w kulturze fizycznej rozdział o czynności zabezpieczające lekcji WF
METODYKA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO – Wykładowca :Górna – Łukasik

FORMY ORGANIZACYJNE W LEKCJI WF
Systematyka form organizacyjnych: * formy ustawienia uczniów (szereg, dwuszereg, półkole, rozsypka, rząd …); * formy organizacyjne podziału uczniów; * formy organizacyjne prowadzenia lekcji
FORMY PODZIAŁU UCZNIÓW PODZIAŁ LOSOWY – podział losowy – uzyskany w wyniku podliczania, rozdawania szarf, zabaw, dowolnego dobierania się uczniów….
Efektem podziału losowego jest podział uczniów bez uwzględnienia różnic występujących między uczniami. Zastosowanie : *o wykonaniu ćw nie decyduje to – „jacy są” * do wykonania zadań niezbędne jest takie dobierania uczniów, żeby np. grupy składały się zarówno z osób sprawnych, jak i mało sprawnych (np., gry i zabawy ruchowe)
FORMY PODZIAŁU UCZNIÓW – podział celowy: * istota. Podział celowy – podział klasy dokonywany jest na podstawie istotnego kryterium, * kryteriami mogą być: sprawność fizyczna, umiejętności techniczne, płeć, zainteresowania, wysokość ciała, masa ciała, zachowanie uczniów, stan wiadomości i inne * zastosowanie: nauczycielowi zależy na: - bezpieczeństwie uczniów (np., dostosowanie do możliwości ucznia do wysokości przeszkody, ciężaru sprzętu, przeciwnika), - dostosowaniu ćwiczenia do możliwości sprawnościowych uczniów aby osiągnąć lepsze efekty – sprawność fizyczna, umiejętności – wzajemnym oddziaływaniu uczniów na siebie pod względem zachowania, - dostosowaniu formy aktywności do zainteresowań uczniów i in.
FORMY PODZIAŁY UCZNIÓW

Forma podziału	Sposób podziału	Kryterium podziału	Cel podziału
Zastępy stałe	Celowy w dłuższym okresie czasu	Kryterium wychowawcze Test socjometryczny, „powiedz kto…”	Wzajemny wpływ wychowawczy „wyłącznie osób odrzuconych” „scalanie” grupy

Forma podziału	Sposób podział	Kryterium podziału	Cel podziału
Zastępy sprawnościowe	Celowy w danym cyklu lub dłuższym okresie	Sprawność fizyczna (siła, wytrzymałość, …) (dobrzy, przeciętni, słabi) testy i próby sprawności fizycznej	Różnicowanie obciążeń Różnicowanie warunków wykonania Różnicowanie w celu usprawnienia
Zastępy sprawnościowe – zmienne	Celowy W danej lekcji lub cyklu	Poziom opanowania umiejętności (dobrzy, przeciętni, słabi)	Dostosowanie stopnia trudności technicznej Gdy występują różnice w opanowaniu umiejętności

Istota i możliwości wykorzystywania form podziału uczniów - 3

Forma podziału	Sposób podziału	Kryteria podziału	Cel podziału
Drużyny	Losowy	Brak	Gra
	Celowy	Stopień opanowania: technik i taktyk sportowych, umiejętności zachowania się w czasie gry	Dostosowanie stopnia trudności gry
Grupy	Losowy	Brak	Zadania łatwe (doskonalenie) zadania nowe dla wszystkich uczniów (początek nauczania) usprawnienie poprzez proste ćwiczenia dal wszystkich bez dodatkowych obciążeń

Forma podziału	Sposób podziału	Kryterium Podziału	Cel podziału
Pary	Losowy	Brak	Do ćwiczeń prostych, zupełnie nowych
	Celowy	Wysokość Ciała Masa ciała Umiejętności techniczne	Dostosowanie wysokości sprzętu, partnera do ćwiczeń kształtujących, wykorzystywanie współćwiczącego jako przeszkody. Dostosowanie ciężaru sprzętu, do ćwiczeń z oporem partnera. Różnicowanie stopnia trudności technicznej do możliwości uczniów, np., Dobry – dobry słaby – słaby dobry – słaby

Formy organizacyjne prowadzenia lekcji wg. S. Strzyżewski
*forma frontalna, * forma indywidualna * f, z podziałem na zespoły *f. z podziałem na zespoły z zadaniami dodatkowymi ob. Ćwiczebny tor przeszkód

FORMA FRONTALNA
Istota - *wszyscy uczniowie wykonują równocześnie identyczne ćwiczenia * możliwości dydaktyczno-wychowawcze * - narzucenie intensywności ćwiczeń, (tempo, liczba powtórzeń) * - obserwacja i korygowanie wszystkich uczniów (popełniane błędy techniczne, niewłaściwe zachowanie) * zastosowanie: - przeprowadzenie ćwiczeń łatwych; - przeprowadzenie ćwiczeń prostych z korektą; - w nauczaniu techniki, gdy u wszystkich uczniów występują podobne trudności;

BHP
Właściwa forma ustawienia grupy *odstępy między uczniami + przybór; * odległość od ścian; * stopnień trudności
Forma frontalna jest łatwa organizacyjnie: Trudności: Doprowadzenie do danej formy ustawienia (patrz: ćwiczenia porządkowe). Rozdawanie przyborów do ćwiczeń (sposób zależy od liczby ćwiczących i rodzaju przyboru) – musi być przemyślane aby było bezpiecznie i sprawnie UWAGA: NALEŻY UCZYĆ SPOSOBU PRZENOSZENIA PRZYBORÓW

Forma frontalna NIE MOŻE mieć zastosowania gdy: *zadania trudne wymagają asekuracji; * brak sprzętu (przyborów, przyrządów, urządzeń) * duże różnice w umiejętnościach uczniów *duże różnice w sprawności fizycznej uczniów

FORMA Z PODZIAŁEM NA ZESPOŁY *dzielimy klasę na kilka zespołów, a każdy zespół wykonuje zadania na swoim stanowisku
tryb zmienny – zespoły się zmieniają na danych stacjach po upływie danego czasu
*kozłowanie

000

tryb równoległy – ćwiczący wykonuja to samo zadanie w tym samym czasie (np. przewrót w przód na materacu dzielimy klasę na parę zastępów i wszyscy na swoim materacu wykonują przewrót w przód)

FORMA Z PODZIAŁEM NA ZESPOŁY Z ZADANIEM DODATKOWYM CZYLI WYKORZYSTAJ CZAS PRZERWY
*dzielimy klasę na kilka zespołów, a każdy zespół wykonuje zadania na swoim stanowiski + zadanie dodatkowe

Dobór ćwiczeń: Zasada jednego niebezpieczeństwa (nauczyciel stoi przy jednym ze stanowisk)*zespół sprawnościowy zmienny (słaby) *trudne ćwiczenia – asekuracja * nauczane ćwiczenie – korekcja błędów

Konstrukcja ćwiczeń *pojedyncze ćwiczenia lub kombinacje ćwiczeń; * ćwiczenia porównywalne czasowo; * można stopniować trudność ćwiczeń na jednym stanowisku

Zasady postępowania *podział uczniów na zespoły (losowy lub celowy); *Przygotowanie stanowisk do ćwiczeń – odstępy, odległości (wyznaczeni uczniowie lub grupa – kolejno lub równocześnie – w klasach młodszych z pomocą nauczyciela) *ustawienie zespołów na stanowisku * informacja (kolejno + uczeń ćwiczy ) *na sygnał rozpoczęcie ćwiczeń *na sygnał zakończenie ćwiczeń * Informacja o sposobie i kolejności przejścia *przypomnienie ćwiczeń *na sygnał rozpoczęcie ćwiczenia * ustawienie nauczyciela (zawsze musi mieć wszystkich na widoku) Formy z podziałem na zespoły są trudne organizacyjnie oszczędzaj czas wykorzystaj przejścia.

WYKŁAD 10.10.2012
FORMA Z PODZIAŁEM NA ZESPOŁY Z ZADANIAMI DODATKOWYMI. Wprowadzenie zadania dodatkowego po wykonaniu zadania głównego:
*Znane
*proste
*nie dłuższe niż główne
* nie wymagające sprzętu
*motoryczne
* przygotowawcze
* narzucone lub wg własnego pomysłu
* utrwalające wiadomości
* nie kolidujące z głównym

Zastosowanie – realizowane cele

Forma frontalna	Forma z podziałem na zespoły
Nauczanie technik – początek i doskonalenie Rozwijanie zdolności motorycznych Przekazywanie i utrwalanie wiadomości Dyscyplinowanie uczniów Podporządkowanie nauczycielowi – brak uwzględniania indywidualności ucznia	Nauczanie technik – różnice między uczniami Rozwijanie zdolności motorycznych, rozwój fizyczny Przekazywanie i utrwalanie wiadomości Grupa jest zdyscyplinowana – bhp Zastępowy, odpowiedzialność za siebie i grupę – przygotowanie do samodzielnej pracy

Zasada przystępności:
*Tryb równoległy – 2 stanowiska
*Tryb równoległy więcej stanowisk
*Tryb równoległy + zadanie dodatkowe
* Tryb zmienny – 2 stanowiska
*Tryb zmienny – więcej stanowisk
*Tryb zmienny + 1 zadanie dodatkowe
Sposób przekazu informacji:
*Informacja słowna równocześnie z pokazem
*Stopniowe wprowadzenie informacji o ćwiczeniu na planszach
*Stopniowe wprowadzenie na planszach informacji o ćwiczeniu i ustawieniu sprzętu.

Ćwiczenia ogólno rozwojowe: sprawdzić
*chody i biegi
*rzuty i chwyty
*czworakowanie (nie pozwalać ćwiczyć dzieciom na kolanach) i pełzanie
*zwinność
*skoki
*motoryczność
*równoważne

Formy organizacyjne prowadzenia lekcji cz II – Tor przeszkód
Tor przeszkód – pokonanie strumieniem pewnej przestrzeni, na której znajdują się ustawione lub określone przez nauczyciela przeszkody, ujęte w jeden zorganizowany ciąg. Ćwiczenia mają być wykonywane jak najszybciej. Można uznać że jeśli wykorzystujemy tor przeszkód uczniowie wykonują ćwiczenia koordynacyjne.
Przed lekcją:
- przygotuj sprzęt z uczniami
W czasie lekcji
- rozstaw z uczniami (część ustawia reszta siedzi)
- Pokaż i objaśnij (1 uczeń ćwiczy)
- niech U raz wolno wykonają
- nie zawsze trzeba objaśniać ćwiczenia
Brać pod uwagę długość odstępów między przyrządami i kolejnymi stacjami, wziąć pod uwagę ścianę znajdującą się na sali zabezpieczyć ją np. materacem, nie ustawiać za blisko niej żadnych stacji z toru przeszkód
Przewiduj czas!!!
- unikaj „wąskich gardeł” czyli brak zatorów w wykonywaniu poszczególnych ćwiczeniach
- powielanie przeszkody
- ograniczenie ilości rzutów
- długotrwające na początek
- rozpoczęcie przez kolejnego ucznia
Tor przeszkód ustawiony równolegle:
Może być: - tryb zmienny ; - tryb równoległy

Zastosowanie – dobór ćwiczeń
ćwiczenia muszą być proste, łatwe, opanowane (BHP)
Cele:
*doskonalenie umiejętności (tor piłkarski, siatkarski…)
* rozwijanie sprawności fizycznej (wszechstronna, wybrana zdolność)
* Utrwalanie wiadomości - samodzielność
* Kontrola
Nie można: uczyć, rozwijać gibkości
Uwagi merytoryczne
*patrz wszechstronny dobór ćwiczeń
*zmienność oddziaływania ćwiczeń
Realizacja
*zawsze po rozgrzewce
Tor przeszkód z uwzględnieniem różnic między uczniami:
- dziewczęta – chłopcy
- klasa młodsza – klasa starsza
- mniej sprawni – bardziej sprawni
M dziewczęta

S część wspólna
M chłopcy

W torze przeszkód klasycznym możesz zróżnicować:
obok siebie niska – wyższa przeszkoda; lżejszy – cięży sprzęt ; pokonanie przeszkody dowolnie

Zalety – tor przeszkód
*Małe wymagania sprzętowe
* W terenie (t. naturalny, kombinowany) ( do 15 przeszkód) i w Sali (t. sztuczny) (do 8 – 10 przeszkód),
* dużo różnych kombinacji
* możliwość różnorodnego oddziaływania na organizm
Wiek ćwiczący
- Tor przeszkód – dla uczniów w każdym wieku. Dla mały dzieci „ tor przeszkód dokładany”

WYKŁAD 17.10.12
Formy organizacyjne prowadzenia lekcji – obwód ćwiczebny
Obwód ćwiczebny – kilka stanowisk ćwiczebnych, na których uczeń wykonuje ćwiczenie określoną ilość razy lub w określonym czasie, mając z góry wyznaczoną długość przerwy na przejście i odpoczynek.
Czynności przygotowawcze i informujące
Przed lekcją:
- przygotuj sprzęt z uczniami
W czasie lekcji
- rozstaw z uczniami (część ustawia reszta siedzi) – każdy zespół swoje 1-sze stanowisko
- Pokaż i objaśnij (1 uczeń ćwiczy)
- naucz odczytywania instrukcji (kartki, plansze)
Przebieg ćwiczeń
*przydzielanie uczniów (ucznia) do każdego stanowiska przed rozpoczęciem ćwiczeń na obwodzie
*rozpoczęcie ćwiczeń na sygnał i wykonywanie ich jednocześnie przez wszystkich uczniów,
*zakończenie ćwiczeń na sygnał, lub po wykonaniu określonej liczby powtórzeń (porównaj czas),
*przeznaczenie przerwy odpoczynkowej na przejście do kolejnego stanowiska i przygotowanie się do podjęcia na nim następnego ćwiczenia
Dozowanie obciążenie
Regulacja czasu ćwiczenia (30 sek – 2 min)
Wykorzystanie przerwy wypoczynkowej
Ilość powtórzeń obwodu
Optymalna liczba powtórzeń danego ćwiczenia dla ucznia
*w granicach 6-8 powtórzeń lub
*50% – 60% maksymalnych możliwości ucznia, które wyznacza się w postaci liczby prawidłowo wykonywanych powtórzeń w ciągu jednej minuty
Zastosowanie ćwiczenia muszą być proste, łatwe, opanowane
Cele
*rozwijanie sprawności fizycznej głównie zdolności kondycyjne (wszechstronna, wybrana zdolność)
*utrwalanie wiadomości – samodzielność
*doskonalenie umiejętności
Nie można: uczyć, rozwijać szybkości
Uwagi merytoryczne
*wszechstronny dobór ćwiczeń (w zależności od celu)
*zmienność oddziaływania ćwiczeń
Realizacja
*zawsze po rozgrzewce
Zalety – tor przeszkód i obwód ćwiczebny
*małe wymagania sprzętowe
*w terenie (t. naturalny, kombinowany) i w Sali (t. sztuczny)
*dużo różnorodnych kombinacji
*możliwość różnorodnego oddziaływania na organizm
Wiek ćwiczących
tor przeszkód dla uczniów w każdym wieku,
obwód ćwiczebny – dla starszych
BHP - Jak w torze przeszkód
Pamiętaj o dostosowaniu stopnia trudności ćwiczeń – muszą być łatwe, bardzo dobrze opanowane

Formy organizacyjne prowadzenia lekcji
Forma indywidualna – jest to forma diametralnie różna od frontalnego przeprowadzania zajęć. Uczniowie posiadają swobodę i ćwiczą według własnego uznania
Wykonanie dowolnego ćwiczenia – ogólne warunki określa nauczyciel
*Przykładowo:
ćwiczenia kształtujące
- wykonaj dowolne podskoki,
- wykonaj dowolne krążenia ramion (w przód, w tył, naprzemianstronne, równoczesne … )
ćwiczenia użytkowo – sportowe
- dowolne przejście po ławeczce (przodem, bokiem, tyłem, na czworakach)
- dowolne ćwiczenia indywidualne z piłką
- dowolne podania piłki w parach
- kozłowanie piłki w różnych pozycjach
Zadania eksponujące twórczość, pomysłowość uczniów – ekspresja ruchowa ukierunkowanie na samodzielność, otwartość uczniów
* „wykonaj ćwiczenia zgodnie z rytmem i charakterem muzyki”
* „pokaż, jakie zwierzęta można spotkać w lesie”
* „partner jest powalonym drzewem – przechodzisz między konarami”
* „ kozłujesz piłkę i zasłaniasz ją przed wyimaginowanym przeciwnikiem”
* Metoda ekspresji twórczej będzie omawiana
Zadania eksponujące myślenie twórcze – rozwiązywanie problemów
Takich ćwiczeń nie było na wcześniejszych lekcjach
* „wykorzystaj skakankę do ćwiczeń rozwijających siłę mm brzucha”
* „z piłki, laski gimnastycznej i swojego ciała utwórz literę”
* metoda problemowa będzie omawiana
Wykonanie ćwiczenia ukierunkowanego na cel – wykorzystanie posiadanych wiadomości – utrwalenie
* przykłady
- wykonaj ćwiczenia rozwijające siłę obręczy barkowej z wykorzystaniem drabinek
- rozgrzej stawy skokowe
- w parach wykonaj ćwiczenia zwiększające gibkość tułowia
Zastosowanie
Głównie eksponowanie samodzielność uczniów w działaniu, poczucia pewności siebie.
Rozwijanie zdolności twórczych
Rozwijanie umiejętności rozwiązywania problemów
Dostosowanie stopnia trudności do możliwości ucznia – zasada przystępności
Utrwalanie i zdobywanie wiadomości

	Forma frontalna	Forma indywidualna	Forma zajęć w zespołach	Tor przeszkód	Obwód ćwiczebny
Rozgrzewka	+	+
Motoryczność	+	+		+	+
Nauczanie początek	+		+
Nauczanie różnice	Indywidualne podejście	+	+	+
Wiadomości	Przekazywane	Utrwalanie	Utrwalanie przekazywania	Utrwalanie	Utrwalanie
Korekcja	+	+
Uspokojenie	+	+

Przyczyny wypadków
A. Przyczyny powstałe z winy prowadzącego
B. Przyczyny wpływające z osobowości ćwiczącego
C. Przyczyny o charakterze technicznym

1. Przyczyny wypadków z winy nauczyciela.
   a) przypadkowy podział uczniów na zespoły lub brak takiego podziału,
   b) rozmieszczenie ćwiczących zbyt blisko ścian, kaloryferów i innych przeszkód na Sali lub boisku (szczególnie niebezpieczne przy grach i zabawach oraz grach sportowych)
   c) nie przemyślany sposób przenoszenia przyborów i przyrządów,
   d) brak lub zła ochrona przy ćwiczeniach trudnych i niezabezpieczonych
   f) brak przeglądu przyborów, przyrządów pod kątem i obiektów
   g) nie ustalony sposób przychodzenia na zajęcia i wychodzenia z zajęć
   h) brak dyscypliny
   Często do wypadku dochodzi w wyniku opóźnionej reakcji prowadzącego zajęcia na sytuacje, które zagrażają ćwiczącemu.

2. Przyczyny wypadków wynikające z osobowości ucznia
   Brak dyscypliny przy wykonywaniu poszczególnych ćwiczeń
   Przeżycia osobiste
   Brak rozgrzewki
   Znużenie
   Strach
   Niehigieniczny tryb życia
   Pochopne lub nieprzemyślane ćwiczenia
   Uprzedzenie do wykonywania ćwiczenia
   Trema lub przedstartowa gorączka
   Brak znajomości zasad samoochrony