Charakterystyka transportu w Polsce

Położenie geograficzne Polski sprzyja rozwojowi transportu. Leżymy w Europie środkowej na granicy Unii Europejskiej, nie mamy przeszkód naturalnych i posiadamy dostęp do morza. Polska jest punktem krzyżowania się najważniejszych szlaków tranzytowych, łączących różnorodne pod względem środowiskowym i gospodarczym rejony Europy. Tym samym należymy do najważniejszych krajów tranzytowych w Europie.

Gownym czynnikiem dla rozwoju gospodarczego państw jest komunikacja. Sprawna i nowoczesna gospodarka zależy przede wszystkim od sprawnej i nowoczesnej sieci transportowej. Obecna sytuacja gospodarcza naszej ojczyzny przykro potwierdza tą powszechnie znaną regułę.

Transport kolejowy:

Średnia gęstość sieci kolejowej w Polsce wynosi około 7,8 km/ 100km2. W 1996 r. pod względem przewozów towarowych Polska znajdowała się na 7 miejscu, a pod względem przewozów pasażerskich na miejscu 9. Obecnie przewozy kolejowe i ich znaczenie znacznie się zmniejszyły na rzecz transportu drogowego. Najbardziej obciążoną linią kolejową jest magistrala węglowa łącząca Górny Śląsk z portami Gdyni i Gdańska.

Transport kolejowy

Historia kolei na obszarze Polski sięga czasów zaborów. Pierwszym połączeniem był odcinek Wrocław- Oława, który powstał w roku 1842. W tym czasie sieć kolejowa w każdym z trzech zaborów rozwijała się niezależnie. W okresie międzywojennym wybudowano bardzo ważny szlak kolejowy łączący Zagłębie Górnośląskie z Gdynią, czyli Magistralę Węglową. Umożliwiło to eksport węgla drogą morską. W tym czasie rozpoczęła się także elektryfikacja kolei. W międzywojniu połączono koleją Warszawę z Krakowem oraz Poznaniem. Zniszczenia jakie dokonały się w infrastrukturze kolejowej w czasie II wojny światowej zostały odbudowane. Po wojnie powstało także wiele nowych linii o znaczeniu strategicznym, m. in. Centralna Magistrala Kolejowa (Górny Śląsk- Warszawa). Prowadzono również stopniową elektryfikację kolei. Mimo tego stopień elektryfikacji wynosi obecnie niecałe 50% (48,9%). Obecnie zaznaczają się bardzo duże dysproporcje w stopniu rozwoju sieci kolejowej w Polsce. Gęstość tej sieci największa jest w zachodniej i południowo- zachodniej Polsce, maksymalnie osiągając 14km/ 100km² w byłym województwie katowickim, najmniejsza natomiast w centralnej i północno- wschodniej Polsce (w byłym województwie łomżyńskim wynosi jedynie 2,5km/ 100km²). Największymi węzłami kolejowymi są obecnie: Warszawa, Kraków oraz Górny Śląsk. Za pomocą kolei w Polsce przewożonych jest 18% wszystkich ładunków oraz 28% ogółu pasażerów. Problemem polskich kolei jest między innymi przestarzała infrastruktura, niezbyt dobry stan techniczny torów, brak szybkich połączeń na wzór francuskiego TGV.

Transport kolejowy

Na system transportu w Polsce składa się przede wszystkim transport kolejowy i samochodowy. Na duże odległości transport prowadzi kolej, gdyż jest bardziej opłacalne, a transport drogowy działa głównie na rynkach lokalnych i regionalnych. Taką zależność kształtuje kalkulacja kosztów. Analizując zużycie energii w przeliczeniu na jednostkę ładunku, okazuje się ,że transport samochodowy zużywa ok. 3-5 razy więcej energii niż transport koleją. Atutem transportu samochodowego jest to, że towar dociera bezpośrednio od nadawcy do odbiorcy, dzięki temu nie dochodzą dodatkowe koszty przeładunków.

Jak w wielu krajach, tak i w Polsce, na układ sieci kolejowej w dużej mierze wpłynęła historia. W krajach uprzemysłowionych proces budowy sieci kolejowych został zakończony na początku XX wieku. Zadecydowało o tym szybkie wejście na drogę produkcji przemysłowej i bogactwo tychże państw. W Polsce natomiast, zauważalny jest efekt niedorozwoju kolei rosyjskiej na ziemiach byłego Królestwa Polskiego, i w nieco mniejszym stopniu na terenach zaboru austriackiego, a także brak spójności tychże sieci, spowodowany rozczłonkowaniem państwa w dobie zaborów. W wyniku tych uwarunkowań budowa sieci kolejowej trwała do lat 70-tych ubiegłego stulecia. Dodatkowym czynnikiem zaburzającym tą inwestycję były zmiany granic Rzeczpospolitej Polskiej, powstałe w wyniku drugiej wojny światowej.

Najważniejszymi trasami powstałymi w okresie dwudziestolecia międzywojennego i po drugiej wojnie światowej są: szerokotorowa Linia Hutniczo Siarkowa, magistrala węglowa na trasie- Herby - Karsznice - Inowrocław - Kościerzyna - Gdynia, Centralna Magistrala Kolejowa na trasie Zawiercie - Grodzisk Mazowiecki, trasy Warszawa - Poznań i Warszawa - Kraków i linię Skierniewice - Łuków.

Pod względem technicznym koleje polskie nie należą do najnowocześniejszy, choć ostatnio zauważalne są tendencje rozwojowe w przewozach IC. Dużym osiągnięciem jest elektryfikacja całej sieci kolejowej, szczególnie z uwagi na fakt, że dokonywana była w okresie wychodzenia z kryzysu komunistycznego. Mimo zacofania przewozimy bardzo dużo ładunków i wyprzedzają nas tylko największe kraje na świecie, takie jak: Chiny. USA, Rosja, Indie i Niemcy.

Transport drogowy

Gęstość sieci drogowej znacznie przewyższa gęstość sieci kolejowej. W roku 1989 w Polsce było ok. 160 tyś. kilometrów dróg o nawierzchni twardej, co dawało nam zagęszczenie wynoszące 50km dróg na 100 km2. W krajach zachodu wskaźnik ten jest o wiele wyższy. Co do standardu dróg w naszym kraju to jest on oceniany jako niski, a nawet bardzo niski. Właściwie nie posiadamy autostrad, a jedynym sposobem na szybkie przemieszczanie się są drogi szybkiego ruchu. Najdłuższą drogą tego typu jest trasa łącząca Warszawę i Katowice.

Przez Polskę przebiega kilka tras o znaczeniu międzynarodowy, o łącznej długości 5 tys. km.:

1) Berlin - Legnica - Opole - Kraków - Rzeszów - Przemyśl - Lwów.

2) Berlin - Poznań - Warszawa - Moskwa;

3) Warszawa - Radom - Kielce - Kraków - Cieszyn;

4) Białystok - Warszawa - Łódź - Wrocław - Praga;

5) Gdańsk - Toruń i Piotrków Trybunalski - Katowice - Cieszyn;

6) Gdańsk - Warszawa - Lublin - Lwów;

Polska w poszczególnych rejonach posiada równomierne zagęszczenie drogami. Wyjątkiem jest województwo małopolskie, gdzie gęstość dróg jest najwyższa a wynosi ok. 98 km/ 100 km2. Województwami najsłabiej wyposażonymi w drogi są rejony dawnych województw: słupskiego, białostockiego i suwalskiego, gdzie gęstość wynosi 38 km/ 100km2.

Analizując stosunek liczby samochodów do liczby mieszkańców, Polska pozostaje w tyle za pozostałymi krajami Europy. W 1989 na 1000 mieszkańców było 112 samochodów. Ponadto obecnie przeważają na drogach samochody używane, sprowadzone z zagranicy o niskich parametrach technicznych. W krajach wysoko rozwiniętych liczba samochodów jest kilkakrotnie wyższa. Wyjątkiem są samochody ciężarowe, gdzie dysproporcje z zachodem są mniejsze niż w przypadku samochodów osobowych. Dane wskazują że transportem samochodowym przewozi się więcej osób niż kolejowy. To samo tyczy się przewożonych towarów.

Poniższy schemat obrazuje wzajemne zależności pomiędzy poszczególnymi środkami transportu:

Tyś.ton mln.tono-km tys.pasażerów mln.pasażero-km

Żegluga morska 28299 212259 667 251

Żegluga śródlądowa 14040 1193 5770 68

Transport rurociągowy 41219 17661 - -

Tansport lotniczy 12 40 2305 4887

Transport samochodowy 1347864 38447 2563975 58062

Transport kolejowy 388920 11114 951544 55888

( dane z roku 1989)

Żegluga śródlądowa

Sieć rzeczna w Polsce, jej układ i rozmieszczenie, sprzyja rozwojowi żeglugi śródlądowej. Osią całego systemu dróg wodnych są dwie największe rzeki: Wisła i Odra, które łączą większość okręgów przemysłowych z największymi portami położonymi nad Morzem Bałtyckim: Szczecin, Gdańsk. Ustrój wodny polskich rzek nie sprzyja jednak żegludze. Przez większość roku poziom wód jest niski, poza okresem wiosennych roztopów. Tym samym uniemożliwia żeglugę ciężkim statkom transportowym. Aby poprawić aktualny stan rzeczy należałoby zainwestować w budowę zbiorników retencyjnych i kaskad, które piętrzą wodę. Rzeki w Polsce są rzekami nieuregulowanymi. Wyjątek stanowią Odra i dolna Wisła. Dlatego wykorzystanie większości rzek do żeglugi jest w zasadzie niemożliwe. Przynajmniej jak na dzień dzisiejszy. Dużą przeszkodą jest także okres zlodowacenia rzek, który trwa z reguły kilka tygodni, szczególnie na wschodzie Polski.

Najważniejszą drogą rzeczną jest Odra, dzięki połączeniu poprzez Kanał Gliwicki z Górnośląskim Okręgiem Przemysłowym. Jeżeli chodzi o Wisłę, to żegluga na niej odbywa się między Warszawą a Gdańskiem i na krótkim odcinku pod Krakowem. Ponadto na jeziorach Mazur i kanałach Elbląskim i Augustowskim odbywa się żegluga o charakterze turystycznym. Żegluga śródlądowa, w transporcie ogólnym, ma udział rzędu ok.1%.

Żegluga morska

Żegluga morska zajmuje się obsługą międzynarodowych przewozów z Polski oraz z innych krajów. W 1989 roku flota morska Polski liczyła 249 statków mających łączną wyporność 4mln DWT. Flota morska, niestety, stale się kurczy, z uwagi na to, że większość jednostek jest przestarzała a stocznie ciągle borykają się z problemami finansowymi. Posiadamy niewielką ilość jednostek wyspecjalizowanych w przewozach ładunków, które posiadają odpowiednie rozwiązania i urządzenia techniczne pozwalające na szybki załadunek i rozładunek.

Poslska może pochwalić się czterema dużymi portami morskimi: Świnoujście, Szczecin, Gdynia i Gdańsk. Sytuacja przeładunkowa w tych portach jest obecnie znormalizowana, ale wymaga lepszej polityki i odpowiedniego dofinansowania. Analizując przeładunki w poszczególnych portach można dopatrzyć się pewnej specjalizacji. Przez Gdańsk przepływa zwykle węgiel, siarka i drewno. Gdynia zajmuje się przeładunkiem materiałów drobnych i zbóż. Z kolei Świnoujście-Szczecin specjalizuje się w surowcach chemicznych, rudach żelaza i węglu. Gdańsk i Świnoujście posiadają połączenia promowe łączące Polskę z Danią, Szwecją i Finlandią. Przewozy do portów bałtyckich stanowią tylko niewielki odsetek wszystkich kursów. Najczęściej statki wypływające z Polski płyną do odległych portów.

Transport przesyłowy

Transport rurociągami zyskuje coraz bardziej na znaczeniu, gdyż jest tani w porównaniu z innymi środkami transportu, szybki i pozwala na zaoszczędzenie dużej ilości miejsca, a także jest przyjazny dla środowiska naturalnego. Ten typ transportu ma zastosowani w naszym kraju do przesyłu wody, węglowodorów płynnych i gazów. Do najważniejszych połączeń rurowych należy zaliczyć : rurociąg "Przyjaźń" oraz ropociąg łączący Gdańsk z Płockiem. Następnie z Płocka do Warszawy i Koluszek biegnie połączenie przesyłające paliwa płynne.

Bardzo dobrze jest rozbudowana sieć gazociągów. Gaz jest dostarczany do wszystkich większych miast ze złóż karpackich i wielkopolskiego, zlokalizowanego koło Ostrowa Wielkopolskiego. Wielkopolskiego także ze wschodu. Śląsk słynie z dobrze rozbudowanej sieci rozprowadzającej gaz koksowniczy.

W Polsce mamy także kilka magistrali wodociągowych. Łączą one Jezioro Zegrzyńskie z Warszawą, zbiornik Sulejowski z Łodzią oraz Zbiorniki Goczałkowicki i Żywiecki z Aglomeracjami Śląska.

Transport lotniczy

W 1989 Polskie Linie Lotnicze LOT posiadały flotę powietrzną liczącą 49 samolotów. Obecnie liczba ta znacznie wzrosła, ale i zwiększyła się konkurencja na rynku usług lotniczych. Polska prowadzi kursy do wszystkich większych miast Europy a także taki długie linie jak np.: Warszawa Singapur-10996 km, czy też Warszawa Bangkok- 9622 km. Ostatnio wzrastają na znaczeniu wewnętrzne połączenia lotnicze, z uwagi na obniżenie cen biletów. Trwa restrukturyzacja floty powietrznej i unowocześnianie sprzętu, w dużej mierze jeszcze radzieckiego. Konkurencja wymogła zakupy nowoczesnych, amerykańskich samolotów.

Transport w Polsce

Polska położona jest w Europie Środkowej, a jej korzystny układ krain geograficznych sprawia, że posiada dogodne i o wielkim znaczeniu położenie komunikacyjne na kontynencie europejskim. Na terytorium Polski swe skrzyżowania posiadają szlaki tranzytowe prowadzące z krajów Europy Zachodniej do krajów Europy Wschodniej i państw Azji Wschodniej jak również szlak prowadzący z Europy Północnej na obszary basenu Morza Śródziemnego.

System transportowy odbywa się głównie za pomocą: transportu kolejowego, samochodowego, morskiego, lotniczego, wodnego śródlądowego, przesyłowego oraz rurociągowego.

R E K L A M A	czytaj dalej ↓

1. TRANSPORT KOLEJOWY

Jego najważniejsza cecha charakterystyczna to duże przestrzenne zróżnicowanie gęstości sieci, która stanowi odzwierciedlenie dziedzictwa historycznego z czasów zaborów oraz poróżnienia w stopniu uprzemysłowienia poszczególnych regionów.

Pierwsza linia kolejowa na dzisiejszym terytorium Polski zbudowana została na trasie:

a) Wrocław - Oława ( w 1841 roku); a potem na trasach:

b) Warszawa - Rogów i jej odgałęzienie ze Skierniewic do Łowicza ( w 1846 roku);

c) Szczecin - Krzyż ( w 1846 roku);

d) Mysłowice - Kraków ( w 1847 roku).

Znaczna część linii kolejowych na terytorium Polski zbudowana została w XIX i w początkowych latach wieku XX (83% całej sieci kolejowej została zbudowana jeszcze przed wybuchem I wojny światowej). Całkowita długość linii kolejowych we współczesnej Polsce wzrasta z 1,3 tys. km w 1850 r. do 16,0 tys. km w 1900 r. i 20,9 tys. km w 1914 r. W czasach międzywojennych tempo rozwoju transportu kolejowego nie było już tak dynamiczne jak w przeszłych czasach. W okresie 1920-1940 długość linii kolejowych uległa powiększeniu jedynie z 21,8 tys. km do 24,1 tys. km. Główna inwestycja kolejowa to magistrala węglowa zbudowana w 1933 r., która połączyła Górny Śląsk z nowopowstałym portem w Gdyni na trasie: Herby - Karsznice - Inowrocław - Bydgoszcz - Kościerzyna - Gdynia.

W czasie II wojny światowej sieć linii kolejowych uległa znacznemu zniszczeniu, a w czasie powojennym uległa odbudowie i rozpoczęto budowę linii nowych:

a) Skierniewice - Łuków ( o długości 160 km), zbudowaną dla towarowego ruchu tranzytowego na kierunkach wschód - zachód;

b) Centralna Magistrala Kolejowa (CMK), na linii Zawiercie - Grodzisk Mazowiecki ( o długości 244 km);

c) Hutniczo - Siarkowa Linia (LHS), o długości około 400 km.

W okresie 1950-1985 długość wykorzystywanych linii kolejowych uległa zwiększeniu z 26 312 km do 27 185 km. Od połowy lat 80. XX wieku następował jednak jej systematyczny proces skracania. Wskaźnik gęstości sieci kolejowej na 100 km2 uległa zmniejszeniu z 8,7 km w 1980 r. do 7,5 km w 1995 roku, co dawało Polsce 7 miejsce w Europie. W latach 90. XX wieku doszło do spadku długości linii kolejowych w kraju na skutek likwidacji nierentownych i mało opłacalnych tras. Ograniczono przewóz transportu kolejowego, który był wynikiem spadku wydobycia surowców mineralnych, zmniejszenia wielkości produkcji w przemyśle, wzrostem stopy bezrobocia i znacznym tempem transportu samochodowego jak również znaczną elastycznością przewozów samochodowych.

Najważniejszymi szlakami kolejowymi, odznaczającymi się znacznym natężeniem ruchu są:

• linie na połączeniu GOP-u z portami Polski,

• trasa Zgorzelec - Medyka,

• trasa Kunowice - Terespol,

• trasa Świnoujście - Chałupki,

które obsługują zelektryfikowane linie dwutorowe. Główne węzły kolejowe to miasta Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, występują one w: Katowicach, Chorzowie, Gliwicach, Zabrzu oraz Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu.

Powyżej 51% wszystkich linii kolejowych normalnotorowych jest już zelektryfikowana. Elektryfikacja jest korzystna, m.in. dlatego, że powoduje.:

a) zwiększenie przeciętnej prędkości komunikacyjnej pociągów i przepustowość na szlakach kolejowych;

b) zmniejszenie energochłonności transportu kolejowego, wpływ na zmniejszenie kosztów jego funkcjonowania;

c) na oparcie funkcjonowania kolei na krajowych surowcach energetycznych, zmniejszenie zapotrzebowania gospodarki na import paliw płynnych;

d) zmniejszenie presji kolei na środowisko przyrodnicze i wprowadza bezpieczeństwo w jej funkcjonowaniu;

e) pełne zautomatyzowanie poruszających się pociągów na trasach kolejowych.

Transport kolejowy przewozi jest głównie takie ładunki jak: węgla kamiennego (47,9% ładunków w 1995 r.), metali i wyrobów z metali (7,2% ładunków w 1995 r.), kamieni (6,6% ładunków w 1995 r.), rud (6,2% ładunków w 1995 r.), ropy naftowej i przetworów naftowych (5,2% ładunków w 1995 r.) oraz węgla brunatnego i koksu (4,1% ładunków w 1995 r.).

Przejaw modernizacji ogólnopolskich linii kolejowych było jej unowocześnienie poprzez wprowadzanie połączeń Intercity i Euro City. Wciąż prowadzi się prace przygotowawcze do połączenia Polski z systemem superszybkich połączeń z Europy Zachodniej, np. z linią francuską TGV na trasie z Paryża do Moskwy.

2. TRANSPORT SAMOCHODOWY

Transport samochodowy jest jednym z bardzo dynamicznie rozwijających się rodzajów transportu lądowego w kraju. Pod koniec lat 90. XX wieku nasze drogi wykorzystywane były przez prawie pięciokrotnie większą ilość pojazdów samochodowych aniżeli w 1980 r. przewyższył on tym samym znacznie transport kolejowy w dziedzinie przewozów pasażerskich. W 1995 r. wielkość średniej odległości przewożenia 1 tony ładunku za pomocą kolei wynosiła 307 km, zaś za pomocą samochodów - jedynie 47 km.

W okresie od 1986 do 1995 znacząco wzrosła liczba eksploatowanych samochodów:

a) autobusy - z 83 tys. do 85 tys. jednostek;

b) samochody ciężarowe - z 0,8 mln do około 1,4 mln jednostek;

c) samochody osobowe - z 3,7 mln do 7,5 mln jednostek.

Znaczny wzrost ilości samochodów może prowadzić do poważnych konsekwencji:

a) rosnącej presji na środowisko przyrodnicze;

b) nadmiernego obciążenia systemu dróg kołowych.

Drogi kołowe składają się na najdłuższą i o największej gęstości sieć transportową wykorzystującą samochody. Drogi dzielimy na:

a) drogi publiczne - które są eksploatowane przez wszystkich użytkowników (np. są to drogi krajowe, wojewódzkie, gminne);

b) drogi niepubliczne - maja służyć właścicielom i użytkownikom gruntów ( są to przykładowo dojazdy do gospodarstw rolnych, na pola, do lasów).

Wartość średniej gęstości dróg kołowych w kraju na 100 km2 oscyluje wokół 74 km, jest to wartość dwukrotnie niższa niż na terytorium Francji, Holandii i Niemiec i różni się wewnętrznie w Polsce w poszczególnych rejonach. Ogólnie rzecz biorąc, posiada ona dość wysoką wartość wokół obszarów uprzemysłowionych i gęsto zaludnionych, posiadających jednocześnie najwyższe wskaźniki natężenia samochodów osobowych. Przestrzenne zróżnicowanie rozmieszczenia dróg kołowych charakteryzuje się znaczną rozpiętością. Terytorium Polski północno - wschodniej posiada dużo niższe wskaźniki gęstości dróg w odniesieniu do terenów Polski południowej i centralnej.

W 1995 r. Polska liczyła około 246 km autostrad i 1146 km dróg o dwu jezdniach. Najdłuższym odcinkiem autostrady był ten, zbudowany na Dolnym Śląsku i biegnący na trasie: Krzywa - Legnica - Wrocław ( o długości 93km). Na terenie Polski znajdują się również autostrady o krótszych dystansach, takie jak: Golnice - Krzywa (o długości 17km, A-12), Kołbaskowo - Szczecin ( o długości 28km, A-6), Września - Konin (o długości 43km, A-2), Kraków - Katowice ( o długości 75km, A-4) i w pobliżu Piotrkowa Trybunalskiego (o długości 16km, A-1).

Ze względu na organizację transport samochodowy możemy podzielić na:

a) transport o charakterze publicznym - obejmującym Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej (PPKS), prywatne i spółdzielcze przedsiębiorstwa przewozowe oraz taksówki;

b) transport o znaczeniu specjalistycznym - obejmujący przedsiębiorstwa transportowe, które zajmują się obsługą określonych branż gospodarki;

c) transport gospodarczy - w którego skład wchodzą pojazdy samochodowe należące do przedsiębiorstw nie transportowych, które są wykorzystywane dla potrzeb własnych poszczególnych przedsiębiorstw.

Ostatnie lata doprowadziły do powstania wielu prywatnych przedsiębiorstw o charakterze transportowym, które obsługiwały połączenia na liniach w kraju i za granicą.

3. ŻEGLUGA MORSKA

Zajmuje się ona wykonywaniem największej pracy przewozowej ( rzędu 55% ogólnej ilości tonokilometrów dokonanych w 1995 roku).W tym samym roku przetransportowała ona jedynie 1,8% całkowitego tonażu ładunków, za to na dystans nie bagatela - 6,6 tys. km.

Polskimi portami specjalizującymi się w obsługiwaniu określonych towarów są porty w:

a) Szczecinie - Świnoujściu - położony w południowo - wschodniej części miasta nad Odrą i licznymi sztucznymi kanałami. Zajmuje się on obsługą węgla kamiennego, fosforytów, rud żelaza;

b) Gdańsku - jest nim stary port handlowy, który łącz funkcje portu morskiego i rzecznego. Położony jest nad wodami Zatoki Gdańskiej i zachodnia odnogą Wisły, zw. Wisłą Martwą. Zajmuje się obsługą węgla, siarki, ropy naftowej.

c) Gdyni - jest to nowoczesny port sztuczny, który zbudowano w czasach międzywojennych. Zajmuje się on obsługą głównie drobnicy, handlem zbożem.

4. TRANSPORT LOTNICZY

Pasażerski transport lotniczy w naszym kraju miał swój początek w 1919 r. gdy w powietrze wzbił się pierwszy samolot z ładunkiem pasażerskim na trasie Poznań - Warszawa. W 1923 r. uruchomione zostały regularne połączenia linii lotniczych z Warszawy do Gdańska i Lwowa, a w 1929 r. stworzono krajowe przedsiębiorstwo Polskich Linii Lotniczych "LOT".

Dziś transport ten jest poddawany ciągłej modernizacji, wymianie ulega zapas starszych typów samolotów. W 1992 r. otwarto na warszawskim Okęciu znacznych rozmiarów i nowoczesny port lotniczy. PLL "LOT" obsługuje około 50 linii z zagranicą i 6 w kraju. Możliwość połączeń z zagranicą prowadzone są z Warszawy do największych i najważniejszych stolic Europy jak również do miast: Nowego Jorku, Chicago, Montrealu, Pekinu, Delhi, Bangkoku, Istambułu, Dubaju i Kairu.

Największymi portami lotniczymi w Polsce są:

a) Warszawa - Okęcie;

b) Kraków - Balice;

c) Gdańsk - Rębiechowo;

d) Wrocław - Strachowice;

e) Rzeszów - Jasionka;

f) Szczecin - Goleniów.

g) Poznań - Ławica

h) Zielona Góra - Babimost

i) Bydgoszcz

5. TRANSPORT WODNY ŚRÓDLĄDOWY

Jest to rodzaj transportu, odgrywający nieznaczną rolę w krajowym systemie transportowym. Wielkość udział owego transportu w całkowitej ilości transportowanych towarów oscyluje poniżej wartości 1%. Przewóz śródlądowy wodny wykazuje tendencję spadkową. Struktura przewożonych surowców zdominowana jest poprzez surowce skalne ( tony piasku, żwiru), węgiel, nawozy i rudy metali.

Żeglugę śródlądową dzielimy na:

a) żeglugę zalewową;

b) żeglugę rzeczną;

c) żeglugę jeziorną.

Wielkość całkowitej długości tras śródlądowych żeglownych i spławnych oscyluje wokół wartości około 6 900 km. Największym znaczeniem dla śródlądowego transportu wodnego charakteryzuje się rzeka Odra połączona z Kanałem Gliwickim, ponieważ łączy Górnośląski Okręg Przemysłowy ze Szczecinem i tą drogą zwłaszcza transportuje się głównie węgiel kamienny tam wydobywany.

Czynnikami ograniczającymi rozwijanie się sieci transportu śródlądowego są:

a) znaczne zmiany poziomu wód polskich rzek w roku;

b) niedostateczna regulacja koryt największych rzek polskich oraz koryt ich dopływów; Wisła uznawana jest dziś jako największa nieuregulowana rzek europejska;

c) długookresowe zlodzenie polskich rzek, zwłaszcza we wschodniej Polsce;

d) niedorozwinięcie zaplecza portowego.

Czynnikami sprzyjającymi rozwój sieci transportu śródlądowego są przede wszystkim:

a) dogodna sieć dróg wodnych pokrywająca się ze szczególnie uczęszczanymi kierunkami przewozowymi mas towarów w Polsce;

b) zwartość sieci rzecznej rzek Polski;

c) nadbrzeżna lokalizacja znacznej ilości okręgów przemysłowych Polski.

6. TRANSPORT PRZESYŁOWY

Podstawowym znaczeniem odznacza się system linii przesyłowych, która zajmuje się przesyłaniem energii elektrycznej oraz wszelkiego rodzaju rurociągów. System sieciowy elektroenergetyczny kraju tworzą linie przesyłowe o wysokim napięciu, przeważnie 400 i 220 kV, które łączą elektrownie z wielkimi transformatorami, zlokalizowanymi w obszarach maksymalnego poboru prądu jak również jest on połączony z liniami doprowadzającymi prąd do urządzeń w lokalnych stacjach transformatorowych oraz do potencjalnych biorców.

7. TRANSPORT RUROCIĄGOWY

Transport rurociągowy jest wykorzystywany szczególnie w przesyłaniu ropy naftowej oraz produktów naftowych, gazu ziemnego i węglowego oraz zasobów wodnych. W 1995 r. eksploatowano 2,3 tys. km sieci przesyłowej rurociągów, którymi przesłano około 33 mln ton ropy naftowej i pochodnych produktów naftowych. Najważniejszymi rurociągami przesyłowymi są rurociągi:

• przesyłający ropę - "Przyjaźń", poprowadzony z terytorium Rosji przez Płock do Niemiec

• ropociąg, który łączy Gdańsk z Płockiem.

Kiedy dokonano odkrycia w latach 50. XX wieku bardzo bogatych złóż gazu ziemnego na terenach wokół miast: Przemyśla, Lubaczowa, Mielca i Bochni zapoczątkowano szybką budowę nowoczesnych gazociągów: poprowadzonych przez miasta województwa małopolskiego: Tarnów i Kraków do miast Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego oraz przez obszar Puław i Lublina do Warszawy. Gazociąg ten następnie wraz z upływem czasu rozbudowano w kierunku północnym do Olsztyna, jak również na północny - zachód - do Płocka, Torunia, Grudziądza i Gdańska. Sieć gazowa na terenach wschodnich naszego kraju odprowadza gaz z terenów Podkarpacia oraz gaz, który pochodzi z importu z terytorium Ukrainy. Głównym węzłem rozdzielającym gaz ziemny na Podkarpaciu to ten, mieszczący się na terenie Jarosławia.

W zachodnich obszarach Polski domostwa zaopatrywane są w gaz ziemny eksploatowany od lat 60. z terenów południowej Wielkopolski. Ulega on powszechnemu rozprowadzeniu m.in. na tereny Górnego Śląska, do miast: Poznania, Szczecina, Słupska i Koszalina. Zachodnią cześć Polski zaopatrują nadto w gaz ziemny wysokometanowy: Podkarpacie, Rosja i Ukraina. Doprowadza się go m.in. do Włocławka i Polic, oraz na południe Polski do miejscowości: Tarnowa, Puław i Kędzierzyna - Koźla.

Znajdująca się na terytorium kraju sieć gazociągów, pod względem rodzaju przetransportowanego paliwa, zaliczana jest do trzech systemów:

a) systemu rozprowadzającego gaz wysokometanowy;

b) systemu rozprowadzającego gaz zaazotowany;

c) systemu rozprowadzającego gaz przemysłowy.

Transport kolejowy

Podstawowe znaczenie w systemie transportu w Polsce mają transport kolejowy i transport drogowy. Koleje odgrywają większą rolę w przewozach na duże odległości, natomiast transport drogowy służy głównie przewozom lokalnym i regionalnym. Wynika to z relacji kosztów. Zużycie energii na przemieszczenie jednostki ładunku w transporcie samochodowym jest 3-5 razy większe niż w transporcie kolejowym. Transport samochodowy umożliwia przewóz towarów od nadawcy do odbiorcy bez konieczności przeładowywania, co daje oszczędności kosztów przeładunku oraz zmniejsza straty w czasie dodatkowego przeładowywania.

Na układ sieci kolejowej w Polsce duży wpływ wywarła przeszłość historyczna. W krajach, które najszybciej weszły na drogę rozwoju przemysłowego, budowę sieci kolejowej zakończono na początku XX wieku. W Polsce na skutek niedorozwoju kolejnictwa na ziemiach byłego zaboru rosyjskiego i w mniejszym stopniu na terenach byłego zaboru austriackiego,
a także ze względu na niespójność komunikacyjną państwa złożonego
z obszarów należących do trzech państw zaborczych - rozbudowa sieci kolejowej trwała do lat siedemdziesiątych bieżącego stulecia. Czynnikiem burzącym system transportu ukształtowany w okresie II Rzeczpospolitej było przesunięcie granic w wyniku II wojny światowej.

Do najważniejszych tras kolejowych wybudowanych w okresie międzywojennym należą: magistrala węglowa (Herby – Karsznice – Inowrocław – Kościerzyna – Gdynia), trasy Warszawa – Poznań i Warszawa – Kraków. Po drugiej wojnie światowej wybudowano między innymi: linię Skierniewice – Łuków (ominięcie węzła warszawskiego), Centralną Magistralę Kolejową (odcinek Zawiercie – Grodzisk Mazowiecki) oraz szerokotorową Linię Hutniczo – Siarkową.

Polskie koleje nie należą do nowoczesnych. Największym osiągnięciem w powojennym rozwoju kolejnictwa w Polsce jest elektryfikacja głównych linii (11,4 tys. Km - 47,5% wszystkich linii). Mimo zacofania technicznego pod względem przewożonych ładunków PKP wyprzedzają tylko największe kraje (Rosja, Stany Zjednoczone, Chiny, Indie i Niemcy).

naczenie transportu

Bardzo dawno temu ludzie się przemieszczali z miejsca na miejsce i prowadzili wymianę handlową. Kiedyś takie przemieszczanie odbywało się bardzo prymitywnie. Bardzo często podróżowano pieszo albo za pomocą zwierząt. Bardzo szybki rozwój transportu nastąpił dopiero w dwudziestym wieku. Wtedy właśnie wyodrębniły się transporty kolejowy, drogowy, morski , lotniczy. Ludzie zaczęli budować nowe mosty, autostrady, linie kolejowe, wielkie porty i lotniska. Komunikacja jest bardzo ważna do życia w kraju i na świecie. Bez komunikacji bardzo trudno sobie wyobrazić rozwijanie prywatnych więzi między ludzkich. Transport polega na przemieszczaniu towarów i osób. Oczywiście może odbywać się na terenie kraju i za granicą. Transport łączy się z wielkim zyskiem dla krajów które leżą na międzynarodowych trasach. Właśnie takie dobra ma nasz kraj który leży w samym środku Europy. W dziewiętnastym wieku nastąpił rozwój transportu kolejowego. Koleje były pierwszym środkiem lądowym transportu. transport kolejowy prostowniki poznań Pierwszy środek transportu
Kolej była pierwszym środkiem transportu. W ciągu kilkudziesięciu lat pokryła prawie wszystkie kontynenty swoją siecią. Budowa tysięcy kilometrów torów spowodowało ze musieliśmy wyciąć bardzo dużo drzew. Do niedawna pociągi najczęściej...
Usługi transportowe
W naszym kraju usługi transportowe to dziedzina, która cały czas się zmienia. Usługi transportowe świadczone są przez duże korporacje, albo przez nieduże przedsiębiorstwa, które dbają o jakość świadczonych usług. Obecnie usługi transportowe...

dział kolei w transporcie

Zniszczenia na kolei po wojnie były bardzo duże prawie zniszczona była trakcja elektryczna. Specjaliści, którzy przeżyli od razu wzięli się do odbudowy kolei. Okres po drugiej wojnie światowej był bardzo dobry dla kolei. Właśnie najwięcej towarów przewożono tym środkiem lokomocji. Do końca lat sześćdziesiątych kolej bardzo się rozwijała i nie było różnicy miedzy koleją w naszym kraju a transportem kolejowym za granicą. Później z roku na rok trafiały się nietrafne decyzje co do modernizacji kolei. Coraz mniej pieniędzy przeznaczano na rozwój transportu kolejowego. Obecnie większość towarów przewozi się samochodami. Tak samo wygląda ruch pasażerski. Większość pociągów zlikwidowano, pasażerowie przenieśli się na podróże samochodowe. Obecnie drogi w naszym kraju są w fatalnym stanie, są zatłoczone co powoduje że jest bardzo dużo wypadków i straty w przewożonych towarach. Transport jest to bardzo ważna dziedzina gospodarki ale cały czas musi być modernizowana i ulepszana. serwis renault warszawa kersh waga samochodowa do 20 ton Znaczenie transportu w gospodarce
Bardzo dawno temu transport ludzi i towarów miał duże znaczenie na życie mieszkańców. Dawno temu transport był bardzo utrudniony i tylko mógł być zrealizowany na wozach, które były zaprzężone w konie. Dopiero w dziewiętnastym wieku powstały...
Wykorzystanie transportu
Obecnie w dużych miastach jest bardzo bogaty rynek wielu przedsiębiorstw transportowych. Dzięki temu ze w dużych miastach zapotrzebowanie na transport jest duże i transportowcy nie narzekają na brak zleceń. Wiele firm ,aby mieć cały czas zlecenia...

Położenie geograficzne Polski w Europie Środkowej, dogodny układ krain geograficznych sprawiają, że Polska ma znaczące położenie komunikacyjne w Europie. Na obszarze Polski krzyżują się szlaki tranzytowe wiodące z Europy Zachodniej do Europy Wschodniej i w kierunku Azji Wschodniej oraz szlak z Europy Północnej do obszarów basenu Morza Śródziemnego.
System transportowy tworzą głównie: transport kolejowy, samochodowy, morski, lotniczy, wodny śródlądowy, przesyłowy oraz rurociągowy.

TRANSPORT KOLEJOWY
Charakteryzuje się dużym przestrzennym zróżnicowaniem gęstości sieć, odzwierciedlających dziedzictwo historyczne zaborów oraz różnice w uprzemysłowieniu kraju.
Pierwsze linie kolejowe na obecnym obszarze Polski zbudowane zostały na trasach:
a) Wrocław – Oława (1841 r.);
b) Warszawa

Podobna praca 75^%

Transport w turystyce; wady i zalety transportu kołowego, lotniczego, wodnego i kolejowego

– Rogów z odgałęzieniem ze Skierniewic do Łowicza (1846 r.);
c) Szczecin – krzyż (1846 r.);
d) Mysłowice – Kraków (1847 r.).

Większość linii kolejowych na ziemiach polskich zbudowano w XIX i na początku wieku XX (83% przed wybuchem I wojny światowej). Długość linii kolejowych na obecnym obszarze Polski wzrosła z 1,3 tys. km w 1850 r. do 16,0 tys. km w 1900 r. i 20,9 tys. km w 1914 r. W okresie międzywojennym rozwój transportu kolejowego nie był już tak dynamiczny jak w przeszłości. W latach 1920-1940 długość linii kolejowych wzrosła tylko z 21,8 tys. km do 24,1 tys. km. Główną inwestycją kolejową była magistrala węglowa otwarta w 1933 r., łącząca Górny Śląsk z nowym portem w Gdyni: Herby – Karsznice – Inowrocław – Bydgoszcz – Kościerzyna – Gdynia.

Podczas II wojny światowej sieć linii kolejowych była znacznie zniszczona, a w latach powojenych odbudowano je i przystąpiono do budowy linii nowych:
a) Skierniewice – Łuków (160 km), zbudowana dla towarowego ruchu tranzytowego wschód-zachód;
b) Centralna Magistrala Kolejowa (CMK), na trasie Zawiercie – Grodzisk Mazowiecki (244 km);
c) Hutniczo – Siarkowa linia (LHS), ok. 400 km.

W latach 1950-1985 długość eksploatowanych linii kolejowych wzrosła z 26 312 km do 27 185 km. Od połowy lat 80. Postępował jednak jej systematyczny spadek. Gęstość sieci kolejowej na 100 km² zmniejszyła się z 8,7 km w 1980 r. na 7,5 km w 1995 r., co sytuowało Polskę na 7 miejscu w Europie. W latach 90. Nastąpił spadek długości linii kolejowych w Polsce w wyniku likwidowania nierentownych tras. Ograniczenie przewozów kolei spowodowane zostało spadkiem wydobycia surowców, zmniejszeniem wielkości produkcji przemysłowej, wzrostem bezrobocia i dużym tempem motoryzacji i większą elastycznością transportu samochodowego.

Do najważniejszych szlaków kolejowych odznaczającym się największym natężeniem ruchu należą: linie łączące GOP z portami Polski, Zgorzelec – Medyka, Kuynowice – Terespol, Świnoujście – Chałupki, które są obsługiwane przez zelektryfikowane linie dwutorowe. Głównymi węzłami kolejowymi są miasta GOP-u, takie jak Katowice, Chorzów, Gliwice, Zabrze oraz Warszawa, Kraków, Wrocław, Poznań.

Ponad 51% linii kolejowych normalnotorowych jest zelektryfikowanych. Elektryfikacja przynosi wiele korzyści, m.in.:
a) zwiększa przeciętną prędkość komunikacyjną pociągów i przepustowość szlaków kolejowych;
b) zmniejsza energochłonność transportu kolejowego, wpływa na spadek kosztów jego funkcjonowania;
c) pozwala opierać funkcjonowanie kolei na krajowych surowcach energetycznych, zmniejsza zapotrzebowanie gospodarki na importowane paliwa płynne;
d) zmniejsza presję kolei na środowisko naturalne i sprzyja bezpieczeństwu jej funkcjonowania;
e) umożliwia pełną automatyzację ruchu pociągów na szlakach kolejowych.

Transportem kolejowym przewożony jest głównie węgiel kamienny (47,9% ładunków w 1995 r.), metale i wyroby z metali (7,2%), kamienie (6,6%), rudy (6,2%), ropa i przetwory naftowe (5,2%) oraz węgiel brunatny i koks (4,1%).
Przejawem modernizacji linii kolejowej w Polsce jest wprowadzanie połączeń Intercity i Euro City. Prowadzone są prace przygotowujące do włączenia Polski w system superszybkich połączeń europejskich, np. linia francuska TGV Paryż – Moskwa.