Psychologia
Poznawczy sposób widzenia ludzkich zachowań.
Co jest figurą, a co jest tłem. Niektórzy widzą szczegóły a inni ogólny widok tylko.
Jeżeli jest bodziec to jest konkretna reakcja tak myślą behawioryści. Informacje które docierają do słuchacza są przetwarzane i wykorzystywane. Duży udział w tym nurcie miał psycholog Jean Piaget. Interesowało go zjawisko wiedzy i niewiedzy, jak człowiek nabywa tą wiedzę. Denotacyjna i konotacyjna wartość słowa. Psychologia poznawcza – mówi o zmianach człowieka w życiu (etapach), behawioryzm mówi o funkcjonowaniu organizmu, a poznawcza mówi, że tak, ale funkcjonowanie zależy od wieku i środowiska w którym się znajduje. Psychologia poznawcza mówi że środowisko ma wpływ na badanego. Behawioryzm mówi że jest bariera to na pewno nas zatrzyma, natomiast p. poznawcza mówi o transgresji czyli przełamywaniu granic. Tylko w psychologii poznawczej człowiek podejmuje decyzje niczym nie wywołane, np. pochodzeniem. Poznawcza docieka jak działa proces poznawczy (poznawania, spostrzeżenia, pamięć, uwaga, podejmowanie decyzji, rozwiązywanie problemów). Znani psychologowie p. poznawczej Koffka, Kahler. W poznawczej człowiek też wpływa na środowisko i odwrotnie, w behawioryzmie tego nie było. Ważny element to posiadana wiedza, która dzieli się na: deklaratywną (posiadamy jakieś umiejętności, nauczyliśmy się, zostaje to w pamięci i można to odtworzyć) i proceduralną ( bardzo ważna dla nurtu, wiedza jak wykonać jakieś działanie, ale nie znamy wyniku tych działań, przekonamy się jak to zrobimy).
Behawioryzm mówi ze bodziec jest przetwarzany, a poznawcza jak jest przetwarzany.
Determinizm, redukcjonizm,
Psychoanaliza. Znana postać to Freud. Freud pierwszy powiedział, że seksualność w człowieku rozwija się od najmłodszych lat, wcześniej uważano że seksualność pojawia się w wieku młodzieńczym. Podstawową ideą jest przekonanie że ludzkie zachowanie jest wyznaczone przez podświadomość. Uważał że osobowość jest wrodzona i zależy od energii wewnętrznej (id- ono).
Superego
Ego
Id
Pierwotne wrodzone popędy wyznaczają ludzkie zachowania. Ważny element w poznaniu zachowań człowieka to lęki, dzięki temu można poznać człowieka. Potrzeby które są wrodzone one wytwarzają pewien stan napięcia i to napięcie jest bodźcem do działania. Sam Freud mówił że urodził się z 2 instynktami: instynkt życia i śmierci. Instynkt życia (eros)- służy do podtrzymywania życia, obrony życia, energia seksualna, ;, śmierci (tanatos)- bardzo destrukcyjny, skryty, niszczy wszystko co napotyka, energia tutaj jest agresja (wrodzona), nie można jej stłumić, może się kierować tak samo jak energia seksualna na inne osoby, na samego siebie lub przedmioty.
Instynkt życia i instynkt śmierci są w ciągłej walce, ciągle się równoważą. Psychoanalityk powie że człowiek z natury jest zły ( bo zło już jest w nim od narodzin, która czasem weźmie górę nad dobrem). Behawiorysta powie że nie wie.
Podstawowa Struktura osobowości : id, ego , superego
Id- jest pierwszą energia, dzięki niej pojawia się motywacja, ma na celu zaspokojenie pewnej przyjemności, jest określany jako prymitywny, zwierzęcy instynkt, najgłębszy, odizolowany od świata, jeżeli Id jest silne to człowiek będzie kierowany tylko instynktami zaspokojenia (np. w więzieniach), Id jest takim akumulatorem energii
Ego(ja) – jest nieco wyżej od Id, reprezentuje zbiór…., sprawdzanie faktów, stosowanie mechanizmów obronnych, człowiek zaczyna gromadzić jako dziecko wiedze na swój temat, ta sfera jest na przejmuje trochę kontrolę nad ID i organizuje życie, reguły, gromadzi doświadczenia, zapewnia pewne przystosowanie organizmu. Warstwa osobowości. Zasada realizmu, umożliwia planowanie , realizacje pragnień, wyładowanie emocji w sposób akceptowalny społecznie. Realizuje właściwe potrzeby. Rozwija się między 6 a 8 rokiem życia, ale jej początki dają oznaki w 2-3 roku życia. Ego nie ma swojej energii ono ją czerpie z Id, tylko tak jakby ją przyhamowuje (sfera racjonalna).
Superego (nad ja)- postepowanie moralne, etyczne, kontroluje ludzkie zachowania, sposób postępowania, jeżeli jest coś nie zgodne z tym to odczuwamy poczucie winy. To superego tworzy się za pomocą identyfikacji z osobą znaczącą, rodzicem (najlepiej tej samej płci). Superego dzielimy na: Ego idealne (złożone z ideałów), sumienie- zakazy które człowiek przyjął (poczuci winy).Superego kształtuje się ze sfery Ego, hamuje popędy z ID, ego idealne, nawiązuje do celów, dążenie do doskonałości
Id – zaspokojenie popędów
Ego – dążenie do celów
Superego- dążenie do doskonałości