Narządy moczowe

Funkcje:

-wydalanie z ustroju zbędnych produktów przemiany białkowej

-wydalanie nadmiaru wody

-wydalanie związków mineralnych

-wydalanie substancji szkodliwych

-utrzymanie homeostazy

-wytwarzanie reniny (regulacja ciśnienia tętniczego krwi) i erytropoetyny (stymuluje wytwarzanie krwinek czerwonych)

Budowa:

1. Nerka

-narząd parzysty (prawa sąsiaduje z żyłą główną doogonową, lewa z tętnicą główną)

-leży pozaotrzewnowo w okolicy lędźwiowej jamy brzusznej (na prawo lub lewo od płaszczyzny pośrodkowej)

Powierzchnie:

-dogrzbietowa

-Dobrzuszna

-Brzeg boczny

-Brzeg przyśrodkowy (wnęka nerkowa- prowadzi do zagłębienia- zatoki nerkowej)

-Koniec doczaszkowy

-Koniec dobrzuszny

Przez wnękę do nerki wnika tętnica nerkowa, a opuszcza ją moczowód, żyła nerkowa i naczynia chłonne

-zatoka nerkowa-> doń prowadzi wnęka nerkowa, ma miedniczkę nerkową, albo początkowe odgałęzienie moczowodu

Warstwy:

-z zewnątrz pokryta jest torebką tłuszczową (warstwa ochronna i funkcja stabilizacji, tłuszcz jest substancją zapasową)

Budowa:

-miąższ nerki-> doń przylega torebka włóknista (włókna klejodajne, sprężyste i trochę mieśniowych gładkich) wyróżnia się tu:

1. Korę nerki-> są tu ciałka nerkowe, kanaliki nerkowe kręta (część skłębiona), kanaliki nerkowe proste, początek pętli nefronu, cewki zbiorcze (część promienista)

2. Rdzeń nerki-> większa część pętli nefronu, cewki zbiorcze i przewody brodawkowe. Piramidy nerkowe (szczyt- brodawka nerkowa, otoczony zwykle kielichem nerkowym mniejszym lub miedniczką nerkową, ma ujście przewodów brodawkowych. Tworzą kielichy nerkowe większe, uchodzące do miedniczki nerkowej albo moczowodu)

-płat nerki typy:

1. nerka składa się z wielu Platów nerkowych, połączonych przewodami wyprowadzającymi i tkanką łączną-> nerka wielopłatowa (niedźwiedź, delfin)

2. nerka wielobrodawkowa pobrużdżona-> bydło, płaty są zrośnięte niekompletnie (i na obszarze kory i rdzenia), powierzchnia jest pobrużdżona i występują samodzielne brodawki. Nie ma miedniczki nerkowej, więc brodawki są w kielichach nerkowych (wytwór moczowodu)

3. jednobrodawkowa gładka-> pies, koń, małe przeżuwacze, Nie ma podziału na brodawki nerkowe, są zespolone i nazywają się grzebieniem nerkowym (kontakt z miedniczką nerkową)

4. wielobrodawkowa gładka-> świnia. Powierzchnia jest gładka, a poszczególne brodawki są objęte kielichami nerkowymi (pochodzą od miedniczki nerkowej)

-nefron-> weń powstaje mocz (wydzielanie i resorbcjia)

Nefron-> cewki nerkowe-> cewki zbiorcze –zespolenie przewody brodawkowe -> otwory na polu sitowym brodawki nerkowej -> kielichy nerkowe (kielichy nerkowe mniejsze, kielich nerkowy większy, i miedniczka lub moczowód) /miedniczka nerkowa-> moczowód

-miedniczka nerkowa-> zbiornik w zatoce nerkowej. Funkcja: zbiera mocz z przewodu brodawkowatych i przekazuje go do moczowodu. Może obejmować bezpośrednio brodawkę nerkową (pies koń, małe przeżuwacze) albo tworzy zachyłki (kielichy nerkowe obejmują brodawki, świnia), Budowa: zew: przydanka, środek: błona mięśniowa, wew: błona śluzowa (u konia zawiera gruczoły miedniczki nerkowej, wydziela śluz (ma mucynę, więc mocz się pieni); nabłonek wielowarstwowy przejściowy).

1. Moczowód

-parzysty

-przyjmuje mocz z miedniczki nerkowej/kielichów nerkowych i odprowadza go do pęcherza moczowego (na granicy szyjki i troznu)

-wychodzi z wnęki nerkowej (idzie kierunkiem doogonowym)

-z prawej jest żyła Głowna doogonowa, a lewej tętnica główna

Części:

-część brzuszna (pozaotrzewnowy moczowód)

-część miedniczna (biegnie w fałdzie płciowym)

-mocz nie cofa się ze względu na skośny przebieg moczowodu przez ścianę pęcherza

-budowa: zew: przydanka/otrzewna, środek: błona mięśniowa, wew: błona śluzowa (nabłonek wielowarstwowy przejściowy; bardzo unerwiona)

1. Pęcherz moczowy

-worek błoniasto-mięśniowy

-funkcja: zbiornik moczy

-pusty leży w jamie miednicy, wypełniony sięga do jamy brzucha

Budowa:

-szczyt pęcherza

-trzon pęcherza

-szyjka pęcherza (poń cewka moczowa)

Warstwy:

-zew: otrzewna/przydanka (tylna część),

-środkowa: błona mięśniowa (grube mięśnie gładkie; mięśnie wypieracza moczu, koło syzjki są mięśnie zwieracza pęcherza),

-wew: błona śluzowa (z fałdami, nabłonek wielowarstwowy przejściowy)

Otrzewna buduje wiązadła boczne pęcherza (kierunek: ściana boczna miednicy, na ich bokach jest wiązadło obłe pęcherza) i wiązdało pośrodkowe pęcherza (sięga do dolnej jamy brzucha)

Ujścia moczowodów tworzą wzniesienia błony śluzowej- słupy moczowodów, które przedłużają się w fałdy moczowodowe

-trójkąt pęcherza- pole błony śluzowej ograniczone przez słupy moczowodów i fałdy. Wierzchołek przedłuża fałd cewki moczowej (grzebień cewkowy)

1. Cewka moczowa

-kontynuacja szyjki pęcherza moczowego

-zróżnicowany płciowo

1. Cewka moczowa męska

-zaczyna się ujściem wewnętrznym cewki moczowej (szyjka pęcherza), kończy ujściem zewnętrznym cewki moczowej (na żołędzi prącia)

Odcinki:

-część przedsterczowa (krótka, tylko droga moczowa)

-wzgórek nasienny (granica, tu do cewki moczowej uchodzą nasieniowody oraz przewody wydalające gruczoły pęcherzykowe (czasem są to wspólne przewody wytryskowe))

-cewka moczowo-płciowa (dłuższa, droga wyprowadzająca mocz albo nasienie), dzieli się na część sterczową (leżąca w jamie miednicy) i część prąciowa (leży pozamiednicznie)

Błona śluzowa: nabłonek wielowarstwowy przejsciowy, na końcu zmienia się nabłonek wielowarstwowy płaski

-ciało gąbczaste (na początku opuszka pracia)

-gruczoły płciowe dodatkowe (jest koło części miednicznej)

-mięsień cewkowy (poprzecznie prążkowany)

1. Cewka moczowa żeńska

-wyprowadza tylko mocz

-zaczyna ię ujściem wewnętrznym cewki moczowej, kończy ujściem zewnętrznym (otwiera się do przedsionka pochwy)

-warstwy: błona śluzowa (gruba tkanka łączna tworząca fałdy, rozwinięty grzebień cewkowy, uchodzą na powierzchni liczne gruczoły śluzowe cewki moczowej), błona mięśniowa (2 warstwy, podłużna (mięśnie zwieracza cewki moczowej, poprzecznie prążkowane) i okrężna (mięśnie zwieracz pęcherza moczowego), przydanka (zespala z okolicznym strukturami)