OPRACOWANE ZAGADNIENIA

OPRACOWANE ZAGADNIENIA: Wprowadzenie do pedagogiki

  1. Strategie czytelnicze

A. Sposoby podejścia do lektury

-analityk : czytanie linearne (bez czytania między wierszami), czytanie tekstu krok po kroku jako całość, tekst zwykły, zawsze taki sam, bez drugiego dna, bez niedomówień, tekst jako ZAPIS

-twórca: zaproszenie do wysiłku interpretacyjnego, tworzenie nowego tekstu, tekst jako PRETEKST do własnych rozważań, dostrzeżenie drugiego dna, wyczytywanie „ducha” a nie samych liter, czytanie to przygoda

-krytyk: postawa wyższości czytelnika, który wie lepiej jak tekst powinien wyglądać a autor popełnia błędy; tekst ma się przydać- wybieranie ważnych dla siebie fragmentów, tekst jako PODTEKST do innego dzieła lub czytelnika

-nurek krążownik, pilot: aby zrozumieć tekst należy wgłębiać się w szczegóły, wielokrotnie czytać, tekst posiada przesłanie, które trzeba wydobyć, tekst to dzieło, tekst jako NADTEKST

-erudyta: wykorzystanie tekstu jako tła, postawa wspaniałomyślności czytelnika, tekst jest kontekstem, przypisem, potwierdzeniem wcześniejszych informacji, potwierdza własne myśli, tekst jako KONTEKST

-traper: wykorzystanie tekstu do tworzenia nowego tekstu na zasadzie skojarzeń, metafor, lektura jako inspiracja, rozumiemy inne teksty przez ten, tekst ciągle żywy bo każdy czytelnik szuka w nim czegoś inneg, tekst jako INTERTEKST

-raper, mcdonaldysta: pospiesznie kartkowanie tekstu w celu przyklejania etykietek, zaszufladkowania, strategia używana do czytania gazet, tekst jako FAST TEKST

-fascynat: fascynacja tekstem i autorem, głównym celem nie jest odkrycie intencji autora, ale tego co autor może dać (drapieżna pokora- brak wyższość nad autorem z jednoczesnym zamiarem wydobycia jak najwięcej dla siebie z tekstu cennych rzeczy), tekst to „życiodajny ogród”, z którego czerpiemy korzyści, poszukiwanie czegoś więcej niż autor chciał przekazać, postawa prawdziwego czytelnika, czytanie dla własnej tożsamości

B.Patologie czytania

-stawiane siebie ponad autorem- krytyka, ale i chwalenie, stawianie siebie nad tekstem z poczuciem przewagi i ignorancji

-pomijanie trudnych fragmentów

-zmuszanie do czytania, zły dobór lektur

-nauka czytania a nie rozumienia tekstu

-bryki, skróty- brak kontaktu z żywym źródłem

-zniechęcanie do osobistego podejścia do tekstu przez narzucanie interpretacji

-przerabianie tylko streszczeń i opracowań a nie czytanie całych tekstów

  1. Kształtowanie się refleksji pedagogicznej w perspektywie historycznej

Pedagogika to myślenie, refleksja nad praktyką wychowania:

  1. Starożytność

-mityczne wzorce postępowania np. arete

-pełna ostrzeżeń i pouczeń i mądrości jest Księga Przysłów

-filozofia i teologia

  1. Refleksja pedagogiczna stała się nauką w XVII wieku za sprawą wystąpienia Komeńskiego- twórca pedagogiki naukowej. Głosił edukację permanentną- trwająca całe życie, o nauczaniu każdego i nauczaniu wszystkiego

  2. W XVIII, XIX wieku pojawiły się regularne wykłady z pedagogiki na uczelniach wyższych

  3. Oświecenie- wzrost zainteresowania oświatą publiczną

  4. Imannuel Kant po raz pierwszy wprowadził wykłady z pedagogiki w semestrze 1776/1777- głosił, że pedagogika musi stać się dyscypliną naukową , czyli refleksją racjonalną opartą o rozum; państwo i rodzice przystosowują dzieci tak by żyło się im łatwiej, lepiej

  5. W 1780 r. w Berlinie profesor Trapp wydaje traktat dla studentów „Zarys pedagogiki”

  6. Spójną koncepcję pedagogiki jako nauki stworzył Herbart (pierwszy uniwersytecki pedagog). W 1806 wydał „Pedagogikę ogólną z celu wychowania wysnutą”- wychowanie powinno być zaplanowane. Postulował za tym, że pedagogika powinna być samodzielną dyscypliną , uporządkował literaturę pedagogiczną w logiczny i spójny sposób. Oparł pedagogikę na naukach pomocniczych takich jak: etyka (wskazuje cele), psychologia (wskazuje metody)

Tradycja kształtowania się myśli pedagogicznej

-pedagogika kształcenie osobowości – wypływa z etycznego punktu widzenia dobra, świat jest zbiorem idei i znaczeń i jest zwracaniem się ku wartością duchowym. Pedagogika ta jest negatywnie ustosunkowana do wszystkiego co automatyczne, mechaniczne, podkreśla wartość sensownego człowieka.

-pedagogika przygotowania do życia- człowiek jest za równo twórcą świata jak i jego wytworem, elementem. Życie stawia przed ludźmi zadania, które muszą rozwiązać. Świat jako teren działania człowieka i radzenia sobie z problemami.

-pedagogika systemu powszechnego myślenia:

  1. Pedagogika jako nauka

  1. Przedmiot badań

Przedmiotem badań pedagogiki jest proces kształtowania osobowości.

Czynniki wychowania:

-R: rzeczywistość – jak jest?

-I:czynnik intencjonalny- jak powinno być?

Zawężenie pedagogiki do stosunku uczeń- nauczyciel sztuczna relacja - prawdziwym wychowawcą jest kultura (religia, język, sztuka, tradycje, historie, rodzina, grupy społeczne, media, miejsce )

  1. Poziomy teorii pedagogicznej

-I stopień : TEORIA POTOCZNA – my oceniamy i wyrabiamy sobie zdanie, nasze sądy, nasza ocena

-II stopień: TRADYCJA -naśladownictwo pokoleń, coś co już jest utrwalone

-III stopień : PEDAGOGIKA GLOBALNA –poziom myślenia naukowego, pogląd na wychowanie, tworzy globalna wiedzę pedagogiki

-IV stopień: PEDAGOGIKA NAUKOWA – stawianie i rozwiązywanie problemów

  1. Subdyscypliny

Subdyscypliny pedagogiki : historia wychowania, pedagogika społeczna, dydaktyka, teoria wychowania, pedagogika ogólna, pedagogika opiekuńcza-wychowawcza, resocjalizacyjna itp.

  1. Pedagogiczny punkt widzenia

Pedagogika traktuje człowieka najuniwersalniej jak to możliwe - traktuje rozwój jednostki jako całości ( fragmentaryczne widzenie człowieka jest wyjściem poza pedagogiczny punkt widzenia)

  1. Paradygmat scjentystyczny (pedagogika analityczno –empiryczna) –pozytywistyczny

- źródłem poznania jest doświadczenie zmysłowe (empiria)

- nauka poszukuje praw (stałych związków między zjawiskami) – twierdzenia o ogólnych, powtarzalnych wzorcach doświadczenia;

-pozytywiści zakładają, że badania robi się by odnaleźć prawa, odrzucają wszelkie oceny, nauka nie jest po to by wartościować

-należy mówić o faktach, a nie o naszym stosunku do nich

- według pozytywistycznej kategorii Augusta Comte’a nauka ma zajmować się tym co:

- nauka odpowiada na pytania „jak działać?”, stosuje w badaniach naukowych metody doświadczenia i jest nastawiona praktycznie.

  1. Paradygmat krytyczny (pedagogika krytyczna) zwany także krytyczno emancypacyjnym

Paradygmat ten odsłania ukryte zdarzenia w edukacji. Uznaje szkołę za środek zmiany społecznej- szkoła jest po to, byśmy potrafili zmieniać życie. Teorie z kręgu pedagogiki krytycznej demaskują ukryte wymiary procesów edukacyjnych (np. przymus, przemoc, promowanie uległej bezmyślności, zabijanie indywidualność – jest to ukryty program każdej szkoły). Według paradygmatu szkoła może zniewalać a edukacja może być narzędziem panowania.

Wyjściową intencją pedagogiki krytycznej było uznanie szkoły za środek zmiany społecznej – postępu.

- podstawy teoretyczne (źródła)

- typy z kręgu pedagogiki krytycznej demaskują ukryte wymiary procesów edukacyjnych (np. przymus, przemoc, promowanie)

- twierdzenie, iż szkoła może zniewalać, a edukacja może być narzędziem panowania – programy manipulacyjne

- wyjściową intencją pedagogiki krytycznej jest uznanie szkoły za środek zmiany społecznej (postępu)

- w centrum postępowania metodologicznego jest nastawienie na krytykę i ideologię

  1. Paradygmat humanistyczny (pedagogika humanistyczna)

Związek frazeologiczny paradygmat humanistyczny odwołuje się do:

- normatywności kształcenia klasycznego (znaczenie edukacji językowej i kultury antycznej)

- kultury, ludzkiej duchowości ustrukturyzowanej przez sensy i wartości

- filozoficzno-technicznych idei operujących terminami związanymi z osobowością

- psychologicznych pojęć uprzedmiotowienia, samorealizacji

- kategorii teorii krytycznej (analizy struktur społecznych)

8.Etymologia słów „Pedagogika” i „Wychowanie”

Termin „pedagogika” pochodzi od greckiego „paidagagos” („paidos” – chłopiec, dziecko i „ago” – prowadzę, „agagos” – prowadzący).

„Paidagagos” oznaczało niewolnika w starożytnej Grecji, którego zadaniem było odprowadzanie chłopców wolnych obywateli greckich na miejsce ćwiczeń fizycznych.. Paidagagos etymologicznie oznacza „prowadzący chłopca”, początkowo fizycznie, następnie prowadzący go moralnie u duchowo. Z rozwojem kultury, szczególnie w Atenach, zadaniem paidagagosa stało się nauczanie początków pisania i czytania, recytowania wyjątków z epopei Homera „Iliady” i „Odysei”, wpojenie chłopcu zasad moralnych, np. poszanowania starców. Paidagagos z opiekuna przemienił się w nauczyciela – wychowawcę. Całość tych zabiegów wokół osoby chłopca zaczęto nazywać „Paidagogija”. Przy kupnie paidagagosa żądano od niego znajomości swego zawodu, wiadomości o wskazówkach postępowania z dziećmi i o technice wychowania, co nazywano wyrażeniem „paidagogike techne”. Od tego wyrażenia pochodzi w językach europejskich nazwa pedagogika na oznaczenie teoretycznej wiedzy i nauki o wychowaniu. (wg „Podstawy współczesnej pedagogiki” Stefana Kunowskiego).

Etymologicznie, czyli ze względu na słowotwórczą budowę wyrazu, „wy|chow|anie”- „chow”-chów-chować. W języku polskim pierwotnie znaczyło tyle, co „żywienie, utrzymanie”, to co dziś zawiera się w chowie (hodowli) zwierząt i wyrażeniu „dobrze chować kogoś, czyli dobrze odżywiać.

9.Warstwy wychowania wg Sergiusza Hessena

Od najniższej

- biopsychologiczna (tresura i opieka)- czynność zamierzona, jednostka tworzy pewne nawyki

-społeczna (urabianie-socjalizacja jednostki jako przystosowanie do życia w społeczeństwie- presja społeczna)

-duchowa/ kulturowa ( kształcenie wolny wybór)- samokształcenie, poszukiwanie pawdy

10.Modele socjalizacji (socjalizacja-proces rozwoju społecznej psychiki człowieka, przystosowanie jednostki do życia w społeczeństwie)

Koncepcje socjalizacji zakładające nieograniczoną determinację przyczynowo skutkowej

SOCJALIZACJA PIERWOTNA

-dostosowanie się do standardów otoczenia

-człowiek jest wytworem wpływów, które na niego działają

-występują tu kary, nagrody, nakazy, zakazy

Koncepcje socjalizacji zakładające ograniczoną determinację przyczynowo skutkowej

SOCJALIZACJA WTÓRNA

-człowiek posiada kompetencje na podstawie którcyh selekcjonuje wpływy otoczenia

-człowiek naśladuje, obserwuje, bierze przykład

-modelowanie- przejmowanie pewnych wzorców

-nabywanie ról społecznych

Koncepcja funkcjonalistyczna-SOCJALIZACJA KRYTYCZNA (szukanie alternatyw dla życia społecznego)

-człowiek podejmuje wybory, wybór jest tutaj kluczowy

-człowiek odpowiada na bodźce, które na niego działają

-występuje tu interakcja

-człowiek może szukać bodźców, generować je

-szukamy alternatyw dla życia społecznego

11. Socjalizacja i edukacja – porównanie dwóch biegunów wychowania

A.SPOŁECZEŃSTWO- socjalizacja- „WIR REDUKCJI KULTUROWEJ”, żyjąc w społeczeństwie, kultura zostaje zredukowana do potrzeb społeczeństwa. Społeczeństwo ma CENTRUM-standardy decydujące co jest słuszne a co nie. Całość kultury zredukowana do pewnych standardów

B.KULTURA- edukacja, wychowanie- „NIEWSPÓŁOBECNOŚĆ” czyli coś innego niż to co mamy, przekroczenie granic. Kultura NIE MA CENTRUM. Występuje tutaj PLURALIZM-nie ma jednej prawdziwej wartości

+Socjalizacja dąży w innym kierunku niż edukacja. Socjalizacja zawęża świat by był bezpieczny, natomiast edukacja ma poszerzać horyzonty, inspirować, zmuszać do myślenia.

12. Wolność i przymus w perspektywie idei pedagog. Rousseau i Tołstoja

A.Rousseau

-przymus: kultura jednostka gubi swą wolność

-wolność: wychowanie przyrodzone izolacja od kultury, swoboda

B.Tołstoj

-przymus: wychowanie przymusowe działanie drugiego człowieka

-wolność: oświecenie swobodny związek dwojga ludzi

13.Sytuacja wychowawcza według Krystyny Ablewicz

-wstępnie wymaga obecności istoty żywej

-obejmuje wszystko to co dzieje się miedzy dorosłym a dzieckiem

-pojawia się tu ODPOWIEDZIALNOŚĆ- kiedy jesteśmy za kogoś odpowiedzialni stajemy się tak naprawdę dojrzali, sytuacja odpowiedzialności zmienia nas, odpowiedzialność stanowi podstawową zasadę bycia człowieka wobec świata, polega na słuchaniu dziecka i jego potrzeb i odnoszenie się do wartości, ale najpierw trzeba usłyszeć, rozważyć i kontemplować

-człowiek wchodzi w relacje ze światem i drugim człowiekiem poprzez AKT SŁUCHANIA, ale by coś usłyszec musimy umieć zbudować w sobie ciszę

-w sytuacji wychowawczej istotna jest WZAJEMNOŚĆ-to jak ludzie oddziałują na siebie

-sytuacja wychowawcza w wymiarze dwuosobowym zakłada niezwykle ważny do jej spełnienia MOMENT WYBRANIA-do wychowawcy należy zadanie pobudzenia w wychowanku doświadczenia bycia wybranym, ale potrzebna jest do tego więź

-relacja diady- uczynienie drugiego człowieka jednostką dla siebie ważną

14. Związki pedagogiki z filozofią (filozoficzność pedagogiki – pedagogiczność filozofii).

Filozofami jesteśmy zawsze wtedy, kiedy pytamy jakie jest nasze miejsce w świecie. Związek pedagogiki i filozofii: koncepcje wychowawcze różnych filozofów, systemy pedagogiczne nawiązują do filozofii. Jeśli podejmiemy przemyślenia filozoficzne na temat pedagogiki to pedagogika żyje. Źle kiedy filozof przestaje być wychowawcą i kiedy pedagog nie podejmuje przemyśleń filozoficznych. Prawdziwe wychowanie rozprawia o istocie rzeczy boskich i ludzkich

-relacje miedzy pedagogiką i filozofią:

I.RELACJA GENETYCZNA-czyli wyjściowe zakorzenienie pedagogiki w filozofii

II.RELACJA FUNKCJONALNA-filozofia ma pewną funkcję w pedagogice, najczęściej dostarcza pewne wartości

III.RELACJA STRUKTURALNA- istnieją sfery pedagogiki, które należą do filozofii

IV.RELACJA METODOLOGICZNA-każdy jest powołany do refleksji filozoficznych. Filozofia jest pewnym punktem patrzenia na pedagogikę. Trzeba filozoficznie patrzeć na pedagogikę.

-pedagogika nie jest jednak uzależniona od filozofii, jest tu RELACJA WZAJEMNA

-problem polega na tym, że zbyt wąsko pojmujemy filozofię. Filozofia to przede wszystkim przemiana duszy

-Pedagogika przypomina, że w filozofii chodzi o umysłowy kontakt ze światem

-trzeba pojąć myślenie pedagogiczne z filozoficznym, pedagog musi być intelektualistą

15.Konsekwencje edukacyjne-IDEALIZM (metafizyka, epistemologia, aksjologia)

METAFIZYKA-byt EPISTEMOLOGIA-poznanie i wiedza AKSJOLOGIA-wartości
IDEALIZM-Platon, Sokrates Świat dla idealistów jest duchowy. Wierzą, że jest coś ponad światem, jest coś więcej niż życie codzienne, prawdziwy jest świat idei a świat, który widzimy to krzywe odbicie, jest coś co jest dobrem, pięknem Wszystko jest w nas i poznanie wiedzy polega na przypomnieniu sobie tego, wydobyciu tego z siebie, wiedza jest wrodzona Wartości są absolutne, niezmienne, uniwersalne, obiektywne
KONSEKWENCJE EDUKACYJNE Idei trzeba szukać w tradycji i dorobku kultury, troska o duszę Liczy się rozum, wydobywanie wiedzy z człowieka, nauczyciel ma motywować ucznia by sam z siebie wydobywał wiedzę, dialog sokratejski, kształcenie ogólne a nie zawodowe trzeba nakierować naprawdę, czyli na świat idei,

16.Konsekwencje edukacyjne -REALIZM (metafizyka, epistemologia, aksjologia)

METAFIZYKA-byt EPISTEMOLOGIA-poznanie i wiedza AKSJOLOGIA-wartości
REALIZM- Arystoteles Świat to, to co jest na zew., obiektywny porządek, rzeczy materialne istnieją w czasie, świat realny to ten w którym my żyjemy, połączona jest forma i materia, sprzeciwienie się dualizmowi w świecie realnym Poznanie odbywa się za pomocą zmysłów, obserwacja zmysłów, abstrahowanie-nabieranie dystansu do wiedzy, którą zdobywamy zmysłami(wybieramy to co istotne i tworzymy pojęcia) Wartości są obiektywne, ustalone przez rozum, tkwią w świecie zew. a nie w duchu, docieramy do nich rozumowo
KONSEKWENCJE EDUKACYJNE Głównym zadaniem jest poznanie praw rządzących światem nauka logiki, racjonalnego myślenia, najpierw trzeba poznać dane zmysłowe, poznajemy siebie przez poznanie świata Wartości obiektywne

17. Konsekwencje edukacyjne -NATURALIZM(metafizyka, epistemologia, aksjologia)

METAFIZYKA-byt EPISTEMOLOGIA-poznanie i wiedza AKSJOLOGIA-wartości
NATURALIZM-Rousseau Natura jest wejściem do wszystkiego, tłumaczy całą egzystencje, natura to przyroda, prawdziwy świat to świat przyrody Wiedzę zdobywa się przez doświadczenie zmysłowe(empiria), przyroda jest źródłem dobra, obserwacja, eksperyment Wartości trzeba szukac w naturze i relacjach człowieka z nia, natura jest dobrem, to co naturalne jest dobre, nie należy hamować ludzkich popędów
KONSEKWENCJE EDUKACYJNE Całość edukacji lokowane w przyrodzie, trzeba poznać tą przyrodę Robienie doświadczeń, najpierw trzeba wszystko poddać pod zmysły a potem przechodzić do słów, fazy rozwojowe-na nie powinna być nastawiona edukacja, w każdej z faz człowiek potrafi przyswoić inna wiedzę Naturalna chęć w dziecku do nauk moralnych

18.Konsekwencje edukacyjne- PRAGMATYZM(metafizyka, epistemologia, aksjologia)

METAFIZYKA-byt EPISTEMOLOGIA-poznanie i wiedza AKSJOLOGIA-wartości
PRAGMATYZM- William Jones Dynamiczny naturalizm, Świat jest przyrodą, wszechświat i przyroda są zmienne, człowiek musi się przyzwyczaić do zmienności, społeczeństwo jest zmienne Poznajemy przez działanie, prawdziwe jest to co się sprawdza, możemy tylko działać i sprawdzać czy wszystko pasuje Wartość ma to co nam przydatne, wartość sprowadzona do użyteczności, pytania nie o wartości a o przydatność, wartości biorą się z doświadczeń i stawiania celów
KONSEKWENCJE EDUKACYJNE Liczy się to co potrafimy spożytkować, edukacja jest po to byśmy potrafili działać w życiu, odchodzi od pedagogiki kształcenia osobowości a nauki praktycznej, więcej doświadczeń Więcej metod problemowych i zadaniowych a nie wiedzy podanej, uczyć się rozwiązywać problemy, wiedza ma być użyteczna, zdobyć doświadczenie by być dla innych doświadczeniem, uczenie się przez działanie (szkoła aktywna

19.Konsekwencje edukacyjne-EGZYSTENCJALIZM(metafizyka, epistemologia, aksjologia)

METAFIZYKA-byt EPISTEMOLOGIA-poznanie i wiedza AKSJOLOGIA-wartości
EGZYSTENCJALIZM Rzeczywistość istnieje zanim człowiek przyjdzie na świat Doświadczenie i wiedza są subiektywne i osobowe Wartości są estetyczne i etyczne
KONSEKWENCJE EDUKACYJNE Rozbudowanie intensywnej świadomości

20.składniki tożsamości osobowej i zbiorowej

Składniki tożsamości osobowościowej:

  1. Substancja (dusza) – niematerialna strona osobowości, nie jest ideą empiryczną

  2. Pamięć – składnik niezbędny; nie ma tożsamości bez wspomnienia o wszystkich wydarzeniach i doświadczeniach, które nas spotykają

  3. Antycypacja – ukierunkowanie w przyszłość, zabarwione rozmaitymi emocjami – nadziejami, obawami, niepewnością, radością czy rozpaczą; sposób istnienia.

  4. Ciało – zawiera się w samej idei osobowości; struktura, ciało świadome i nie możemy rozważać jego tożsamości w czasie. Pamiętamy nasze ciało jako nasze i wciąż to samo, niezależnie od zmian jakie zaszły, odkąd się urodziliśmy. Ponadto zawiera stały układ genetyczny, wyznaczający tożsamość ciała za życia i nawet po śmierci.

  5. Świadomość określonego początku naszego bytu – jesteśmy pewni, że zdarzenie to miało na pewno miejsce, wiemy skąd się wzięliśmy, ci, co nie znają rodziców, miejsca urodzenia, mają poważnie naruszone poczucie własnej tożsamości.

  1. „Duch narodowy”– są to określone zachowania zbiorowe i formy życia kulturalnego.

  2. Pamięć historyczna – naród musi być świadomy, iż jego egzystencja jest przedłużeniem istnienia w przeszłości; im bardziej ugruntowane wspomnienia, tym większa tożsamość narodowa.

  3. Świadomość zbiorowa – mimo wszelkich zmian czy to etnicznych czy kulturowych

  4. Antycypacja – troska o lepsze jutro, zabezpieczenie przed niebezpieczeństwami losu; podobnie jak w przypadku jednostki, z tą różnicą, że naród zazwyczaj nie antycypuje swej śmierci.

  5. Ciało – terytorium, szczególny krajobraz oraz wszystko przeobrażające naturalne środowisko.

  6. Umiejscowienie początku w czasie – mówią o tym legendy, opowieści

21.Koncepcja rozwoju psychospołecznego Erika Eriksona

Rozwój jednostki wyznaczony jest przez biologiczne czynniki popędowe oraz interakcje społeczne, w jakie jednostka wchodzi. Najważniejszym aspektem rozwoju  jest rozwój Ego i jego zdolność do przezwyciężania kryzysów. Człowiek rodzi się z pewną siłą Ego, która stopniowo wzrasta i nabiera nowych jakości i wartości.

Te wartości wzrastają gwałtownie w okresach kryzysowych.

Cały cykl życiowy dzieli się na osiem okresów rozwojowych. Dla każdego z nich charakterystyczny jest pewien swoisty dylemat i konflikt mogący spowodować kryzys rozwoju. W kolejnych okresach rozwojowych jednostka realizuje zadania psychospołeczne. Przezwyciężenie konfliktu czy kryzysu emocjonalnego w danym okresie prowadzi do osiągnięcia nowej „siły witalnej”, umożliwiającej podjęcie nowych zadań i wymagań.
 

Okres pierwszy – ( pierwszy rok życia ) – doprowadza dziecko do wiary w siebie oraz w możliwość zaspokojenia podstawowych potrzeb.
    

Okres drugi – ( 2 – 3 lata ) – dziecko powinno osiągnąć samokontrolę; przy niedostatecznej lub nadmiernej pomocy dorosłych dziecko ogarnie wstyd lub zwątpienie.

Okres trzeci – ( 3 – 6 lat) – dziecko podejmuje próby odpowiedzi na pytanie „czym jest” i „czym chce być”
    

Okres czwarty – ( 7 – 12 lat ) – dziecko przechodzi od stwierdzenia „jestem tym co mi dano” poprzez „jestem tym, czym chcę być” oraz „jestem tym, czym wyobrażam sobie, że chcę być” do stwierdzenia „jestem tym, czego się nauczyłem”
 

Okres piąty – ( 12 – 18 lat ) – jednostka wchodzi w dorosłość poprzez: określenie własnej tożsamości, wybór ról społecznych, scalenie i rewaluację doświadczeń z poprzednich okresów życia, określanie własnej pozycji w stosunku do młodszych, rówieśników i starszych. W tym okresie poszukuje się sensu życia.
    

Okres szósty – ( od około 20 roku życia ) – jednostka ma ustalić drogi samorealizacji w układzie warunków społecznych, dokonać wyboru partnera życiowego, oraz integracji doświadczeń z różnych obszarów życia. Trwa około 15 lat.

Okres siódmy – ( wiek średni ) – jednostka musi na nowo określić własną pozycję wśród żyjących równocześnie generacji w rodzinie i szerszej społeczności. Charakterystyczną potrzebą i cechą tego okresu jest generatywność oznaczająca twórcze nastawienie wobec życia i zadań życiowych.

Okres ósmy – ( wiek starszy ) – podstawowym zadaniem jednostki jest osiągnięcie integracji wewnętrznej, która oznacza pełny rozwój osobowości, jej wewnętrzne zjednoczenie, harmonię i akceptację końca własnej egzystencji indywidualnej.
Koncepcje psychoanalityczne zakładają więc, że człowiek może rozwijać się przez całe życie, jeśli potrafi aktywnie przezwyciężać kryzysy rozwojowe./10

22. Ucieczka od wolności Ericha Fromma.

Wolność- w obecnych czasach człowiek ma możliwość wyboru, oraz nieograniczoną wolność.

Bezpieczeństwo- dają człowiekowi więzi międzyludzkie

Tych dwóch wartości nie da się zrealizować jednocześnie, ponieważ im więcej mamy wolności, tym czujemy się mniej bezpieczni. Wcześniej za człowieka decydowała tradycja np.

Obecnie tradycja człowiekowi już nic nie narzuca. Jeśli chłopak chce zostać drwalem a do tego zawodu kompletnie się nie nadaje, zmarnował sobie drogę. Przedtem jeśli małżeństwo było nieudane, to nie była wina małżonka czy małżonki, bo to było im narzucone, dziś każdy sam decyduje o swoich wyborach i jeśli małżeństwo się nie uda w dzisiejszych czasach to wyłącznie wina małżonka.

Człowiek współczesny chce uciekać od wolności, która go przytłacza, wolał podporządkować się jednostce(np. dojście Hitlera do władzy), partii by nie musiał sam niczego wybierać a żeby za niego to czynili inni.

Mechanizm ucieczki:

-zewn. –agresja

-wew.—autoagresja

Myślenie pozorne- powtarzanie opinii, którą uważa się za swoją, przekazanie czegoś co się usłyszało(np. turysta powtarza to co usłyszał w prognozie i uważa to za swoje)

Myślenie rzeczywiste-opinia oparta na swoim doświadczeniu, autentyczna opinia, nawet jeśli się mylimy, sami podejmujemy próbę zebrania myśli (np. góral kieruje się swoim doświadczeniem przepowiadając pogodę , a nie opiniami innych).

Wolność staje się pozorna.

Żeby korzystać z wolności trzeba mieć własne myślenie!!!!!!!

23. Kryzys edukacji w zderzeniu z płynną nowoczesnością.

Bergson H. pisze, że kryzys edukacji ma miejsce, ponieważ edukacja sprowadza się do kształcenia specjalizacyjnego. Ponadto specjaliści okazują się ignorantami – gromadzą wiedzę, materiały, nie łączą ich w swojej dziedzinie, a już na pewno nie wychodzą poza nią; rzadko rozumieją sens, a ich formalizm zabija głębię prawdziwej wiedzy.

Z kolei Z. Kwieciński podaje trzy wymiary kryzysu edukacji:

  1. Dysfunkcjonalność szkoły jako organizacji, która ma przekazać wstęp, przekraczać i wkroczyć w świat symboli kulturowych

  2. Anomia- stan rozpadu więzi społecznych, braku zaufania

  3. Nieświadomość podmiotów edukacyjnych-podmiot, czyli ktoś kto działa, w tym przypadku to wychowawca i wychowanek, nie są oni jednak świadomi po co to jest, co robią. Wychowawca i wychowanek nie są podmiotami jeśli nie mają wpływu na to, co robią (dyrektywy z góry), nie próbują autorsko podejść do zadań – mentalność z totalitarnego państwa.

Rada: w takiej sytuacji należy podejmować debaty o edukacji, zwłaszcza publiczne, zwrócić się w stronę początku.

Bauman w swoim tekście przekazuje koncepcję Gregory’ego Bateson’a:

1. protoedukacja (I stopnia) przekaz i odbiór określonych treści, starsze pokolenie młodszemu.

2. deuteroedukacja (II stopnia) nauka uczenia się, przekaz strategii uczenia się.

3. tertiary education (III stopnia) przekaz łamania schematów, nauka odzwyczajania się.

Wg Bauman’a kryzys edukacji/wychowania polega na tym, że w czasach płynnej nowoczesności szkoły, powstawały w świecie, kiedy protoedukacja była oczywista, dostosowano do deuteroedukacji. Jednakże szkoły nie uczą III stopnia, czyli odzwyczajania. Instytucje edukacyjne są dużo wolniejsze, są wyjęte z innego świata. Również spadek autorytetu rodzicielskiego oraz nauczycielskiego ma wpływ na kryzys. (dawniej tylko nauczyciel miał dostęp do wiedzy, w momencie otwarcia informatycznego każdy ma taki dostęp).

Dla L. Witkowskiego marginalizacja, czyli mowa o jednym, a zaprzestanie zwracania uwagi na drugie, jest składową kryzysu. Dramatem jest również to, iż media masowe nie zauważają, że działają na zasadzie marginalizacji. Kultura masowa konwencjonalizuje nasze myślenie.

24.Typy Dialogu w kulturze

Po co prowadzić dialog?

Dialog to nawiązywanie relacji, możemy dzieki niemu spojrzeć na inne rzeczy lub na siebie z innego punktu widzenia

Typy:

I: TO CO SŁUSZNE

-wchodzimy w dialog by dojść do słuszności, do prawdy

-chcemy przekonywać siebie wzajemnie do czegoś

-chodzi o prawdę, ona jest celem

II.NAKIEROWANY NA INNOŚĆ

-odkrywamy różnorodność świata, inny punkt widzenia

-uczymy się tolerancji, empatii wobec odmiennych spojrzeń na rzeczywistość, na coś co jest zupełnie odmienne od naszego punktu widzenia

-dowiadujemy się że istnieje innośc, że nie tylko to co my mówimy jest słuszne, że ktos może mieć zupełnie inne zdanie

III. NAKIEROWANY NA TO CO WŁASNE

-zbydować siebie przez krytykę ale i wzbogacenie

-możemy się czegoś od kogoś nauczyć, nawet gdy kogos nie lubimy, bo od każego można się uczyć, w każdej chwili i momencie życia

25. Pojęcie i podstawowa funkcja mitu.

Słowo mit jest uwikłane w dwuznaczność, a przez nas używane niekonsekwentnie. Mitem nazywamy więc:

  1. zmyśloną opowieść, fałsz, fikcję, opowiadanie o wydarzeniach, które nie miały miejsca, a są traktowane jako prawda

  2. lub wg Eliade opowieść sakralną, świętą, mówiącą o mitycznych czasach początku, kiedy zrodziła się rzeczywistość. Ten model jest modelem pouczającym, kulturowym

Funkcją mitu, postrzeganego jako opowieść sakralną, jest dostarczanie wzorców zachowań dla wszystkich życiowych czynności. Mit przenosi ze świata codziennego do świata specjalnego, w którym funkcjonują pouczające modele, a rzeczywistość jest cenna. Mit więc to taka sfera kultury, rzeczywistości, która przekazuje wartości. Eliade jako znawca światowych religii, przekonywał, że mit to sacrum, a nie tylko myślenie historyczne właściwe ludziom pierwotnym. Mit to fundamentalna struktura odnoszenia się do świata, to odzwierciedlenie nieśmiertelnego pragnienia ludzkiego dotyczącego chęci unieruchomienia, wyrwania się z czasu. Na tej podstawie Eliade twierdzi, że mity i symbole odsłaniają człowieka i ukazują go takim, jakim jest w swoim człowieczeństwie, a nie uwarunkowanego czynnikami historycznymi. Mówi także, że nawet pozytywiści wierzyli, że istnieje przedhistoryczny pierwiastek człowieka, pierwiastek zezwierzęcenia. Eliade zgodził się z pozytywistami, ale dodał, że takim pierwiastkiem jest także mit, sfera sakralna, pamięć życia bogatszego, pełniejszego

26. Pedagogiczna interpretacja mitu Tezeusza.

Mity są historycznie zawsze ważne, są metaforą egzystencji, w której i my egzystujemy.

Tezeusz uosabia walkę ze złem, chce zniszczyć to, co pierwotne w człowieku, unicestwić zło w człowieku. Rozum jest źródłem potworów, ciemnych sił. Ambiwalencja labiryntu, miasta--powstrzymanie ciemnych sił.

Labirynt- to system uliczek, korytarzy, aby dotrzeć do tajemnicy, do centrum

Kto przechodzi jak Tezeusz, przechodzi proces rekrutacji do elity.

Mit o Tezeuszu to opowieść o paidei, o kształceniu wyższego stopnia

Mit o Tezeuszu przesyła ocalający sens życia

27.pedagogiczny efekt pogranicza

EFEKT POGRANICZA- jako miejsce spotkania, punktów widzenia, tam gdzie spotykają się odmienności. Może być wszędzie gdzie ludzie spotykają się z odmiennością

INSPIRACJA ROSYJSKIEGO SEMIOTYKA MICHAŁA BACHTINA XIX/XX

-wybitny filozof kultury

-mówił o spotkaniu ze słowem innego jako punktem widzenia, przekonaniem

-pokazywał, że nasze wypowiedzi muszą się zmagać z tym co inni już na te temat powiedzieli i jak inni to rozumieją

-każdy musi się skonfrontować z tym co już inni powiedzieli

-nasze słowa nabierają znaczenia przez wejście w dialog kulturowy, w tym co już inni powiedzieli. Jeżeli ktoś chce uniknąć tej konfrontacji to, to co mówi staje się płytkie, zostaje wyprane z głębszych znaczeń. Aby ktoś powiedział coś znaczącego musi brać i wprowadzać to, co inni powiedzieli, inne poglądy.

-wszystko staje się wartościowe gdy jest skonfrontowane

-słowo, które nie wymaga sprawdzenia funkcjonuje antyrozwojowo, prawdziwe i ważne słowo wymaga sprawdzenia, nie może być tak, że słowo wymaga tylko powtórzenia, bo wtedy traci swoją wartość

-nie wystarczy uchwycić samej prawdy

-przybliżamy się do prawdy gdy widzimy ją z różnych punktów widzenia

DIALOG DYDAKTYCZNY-nauczyciel wie i zadaje pytania uczniom, ale tak naprawdę nie pyta bo wie już z góry, jest to pozorny dialog bo nie wnosi nam nic dobrego

-kultura nie posiadająca granic jest kulturą martwą

-kultura musi mieć wew. Granice, gdzie ciągle zderzamy się z czymś innym

-spotkanie się z tym co inne może ROZWIJAĆ NA DWA SPOSOBY

A. doda coś innego do naszych poglądów, wzbogacimy się

B. wzmocnimy wlasny punkt widzenia, własne stanowisko

-odsuwanie się od konfrontacji jest fatalne, a często robią tak nauczyciele, wychowanek musi mieć możliwość spotkania się z kimś innym

LECH WITKOWSKI-pograniczem nazywa miejsce uprzywilejowane, pewien model kultury żywotnej, szansę na natknięcie się na inne poglądy, zmienność i nieprzewidywalność.

MAX WEBER-pograniczem nazywał uznawanie przez uczniów faktów niewygodnych dla nich. Pedagogiczne pogranicze to wzbogacanie tożsamości przez interakcje ( z tym, co inne) bez odruchu okopywania się na własnych pozycjach

-o czym pamiętać by uczulić się na efekt pogranicza, by go stosować? Kształcenie nie może polegać tylko na pokazywaniu co jest dobre a co złe, zadaniem edukacji jest umożliwić uczniom kontakt z innością, z argumentami drugiej strony

-nauczyciel musi umieć sprowokować ucznia do myślenia, nawet jeśli nie zgadza się z wyrażanymi poglądami

-trzeba tak zorganizować edukację, by uczeń mógł spojrzeć na wszystko z drugiej strony lustra

-stosowanie efektu pogranicza jest trudne, ale możliwe, akt wychowawczy trudno toleruje różnice, dlatego efekt pogranicza jest trudny

-im bardziej chcemy wpłynąć na drugiego tym mniej respektujemy różnice

-gdy zaczniemy krytycznie myśleć, nie będzie zdolni efektywnie przyjmować wartości

- stykanie się z innością jest często trudne i bolesne, kiedy musimy z odmiennością żyć na co dzień to okazuje się to raniące, zakłóca moje u siebie, ten inny wstrząsa porządkiem

-nie wystarczy postulat otwartości na inność, bo nie bierze to ciężaru na który nas to naraża

-musimy uczyć się rozmawiać z kimś kto jest dla nas trudny, uczy tego nauczyciel intelektualista, filozof

-czasami efekt pogranicza jest niesłuszny i nie warto go stosować, aby umieć obcować z kulturą to najpierw trzeba dostrzegać granice, by czerpać coś z innych wartości to najpierw trzeba mieć własne

-kultura masowa w której żyjemy skłania nas do bezmyślności przez co tracimy swoje terytorium. Człowiek masowy nie ma zapotrzebowania na znaczenia, nie ma potrzeb kulturowych, myśli tak jak miliony innych konsumentów, musimy być odporni na wpływy

-aby efekt pogranicza mógł się pojawić trzeba najpierw człowieka zachwycić, wzbudzić w nim „głód” na to co wartościowe, edukacja ma budzić pragnienie

28.Idea uniwersytetu

Idea uniwersytetu to odwołanie się do ducha i idei sokratejskich, natomiast bunt przeciwko tej idei przypomina konflikt między sofistami a Sokratesem. Sofiści uważali, że świat ludzi to sfera nomos (sfera prawa państwowego). W związku z tym, sofiści uważali, że tylko państwo decyduje o tym co jest sprawiedliwe, nie ma więc miary zewnętrznej, transcendentnej. Z tym konwencjonalizmem nie zgadzał się właśnie Sokrates, bo jego zdaniem opinie ludzi mogą się mijać z prawdą.

W XII i XIII wieku powstawały pierwsze szkoły wyższe, np. Ateneum (założone przez cesarza Hadriana) oraz szkoły bizantyjskie (pojmowane jako korporacje łączące uczonych, nauczycieli i studentów). Sama idea uniwersytetów pochodzi z XVIII wieku i jest projektem oświeceniowym, owocem filozofii liberalnej, skoncentrowanej na wolności. Zadaniem oświeconego uniwersytetu jest ochrona wolności myślenia i suwerenności rozumu. XIX – wieczny libertynizm chronił więc jednostkę przed ingerencją państwa w jego życie, bronił przed rodzącym się społeczeństwem masowym. Szukał też sposobów na to, aby utrzymać demokrację, lecz nie pozwolić na jej nadużycia. Jednym z takich sposobów, projektem zabezpieczenia ludzkiego rozumu, był właśnie uniwersytet.

William von Humboldt – (1767-1835) twórca neohumanizmu, 1792 – „O publicznej oświacie państwowej” – postulował swobodne kształcenie jednostki, a więc klasyczny liberalizm w dziedzinie wychowania, uniezależnienie się od państwa w dziedzinie wychowania, bo to państwo służy jednostce, a nie jednostka państwu. W 1809 – doprowadził do powstania uniwersytetu berlińskiego (jego założenia stały się założeniami modelowymi, a on instytucją wzorcową – prestiż w Europie), który powstał w opozycji do:

  1. modelu uniwersytetu średniowiecznego, rozumianego jako korporacja uzależniona od autorytetu kościoła

  2. modelu tzw. manufaktur urzędniczych, a więc szkół wyższych traktowanych jako miejsce przygotowania zawodowej kadry urzędników, w których wpajano fachową wiedzę, nie pozwalając na wolność myślenia (np. francuski uniwersytet cesarza Napoleona)

Funkcje uniwersytetu:

  1. Wzbogacenie wiedzy o świecie – dzięki wolności myślenia, pozbawionej zewnętrznych nacisków, prowadzi do odkrycia rzeczywistości i doskonalenia metod jej poznawania.

Kazimierz Twardowski – filozof polski, 1932 – „O dostojeństwie uniwersytetu” – określił, że zadaniem uniwersytetu jest zdobywanie prawd i krzewienie metod ich poznawania (twórczość naukowa merytoryczna i metodologiczna)

  1. Kształcenie ogólne:

- u. obejmuje z założenia wszystkie istniejące dziedziny wiedzy, bo tylko pełnia wiedzy zapewnia szeroki widnokrąg i nie pozwala na jednostronność w ocenie

- u. zachowuje jedność badań i nauczania - nauczyciele akademiccy są jednocześnie badaczami i osobami przedstawiającymi wyniki swojej pracy; jedność ta stymuluje rozwój tych dwóch sfer jednocześnie i inspiruje przyszłe kadry nauczycielskie.

- u. jest przeznaczony do doskonalenia i poszerzania poznanych już obiegowych opinii i sądów; umożliwia także nabywanie umiejętności uznawania niewygodnych faktów i krytycznego oglądu rzeczywistości; daje wiedzę ogólną, która umożliwia poruszanie się w różnych dziedzinach kultury.

J.H.Newman – kardynał, założyciel uniwersytetu w Dublinie, w 1852 – wygłosił cykl wykładów pt. „Idea uniwersytetu” – wiedza szczegółowa może być użyteczna, ale nie chroni ona przed ciasnotą umysłową

Zbyszko Melosik – następuje komercjalizacja wiedzy uniwersyteckiej i zanik ideału czystej wiedzy , kształcącej mądrych i poszukujących

Leszek Kołakowski – sama wiedza praktyczna, przygotowująca do pracy kadry specjalistów, byłaby zabójcza dla życia intelektualnego, bo żeby dobrze przygotować się do zawodu, nie trzeba by studiować na uniwersytecie, analizować pojęć i obcować z nauką. Wystarczyłaby praktyka, wiedza specjalistyczna i dydaktycy przekazujący tą wiedzę. To jednak byłoby powielaniem tego, co jest, powielaniem bez rozwoju i poszerzania wiedzy. Wykształcenie uniwersyteckie jest więc ogólne, aby ustrzec człowieka przed płycizną umysłu, amputacją wielu obszarów rzeczywistości.

  1. Przekaz dziedzictwa kultury – bazowanie na kulturze, bo najbardziej twórcza i bogata myśl rodzi się ze źródeł kultury, sprawia to, że u. staje się strażnikiem kultury i tradycji, ale nie z muzealnego sentymentu, tylko dlatego, że tradycja to nośnik postępowania, uczący szacunku dla suwerenności myśli.

Tadeusz Sławek – „Antygona w świecie korporacji” – u. strażnik tradycji, który uczy wierności dla pracy i szacunku dla suwerennej myśli i tradycji, z których powinniśmy czerpać.

  1. Przekaz wartości uniwersalnych – np. bezstronność w wydawaniu sądów, tolerancja, krytycyzm – wartości powszechne, ważne we wszystkich aspektach życia; nie trzeba wierzyć w boskość ich pochodzenia, ale u. pokazuje, że wartości te przekraczają wszystkie bariery między ludźmi i powinny być przestrzegane przez wszystkich.

Idei uniwersytetu nie można zlekceważyć:

Alan Bloom – prof. polityczny; „Umysł zamknięty” – u. to fundament, osnowa demokracji, potrzebna dla utrzymania równowagi; jest on przeciwwagą dla interesów społecznych, ideą niewygodną, ale potrzebną, z którą wiąże się konieczność wyzwolenia się z pęt autorytetów i tradycji, co w konsekwencji ma prowadzić do samodzielnego myślenia. Jednak współczesny człowiek ma tyle decyzji do podjęcia, że nie jest w stanie wszystkiego przemyśleć, efektem czego posługuje się on opinią większości. W liberalnej demokracji działa więc mechanizm konformizmu, bycia na fali, a opinia powszechna zniewala. U. powinien więc zachęcać do niebanalnego myślenia, chroniącego nas przed wciągnięciem przez masę.

Leszek Kołakowski – „Samozatrucie otwartego społeczeństwa” – próbujemy rozszerzyć wolności, ale te próby prowadzą do zatrucia społeczeństwa we wszystkich dziedzinach jego życia, efektem czego wykształca się w społeczeństwie pewien rodzaj totalitaryzmu, w którym instytucje takie jak szkoła, czy uniwersytet, które doprowadziły do powstania społeczeństwa liberalnego, są atakowane przez liberalizm.

Platon – VIII księga „Państwa” – w demokracji ludzie są wrażliwi na punkcie ograniczenia swojej wolności, do tego stopnia, że powołują dyktatorów, którzy pod pretekstem walki o wolność, tą wolność im zabierają.

Tadeusz Sławek – „Antygona w świecie korporacji” – pęknięcie etosu akademickiego; nauczyciele i uczniowie przestali być elitą, wspólnotą która jest w stanie kierować się zasadą towarzyskości i bezinteresowności.

Lech Witkowski – protestuje przeciwko krytyce, która wyrzuca na śmietnik z kultury to, co nie pasuje do jednego uznanego nurtu.

Idea u. jest potrzebna we współczesnym świecie, aby obiegowe opinie nie zniszczyły myślenia. U. musi trzymać dystans, nie identyfikować się z instytucją usługową, kształcącą po to, aby wspomagać rynek i gospodarkę państwa. Wyższa szkoła zawodowa to restauracja poglądów sofistów, natomiast uniwersytet, to restauracja poglądów Sokratesa, mówiącego, że należy poszerzać wiedzę.

Arystoteles – „Zachęta do filozofii” - „kto myśli właściwie, żyje bardziej”.

Henryk Elzenberg – polski humanista, „Dziennik filozoficzny” – nie świat decyduje o tym, co jest ważne, ale człowiek

Idea uniwersytetu to idea niepokojąca, uwierająca, ale szalenie atrakcyjna.

29. Zamieszkiwanie jako metafora pedagogiczna

„Poetycko mieszka człowiek”-Heideger

-poezja to inna sfera rzeczywistości, a zamieszkiwanie to coś zupełnie innego

-w zamieszkiwaniu nie chodzi tylko o gonitwę ale o coś więcej, a poezja może wcale nie jest takim pięknem, a uczy nas jak stąpać po ziemi?

-poezja to spotkanie z obcością

-Heideger ostrzega byśmy nie pojmowali zbyt płytko tego co się dzieje wokół nas

-pyta: „A może my jeszcze nie myślimy?”

-Heideger wskazuje, że zamieszkiwanie, to nie tylko zajmowanie jakiejś przestrzeni, gdy tak plytko o wszystkim myślimy to umyka nam głębsze znaczenia

-tracimy poczucie braku i tak samo jest z zamieszkiwaniem, może chodzi o człowieczeństwo w zamieszkiwaniu?

-aby mieszkać nie wystarczy wejść do budynku, ta przestrzeń musi być napełniona sensem

-POETYCKO MIESZKAĆ oznacza widzieć głębiej i dalej. NIEPOETYCKO MIESZKAĆ to wejść i walnąć się na kanapę

„Pedagogicznie mieszka człowiek”-K.Maliczewski

-PEDAGOGICZNIE MIESZKAĆ-zmagać się z jakością swojego życia, mieć stale na uwadze standardy życia i podnosić je. NIEPEDAGOGICZNIE MIESZKAĆ-nie być ciekawym, zadowalać się bylejakością, nie mieć zapotrzebowania na znaczenia, nie mieć świadomości braków kulturowych

-porażka edukacyjna-kiedy uczeń uważa, że już się wyedukował, uczeń powinien uważać, że jeszcze tak dużo ma do poznania

-edukacja nie jest etapem, który trzeba przejść by zdobyć jakiś stopień, edukacja to styl życia

-jakość naszego zamieszkiwania, zależy od tego z czym obcujemy, ważne są elementy z których budujemy nasze zamieszkiwanie np. książki i programy, które wybieramy, to jak spędzamy wolny czas, to jakie rozmowy przeprowadzamy

-edukacja ma utrzymać nasze napięcie

-nasza codzienność zamiast stać się okazją do głębokich przeżyć, staje się banalna, trzeba umieć odnaleźć sens w codzienności-edukacja powinna tego nauczyć, nasycać codzienność wielkim sensem

-potrzebne są podróże. Głębokie zamieszkiwanie sprzyja wędrówce. Ci którzy są pewni swojego domu, nie boją się podróżować i spotykać z innymi

-pedagogicznie mieszka ten kto umie poszerzać swój świat, nie zamyka się w swoim własnym pancerzu

30.Wyciszenie jako składnik pa idei

3 znaczenia wyciszenia:

CZYLI: zerwanie komunikacji, nieobecność, spokój.

-Japońska poezja HAIKU daje świadectwo wyciszeniu. Są to bardzo krótkie formy literackie od 5 do 8 słówm starają się zatrzymać pewne chwile, sytuacje

-PRZYKŁADY HAIKU

„Opadły kwiat wrócił na gałąź? To był motyl”

„Rozstanie. Chwytając się słomki, żeby nie paść.”

„Jaka cisza. Terkotanie konika polnego świdruje skałę”

„Wargi zbyt zziębnięte żeby paplać – wiatr jesienny.”

„Przerywam, żeby posłuchać. Świerszcz zrobił to samo”

-Bogdan Suchodolski: w latach 30. XX wieku B. Suchodolski pisał, że żyjemy w cywilizacji zmiennej.

-Zbigniew Bauman: żyjemy w ‘płynnej nowoczesności’.

- Alvin Toffler: „Szok przyszłości”; żyjemy w nurcie zmian tak potężnych, że zmienia się system wartości, pękają instytucje…

-Ulrich Beck: żyjemy w kulturze ryzyka

Świat zmieniał się zawsze, ale problem polega na tym, że niesamowicie zwiększyło się tempo zmian i trudno nam się przystosować, stąd tyle masek, iluzji i tyle fałszywych kroków.

-James Blake: żyjemy w epoce nanosekundy.

-niby mamy więcej czasu bo wszystko robi się szybciej, ale i tak musimy się spieszyć za czymś innym, nowym

-DLA EDUKACJI

KOŁAKOWSKI, „Nasza wesoła apokalipsa” nie mamy czasu zatrzymać się na tym co istotne. Trzeba mieć czas żeby coś ważnego zauważyć. tracimy kontakt z strukturami znaczącymi, z miejscami wartości, z nośnikami wartości. Trzeba mieć czas, żeby coś zobaczyć, żeby spotkać się z innym.

BALMAN: coraz bardziej żyjemy w świecie przejściowym, sprawia to że coraz trudniej znaleźć coś, co nas zakotwicza, coś co jest stałe, na zawsze. Nawet relacje z ludźmi, stają się przejściowe. Gdy pojawia się trudnośc znajdujemy nowe związki. „Coraz mniej nas zakotwicza”. Szybkie kontakty, szybkie życie sprawia skrócenie refleksji, zastanowienia, unicestwia to wartości. Myślenie to zatrzymywanie się

HEIDEGER- czy wiemy co to znaczy myśleć? Nauka nie myśli!. Samo poznawanie informacji to jeszcze nie myślenie

- Starożytni Grecy uważali, że właściwy sens przedstawienia teatralnego chwyta widz, nie aktor. Aktor jest zaangażowany w pewien fragment, a widz, jest na zewnątrz, obserwuje.

Metafora myślenia: WIDZ TEATRALNY-> ten, który z dystansu potrafi spojrzeć na więcej elementów, na całość.

H. ARENNT(uczennica Heideggera): myślenie to zatrzymywanie się. -> Często myślenie w nas jest przeciwnie ukierunkowane niż nasza wola. Jeśli chcemy działać, musimy zawiesić myślenie. Jeśli chcemy pomyśleć, musi zawiesić działanie. Nie zdajemy sobie sprawy, że dla Greków czas wolny to nie był czas odpoczynku po pracy. Jak ktoś odpoczywał po pracy to zbierał siły do dalszej pracy. Rozrywka należała do tej samej kategorii, co praca fizyczna. Natomiast czas wolny był poświęcony na myślenie. ( w tym o samym sobie)

-Czas wolny to czas paidei. „Obserwator, a nie aktor trzyma w ręku klucz do sensu spraw ludzkich”

E. ERICSON: kiedy człowiek szuka tożsamości, następuje mechanizm moratorium rozwojowego, czyli moment kiedy człowiek się wycofuje, albo bierze na próbę pewne zaangażowanie, daje sobie czas, żeby potrafić się autentycznie zidentyfikować z jakimiś wartościami. Moratorium rozwojowym jest np. szkoła – dzieci chodzą do szkoły, żeby nie zajmować się jeszcze na serio życiem. Inną formą jest odosobnienie, aby dać sobie czas na uporządkowanie wnętrza, na odnalezienie siebie. Myślenie jako zatrzymanie jest ważnym kontekstem wyciszenia. Ważna jest także dyspozycja do milczenia. Wykształcenie dyspozycji do milczenia jest także zadaniem edukacyjnym. Milczenie broni nas przed tym, co płaskie, byle jakie.

H. ENZELBERG: milczenie zastępuje samotność. Nie można paplać bezkarnie, mówić tylko dla mówienia, jeśli mówimy byle jak i byle co to tak samo byle jak myślimy. Nie da się zawsze mówić wyszukanie, dlatego ważne jest milczenie. Bez milczenia nie jesteśmy w stanie zauważyć tego, co ważne. Bez milczenia nie jesteśmy w stanie wejść w autentyczny dialog. DIALOG- to naprzemienność mówienia i milczenia, dlatego musimy umieć milczeć

RYSZARD PRZYBYLSKI: wartość mowy zewnętrznej zależy od jakości milczenia.

B. SUCHODOLSKI: jedną z najważniejszych kategorii w wychowaniu jest kat. Selekcji i kontemplacji. Trzeba umieć dokonywać selekcji, wyboru, bo żyjemy w świecie, który jest zarażony produktywizmem.
Kontemplacja – to przyglądanie się w milczeniu. Kontemplacja: jeśli coś nas PRZEBUDZIŁO: czyli ruszyło, uderzyło to musimy to emocjonalnie PRZEŻYĆ i musi dokonać się PRZEMIANA-na tym polega podstawa edukacyjna, główne zadanie edukacji. Kontemplacja to forma okazywania szacunku, barbarzyńca to ten kto nie potrafi się na niczym zatrzymać. Ważna jest zaduma a nie tylko doznawanie, musi być czas na przetrawienie doznawanych impulsów, nie sposób wychowywać bez chwil zatrzymania.

HERBART-w nauczaniu potrzebna jest myśl, zastanowienie się. Potrzebny jest nacisk i chwila na odpuszczenie. Dobry pedagog wie o nacisku i stara się nie do końca mu podlegać, próbuje wykroić jakąś przestrzeń, nie dostosowuje się tak bardzo do zasad oświatowych.

BRINMAJER- podstawowym zadaniem edukacji jest uspokojenie dzieci, by mogły się skupić na czymś konkretnym

ABLEWICZ- odpowiedzialność- słuchanie-by słyszeć dźwięki trzeba w sobie umieć zbudować ciszę. Dzieki temu możemy smakować świat w jego odcieniach i subtelnościach.

PUSTYNIA – miejsce, na które się odchodzi, aby zebrać siły, myśli, wyłączenie dodatkowych, niepotrzebnych bodźców, aby potrafić coś naprawdę przemyśleć.

31.Spotkanie z mistrzem – szanse i zagrożenia.

MISTRZOSTWO I NADZIEJA

-mistrz ma często dostęp do sfery o której uczeń nie miał pojęcia

-mistrz to ktoś kto potrafi zrobić więcej i lepiej

-TISZNER- być mistrzem to potrafić postawić właściwe pytania, coś co w nas rodzi pytania

-GABRIEL MARCEL-nadzieja to oddech duszy, prawdziwa nadzieja jest wtedy kiedy, nie panujemy nad czymś

-mistrzem jest ten kto daje nam nadzieje

-prawdziwy mistrz generuje w nas pytania

-autorytet to ten kto potrafi przenieść nas do sfery swoich zainteresowań

-spotkanie z mistrzem jest czymś trudnym, może sprawić, że nas przytłoczy, że wcale się nie rozwiniemy

-B.SUCHODOLSKI- co innego autorytet a co innego prestiż, są tacy mistrzowie przez, których się nie rozwijamy. Inaczej działa autorytet, on pokazuje nam inne potrzebne wartości, nie przytłacza nas a wspiera. Ale nawet ten prawdziwy autorytet może być dla nas przytłaczający, jeśli my sami nie potrafimy z niego korzystać. Jeśli autorytet popycha nas by iść własną drogą i tworzyć coś nowego to jest dla nas rozwijający. Jeśli sprawia, że chcemy go tylko kopiować to autorytet nie rozwija nas.

-LECH WITKOWSKI-dopominał się o mistrza, który budzi w nas tęsknotę, nadzieję, pobudza nas do przekroczenia horyzontów. Spotkanie z mistrzem to wyruszenie w drogę. Prawdziwemu mistrzowi zależy aby uczeń przerósł mistrza, aby tworzył coś własnego. Autorytet to strażnik braku autorytetu, to ktoś kto trans formatywnie wpływa na nasze potrzeby, ma pokazać nam, że można inaczej pragnąć, że można czegoś innego pragnąć. Pokazuje, że kryzys autorytetu polega na rozpowszechnionej postawie na brak zapotrzebowania na autorytety, a nie na braku autorytetów. Nie mamy zapotrzebowania na bycie mądrzejszym, my po prostu nie szukamy, nie mamy głodu autorytetów. Pokazuje, że możemy zupełnie inaczej postrzegać autorytet.

GABRIEL MARCEL-Nadzieja umożliwia nam „oddech duszy”. Różnicą jest, kiedy komuś przysługuje prestiż, a kiedy autorytet. Prestiż przysługuje człowiekowi, którego podziwiamy, ale nie możemy się do niego zbliżyć, bo jest on zbyt doskonały. Ten rodzaj „mistrzostwa” odbiera nam nadzieję i śmiałość.

Autorytet zaś przysługuje człowiekowi, którego również podziwiamy, ale jest on nam bliższy uczuciowo. Nie obawiamy się zbliżyć do niego, daje nam nadzieję, że nasze życie nie jest skazane na trwanie w miejscu.

Niebezpieczne w spotkaniu z mistrzem jest to, że nawet kochany autorytet może nas zamykać, może ciążyć psychicznie nad uczniem. Autorytet może być:

- wyzwalający

- krępujący – sprawia, że uczeń tylko go naśladuje, stoi w miejscu.

Spotkanie z mistrzem może być tak interesujące, że uczeń pragnie za wszelką cenę „mieć” je, naśladuje więc swojego mistrza.

GEORG STEINER-pokazuje, że jest kilka modelowych obrazów o autorytecie. I.JAKO POSŁANIEC-ktoś kto ma nam coś do powiedzenia. II.PRZYKŁAD- ci którzy coś świetnie robią, my się im przyglądamy i robimy coś na ich przykładzie. III.WŁADZA- ktoś kto potrafi na nas wpływać, jakieś góru, ktoś kto potrafi rządzić naszym życiem. To co napisał JEZUS I SOKRATES to opowieści głębinowe, zawsze da się je na nowo odczytać, są bezkresne, zawsze można bardziej coś zrozumieć, są to tak głębokie opowieści, że budzą w nas tęsknotę, smutek i nadzieję

-mistrz potrafi pokazać, że inna rzeczywistość istnieje

-spotkanie z mistrzem daje niewyrażalny rodzaj wiedzy, przebywając z mistrzem możemy się dowiedzieć co jest ważniejsze, ciekawsze, pokazuje nam jak używać wiedzy, uczą nas innego stylu bycia. Sens spotkania z mistrzem jest to wstrząs, coś co było oczywiste nagle okazuje się zupełnie inne, mistrz to ten, który ma dla nas decydujące znaczenie

-możemy nić nie wiedzieć o życiu autorytetu, nie znać go, nie mieć z nim kontaktu, więc aby nauczyciel był autorytetem wcale nie musi mieć wiele cnót

-możemy utożsamiać się z autorytetem przez krytykę

-AUTORYTET SYMBOLICZNY-autorytet jako źródło inspiracji, autorytetem może stać się każdy kto potrafi dać nam do myślenia, ktoś kogo wysiłek warto śledzić, warto go wysłuchać, bo w tym może być coś wartościowego

-autorytet jako PERWENIUSZ- on sam i my powinniśmy tak traktować autorytet Nikt nie jest w stanie objąć całości kultury , zawsze można lepiej, więcej, powinniśmy mieć świadomość parweniuszostwa, że nie wiemy wszystkiego

-musimy być w stanie korzystać z autorytetu, jeśli nie czytamy, to przegapimy autorytet

-musimy chcieć czytać by korzystać z mądrzejszych od siebie

-złe nauczanie jest fatalne bo niszczy w człowieku wrażliwość, stawką wychowania jest właśnie ta wrażliwość, niewielu nauczycieli ma o tym pojęcie, są grabarzami tej wartości, pedagog powinien być wirtuozem w tym co robi

-to od nas zależy czy się czegoś od kogoś nauczymy

„Mistrz nie musi być stary ani żywy; wystarczy, aby życiodajne było jego myślenie i doświadczenie, jakiemu daje (dawał) świadectwo.” (Lech Witkowski).


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Opracowanie Zagadnień na egzamin Mikroprocki
opracowane zagadnienia 2011
monopolizacja gospodarki, Opracowane zagadnienia
Opracowanie zagadnień NIK, Bezpieczenstwo Narodowe rok I
temp krytyczna, TRANSPORT PWR, STUDIA, SEMESTR II, FIZYKA, fizyka-wyklad, zagadnienia opracowane, za
socjologia - opracowane zagadnienia(2), Uniwerek
Opracowane zagadnienia na koło z podstaw turystyki, Notatki na koła
opracowane zagadnienia ściąga nowa
chemia fizyczna wykłady, sprawozdania, opracowane zagadnienia do egzaminu Sprawozdanie ćw 7 zależ
Drobnoustroje chorobotwórcze opracowane zagadnienia
Egzamin opracowane zagadnienia 2
Opracowanie zagadnień na prawo handlowe
Podstawy biologicznego rozwoju człowieka opracowane zagadnienia z roku 14 2015
opracowane zagadnienia na egazamin
Opracowane Zagadnienia
Socjologia organizacji socjologia organizacji opracowanie zagadnien
ChMB kolokwium I opracowane zagadnienia by Owca
METODOLOGIA opracowane zagadnienia pdf
PKM opracowane zagadnienia sc

więcej podobnych podstron