Wykład 1

Prawo cywilne 7.10.2011

Egzamin- sylabus, na tym co na wykładzie , zerówka pisemna

2 bloki norm prawnych: prawo prywatne i prawo publiczne

Tym co odróżnia pr. Publiczne od prywatnego jest metoda regulacji.

Prawo publiczne charakteryzuje się brakiem autonomiczności, nie ma zatem do czynienia z relacjami między równorzędnymi podmiotami o własnych sferach prawnie chronionych interesach, tylko z relacją organ-strona.

Towarzyszy mu władcze podporządkowanie polegające na tym, że organ adm. publicznej dysponuje prawnie zagwarantowaną kompetencją do kształtowania w sposób wiążący sytuacji prawnej strony. Celem zagwarantowania wykonania wydawanych przez organ rozstrzygnięć dysponuje on sankcją przymusu bezpośredniego. Jest zatem władny wymusić na stronie realizację nałożonego na nią obowiązku.

Prawo prywatne- podstawowa cechą jest autonomiczność. Oznacza to , że mamy do czynienia z relacjami między podmiotami z których każdy ma sferę własnych, prawnie chronionych interesów majątkowych i niemajątkowych i poprzez swe poczynania zmierza do ich urzeczywistnienia.

Prawo prywatne jest w pewnym sensie grą podmiotów o własnych interesach. Podmioty zajmują równorzędną pozycję względem prawa i we wzajemnych relacjach. W sensie faktycznym zdarza się ze pozycja ich się różni np. ze wzgl.. na siłę rynkową pozycję silniejszą od drugiej strony. Np. relacja konsument- przedsiębiorca.

W prawie prywatnym nie ma władczego podporządkowania. Żadna ze stron nie ma prawnie zagwarantowanej możliwości kształtowania w sposób wiążący sytuację prawną drugiej strony, chyba że druga strona wyrazi na to zgodę.

Typową relacją jest relacja między stronami umowy. Do zawarcia umowy dochodzi poprzez wyrażenie woli przez obie strony ( żadna ze stron zasadniczo nie może zmusić drugiej do określonego zachowania). Nie ma w pr. prywatnym przymusu bezpośredniego. Niewykonanie obowiązków spoczywających na jednej ze stron, nie może prowadzić do wymuszenia posłuszeństwa ze strony drugiego podmiotu.

W pr. Prywatnym mamy do czynienia z sankcją, lecz o innym charakterze: strona w stosunku do której dopuszczono się naruszenia może wystąpić o rozstrzygnięcie do niezawisłego sądu, następnie wydane przez ten sad rozstrzygniecie wykonać na drodze egzekucji. Nie jest to przymus bezpośredni w przeciwieństwie do pr. Publicznego.

W ramach prawa prywatnego są stosunki o charakterze: majątkowym i niemajątkowym. Relacje występujące w obrębie grup rodzinnych jak np. władza rodzicielska, obowiązek współdziałania między małżonkami są stosunkami prywatnoprawnymi o charakterze niemajątkowym. Niemajątkowy charakter maja także roszczenia z tytułu naruszenia dóbr osobistych.

Prawo cywilne gałąź prawa prywatnego.

Prawo cywilne-skodyfikowana gałąź, stanowiąca trzon prawa prywatnego, opiera się zatem na prywatnoprawnej metodzie regulacji i zakłada autonomiczność podmiotów

Relacja prawa cywilnego w stosunku do innych gałęzi i dyscyplin prawa:

Prawo rodzinne- nie jest odrębną gałęzią prawa, w kwestiach których nie reguluje kodeks rodzinny, przepisy kodeksu cywilnego stosujemy wprost.

Prawo własności intelektualnej- jest jednym z działów prawa cywilnego, reguluje ono stosunki cywilnoprawne związane z wykonywaniem praw na dobrach niematerialnych np. Prawo autorskie, prawo własności przemysłowej.

Prawo spółdzielcze- część prawa cywilnego,

Prawo handlowe- część pr. Cywilnego

Zasada jedności w prawie cywilnym- oznacza że nie ma podstaw wyróżniania jako odrębnej gałęzi prawa regulacji odnoszącej się do stosunków praw między profesjonalistami.

Instytucje prawa zobowiązań uregulowane poza kodeksem cywilnym- część pr. Cywilnego np. pr. Wekslowe, czekowe, przewozowe, ubezpieczenia gospodarcze, papiery wartościowe, najem lokali mieszkalnych, tzw. odrębna własność lokalu

Do pr. Cywilnego należy regulacja ustawy o księgach wieczystych i hipotece, regulacja ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, instytucja Timesharingu (korzystania z budynków lub pomieszczeń mieszkalnych w tzw. celach turystycznych (time oznacza czas, sharing zaś to dzielenie się czymś z kimś). Tak więc umowa timesharingową (nazywana również umową o długoterminowy produkt wakacyjny) prowadzi do nabycia prawa do nieruchomości, którą dzieli się z innymi użytkownikami. Wskutek jej zawarcia nabywca nie uzyskuje własności nieruchomości, a jedynie prawo użytkowania obiektu przez określony czas w każdym roku, przez określoną liczbę lat (w Polsce co najmniej na trzy lata).

Prawo pracy genetycznie wywodzi się z prawa cywilnego, stanowi odrębną gałąź prawną ; posiada własną cześć ogólną własne zasady, natomiast normy prawa cywilnego do stos. Prawa pracy stosujemy na podstawie odesłania w takim tylko zakresie w jakim dają się one pogodzić z naturą stosunków) pracy

Prawo rolne, prawo geologiczne i górnicze są to wyróżniane przez naukę i praktykę dyscypliny; obejmują one normy prawne o różnym charakterze wśród których możemy również wyróżnić normy pr. Cywilnego.

Prawo prywatne międzynarodowe- kategoria norm prawnych, która w zakresie stosunków z prawa cywilnego rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy rozgranicza w przestrzeni systemy prawne różnych państw poprzez wskazanie które z nich należy stosować. Generalnie każde z państw ma własne prawo międzynarodowe do którego sięgają sądy rozpatrując przypadek o charakterze międzynarodowym.

Źródła to fakty uznawane za prawotwórcze, a więc kształtujące normy postępowania o charakterze generalnym i abstrakcyjnym; wskazują kto w jakich sytuacjach w jaki sposób ma postępować

Katalog Źródeł prawa cywilnego.

1. Konstytucja -ustala zamknięty, zhierarchizowany system

Jeśli chodzi o stos cywilnoprawne trudno byłoby na bazie konstytucji wskazać normy postępowania. Natomiast normy konstytucyjne ogrywają duża role przy wykładni norm cywilnoprawnych zawartych w ustawie , pomagają rozstrzygnąć kolizje występujące miedzy normami prawa prywatnego

1. Ustawy- w pr. Cywilnym ogrywają największą role, charakter ustawy ma k. cywilny z 1964 roku, prawo autorskie, prawo własności przemysłowej

2. Ratyfikowane umowy międzynarodowe; pozycja jest uzależniona od trybu ratyfikacji(małą i duża ratyfikacja) rola umów międzynarodowych jako źródeł pr. Cywilnego jest istotna. Przykładem takiej umowy międzynarodowej jest Konwencja wiedeńska z 1980 roku o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów( prawie w całości odnosi się do pr. cywilnego) jej postanowienia regulują formy sprzedaży między podmiotami mającymi siedziby na terytorium rożnych państw.

3. Rozporządzenia- wydawane przez upoważnione do tego organy w kwestiach wskazanych w ustawie, przy czym upoważnienie takie musi zawierać wytyczne odnośnie treści. Rola rozporządzeń w prawie cywilnym nie jest znacząca, jednak można wskazać takie które stos cywilne regulują np. kwestia odsetek ustawowych- regulowana przez rade ministrów, testamenty wojskowych, reżim prawny rzeczy znalezionych

4. Akty prawa miejscowego-maja moc powszechnie obowiązująca na obszarze działania organu który je wydal, w granicach swoich kompetencji np. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego ( uchwała rady gminy) znacząco ingeruje w pr. Cywilne jakim jest pr. Własności

5. Prawo unijne

*dyrektywy – nie zawierają norm prawnych które określałyby bezpośrednio prawa i obowiązki podmiotów pr. prywatnego, przewidują one rozwiązania które musza być implementowane przez państwa członkowskie do porządku prawnego. Nie są same w sobie źródłem prawa cywilnego ale wpływają na jego kształtowanie np. prawo konsumenckie zostało przeniesione w drodze implementacji: klauzule generalne, kredyt konsumencki, odpowiedzialność za niezgodność z umową zakupionego przez konsumenta towaru, timesharing

*rozporządzenia- posiadają moc obowiązującą. Nie regulują one problematyki pr. Cywilnego materialnego nie można wykluczyć ze taka regulacja pojawi się w przyszłości.

Znaczenie zwyczajów i prawa zwyczajowego:

Zwyczaj-powszechnie przyjęta w danym czasie miejscu i środowisku praktyka postępowania w określony sposób. Zwyczaje same w sobie nie stanowią źródeł prawa natomiast pr. Cywilne w wielu miejscach do zwyczajów nawiązuje i w taki pośredni sposób zwyczaje wpływają na kształtowanie relacji miedzy podmiotami pr. Cywilnego . Pozwala na zachowanie elastyczności pr. Cywilnego, zwyczaje zmieniają się w czasie a normy które odwołują się do zwyczajów pozwalają bez zmieniania prawa się dostosować do zwyczaju

Prawo zwyczajowe- norma prawna powstała z praktyki określonego postępowania, którą to praktykę strony uznają za wiążącą a państwo sankcjonuje. Może być prawem, w kwestii pr. Zwyczajowego nie się wypowiada. Rola pr. Zwyczajowego jeśli chodzi o stosunki cywilnoprawne jest dzisiaj marginalna, w przeszłości duża, np. uznanie partii politycznych za podmioty prawa, dziś regulowane jest w ustawie, niegdyś w prawie zwyczajowym.

Znaczenie orzecznictwa i nauki prawa- orzecznictwo sądów nie jest źródłem prawa, wpływa na sposób jego stosowania zwłaszcza na sposób wykładni poszczególnych przepisów. Orzecznictwo SN tak interpretuje przepis to mimo iż, nie ma charakteru prawa obowiązującego to sądy niższej instancji zazwyczaj takim tokiem rozumienia się kierują jaki przyjął Sąd Najwyższy.

21.10.2011r

ZASADY PRAWA- kategoria norm charakteryzujących się szczególną doniosłością i rola jaką pełnią w gałęzi prawa. Wykaz wartości, które prawo cywilne powinno realizować

• Funkcje zasad:

-wyznaczają kierunek działań prawodawczych( wskazówki ustawodawcy pod kierunkiem adresata, w jaki sposób ma stosować prawo, by stanowić jego spójność i zrealizować założone cele

-wyznaczają sposób stosowania prawa

-wyznaczają sposób/ wskazują preferencje w razie kolizji norm prawnych

-wskazują preferencje oraz określają granice czynienia użytku z praw podmiotowych

Zasady prawa cywuilnego nie tworza ustawowego wyodrębnionego katalogu norm. Katalog ten może się różnić w zależnośći od przyjętych kryteriów

Katalog zasad:

1. Uznanie i ochronoa osobowości każdego człowieka w równej mierze- wszyscy ludzie w sferze stosunków cywilno-prawnych, w podobnych syutuacjach powinni być traktowani w równy sposób. Składa się na to zdolność prawna, która przysługuje każdemu człowiekowi, w takim samym zakresie. Wiąże się z nią zdolność do czynności prawnych , na podstawie której człowiek sam może realizować stosunki cywilnoprawne.

*zdolność prawna- możność bycia praw i obowiązków w sferze prawa cywilnego. Każdy człowiek ma zdolność prawną od chwili urodzenia, aż do śmierci, dokładnie w takim samym stopniu

*zdolnośc do czynności prawnych- kompetencja do nabywania praw i obowiązków. Ograniczeniu podlega tylko z przyczyn naturalnych:

-wiek

- upośledzenie psychiczne

- ubezwłasnowolnienie

Wspomniana zasada obejmuje ochronę wartości niemajątkowych immanentnie związanych z integralnością fizyczną i psychicznym życiem każdego człowieka, a realizowaną przez instytucje ochrony jego DÓBR OSOBISTYCH

1. Pełna i równa ochrona mienia i dziedziczenia majątku po zmarłym. Prawo cywilne gwarantuje, równa dla wszystkich, ochronę własności i praw własności

2. Zakaz nadużywania praw podmiotowych- ma zapobiegać wykonywaniu ich niezgodnie z akceptowanymi powszechnie regułami moralnymi do czego w istocie sprowadza się sens klauzuli generalnej Zasad współżycia społecznego (art. 5KC)

PRAWO PODMIOTOWE- stanowi podstawową konstrukcję prawną, poprzez którą podmioty stosunków cywilnoprawnych, realizują swoje prawnie chronione interesy

Zasada opiera się na założeniu, które wymaga dla norm prawnych nie tylko legitymacji formalnej ale i aksjologicznej, a w konsekwencji dostosowania realizowanych stosunków cywilnoprawnych do zasad moralnych.

!Art. 5 KC stosowany jest e przypadku spraw dot. Eksmisji, sprawy o ochronę własności

art. 5

Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

! Kodeks przedawnienia( rozczenia ulegają przedawnieniu)

• Normalnie- 10 lat

• Obrót gospodarczy- 3 lata

• Umowa o dzieło- 2 lata

1. Zasada autonomii woli- kompetencja podmiotów prawa cywilnego do swobodnego kształtowania stosunków cywilnoprawnych przez czynności prawne- w szczególności przez umowy (tzw. SWOBODA UMÓW) Zasada ta nie ma charakteru nieograniczonego.(najczęściej pojawia się w zobowiązaniach, pochodzi z aktów prawa międzynarodowego)

*prawo zobowiązań- stronom wolno umawiać się na wszystko co nie zostało zabronione art. 351¹ KC

Art. 351¹. Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

*prawo rzeczowe

*prawo rodzinne

*prawo spadkowe- przejawem jest SWOBODA TESTOWANIA- kompetencja do określenia losów własnego majątku w ramach testamentu

Zasada autonomii woli nie ogranicza się do sfery prawa materialnego.

• Prawo prywatne międzynarodowe- dopuszczalność umowy prawnej- kompetencja państwa, do określenia którego prawa państwa będą obowiązywać w ramach nawiązania między nimi stosunku

• Stosunki procesowe- strone władne sa same zadecydować, jakie sądy państw będą rozstrzygały między nimi spory.

1. Ochrona zaufania podmiotów do składanych mu oświadczeń.

Zasada ta legła u podstaw przyjętej w prawie polskim konstrukcji czynności prawnej. Stanowi ona rdzeń szeregu norm tworzących tzw. OCHRONĘ DOBREJ WIARY

Ochrona znajduje uzasadnienie:

1. Etyczne- nakaz moralny dotrzymywania słowa oraz ponoszenie odpowiedzialności za błędny przepływ/ rzekaz informacji

2. Funkcjonalne- pewność obrotu prawnego mającego w gospodarce rynkowej doniosłość publiczną

Praktyka:

Dobitny przejaw reguły obowiązujące przy wykładni oświadczeń woli art. 385 §1 KC

Art. 385. § 1. W razie sprzeczności treści umowy z wzorcem umowy strony są związane umową.

28.10.2011

1. Rozkład ciężaru dowodów

1. Aspekt formalny- wskazanie na kim spoczywa obowiązek przedstawienia dowodów w toczącym się procesie

2. Aspekt materialny- odpowiada na pytanie→ na kim/ kogo spotkają negatywne konsekwencje nieudowodnienia pewnych faktów.

!! ogólna zasada → art. 6 KC

Art. 6. Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

( Reguła odnosi się do wszystkich spraw cywilnych; sąd nie przeprowadza dowodów z urzędu. )

• !!Wyjątki od zasady art. 6 KC:

1.Przyznanie- musi istnieć fakt sporny (art. 229 kpc) strony przyznają istnienie jakiegoś faktu

2.Notoria powszechna i urzędowa-

NOTORIA- fakty powszechnie znane. Fakty, w której świadomość jest tak powszechna, że prawo każe uznawać je za pewne;

*rys historyczny

* zdarzenia losowe- klęski żywiołowe

Fakty o których sąd wie z urzędu nie wymagają udowodnienia.

3. Domniemania- sformułowania:

*domniemywa się

* chyba że- art. 471 KC (Art. 471. Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.)

* Zwykłe:

a) faktyczne- logiczne wnioskowanie przez sędziego z faktów o innych faktach( sprawy rozwodowe)

b) prawne- istnieje norma prawna nakazująca wiązać z jednym faktem, drugi fakt.

* art. 9 KC

Art. 9. W razie urodzenia się dziecka domniemywa się, że przyszło ono na świat żywe.

*art. 339 KC

Art. 339. Domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym.

*art. 340 KC

Art. 340. Domniemywa się ciągłość posiadania. Niemożność posiadania wywołana przez przeszkodę przemijającą nie przerywa posiadania.

*art. 341 KC

Art. 341. Domniemywa się, że posiadanie jest zgodne ze stanem prawnym. Domniemanie to dotyczy również posiadania przez poprzedniego posiadacza.

! Skutkiem domniemywań→ odwrócenie ciężaru dowodów

*kwalifikowane -ustawodawca w ogóle nie dopuszcza przeciw dowodów, albo wprowadza dla niego ograniczenia. Np.; księgi wieczyste i hipoteka

PRZEPIS PRAWA- samodzielna jednostka redakcyjna aktu prawnego

NORMA PRAWNA- reguła postępowania wyrażająca nakaz, zakaz, dozwolenie określonego zachowania się. Nie pozwala odnieść się wprost do konkretnego przepisu, jest wyinterpretowana albo z części przepisu, albo z ich zespołu.

Elementy normy prawnej(hipoteza, dyspozycja)

1. Sankcja- jako element specyficzny.

*nie jest zazwyczaj przywiązana do jedenej, określonej normy. Jest wspólna dla wielu norm.

*Jest specyficzna jeżeli chodzi o treść;

→sankcja egzekucji należnego świadczenia

→sankcja odpowiedzialności odszkodowawczej

→sankcja odnosząca się do skuteczności dokonanej czynności

!! Sankcja nie przybiera nigdy formy przymusu bezpośredniego

• Katalog norm( podział ze wzgl. na ich skuteczność)

1. Normy bezwzględnie wiążące (imperatywne, ius cogens)- zastosowanie nie może być wyłączone lub ograniczone wolą (decyzją) stron jak również odmiennym zwyczajem.

*Charakterystyczne zwroty:

- W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju

Art. 394. § 1. W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona …

- w braku odmiennej umowy

Art. 642. § 1. W braku odmiennej umowy przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła.

Zastosowanie norm: prawo rzeczowe

1. Normy jednostronnie bezwzględnie wiążące (semiimperatywne, ius semidispositivum)- pozwalają na odstępstwo od standardu zachowania ale tylko w jedna stronę. Kierują minimalny poziom ochrony, który można podnieść, ale nigdy nie można zejść poniżej.

-Służą ochronie słabszego podmiotu

-Art. 593. § 1. Prawo odkupu może być zastrzeżone na czas nie przenoszący lat pięciu; termin dłuższy ulega skróceniu do lat pięciu.

Zastosowanie norm:

-umowa agencyjna

- art. 709 KC (Art. 709. Przepisy o dzierżawie rzeczy stosuje się odpowiednio do dzierżawy praw.)

1. Normy względnie wiążące (dyspozytywne, ius dispositivum)- znajdują zastosowanie jeśli strony same wykonując autonomię woli nie postanowią inaczej.

Można od nich odstąpić, występują przede wszystkim w prawie zobowiązań

Zastosowanie norm: (druga strona medalu, gdzie pierwszą jest autonomia woli)

-Prawo zobowiązań

- księga III KC

PRAWO PODMIOTOWE- zespół funkcjonalnie powiązanych ze sobą uprawnień, występujących w obrębie stosunku prawnego, z którym powiązane są obowiązki drugiego podmiotu, albo prawnie zagwarantowana sfera postępowania w określony sposób

• Przykłądy:

-art. 140 treść prawa własności

Art. 140. W granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.

-art. 353 §1

Art. 353. § 1. Zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić.

-prawa osobiste

-prawa na dobrach niematerialnych

Uprawnienie- dozwolone przez normę prawną zachowanie wchodzące w skład prawa podmiotowego

Np. wierzyciel może wystąpić z rozczeniem

1. Uprawnienia bezpośrednie- umożliwiają realizację interesu podmiotu uprawnionego bez uczestnictwa innych osób. Ich udział sprowadza się do nieczynienia przeszkód w realizacji działań

2. Rozszcznia występują w kwestii wierzytelności. Możemy domagać się od innej osoby określonego zachowania

3. Uprawnienia kształtujące- pozwalają na jednostronne ukształtowanie sytuacji prawnej drugiej osoby, w sposób dla niej wiążący

Art. 84§1

Art. 84. § 1. W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej.

1. Zarzuty- przewidziane przez norme prawną podstawy odmowy zadośćuczynienia roszczeniu

PODZIAŁ PRAW PODMIOTOWYCH

1. Ze względu na rodzaj interesu, które prawo podmiotowe realizuje

Majątkowe Niemajątkowe

-interes ekonomiczny -brak interesu ekonomicznego

-majątkowe prawa autorskie -prawa osobiste

-podmiotowe prawa rzeczowe -prawo rodzinne

-wierzytelność v władza rodzicielska

-prawo do alimentów

1. Ze względu na kryterium skuteczności:

Prawa bezwzględne Prawa względne

-erga omnes(wobec wszystkich) -skuteczność jest ograniczona

-każdy musi liczyć się z prawami bezwzględnymi, -odnosi się do ściśle określonych

nie można naruszać praw bezwzględnych drugiej osób

osoby -np.; wierzytelność

-prawo własności

-towarzyszy im szczególna obiektywna ochrona

-tworzą katalog zamknięty, powołane do życia

w ramach ustawy

Owy podział aktualnie ulega zakłóceniu

Zobowiązania realne Przyporządkowane prawa bezwzględne

-prawo podmiotowe względne Art. 690 KC

-przysługujące osobom każdorazowo Art. 690. Do ochrony praw najemcy

wyznaczonym poprzez ich stosunek do do używania lokalu stosuje się

rzeczy odpowiednio przepisy o ochronie

-zasady rozliczeń między właścicielami własności.

tej samej rzeczy

4.11.2011

1. Podział ze wzgl. Na dopuszczalność i przenoszenie na inne podmioty:

przenoszalne nieprzenoszalne

zbywalne niezbywalne

dziedziczne nie podlegające dziedziczeniu

prawo własności Służebność osobista

1. Kryterium ich samodzielności:

Samodzielne Niesamodzielne (funkcjonują w zw. z innym

prawem podmiotowym)

-akcesoryjne- służą zabezpieczeniu innych praw

podmiotowych, które wyznaczają

ale i treść praw akcesoryjnych

Np.: zastaw i hipoteka, będące

Prawami bezwzględnymi

-poręczenie- służą zabezpieczeniu wierzytelności

-związane- związek z prawem głównym ma inny

charakter, nie służy zabezpieczaniu,

ale ułatwianiu jego wykonania

np.; służebność gruntowa

SPOSOBY NABYCIA PRAW PODMIOTOWYCH

I

PIERWOTNE -Nabywca nie wyprowadza swojego prawa podmiotowego od żadnej innej osoby. Nabywamy prawo niezależnie od tego czy przysługiwało ono wcześniej innej osobie. Nie ma następstwa prawnego, chodź czasami występuje następstwo czasowe Np.: -zasiedzenie -zawłaszczenie rzeczy niczyjej (zawłaszczyć można tylko rzecz Ruchomą) -wywłaszczenie

II

KONSTYTUTYWNE (pierwotne) Nabywamy prawo, które w takim kształcie wcześniej nie istniało. Powstaje z chwilą jego nabycia: -zawłaszczenie rzeczy -zasiedzenie służebności -zasiedzenie własności

III

SZCZEGÓLNE -w wyniku jednego zdarzenia prawnego nabywamy jedno, konkretne prawo: Np.; sprzedaż rzeczy

IV

DARMOWY Nabycie praw pod względem darmowym łatwo obalić, wzruszyć Np.; -Art. 84§1KC Art. 84. § 1. W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej. -art. 59 KC Art. 59. W razie zawarcia umowy, której wykonanie czyni całkowicie lub częściowo niemożliwym zadośćuczynienie roszczeniu osoby trzeciej, osoba ta może żądać uznania umowy za bezskuteczną w stosunku do niej, jeżeli strony o jej roszczeniu wiedziały albo jeżeli umowa była nieodpłatna. Uznania umowy za bezskuteczną nie można żądać po upływie roku od jej zawarcia. -art. 527 KC Art. 527. § 1. Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. § 2. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. § 3. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. § 4. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli korzyść majątkową uzyskał przedsiębiorca pozostający z dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych, domniemywa się, że było mu wiadome, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

• SPOSOBY OCHRONY PRAW PODMIOTOWYCH

SĄDOWA Możliwość skierowania rozczenia do właściwego sądu Charakter prewencyjny(ochrona przed naruszeniem prawa

WŁASNA (ochrona adekwatna do ataku) Realizuje się poprzez osobiste działanie osoby uprawnionej (tylko na podstawie ustawy) *obrona konieczna- odparcie bezpośredniego zamachu na dobro chronione prawem Art. 423 KC Art. 423. Kto działa w obronie koniecznej, odpierając bezpośredni i bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro własne lub innej osoby, ten nie jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną napastnikowi. *stan wyższej konieczności- poświęcamy jedno dobro prawne, by chronić inne- wyższej konieczności Art. 424. Kto zniszczył lub uszkodził cudzą rzecz albo zabił lub zranił cudze zwierzę w celu odwrócenia od siebie lub od innych niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio od tej rzeczy lub zwierzęcia, ten nie jest odpowiedzialny za wynikłą stąd szkodę, jeżeli niebezpieczeństwa sam nie wywołał, a niebezpieczeństwu nie można było inaczej zapobiec i jeżeli ratowane dobro jest oczywiście ważniejsze aniżeli dobro naruszone. *dozwolona samopomoc- przywrócenie stanu poprzedniego mocą swoich działań →prawo posiadania Art. 432. § 1. Posiadacz gruntu może zająć cudze zwierzę, które wyrządza szkodę na gruncie, jeżeli zajęcie jest potrzebne do zabezpieczenia roszczenia o naprawienie szkody. § 2. Na zajętym zwierzęciu posiadacz gruntu uzyskuje ustawowe prawo zastawu dla zabezpieczenia należnego mu naprawienia szkody oraz kosztów żywienia i utrzymania zwierzęcia.

• KLASYFIKACJA I CECHY PODMIOTÓW

Osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną (ułomne jednostki prawne)

Zdolność prawna- możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków w sferze prawa cywilnego, nie podlega stopniowaniu, posiada ją każdy człowiek, nie można jej zbyć ani ograniczyć, osoby są sobie równe w zakresie zdolności prawnej

Zdolność do czynności prawnej- możność nabywania praw i obowiązków. Z metodą własnych działań. Innymi słowy, jest to zdolność do samodzielnego kształtowania swojej sytuacji prawnej (nabywania praw i zaciągania zobowiązań).

-osoby fizyczne

-osoby prawne

-ułomne osoby prawne

Ograniczenia:

→wiek

→stan psychiczny i umysłowy

OSOBA FIZYCZNA- człowiek występujący w sferze prawa cywilnego, kwalifikowany jako

podmiot praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego.

Każdy człowiek posiada zdolność prawną( od chwili urodzenia, aż do śmierci) Dla jej nabycia nie ma znaczenia w jakim stanie przyjdzie na świat dziecko (zdrowe, chore) Musi być żywe.

• Dziecko poczęte- ma warunkową zdolność prawną, pod warunkiem, że urodzi się żywe!!!! Jako warunek zabezpieczenia przyszłych praw. Dziecko poczęte traktowane jest jak urodzone, jeżeli chodzi o jego korzyść:

-art. 927 KC

Art. 927. § 1. Nie może być spadkobiercą osoba fizyczna, która nie żyje w chwili otwarcia spadku, ani osoba prawna, która w tym czasie nie istnieje.

§ 2. Jednakże dziecko w chwili otwarcia spadku już poczęte może być spadkobiercą, jeżeli urodzi się żywe.

-art. 927 KC

Art. 972. Przepisy o powołaniu spadkobiercy, o zdolności do dziedziczenia i o niegodności stosuje się odpowiednio do zapisów.

-art. 446¹ KC

Art. 446¹. Z chwilą urodzenia dziecko może żądać naprawienia szkód doznanych przed urodzeniem.

-kodeks rodzinny i opiekuńczy

Urodzenie- moment oddzielenia dziecka od organizmu matki

• Koniec podmiotowości prawnej→ śmierć uprawnionego, stwierdzenie zgonu;

→ akt zgonu( wystawiany przez kierownika USC, kata zgonu przez lekarza)

→ stwierdzenie zgonu drogą sądową(postanowienie stwierdzenia zgonu, lub uznania za zmarłego)

Śmierć mózgowa, trwałe i nieodwracalne zmiany pnia mózgu

UZNANIE ZA ZMARŁEGO

Uznanie za zmarłego ma charakter konstytutywny- samo zdarzenie wywołuje skutki prawne

• Chodiz o osoby zaginione, co do których nie można stwierdzić czy pozostaje przy życiu czy zmarła

• Służy ochronie pewności prawa. Unikamy obrotu prawami przez inne osoby

• Przesłanki uznania za zmarłego:

-dana osoba musi spełniać kryteria uznania za zaginioną

-musi upłynąć określony ustawą okres, od chwili ostatniej od niej wiadomości:

*podstawowy okres- 10 lat liczony od końca roku kalendarzowego, w którym

wg ostatnich wiadomości dana osoba pozostawała przy życiu

- osoby w wieku podeszłym

-osoby, które zaginęły w szczególnych przypadkach zagrożenia życia

!!Uznanie za zmarłego nie może nastąpić przed końcem roku kalendarzowego, w którym zaginiony ukończyłby 23 lata.

Osoba, która zaginęła w czasie podróży powietrznej lub morskiej w związku z katastrofą albo w związku z innym szczególnym zdarzeniem, może być uznana za zmarłego po upływie 6 miesięcy od dnia, w którym nastąpiła katastrofa albo inne szczególne zdarzenie.

ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH- jest stopniowalna

1. Brak zdolności;

-Art. 13 KC

Art. 13. § 1. Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.

§ 2. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on

jeszcze pod władzą rodzicielską

-osoby od 0 do 13 roku życia

-osoby z całkowicie ograniczoną zdolnością do czynności prawnych

*Powody ubezwłasnowolnienia:

→wiek

→choroba psychiczna

→niedorozwój umysłowy

→inne zaburzenia psychiczne( narkomania, alkoholizm)

• Osoba ta nie jest w stanie kierować swoim postepowaniem- przy dostarczaniu jej nawet pomocy mogłaby wyrządzić sobie krzywdę.

• Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie pozostaj pod opieką rodziców lub opiekuna prawnego

• Czynności prawne dokonywane przez osoby bez zdolności do czynności prawnych:

→co do zasady sa nie ważne, są sankcją nieważności

→wyjątkiem! Są powszechne, codzienne sprawy bieżące. Kryterium:

*obiektywne

* ocena dostosowana do przeciętnych poglądów

→ umowa może być ważna ze względu na:

*uzdrowienie (konwalidacja?)

* wycinkowych zdolności do czynności prawnych

1. Ograniczona zdolność do czynności prawnych;

-osoba między 13-18 rokiem życia

- osoby z częściową ograniczoną zdolnością do czynności prawnych( ubezwłasnowolnienie częściowe) Przesłanki:

→wiek

→choroba psychiczna

→niedorozwój psychiczny

→inne zaburzenia psychiczne, gdy te czynniki nie uzasadniają całkowitego uibezwłasnowolnienia, przemawiają jedynie za koniecznością pomocy takiej osobie w jej „życiu prywatnym”

• Osoba ubezwłasnowolniona, toku npostępowania o ubezwłasnowolnienie otrzymuje DORADCĘ TYMCZASOWEGO, natomiast po stwierdzeniu ograniczonej zdolności do czynności prawnych otrzymuje kuratora, chyba, że pozostaje pod opieką rodzicielską

• Czynności prawne dokonywane przez osoby z częściową zdolnością do czynności prawnych:

1. Objęte systemem kontroli- czynności których ważność uzależniona jest od przedstawiciela ustawowego, a w przypadku ciężkich spraw także sądu,

→czynnośći rozporządzające?- zbywa, nabywa czynności swojego majątku

→czynności zobowiązujące- zaciąga zobowiązania

1. Aby były ważne, do ich dokonania niezbędna jest zgoda opiekuna prawnego

→gdy przed zawarciem umowy opiekun prawny nie wyrazi zgody, umowa będzie ważna gdy:

*potwierdzi ją opiekun prawny

*potwierdzi ją sam zainteresowany po uzyskaniu zdolności do czynności prawnych

→bezskuteczność zawieszona-do czasu potwierdzenia umowy ( czynność

niezupełna lub kulejąca) Do chwili potwierdzenia czynności nie wywołuje ona

skutków prawnych.

1. Osoba z częściowo ograniczoną zdolnością do czynności prawnych może samodzielnie:

*rozporządzać swoim majątkiem(chyba, że sąd opiekuńczy postanowi inaczej)

* rozporządzać przedmiotami majątkowymi, oddanymi do jej swobodnego użytku (otrzymuje wtedy całkowitą zdolność w zakresie tej rzeczy)

1. Pełna zdolność

→osoby od 18 roku życia niepodlegające ograniczeniu zdolności do czynności prawnych

• Może dokonywać( bez żadnych ograniczeń)

• Czynności, które nie mają carakteru zobowiązującego i rozporzędzającego

→ przyjmuje darowiznę bez obciążeń

→dokonuje rozporządzania własnym majątkiem

→ zawiera umowy w drobnych sprawach bieżących

→nawiązuje stosunek pracy. Jej przedstawiciel, może za zgodą sądu, ten stosunek rozwiązać, jeżeli chodzi o dobro podopiecznego

DOBRA OSOBISTE

Zespół uznanych przez system prawny wartości obejmujących psychiczną i fizyczną integralność, godność, indywidualność oraz pozycję w społeczeństwie.

Brak definicji z KC i konstytucji

Art. 23- Katalog jest otwarty.

! Podstawowym dobrem jest życie!!

1. ZDROWIE

Wymiar praktyczny- gwarancja poziomu ochrony przed nieuprawnioną ingerencją w nasz organizm, poza wypadkami uregulowanymi w prawie medycznym.

1. WOLNOŚĆ

• Rozumienie w sensie szerokim

• To nie tylko wolność przemieszczania się

• Brak konieczności działania pod przymusem

• Próby naruszenia wolności:

→nachodzenie

→próby zastraszania

→ groźby

1. CZEŚĆ

• Aspekt zewnętrzny- dobre imię, w jaki sposób jesteśmy postrzegani przez innych

• Aspekt wewnętrzny- własne przeświadczenie

1. TAJEMNICA KORESPONDENCJI

• Podstawa prawna; ustawa z 1994r., ustawa o prawach autorskich i prawach pokrewnych

1. WIZERUNEK czyli odzwierciedlenie naszej postaci, bez względu na przyjętą technikę w uchwale. Art. 23 KC.

Prawo do wizerunku (ustawa o prawach autorskich i prawach pokrewnych) – ustawa ta przewiduje, że rozpowszechnianie wizerunku wymaga uzyskania zgody osoby którą przedstawia. Od tego założenie ustawa przewiduje 3 wyjątki:

-Dotyczy osób powszechnie znanych, których wizerunek powstał w związku z pełnioną przez nich funkcją publiczną.

-Dotyczy rozpowszechniania wizerunku który stanowi jedynie szczegół większej całości. Chodzi tutaj np. o osoby które zostały sfotografowane na jakiejś uroczystości- takie zdjęcia mają prawo być opublikowane. Ocena musi być dostosowana do sytuacji.

-Dotyczy osoby która przyjęła umówione wynagrodzenie za pozowanie. Domniemywa się że jeżeli nic innego nie wynika z okoliczności to jest zgoda na rozpowszechnienie.

1. PRYWATNOŚĆ - zakłada się że każdy z nas ma prawo do pewnej sfery życia która nie powinna być z założenie dostępna dla osób niepowołanych. Chodzi tu o informacje dotyczące życia osobistego, stanu zdrowia, orientacji seksualne, różnego rodzaju upodobań. Takie informacje z samego założenia nie powinny być rozpowszechniane bez względu czy ewentualnie rozpowszechnione informacje są prawdziwe lub nieprawdziwe. W przypadku kolizji prawa do informacji z prawe do prywatności, prawo do informacji wygrywa jeżeli to np. os publiczna ale są granice prawa do informacji. Ochrona prawa do prywatności zależy od stopnia tego w jaki sposób do tego podchodzimy, jeżeli umożliwiamy w jakiś sposób dostęp do informacji lub sami się dzielimy informacjami na własny temat to ciężko udowodnić naruszenie tego prawa.

2. Swoboda sumienia – Też prawo cywilne chroni to dobro osobiste.

3. Imię, nazwisko i pseudonim – podszywanie się pod kogoś jest naruszeniem tego dobra osobistego. Można zastrzec swą anonimowość.

4. Nietykalność mieszkania- ściśle się wiąże z prawem do prywatności, np. może być to mieszkanie, teren nieruchomości, biuro. To dobro osobiste nie wymaga od nas tytułu prawnego do chronienia tej przestrzeni, tzn że jeżeli ktoś jest właścicielem lokalu to nie może wchodzić do mieszkania jeżeli inna osoba tam przebywa.

5. Kult pamięci po bliskiej osobie zmarłej – sposób w jaki zmarły jest postrzegany nie jest zupełnie obojętny z punktu widzenia prawa, każdy ma prawo do pamięci, kultu po bliskiej osobie zmarłej. Prawo do zorganizowania pochówku, troski o ten grób, praw do uczestniczenia w określonych ceremoniach.

Ochrona dóbr osobistych opiera się na konstrukcji praw podmiotowych, są to prawa podmiotowe o charakterze osobistym zatem niezbywalne i nie podlegające dziedziczeniu. Istnieją dwa poglądy : Różnica sprowadza się do tego, że każdy z nas ma jedno takie prawo które odnosi się do wszystkich. Zdaniem innych każde jedne prawo osobiste jest skorelowane z innym.

Może domagać się ochrony prawnej z tytułu prawa osobistego do prywatności. Prawa podmiotowe osobiste są skuteczne erga omes – mają charakter praw podmiotowych bezwzględnych w rezultacie ochrona jaką gwarantują jest ochroną obiektywną czyli niezależną od elementu winy. Przesłanką takiej ochrony jest zagrożenie bądź naruszenie dobra osobistego oraz jego bezprawność.

Jak chronimy dobra osobiste – art. 24 . Domniemanie prawne bezprawności działań zagrażających bądź naruszających dobra osobiste. Naruszyciel będzie musiał wykazać że naruszenie znajdować się w obowiązującym prawie. Wyłączenie bezprawności :

1. Zgoda osoby uprawnionej. Są takie dobra osobiste do których naruszenia zgoda nie upoważnia np. nie ma prawa do eutanazji w naszym porządku prawnym. Zgodę trzeba postrzegać w kontekście do okoliczności w jakich się znajduje osoba. Zgoda jest skuteczna w takich granicach gdzie zachowanie naruszyciela przekracza . Wycofanie zgody musi być respektowane osoba której udzieliliśmy zgody nie ma roszczenia by ta zgoda była utrzymywana.

2. Działanie w granicach prawa lub w wykonaniu prawa podmiotowego. Np.: organy ścigania mogą założyć podsłuch i działają w granicach prawa.

3. Respektowanie zasad współżycia społecznego. Prawa podmiotowe osobiste muszą być wykonywane w sposób zgodny z zasadami współżycia społecznego jeżeli nasze roszczenie formułowane wobec naruszyciela jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego nie ma ono ochrony prawnej.

4. Działanie w celu ochrony społecznie uzasadnionego interesu. Nie istnieje coś takiego jak uzasadniony interes który mógłby bezprawnie naruszać dobra osobiste.

Ochrona dóbr osobistych:

Roszczenia mogą mieć charakter majątkowy i nie majątkowy. Mogą służyć ochronie prewencyjnej i następczej. Art. 24.

O charakterze niemajątkowym roszczenia:

1. roszczenie o ustalenie art. 189 pkc stanowi że ten kto ma w tym interes prawny może domagać się ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego zdarza się że do uzyskania skutecznej ochrony wystarczy że uzyskamy wyrok ustalający, że określone prawo osobiste nam przysługuje albo że w określony sposób doszło do jego naruszenia .

2. Roszczenie o zaniechanie- ma ono charakter prewencyjny służy do zapobiegania przyszłym naruszeniom ale może być stosowane wówczas gdy do naruszenia doszło ale okoliczności wskazują że może być ono kontynuowane. Np.: Można domagać się usunięcia nielegalnego podsłuchu .

3. Roszczeni o usunięcie skutków naruszenia. KC mówi tutaj o złożeniu oświadczenia o odpowiedniej formie. Niekoniecznie musi dotyczyć składania konkretnych oświadczeń. Musi być dostosowane do konkretnych okoliczności przypadku. Musi czuwać sąd.

Środki o charakterze majątkowym: Roszczenie o zadość uczynienie pieniężne albo zapłata odpowiedniej kwoty pieniężnej na cel społeczny. Art. 445 i 448 w zależności od tego jakie dobro osobiste zostało naruszone. Tu ochrona traci obiektywny charakter i jest uzależniona od elementów winy. Reżim odpowiedzialności deliktowej.

25.11.2011

OSOBY PRAWNE

Cel funkcjonowania osób prawnych:

• Dążenie do koncentracji kapitału

• Dążenie do ograniczenia odpowiedzialności osobistej za ewentualne zobowiązania (tzw. „parasol ochronny”)

Osoba prawna:

→ponosi odpowiedzialność za ponoszone ryzyko( nie ponoszą jej właściciele, współwłaściciele)

→Metody tworzenia osób prawnych:

1. Metoda ogólnego formułowania cech-wskazanie przez ustawodawcę konstytutywnych cech jakie musi posiadać jednostka organizacyjna, by móc stać się osobą prawną:

-wyodrębnienie strukturalne/organizacyjne- osobna samodzielna i zorganizowana jednostka

-wyodrębnienie majątkowe- wyodrębnienie masy majątkowej przysługujące osobie

-organy przejawiające wolę jednostki organizacyjnej

-porozumienie osobowości prawnej na podstawie ustaw szczególnych

NIE FUNKCJONJE W POLSCE!

1. Metoda normatywna(funkcjonuje w Polsce)- za osoby prawne uznajemy wyłącznie te, które ustawa, za takie uznaje. Musi istnieć norma prawna przyznająca osobowość prawną

ART. 33kC (Skarb Państwa i inne jednostki którym ustawa przyznaje osobowość prawną)

Akty przyznające osobowość prawną

Charakter indywidualny charakter generalny

-ustawa o NBP -kodeks spółek handlowych, przyznaje os.

Prawną: *spółce zoo

*spółce akcyjnej

- prawo spółdzielcze

- prawo stowarzyszeń

-ustawa o fundacjach

→Funkcjonuje w obrocie cywilnoprawnym jak osoba fizyczna. Wyjątek: stosunek prawno-rodzinny, który zarezerwowany jest tylko dla osoby fizycznej.

→Statut- czynność prawna powołująca do życia osobę prawną

→obowiązek wpisu do KRS( osoba prawna nabywa osobowość prawną z chwilą wpisu do KRS)

!Gminy i j.s.t nie podlegają wpisowi do KRS

→Model przedstawicielstwa- każda osoba prawna działa przez przedstawiciela(osoba fizyczna)

→Model oparty na teorii organów;

• Art. 38 KC

Art. 38 Osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie

• Struktura organizacyjna i akty kreujące (statuty, akty założycielskie) formuowane przez prawo

• W ramach struktury muszą pojawić się organy określone przez akt założycielski posiadające opisaną stukturę i kompetencje.

• Powoływane organy składają się z osób fizycznych będących integralną częścią osoby prawnej.

→PROBLEM

Podejmowanie czynności przez osoby uprawnione, ale przekraczające swoje kompetencje. Działania rzekome fałszywego organu. Czynność prawna dokonywana przez niego nie jest wiążąca dla osoby prawnej. Przyczyną-brak związania

Możliwości:

-czynność prawna jest nieważna

-inna sankcja→ bezskuteczność zawieszona(możliwość potwierdzenia zawartej umowy przez osobę prawną prawidłowo reprezentowaną)

W stosunku do kontrahenta(który myśli, że ma do czynienia z osobą umocowaną)

-organ zobowiązany jest zwrócić wszystko to, co otrzymał w wyniku bezskutecznej umowy. Ponosi także odpowiedzialność odszkodowawczą.

+Wady oświadczenia woli osób prawnych plus dobra i zła wiara osoby prawnej→rozstrzyga stan świadomości i wiedzy piastuna organu.

→RODZAJE OSÓB PRAWNYCH:

• Skarb Państwa

• Inne podstawowe osoby prawne; jednostki wyposażone w osobowość prawną, którym mieniem jest w całości mienie państwowe. W obrocie funkcjonują samodzielnie od Skarbu Państwa. Nie ponoszą odpowiedzialności za Skarb Państwa.

*Agencja Mienia Wojskowego Podlegają Ministrowi właściwemu

*Przedsiębiorstwa państwowe do Skarbu Państwa

→SKARB PAŃSTWA-państwo jako podmiot stosunków cywilnoprawnych

1. Sfery:

• Impcrium?(władcza)

• Dominium? (dysponuje swoim majątkiem)

1. Odejście/ modyfikacja od teorii organów;

• Działą poprzez swoje jednostki organizacyjne (stacions fikci??) Kierownicy tych jednostek reprezentują skarb państwa w zakresie właściwości ich urzędu oraz powołanego im majątku:

-ministrowie

-urzędy celne i skarbowe

-Prezesi sądów okręgowych

Odpowiedzialność skarbu państwa ART. 40 KC

Typy osób prawnych

Fundacyjnego

Korporacyjnego -instytucja członkowstwa nie istnieje

-stowarzyszenia -założyciel, który powołuje ją do życia

-Partie polityczne

-spółdzielnie

-jednostki s. terytorialnego

• Ułomne osoby prawne

→posiadają osobowość prawną, podmiotowość prawną

→wprowadzone do KC w 2003r.

→wczesniej uznawane jako koncepcje doktrynalne

→jednostki organizacyjne, które ustawa za takie uznaje

→KC nie wskazuje katalogu ułomnych osób prawnych

→przepisy szczególne;

*Kodeks spółek handlowych:

Spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-aukcyjna, spółka z o.o. w organizacji, spółka aukcyjna w organizacji

*wspólnoty mieszkaniowe

* stowarzyszenia zwykłe

→w odróżnieniu od osób prawnych osobista odpowiedzialność członków za zobowiązania nie jest w przypadku ułomnych osób prawnych wyłączna. Mamy do czynienia z odpowiedzialnością o charakterze subsydiarnym. Wierzyciel w pierwszej kolejności sięga do majątku jednostki organizacyjnej, a gdy ta okaże się niewypłacalna, należy odnieść się do majątkuich członków.

→spółka cywilna nie jest ułomną osobą prawną( nie posiada podmiotowości prawnej)

→mogą:

-funkcjonować w obrocie

-zaciągać zobowiązania

-korzystać z praw

USTALENIE OSOBY PRAWNEJ:

1. Ex lege- upływ czasu na który osoba prawna została prawna została powołana.

2. Akt organu państwowego- likwidacja państwowej osoby prawnej

3. Wola organów osoby prawnej- rozwiązanie w skutek uchwały

4. Inkorporacja- przejęcie jednej osoby prawnej przez drugą

5. Unia osób prawnych- połączenie osób prawnych

2.12.2011

Zasada jedności prawa cywilnego- prawo cywilne reguluje ogół stosunków cywilnoprawnych bez względu na kategorie osób uczestniczących w nim. Nie tworzy się odrębnego działu dla podmiotów profesjonalnych, a oddzielnie dla konsumentów.

1. Pojęcie przedsiębiorcy:

→ definicja stosunkowo młoda (14 luty 2003r.)

→ art. 43¹ opiera się na kryterium funkcjonalnym

*osoba fizyczna

*osoba prawna

*jednostka organizacyjna, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową (według ustawy o swobodnej działalności gospodarczej)

→działalność prowadzona:

*we własnym imieniu

*czynność nie musi być realizowana na własny rachunek (charakter agenta)

GOSPODARCZA ZAWODOWA

→nie zdefiniowana w KC

→ definicja zawarta w art. 2 ustawy o swobodzie

działalności gospodarczej

→kryterium zarobkowości

(wyłącznie taka która z założenia nastawiona

Jest na zysk)

→nie wystarcza działalność odpłatna

*Muzea działalność odpłatna

*Polski Związek Wędkarski ale nie nastawiona na

zysk

→nie ma znaczenia faktyczny wynik końcowy

a jedynie cel, do którego ma zmierzać

→działalność zorganizowana (realizowana w sposób

metodyczny) Towarzyszy mu wyodrębnienie

składników materialnych i niematerialnych

→ art. 55KC

(Art. 55. § 1. Uprawnionemu do pobierania pożytków

przypadają pożytki naturalne, które zostały odłączone

od rzeczy w czasie trwania jego uprawnienia, a pożytki

cywilne - w stosunku do czasu trwania tego uprawnienia.

§ 2. Jeżeli uprawniony do pobierania pożytków poczynił

nakłady w celu uzyskania pożytków, które przypadły innej

osobie, należy mu się od niej wynagrodzenie za te nakłady.

Wynagrodzenie nie może przenosić wartości pożytków.)

→mają charakter ciągły

1. Przedsiębiorca- jest podmiotem profesjonalnym

• Dysponuje odpowiednim poziomem wiedzy, doświadczenia, świadomości własnych praw i obowiązków

• Cele:

→uproszczenie obrotu

→stworzenie odpowiedzialności rygoryzmu regulacji prawnych w relacji z przedsiębiorcami

→przyznanie konsumentowi w relacji z przedsiębiorcą, takich regulacji, które wyrównują dysproporcje

• Prokurent- pełnomocnik handlowy, ustanowiony wyłącznie przez przedsiębiorcę

• Zawieranie umów z konsumentem

*stosowanie wzorców umownych przed przedsiębiorcę

*umowy adhezyjne( podpisujemy tak lub nie)

• Warunki umów, postanowienia;

→szczególny sposób ich wprowadzenia

→muszą być nam dostarczone jeszcze przed zawieraniem umowy

→szczególna interpretacja wzorów umowy:

*sposób jednoznaczny i zrozumiały

*postanowienia niejednoznaczne interpretowane na korzyść konsumenta

→podlegają ocenie postanowienia, które nie zostały z nami indywidualnie omówione

1. Umowy podmiotowo-kwalifikacyjne

- umowa agencyjna

- umowa ubezpieczenia zawieramy wyłącznie z przedsiębiorcą

- umowa składu

- umowa leasingu

4. Firma

→przedsiębiorca działa pod firmą

→oznaczenie przedsiębiorcy, a nie przedsiębiorstwa

→musi być ujawniona w specjalnym rejestrze (jak również jej zmiana czy przekształcenie osoby prawnej)

→art. 43² kc

→ cel firmy – identyfikacja przedsiębiorcy w obrocie, eliminuje ryzyko wprowadzenia kontrahenta w błąd co do:

*osoby przedsiębiorcy

*przedmiotu działania przedsiębiorcy

*miejsca prowadzenia działalności

→zasady firmy:

• Zasady jawności firmy

Sama firma i wszystkie jej zmiany podlegają opublikowaniu w rejestrze. Wytwarzane przez niego produkty opatrzone w nazwę firmy

• Wyłączność firmy

Musi się odróżniać od innych przedsiębiorstw działających na rynku

• Zasada niezbywalności firmy

Można jedynie upoważnić do korzystania z firmy kogoś, gdy nic nie wprowadza to w błąd

• Zasada jedności firmy

Dany przedsiębiorca może posługiwać się tylko jednym oznaczeniem

• Zasada prawdziwości firmy

Firma nie może poprzez swoje brzmienie wprowadzać w błąd

5.Budowa firmy

→osoby fizycznej

*imię i nazwisko

*ewentualnie pseudonim

*zakres i miejsce działalności

→osoby fizycznej w ramach spółek cywilnych

*imię i nazwisko

*rodzaj spółki

→osoby prawnej

• Zawiera określenie formy prawnej (ewentualnie wskazanie zakresu i miejsca działalności)

• Może zawierać nazwisko osoby fizycznej (tylko gdy ona lub w wypadku jej śmierci małżonek i dzieci wyrazili na to zgodę)

→spółki handlowe

6.Firma podlega ochronie prawa cywilnego, art. 43¹⁰ (coś podobnego do ochrony dóbr osobistych)

• Ochrona obiektywna

• Kryterium bezprawności

• Nie ma znaczenie czy naruszenie było zawinione

• Roszczenie o wydanie korzyści uzyskanej przez naruszyciela

  • Nie uzyskuje roszczenia o zadość – uzyskanie pieniężne

• Ochrona na podstawie ustawy o zwalczanie nielegalnej konkurencji

Prawo cywilne 9.12.2011

KONSUMENT:

- art. 22¹ - definicja konsumenta

- to osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej z działalnością gospodarczą lub zawodową

- ujęcie sytualistyczne – dana osoba nie jest konsumentem na zawsze

- jest słabszą stroną stosunku (system prawny zapewnia mu ochronę). Pozwala zminimalizować faktyczną dysproporcję sił

- nieporozumienia interpretacyjne tłumaczone są na korzyść konsumenta

- ochrona w KC realizowana jest częściowo (odrębnie – time sharing, odpowiedzialność za jakość towaru, kredyt konsumencki)

PRZEDSTAWICIELSTWO I PEŁNOMOCNICTWO

Przedstawicielstwo:

1)     Pojęcie przedstawicielstwa;

a)       Czynności prawne dokonywane za pośrednictwem kogoś innego:

  Osoba inna niż strona stosunku dokonuje czynności prawnych (składa lub przyjmuje oświadczenie woli),

-              Wyjątek – testament,

  Czynność dokonywana za pośrednictwem przedstawiciela rodzi skutki prawne bezpośrednio dla mocodawcy,

Przedstawiciel – podmiot zewnętrzny, prawnie samodzielny, działa jako on sam ale w imieniu i ze skutkiem dla reprezentowanego,

→      Cel ustanowienia przedstawicielstwa:

-              Umożliwienie funkcjonowania w obrocie osobom nieposiadającym pełnej zdolności do czynności prawych,

-              Usprawnienie obrotu,

2)                Przedstawicielstwo a instytucje o funkcjach zbliżonych;

Przedstawiciel	≠	Zastępca pośredni
podmiot zewnętrzny, prawnie samodzielny, działa jako on sam ale w imieniu i ze skutkiem dla reprezentowanego,
		dokonuje czynności w swoim własnym imieniu ale na odpowiedzialność reprezentowanego (podmiot ukryty),
		Posłaniec
		- nie składa własnego oświadczenia woli w cudzym imieniu, - nie działa jak organ osoby prawnej, - jedynie przenosi/przewozi cudze oświadczenie woli,

 

3)                Przedstawicielstwo ustawowe a pełnomocnictwo;

a)       Przedstawicielstwo ustawowe:

  Źródło umocowania – przepis ustawy, urzeczenie sądu (poparte ustawą),

-  Ze źródła umocowania wynika również jego zakres,

  Cel –  umożliwienie funkcjonowania w obrocie osobom nie posiadającym pełnej zdolności do czynności prawych,

  Przedstawicielem ustawowym może być:

-              Kurator,

-              Rodzic,

-              Wspólnik spółki cywilnej,

b)       Pełnomocnictwo:

  Źródło umocowania – wola reprezentowanego, upoważnienie     

a)       Udzielenie pełnomocnictwa;

  Czynność prawna,

  Oświadczenie o pełnomocnictwie:

-      Dowolna forma słusznie wyrażająca wolę mocodawcy

*     Są sytuacje, których akt mocujący musi posiadać formę szczególną (np. kiedy czynność, dla której wykonania powołuje się pełnomocnika, wymaga formy szczególnej, pełnomocnictwa udziela się w tej samej formie),

b)       Rodzaje pełnomocnictwa;

  Pełnomocnictwo ogólne – czynności zwykłego zarządu, których celem jest zachowanie interesu i majątku reprezentowanego w stanie niepogorszonym,

-              Udzielone na piśmie pod rygorem nieważności,

  Pełnomocnictwo rodzajowe – umocowanie do dokonania czynności określonego rodzaju,

  Pełnomocnictwo szczególne – umocowanie do wykonania danej, ściśle określonej czynności,

-              Pełnomocnik nie może robić niczego co wykraczałoby poza zakres upoważnienia,

Ochrona mocodawcy:

1. Odwołanie pełnomocnictwa

2. Wygaśnięcie pełnomocnictwa w wyniku śmierci

3. Skutki działania pełnomocnika rzekomego

4. Ustawowy zakaz dokonywania czynności z „samym sobą”

Osoba fizyczna nie może być reprezentantem i kontrahentem dla mocodawcy

 Wyjątek – gdy taka czynność przysporzy mocodawcy korzyści lub gdy taka możliwość wynika z treści pełnomocnictwa,

  Substytucja;

Ustanawianie mocodawcy kolejnych pełnomocników,

  Dozwolone gdy wynika z:

  -Treści pełnomocnictwa,

 - Ustawy,

 - Treści stosunku prawnego, który jest podstawą pełnomocnictwa,

Prawo cywilne 16.12.2011

Pełnomocnik rzekomy-(falsus procurator) to osoba albo mieni się pełnomocnikiem którym w rzeczywistości nie jest, albo kto wykracza poza zakres swojego umocowania.

Skutki działania pełnomocnika rzekomego:

*w przypadku umowy- jej ważność zależy od potwierdzenia przez mocodawcę, do czasu takiego potwierdzenia umowa dotknięta jest sankcją bezskuteczności zawieszonej( tymczasowy brak skutków prawnych) taką umowę nazywamy czynnością prawną kulejącą (niezupełną) To domniemany mocodawca zadecyduje o dalszej mocy umowy. Jeśli ją potwierdzi będzie ważna z mocą wsteczną, jeśli nie będzie bezwzględnie nieważna. Jedyne co można zrobić to wyznaczyć osobie, w imieniu której umowę zawarto termin. Brak potwierdzenia w tym terminie jest równoznaczne z odmową potwierdzenia tejże umowy.

*czynności prawne jednostronne- co do zasady skutkiem działania pełnomocnika rzekomego będzie ich nieważność. Jeśli jednak druga strona wiedziała o braku umocowania i godziła się na to , stosuje się odpowiednio regulację dotyczącą umów.

Odpowiedzialność pełnomocnika rzekomego:

Ponosi ją względem osoby wobec której działał, jest zobowiązany do zwrotu wszystkiego co wskutek zawarcia umowy otrzymał od drugiej strony .Ma także obowiązek naprawienia szkody stronie z którą zawarł umowę (szkoda-ujemny interes umowy; oznacza to, że odszkodowanie powinno przywrócić majątek poszkodowanego do takiego stanu,, w jakim byłby się znajdował gdyby druga strona umowy nie zawierała). Odpowiedzialność w zakresie ujemnego interesu umowy.

Wydatki objęte przymusem zwrotu:

-koszty świadczeń wstępnych

-koszty porad prawnych, przygotowania umów

-koszty aktu notarialnego, ekspertyz technicznych

-nie uzyskanie korzyści gdybyśmy inną umowę z innym kontrahentem zawarli- ewentualne szkody które mogą wyniknąć z tego tytułu

Kolejna instytucja ochrony mocodawcy:

*zakaz dokonywania przez pełnomocnika czynności z samym sobą- oznacza to ze co do zasady pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności której dokonuje w imieniu mocodawcy, a także że nie wolno mu reprezentować dwóch stron tej samej czynności.

Wyjątki od zasady:

-regułę tę można wyłączyć w treści pełnomocnictwa

-jest wyłączona wówczas gdy treść czynności prawnej nie istnieje ryzyko naruszenia interesów mocodawcy(np: pełnomocnik byłby naszym darczyńcą)

Pełnomocnictwo nie jest stosunkiem trwałym- wygasa na skutek regulacji ustawy:

1. na skutek terminu wskazanego w jego treści

2. dokonanie czynności dla której go udzielono

3. wygasa wskutek śmierci pełnomocnika i mocodawcy co do zasady

4. wskutek odwołania chyba ze jest nie odwołalny

Z chwilą wygaśnięcia pełnomocnictwa pełnomocnik ma obowiązek zwrotu na rzecz mocodawcy dokumentu pełnomocnictwa, może domagać się potwierdzonego z oryginałem odpisu wraz ze wzmianką o wygaśnięciu( to jest ważne bo z istnieniem tego dokumentu jest przepis ustawy który mówi: domniemywa się, że osoba dysponująca dokumentem pełnomocnictwa o jego wygaśnięciu jest umocowana do reprezentowania mocodawcy zgodnie z treścią pierwotnego pełnomocnictwa.

*Prokura-szczególna postać pełnomocnictwa

prokura- szczególnego rodzaju pełnomocnictwo handlowe zarezerwowane wyłącznie dla przedsiębiorców i to nie wszystkich.

*Cechy prokury:

-szczególne kwalifikacje podmiotowe mocodawcy (może udzielić prokury wyłącznie przedsiębiorca podlegający obowiązkowi spisu do rejestru przedsiębiorców, oznacza to, ze prokura jest niedostępna dla osób będącymi osobami fizycznymi)

-szczególne kwalifikacje podmiotowe prokurenta (prokury można udzielić wyłącznie osobie fizycznej i to takiej która ma pełną zdolność do czynności prawnych, a więc co do zasady prokury nie można udzielić osobie prawnej, podczas gdy pełnomocnikiem zwykłym może być osoba prawna lub ułomna osoba prawna)

-ustawowo określony zakres umocowania(w odróżnieniu od pełnomocnictwa zakres ustawowy prokurenta został określony w ustawie)

-niezwykle szeroki zakres umocowania prokurenta( umocowany do wszystkich czynności sądowych i poza sadowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa)

*W ramach prokury prokurentowi nie wolno:

• zbyć przedsiębiorstwa lub nieruchomości, oddać przedsiębiorstwa do czasowego korzystania, nie wolno mu obciążyć nieruchomości,-te czynności może dokonać po uzyskaniu pełnomocnictwa szczegółowego udzielonego przez mocodawce.

• Prokurent nie może udzielić również dalszej prokury ani pełnomocnictwa ogólnego. Prokura-najszerszy zakres mocowania mimo tych ograniczeń!!

*Udzielenie prokury wg Kodeksu Cywilnego:

-forma pisemna pod rygorem nieważności

-udzielona osobie fizycznej posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych

-zakaz przenoszenia prokury na inną osobę

Postacie prokury w obrocie cywilnoprawnym:

-łączna (polega na tym, ze do skuteczności czynności konieczne jest działanie kilku prokurentów w praktyce najczęściej 2)

-oddzielna(czynność prawna może być dokonana przez któregokolwiek z prokurentów działającego oddzielnie)

-oddziałowa( w praktyce w ogóle nie występuje jest to prokura ograniczona do zakresu spraw wpisanych do oddziału przedsiębiorstwa i ograniczenie takie jest skuteczne wobec osób trzecich)

Przesłanki wygaśnięcia prokury:

1. odwołanie

2. wykreślenie przedsiębiorcy z rejestru, jego likwidacja, upadłość lub przekształcenie

3. śmierć prokurenta

w odróżnieniu od zwykłego pełnomocnictwa śmierć mocodawcy nie powoduje wygaśnięcia prokury!!

ZDARZENIA CYWILNOPRAWNE

zdarzenia cywilnoprawne- fakty, z którymi prawo cywilne wiąże konsekwencje prawne. Konsekwencje te mogą polegać na nawiązaniu, zmianie bądź ustaniu stosunku cywilnoprawnego.

Mogą mieć przeróżny charakter, zależeć od woli lub mieć charakter naturalny np. śmierć, upływ czasu, narodziny dziecka, tornado, wyładowania atmosferyczne (fakty które istnieją w otaczającej nas rzeczywistości z których wystąpieniem prawo wiąże skutki, a także orzeczenia sądowe i decyzje administracyjne ( wywłaszczenie, rozwód, pozwolenie na budowę, ustanowienie ojcostwa.

Zdarzeniami cywilnoprawnymi są również czyny niedozwolone, a więc zachowania wyrządzające szkodę w majątku innej osoby najczęściej nacechowane bezprawnością. Nie wykonywanie uprawnień we właściwym czasie to też zdarzenie cywilnoprawne, nie które ze spraw wygasają na skutek ich nie wykonywania, w przypadku innych dochodzi do ich przedawnienia np. bezpodstawne wzbogacenie( uzyskanie korzyści majątkowej kosztem innej osoby bez podstawy prawnej ) to tez zdarzenie cywilnoprawne np. robimy przelew błędny numer rachunku i ktoś inny dostaje kasę, przychodzi wiatr rozwala stodołę i styropian ląduje u sąsiada.

Najwyższą doniosłość prawną mają jednak czynności prawne, a także zbliżone do czynności prawnych tzw czyny dozwolone do których zaliczymy: oświadczenia wiedzy(np zawiadomienie o wadzie określonej rzeczy) i przejawy uczuć( np. wybaczenie)

Czynność prawna- szczególna kategoria czynności konwencjonalnych będąca wyrazem przyznanej podmiotom prawa swobody kompetencji do kształtowania swej sytuacji prawnej mocą własnego działania.

czynności konwencjonalne- czynności których znaczenie wynika z reguł społecznych, wiąże się z tym określony sens( np. gra w piłkę czy szachy)

Czynność prawna- czynność konwencjonalna obejmująca co najmniej jedno oświadczenie woli wywierająca skutki wynikające z jej treści, z przepisów prawa, zasad współżycia społecznego lub ustalonych zwyczajów. Obok oświadczenia woli w skład czynności prawnej wchodzą często również dalsze elementy: do nich mogą należeć czynności faktyczne jak np. wydanie rzeczy, wpis do właściwego rejestru.

Kluczowym elementem czynności prawnej jest oświadczenie woli!!

oświadczenie woli- przejaw woli nakierowany na wywołanie skutków w obrębie prawa cywilnego, więc jest to celowe, zamierzone działanie podmiotu prawa zmierzające do wywołania określonych konsekwencji prawnych.

Oświadczenie woli może być wyrażone przez każde zachowanie, które wolę danej osoby ujawnia w sposób dostateczny. Wyrazem woli wywołania skutów prawnych mogą być rożne zachowania podmiotów prawnych np. naniesienie podpisu pod umową, o,świadczenia woli zmierzające do zawarcia umowy mogą być zawarte w inny sposób np. wejście do autobusu, kupowanie towarów przez internet(złożenie oferty przez kliknięcie ikony), a także ładowanie żarcia do wózka w Auchan i kupowanie go przy kasie. Zasadniczo przyjmuje się w naszym prawie, ze milczenie nie jest oświadczeniem woli. Wyjątkowo jednak może znaleźć zastosowanie reguła odmienna.

Przede wszystkim same strony zawierając umowę mogą porozumieć się co do tego, że w ich wzajemnych relacjach milczenie będzie wyrazem woli. W wyjątkowych sytuacjach milczenie może oznaczać zgodę między przedsiębiorcami. Jeśli przedsiębiorąca w zakresie swojej działalności uzyska oświadczenie woli od osoby pozostałej w stałych stos gospodarczych to jego milczenie jest poczytywane za wyraz woli przyjęcia tejże oferty., Ale to wyjątki

Podział oświadczeń woli ze względu na to do kogo są kierowane:

1. oświadczenia kierowane do ściśle określonego adresata- np. oświadczenie składane w związku z zawieraniem umowy.

2. Oświadczenie kierowane do nieoznaczonego kręgu adresata- np. przyrzeczenie publiczne

3. oświadczenia woli nie kierowane do nikogo- np.testament

Kiedy oświadczenie woli można uznać za złożone:

• moment wystosowania oświadczenia przez autora

• -moment doręczenia go adresatowi

• chwila z która adresat realnie zapoznał się z treścią otrzymanego oświadczenia

art. 61 KC

Art. 61. (27) § 1. Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej. 

Wystarczy by stworzono możliwość zapoznania się z oświadczeniem woli.(np. Wysyłamy list do najemcy mieszkania,żeby się wyprowadził, że zrywamy umowę najmu, ale zanim ten list dojdzie dzwonimy, że zmieniliśmy zdanie i żeby sobie mieszkał

§ 2. Oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią.

(chwila umieszczenia na serwerze adresata)

Oświadczenie woli można odwołać: konieczne jest aby nastąpiło ono najpóźniej z chwilą złożenia samego oświadczenia, odwołanie nie jest dopuszczalne po doręczeniu oświadczenia adresatowi.

21.12.2011

Wykładnia oświadczeń woli- proces myślowy, którego celem jest ustalenie rzeczywistego sensu złożonego oświadczenia po to, by z kolei ustalić treść czynności prawnej. O tym w jaki sposób odbywa się wykładnia mówi art. 65 KC

Art. 65
§ 1. Oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje.
§ 2. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

Ustawodawca w art. 65 zawarł dyrektywy interpretacyjne, na podstawie których należy dokonywać wykładni oświadczeń woli. Wykładni oświadczenia dokonuje się przyjmując za pkt wyjścia zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. Ustalone zwyczaje obejmują przede wszystkim ukształtowane w danej społeczności zasady komunikowania się; obejmują one zarówno znaczenie nadawane poszczególnym słowom w danym języku, jak i znaczenie przypisywane innego rodzaju gestom czy zrachowaniom. Zakłada się przy tym, ze od każdego członka danej społeczności można oczekiwać, że reguły te będą mu znane.

Drugi element: zasady współżycia społecznego- zasady te obejmują min konieczność ochrony zaufania podmiotu prawa do składanych mu oświadczeń. Oznacza to, ze to autor oświadczenia woli ponosi ryzyko sposobu w jaki swe oświadczenie wyraża na zewnątrz. decyduje nie rzeczywista wola ale to w jaki sposób jego oświadczenie może i powinna rozumieć osoba znajdująca się w sytuacji adresata, obowiązuje nie teoria woli a teoria zaufania. Zasada ta doznaje wyjątków, przykładem oświadczenia woli doi którego wykładni nie stosujemy kryterium obiektywnych a jedynie pkt widzenia autora jest testament. Wynika to z art 948 Kc

Art. 948. § 1. Testament należy tak tłumaczyć, ażeby zapewnić możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy.

§ 2. Jeżeli testament może być tłumaczony rozmaicie, należy przyjąć taką wykładnię, która pozwala utrzymać rozrządzenia spadkodawcy w mocy i nadać im rozsądną treść.

Decyduje tylko pkt widzenia testatora, prawo spadkowe ma służyć tylko temu żeby jego wola była jak najszerzej uwzględniona.

W przypadku każdego oświadczenia woli oprócz tych przypadków musimy brać pod uwagę okoliczności towarzyszące

Uwzględniamy zatem kontekst sytuacyjny w którym oświadczenie złożono, jak i sposób jego wyartykułowania oraz rodzaj czynności która kreuje

Znaczenie kontekst: nasze zachowania w zależności od sytuacji mogą być tłumaczone różnie: np. w Auchan bierzemy sobie z półki cukier- zamiar kupna, bierzemy od kolegi z półki pierścionek-kradzież.

Okoliczności to też postać oświadczenia woli: inaczej postać ustna , inaczej postać pisemna, inaczej takie, które nie zostało zwerbalizowane. Musimy brać pod uwagę rodzaj znaku którym posługuje się autor, praktykę dotychczasowych kontaktów stron.

Istotne jest zachowanie się stron bezpośrednio przed złożeniem oświadczenia, ale także już po dokonaniu czynności. Często bywa tak ze analizując zachowania stron możemy stwierdzić jaka była ich wola.

W przypadku umów sędzia dokonując wykładni nie powinien krępować się dosłownym brzmieniem użytych przez trony sformułowań. Pierwszoplanową role odgrywają w tym wypadku zgodny zamiar stron i cel( to co strony zgodnie chciały faktycznie osiągnąć)

Weksel – rodzaj papieru wartościowego imiennego lub na zlecenie, w którym wystawca weksla (trasant) zobowiązuje się bezwarunkowo, że inna osoba (trasat) dokona na rzecz odbiorcy weksla (remitenta) zapłaty określonej sumy pieniężnej (weksel trasowany) albo sam przyrzeka, że zapłaci sumę wekslową odbiorcy weksla (weksel własny)

Weksel in blanco -weksel celowo nieuzupełniony w chwili wystawienia, a więc taki, który nie został wypełniony całkowicie lub nie posiada niektórych cech, jakie prawo wekslowe wymaga dla ważności weksla. Tym brakującym elementem, który najczęściej jest nie określony w chwili wystawienia weksla jest suma wekslowa. Zobowiązanie z weksla in blanco jest związane z dodatkową umową między wystawcą weksla a remitentem. Jest to tzw. porozumienie lub deklaracja wekslowa, gdzie strony uzgadniają w jaki sposób weksel in blanco powinien być wypełniony w brakujące elementy w momencie emisji weksla (przy czym musi to być dokładne i stanowcze określenie)

Deklaracja wekslowa - jest dokumentem zazwyczaj wystawianym łącznie z wekslem in blanco. Stwierdza ona treść porozumienia pomiędzy wystawcą weksla a  bankiem przyjmującym weksel co do wypełnienia weksla.

Deklaracja wekslowa powinna zawierać:

• warunki, od których spełnienia zależy prawo wypełnienia weksla,

• określenie kwoty, na którą weksel może być wystawiony,

• określenie rodzaju terminu płatności, jakim weksel może być opatrzony.

Kwestia wykładni to jest esencja stosowania prawa cywilnego.

Klasyfikacja czynności prawnej:

W obrębie czynności prawnych możemy dokonywać różnych klasyfikacji w zależności od różnego rodzaju kryterium.

Pierwsze kryterium: ilość oświadczeń woli koniecznych do ukonstytuowania danej czynności. W związku z tym możemy wyróżnić czynności prawne

*jednostronne- to takie, do których dokonania wystarczy jedno oświadczenie woli np. wypowiedzenie umowy, odstąpienie od umowy, uchylenie się od skutków prawnych oświadczenie woli złożonego pod wpływem błędu lub groźby

*wielostronne- konieczne jest złożenie oświadczeń woli przez większa liczbę podmiotów prawa, wówczas gdy do dokonania czynności prawnej konieczne jest aby te oświadczenie były zgodne( konsensus) mamy do czynienia z umową. W przypadku uchwał nie jest konieczne by wszystkie oświadczenia woli były zgodne, wystarcza natomiast by osiągnięto wymagana większość a czasami również by pozyskano pewną minimalną liczbę oświadczeń woli, więc aby był spełniony wymóg kworum.

Umowy i uchwały

Drugi podział to podział na czynności konsensualne i realne( wydanie rzeczy lub nie)

konsensualne- dochodzą do skutku poprzez samo złożenie oświadczeń woli stron. Wystarcza zatem samo porozumienie a ewentualny element wydania rzeczy jest już wykonaniem obowiązku wynikającego z czynności

*realne -niezbędnym elementem dokonania czynności jest przeniesienie władztwa nad rzeczą. Same oświadczenia woli stron nie wystarczają by czynność została ważnie dokonana.

Art. 659.
§ 1. Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

W najmie wydanie rzeczy jest elementem , czynność konsensualna

Art. 710

[Pojęcie] Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy

wydanie rzeczy nie jest wykonaniem zobowiązania użyczający zezwala na korzystania, rzecz musi być wydana podczas dokonania czynności. czynność realna

art. 535

Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Konsensualna, przekazanie rzeczy jest wykonaniem obowiązku wyn. z umowy

art 835 przechowanie- realne

trzeci podział to podział na czynności inter vivos i mortis causa, kryterium jest moment wystąpienia skutku czynności prawnej

inter vivos- skutek za życia osób przez które zostały dokonane

mortis causa- wywołują skutek po śmierci np. sporządzenie testamentu

Kolejny podział na czynności zobowiązujące, rozporządzające o podwójnym skutku oraz czynności upoważniające. Kryterium podziału jest skutek, jaki czynność prawna wywołuje.

1. zobowiązujące- skutkiem jest powstanie stosunku prawnego który nazywamy zobowiązaniem. Zobowiązanie- relacja która sprawia ze osoba zwana wierzycielem może domagać się od drugie- dłużnika określonego zachowania, które nazywamy świadczeniem. Natomiast dłużnik świadczenie to ma obowiązek spełnić.

2. rozporządzające- skutkiem tych czynności jest doprowadzenie do powstania obciążenia, zniesienia, bądź przeniesienia istniejącego prawa. np. umowa przenosząca własność rzeczy.

3. Czynności o podwójnym skutku zobowiązująco- rozporządzające- ogniwo pośrednie, skutkiem takiej czynności jest wykreowanie zobowiązania w efekcie którego automatycznie dochodzi do skutku rozporządzającego w postaci przeniesienia prawa podmiotowego. Jednocześnie kreujemy i system prawny łączy to z przeniesieniem prawa. To taka polska specyfika, KC przejął to rozwiązanie z kodeksu napoleona art. 155 KC

Art. 155.

§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Jedna umowa oba skutki, umowę sprzedaży można ograniczyć do zobowiązania a przeniesienie własności zostawić do przyszłej umowy zobowiązującej

3. upoważniające- czynności które nie kreują zobowiązań, nie stanowią rozporządzenia pr. Podmiotowymi, one jedynie upoważniają do dokonania określonej czynności ze skutkiem dla kogo innego. np. udzielenie pełnomocnictwa, PRZEKAZ art 921¹

art. 921¹

Kto przekazuje drugiemu (odbiorcy przekazu) świadczenie osoby trzeciej (przekazanego), upoważnia tym samym odbiorcę przekazu do przyjęcia, a przekazanego do spełnienia świadczenia na rachunek przekazującego.

np. kupno fury na kredy najpierw kredyt potem umowa kupna,

podział na czynności prawne odpłatne i nieodpłatne

odpłatne- to takie na podstawie których każda ze stron uzyskuje jakąś korzyść majątkową. Wyróżniamy w ramach tych czynności szczególną grupę umów wzajemnych- charakteryzują się tym, ze świadczenia obu stron są względem siebie ekwiwalentne, stanowią swoje gospodarcze odpowiedniki, a więc świadczę po to żeby uzyskać świadczenie strony przeciwny np. umowa sprzedaży towar w zamian za cenę

nieodpłatne- korzyść taką uzyskuje jedna strona( darowizna , użyczenia)

Kolejny podział: przysporzenia( czynności przysparzające)

→kauzalne-

kauza- założona przez ustawodawcę, zobiektywizowana prawna przyczyna przysporzenia majątkowego w przypadku czynn prawnych kauzalnych, brak kauzy powoduje nieważność czynności

→abstrakcyjne- jest pozbawione znaczenia czy kauza występuje czy tez nie.

Rodzjae kauz w polskim systemi prawnym:

1. Causa obligandi vel acquirendi- ktoś zobowiązuje się zrobić przesunięcie majątkowe drugiej stronie po to żeby uzyskać jej świadczenie. celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia, czyli zwiększenie jego aktywów. Przykładem będą sprzedaż i najem

2. Causa solvendi- dokonujemy przesunięcia majątkowego, po to żeby wywiązać się ze zobowiązania które zaciągnęliśmy art 156 (Art. 156. Jeżeli zawarcie umowy przenoszącej własność następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, z zapisu, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przenoszącej własność zależy od istnienia tego zobowiązania.) celem jest zwolnienie się z obowiązku ciążącego na osobie dokonującej przysporzenia, czyli zmniejszenie się jej pasywów. Przykładem jest zapłata długu.

3. Causa donandi -przesuniecie majątkowe następuje w akcie szczodrobliwości , a więc z treści czynności prawnej musi wynikać ze czynimy na czyjaś korzyść czynności majątkowe aby go obdarować, np. darowizna, w treści umowy musi być tez dlaczego spełniamy świadczenie nieodpłatne

4. Causa cavendi- ma na celu przesuniecie majątkowe w związku z zabezpieczeniem praw innej osoby.  czynność dokonana w celu zabezpieczenia wierzytelności. Przykładem jest przewłaszczenie na zabezpieczenie.