Nauki pedagogiczne:

• H – historia wychowania

• K – kulturologia wychowania (chodzi o różne dziedziny kultury),

• A – antropologia wychowania (nauka o istocie, naturze i egzystencji człowieka)

• B – biologia wychowania (nauka o podstawach biologicznych wychowania)

• S – socjologia wychowania (nauka o zjawiskach społecznych w wychowaniu)

• P – psychologia wychowania (nauka o rozwoju psychicznym oraz funkcjonowaniu psychiki w procesie wychowania i nauczania)

• F – filozofia wychowania ( chodzi tu o teorie rzeczywistości, bytu, filozofię człowieka i wartości)

• T – teologia wychowania (ujmująca wychowanie w świetle objawienia i konieczna dla pedagogiki religijnej)

Podział nauk pedagogicznych

Wyróżnia się 3 grupy nauk pedagogicznych:

• → nauki historyczne

• → nauki deskryptywne (opisują - obserwacyjnie lub eksperymentalnie - zjawiska wychowawcze)

• → nauki prospektywne (na podstawie światopoglądowej sięgają w przyszłość, bywają więc zwane też naukami światopoglądowymi)

Każda z tych grup nauk pedagogicznych ma wypracowane odrębne badania: historyczne, empiryczne i filozoficzne, znajdujące zastosowanie w opracowaniu problemów stanowiących podstawę samodzielnej problematyki pedagogicznej.

Nauki biologiczne

Zajmują się podstawami życia organizmów żywych, a więc ich rozwojem, przekazywaniem życia i rozrodu, jak również aspektami uwarunkowań ich procesu wychowawczego (biologiczne podstawy uczenia się i zapamiętywania), higieną osobistą, szkolną i pracą. Wśród nauk biologicznych wyróżnia się nauki medyczne, głównie z zakresu defektologii, czyli dziedziny zajmującej się przywracaniem lub usprawnianiem osób przewlekle chorych lub chronicznie zagrożonych chorobą, oraz psychopatologii - czyli nauki zajmującej się psychicznymi zaburzeniami (chorobami psychicznymi, upośledzeniem dzieci, nadpobudliwością itp.).

Nauki psychologiczne

Wśród nauk psychologicznych wyróżnia się następujące dziedziny współpracujące z pedagogiką:

• *psychologia rozwojowa; a w jej zakresie: (rozwój psychiczny dzieci, młodzieży, dorosłych)

• *psychologia ogólna (funkcjonowanie psychiki człowieka)

• *psychologia wychowawcza (procesy uczenia się i zachowania dzieci i młodzieży)

Nauki socjologiczne

Główną nauką jest socjologia wychowania. Zajmuje się ona badaniem zależności, jakie występują między wychowaniem i jego efektami oraz środowiskiem społecznym, w którym procesy te się odbywają. Na środowisko społeczne człowieka składają się zwyczaje, stosunki międzyludzkie oraz instytucje społeczne. Głównym zadaniem wychowania jest zaadaptowanie dziecka do życia w społeczeństwie, oraz przygotowanie go do pełnienia odpowiednich ról społecznych. Do nauk współpracujących z pedagogiką zaliczyć można również socjologię przemysłu, miast i wsi oraz socjologię kultury ( przede wszystkim kultury masowej

Nauki wychowawcze

Nauki te zajmują się badaniem psychicznych uwarunkowań i skutków oddziaływań wychowawczych.

Nauki polityczne

Odgrywają znaczącą rolę w pedagogice zajmujące się kwestiami państwa, prawa, ideologii społecznej, oraz wyznaczaniem podstaw wychowania obywatelskiego

Nauki ekonomiczne

Przedmiotem zainteresowań ekonomiki kształcenia jest rola oświaty oraz demografia (stan liczbowy ludności, przyrost naturalny, migracje, struktura wieku, płci, struktura zawodowa, narodowościowa i wyznaniowa). Demografia pozwala lepiej zrozumieć sytuację kolejnych pokoleń.

Nauki historyczne

Zajmują się badaniem genezy i rozwoju wszelkich

zagadnień, wychowania, od najdawniejszych refleksji

z nim związanych aż do teorii współczesnych. Nauki te w pedagogice stanowią dwie główne dziedziny: historia szkolnictwa i wychowania oraz historia myśli i doktryn pedagogicznych. Historia szkolnictwa zajmuje się popularyzacją książek, rozwojem czytelnictwa i prasy, kulturą masową. Przedmiotem historii wychowania jest badanie instytucji powołanych do wychowywania dzieci i młodzieży, programy kształcenia, środki i metody postępowania pedagogicznego, jak również sam zawód nauczyciela i wychowawcy. Natomiast historia myśli i doktryn pedagogicznych, to nauka zajmująca się rozwojem refleksji nad problemami wychowania w postaci idei reform, przy uwzględnieniu polityczno - społecznego aspektu.

Nauki filozoficzne

Filozoficzną stroną pedagogiki zajmują się następujące nauki:

• antropologia wychowawcza → przedmiotem jej zainteresowań jest teoria człowieka

• estetyka → bada i analizuje wartości estetyczne (zawarte zarówno w dziełach sztuki jak i w naturze) oraz sposób ich oddziaływania na odbiorcę i wpływ na uzdolnienia człowieka

• etyka → podstawa moralnego wychowania

• ontologia → pytanie o sposoby istnienia edukacji

• epistemologia → natura poznawania świata