Gromada: Nematoda – Nicienie

Rząd: Tylenchida – Węgorki

Rodzina: Heteroderidae – Mątwikowate

Gatunek: Guzak północny – Meloidogyne hapla chitw.

1. Charakterystyka:

Są to nicienie bardzo drobne (1 mm dł.), które bytują wewnątrz tkanek roślin. Samiec jest wydłużony a samica ma kształt zgrubiały, gruszkowaty i związane jest to z tym że jej ciało jest wypełnione jajami.

2. Cykl rozwojowy:

Jaja są składane w pobliżu korzeni do gleby. Z tych jaj rozwijają się larwy inwazyjne czyli mikroskopijne które wnikają do wnętrza korzenia, tam rozpoczyna się ich wzrost i zaczynają się różnicować na samce i samice. Odżywiają się sokami roślinnymi co powoduje że następuje hipertrofia czyli rozrost tkanek i w wyniku na korzeniach powstają guzy (zgrubienia). Dojrzałe samce opuszczają korzeń i przebywają w glebie a samice uwypuklają się na zewnątrz korzenia co umożliwia zapłodnienie. W ciągu roku rozwijają się dwa pokolenia. Formą zimującą są jaja a atakowane są różne gatunki roślin dwuliściennych. Objawy: rośliny słabiej rosną i wykazują niedobory pokarmowe. Pod osłonami może dawać więcej pokoleń w ciągu roku.

3. Metody ograniczania i zwalczania:

- przenoszenie go z materiałem czyli np. z sadzonkami

- odkażanie gleby

- stosowanie odmian odpornych

- płodozmian czyli stosujemy odmiany jednoliścienne (zboże)

Gromada: Arachnida – Pajęczaki

Rząd: Acari – Roztocze

Rodzina: Tetranychidae – Przędziorkowate

Gatunek: Przędziorek chmielowiec – Tetranychus urticae (pokrzywa) Koch

1. Charakterystyka:

Bardzo drobny roztocz wielkości w granicach 1mm. Samice o posturze owalnej a samce smuklejsze.

2. Cykl rozwojowy:

Zimują zapłodnione samice, w różnych kryjówkach glebowych. Zapłodnione samice różnią się kolorem i mają barwę ceglastą. Na wiosnę składają jaja na roślinach, które pokrywają te rośliny przędzą. Żerują zarówno osobniki dorosłe jak i larwy. W początkowym etapie żerowanie na liściu pojawiają się małe żółte plamki, dzieje się tak przez nakłuwanie i wysysania tkanek, ponieważ ma on bardzo drobny aparat gębowy. Jego ślina jest toksyczna co powoduje opadanie liści. Atakuje on przeważnie rośliny uprawne: truskawki, motylkowe, rośliny ozdobne. Objawami ich ataku są: drobne nekrozje rozsiane na liściu, zahamowanie wzrostu, zasychanie i spadanie liści, spadek plonu. W ciągu roku w warunkach polowych rozwijają się zwykle 4 pokolenia. W sprzyjających warunkach do kilkunastu pokoleń w ciągu roku i wiąże się z tym: szybkość rozmnażania, szybka selekcja, powstają rasy odporne na środki chemiczne. Sprzyja mu wysoka temperatura i niska wilgotność

3. Metody ograniczania i zwalczania:

- zwiększenie wilgotności pod osłonami, zraszanie roślin.

- pod osłonami możemy zastosować walkę biologiczną.

- w warunkach polowych stosujemy opryski: akarycydy,

Rząd: Orthoptera – Prostoskrzydłe

Rodzina: Gryllotalpidae – Turkuciowate

Gatunek: Turkuć podjadek – Gryllotalpa gryllotalpa

1. Charakterystyka:

Duży owad o długości kilku centymetrów. Różnice pomiędzy samicą a samcem są niewielkie. Posiadają zdolność latania. Większość życia spędzają pod ziemią kopiąc korytarze i przez to uszkadzają rośliny. Częściowo mogą się odżywiać roślinami ale ze względu że w znacznej mierze jest drapieżcą żeruję na larwy innych owadów, dżdżownicach czyli na tym co jest w stanie złapać pod ziemią, a w czasie suszy potrafi zadowolić się roślinami. Samica budując komorę lęgową pod powierzchnią ziemi podcina korzenie roślin aby zapewnić lepsze nasłonecznienie, nagrzanie gleby. Jest to gatunek szkodliwy lokalnie jeśli wystąpi w dużej liczebności. Częściej pojawia się w dolinach rzek, czasami w niektórych ogrodach a w warunkach polowych większych szkód nie wyżądza

2. Metody ograniczania i zwalczania:

- metod chemicznych się nie stosuje

- obecnie stosowane są metody: pułapkowe, przynentowe jak na przykład wykładanie pryzm, zakopywanie nawozu bądź kompostu gdzie w takich miejscach Turkucie gromadzą się na zimowanie i wtedy możemy je niszczyć mechanicznie.

- wkopywanie pewnych naczyń o gładkich ścianach, poniżej poziomu gleby gdzie Turkucie kopiąc korytarz wpadają do naczynia i nie w stanie z niego wyjść.

Rząd: Hemiptera – pluskwiaki

Rodzina: Aphididae – Mszycowate

Gatunek: Mszyca burakowa – Aphis fabae Scop.

1. Charakterystyka:

Mszyce mogą mieć różne formy, morfy. Albo są to formy bezskrzydłe i będą to samice rozmnażające się dzieworodnie, albo formy uskrzydlone i w tym przypadku bywa różnie ponieważ mogą być to samice bądź samce. Mszyca jest ubarwiona ciemno o barwie granatowo fioletowej z lekkim woskowym nalotem. Często tworzy liczne kolonie, może się umiejscawiać na różnych częściach roślin.

2. Cykl rozwojowy:

Jest to mszyca budowna czyli taka u której występuje zmiana żywiciela. Żywicielem zimowym jest drzewo lub krzew (trzmielina, tanina, jaśminowiec). Na takim żywicielu zimują wyłącznie jaja, z tych jaj na wiosnę wylęgają się wyłącznie samice tzw. założycielki rodu które rozmnażają się dzieworodnie (bez przyjemności). U mszyc występuje specyficzne zjawisko w którym samice rodzą żywe larwy i na żywicielu zimowym rozmnażają się 2-3 pokolenia (czały czas dzieworodne). Zazwyczaj tworzą one kolonie na szczytowych częściach pędu. W 3-4 pokoleniu powstają formy uskrzydlone nazywamy je migntami i te migranty przewędrują na rośliny zielne i tam zakładają kolejne kolonie (dzieworodnie) 7-8 pokoleń. Jesienią pojawia się pokolenie płciowe między innymi samców które wracają na żywiciela zimowego kopulują a po kopulacji zostają złożone przez samice jaja i cykl się zamyka. Mrówki bardzo często opiekują się mszycami, korzystają ze spadzi. Sok z roślin jest za słodki i część cukru mszyca musi wydalić w postaci słodkiej wydzieliny (spadzi) z której korzystają inne owady miedzy innymi mrówki.

3. Szkodliwość mszyc – pluskwiaki mają aparat gębowy kująco ssący, mszyce nakłuwają tkanki roślinne i wysysają soki. Wyróżniamy szkodliwość pośrednią i bezpośrednią:

Szkodliwość bezpośrednia – może powodować deformację liści, zahamowanie wzrostu, spadek plonu, spadek jakości plonu,

Szkodliwość pośrednia – jest on związana z budową aparatu gębowego kująco-ssącego. Wraz z kanałem ślinowym zostaje wpuszczona ślina a wraz z tą śliną mogą się dostawać do roślin choroby. Dla tego opryski mają na celu nie dopuszczenie do przenoszenia chorób na rośliny. Rozwija się ona na roślinach motylkowych, zbożach, burakach jak i na roślinach dziko rosnących.

4. Metody ograniczania i zwalczania:

- opryski – przy użyciu środka zwilżającego

- młode rośliny zabezpiecza się zaprawiając nasiona

Gromada: Insecta – Owady

Rząd: Coleoptera – Chrząszcze

Rodzina: Scarabaeidae – Poświętnikowate

Gatunek: Chrabąszcz majowy – Melolontha melolontha l.

1. Cykl rozwojowy:

Dorosłe chrząszcze pojawiają się w maju a czasami w końcu kwietnia. Żerują krótko ale intensywnie na drzewach i krzewach liściastych przy masowym pojawie zdarza się że ogołocą drzewo z liści. Po tym na liściach dochodzi do kopulacji i samice składają jaja do gleby. Są to stosunkowo duże białe jaja. Chętniej wybierają miejsca z odkrytą glebą (po orce bądź uprawach). Unikają miejsc ze zwartą narnią i w takich miejscach jaj nie składają. Z jaj rozwijają się larwy czyli pędraki. Są one białe z 3 parami nóg. Podgryzają one części roślin. Przy masowym pojawie dochodzi do zamierania roślin. W naszych warunkach rozwój trwa 4 lata. Jesienna czy zimowa orka niszczy żerujące w glebie pędraki. Uciążliwe są w uprawach wieloletnich. Można stosować opryski przeciwko formą dorosłym i należy je wykonać szybko ze względu na ich krótki czas żerowania. Stosuje się również zwalczanie biologiczne

Rząd: Lepidoptera - motyle

Rodzina: Noctuidae – Sówkowate

Podrodzina: Noctuinae - Rolnice

Gatunek: rolnica zbożówka – Agrotis segetum

1. Charakterystyka:

U rolnicy przednie skrzydła są mocno wydłużone a tylne są wyraźnie jasne. Jest to gatunek dość zmienny. Larwy są barwy ziemistej.

2. Cykl rozwojowy:

Jaja są składane najczęściej na roślinach. Gąsienice w początkowych stadiach żerują na liściach różnych roślin zielnych (w tym uprawnych). Ale bardzo szybko schodzą pod ziemie i zaczynają żerować na podziemnych częściach rośliny lub przyziemnych częściach. Wychodzą na żerowanie wyłącznie w nocy. W ciągu roku rozwijają się dwa pokolenia. Formą zimującą są wydłużone gąsienice w glebie a na wiosnę następuje przepoczwarczenie i wylot osobników dorosłych.

3. Metody ograniczania i zwalczania:

- opryski – za nim zejdą pod ziemie, bądź zastosowanie oprysków w nocy (musi być przynajmniej kilkanaście stopni)

- agrotechnicznie – orka,

Rodzina: Noctuidae – Sówkowate

Podrodzina: Hadeninae – Piętnówki – ponieważ piętnują liście wygryzając dziury.

1. Charakterystyka:

Formą zimującą są zwykle poczwarki w glebie. Formą szkodliwą są gąsienice. Występują dwa pokolenia w ciągu roku. Tutaj gąsienice żerują tylko na częściach nadziemnych roślin. Mogą wgryzać się do wnętrza.

2. Metody ograniczania i zwalczania:

- opryski przeciwko gąsienicą (młodsze stadia)

- orka po zbiorze powinna zredukować liczbę zimujących poczwarek.

- również usuwanie resztek z pola po zbiorze

Rodzina: Noctuidae – Sówkowate

Podrodzina: Błyszczki

Gatunek: Błyszczka jarzynówka – Autographa gamma (L.)

1. Charakterystyka:

Jest to gatunek który w naszym kraju nie zimuje, pierwsze pokolenie przylatuje z południa Europy. Jaja są składane na liściach i tam też żerują gąsienice. Gąsienice są nietypowe ponieważ mają układ nóg 3+3 czyli 3 pary na tułowiu i 3 pary na odwłoku. Są one koloru zielonego. Przede wszystkim żerują na roślinach zielnych, dziko rosnących a niekiedy na drzewach i krzewach się rozwijać. W naszych warunkach dają dwa pokolenia.

2. Metody ograniczania i zwalczania:

- zwalczanie chemiczne

Rząd: Diptera – muchówki

Rodzina: Tipulidae – Komarnicowate

Gatunek: Komarnica błotniarka – Tipula paludosa Meig.

1. Charakterystyka:

Szkodliwe są larwy które żerują na częściach podziemnych roślin i przede wszystkim w miejscach bardzo wilgotnych czyli doliny rzek, pastwiska, podmokle łąki.

Rząd: Diptera – muchówki

Rodzina: Tipulidae – Komarnicowate

Gatunek: Leń marcowy – Bibio marci (L.)

1. Charakterystyka:

W Polsce pojawiają się w kwietniu. Są stosunkowo duże, niespecjalnie latają. Larwy żerują pod ziemią uszkadzając wschodzące rośliny, obgryzając młode korzenie. Szczególnie wybierają gleby zasobne w próchnicę nawożoną kompostem czy nawozami naturalnymi dlatego że młode larwy taką substancją organiczną się odżywiają. W przypadku problemu z leniami ograniczamy takie nałożenie.