Pedagogika wczesnoszkolna

1. Przedmiot ped. Wczesnoszkolnej jako subdyscypliny pedagogicznej.

Ped. Wczesnoszkolna: nauka, która zajmuje się określonym wycinkiem rzeczywistości zajmuje się wyjaśnieniem zjawisk związanych z nauczaniem i wychowaniem dzieci w wieku młodszym, rozpatruje cele, treści, metody, formy i środki pracy nauczyciela i ucznia.

Określana jest lub może być:

-jako dyscyplina naukowa której celem jest wyjaśnianie zjawisk, budowanie teorii związanych z dziedziną wychowania i nauczania początkowego- jako dyscyplina teoretyczna;

-jako dyscyplina praktyczna obejmująca sferę działalności nauczyciela i ucznia wchodzących w skład wychowania i nauczania początkowego oraz składniki procesów nauczania i wychowania tzn. cele, metody, formy, kontrolę i ocenę a także uwarunkowania tych procesów.

1. Funkcje nauczania początkowego.

- OPIEKUŃCZA – troska o zdrowie i bezpieczeństwo dzieci, w tym o ochronę systemu nerwowego, troska o rozwój fizyczny, pośrednie działanie na prawidłowe odżywianie dzieci, dostosowanie wysokości ławek, którą ręką pisze aby odpowiednio dobrać światło

.

- DIAGNOSTYCZNO-PROGNOSTYCZNA – systematyczna, ukierunkowana obserwacja uczniów, prognozowanie optymalnych dróg rozwoju dziecka.

- KOMPENSACYJNO-USPRAWNIAJACA – korygowanie stanu zastanego, uprawnianie spostrzeżeń wzrokowo-słuchowych, percepcja i pamięć ruchu, przygotowanie zajęć kompensacyjno – korekcyjnych i gimnastyki korekcyjnej.

- POZNAWCZA – wyposażenie uczniów w odpowiedni zasób wiadomości, głównie poprzez własciwą realizację treści z poszczególnych dziedzin edukacji.

- KSZTAŁCĄCA – rozwijanie umiejętności racjonalnego uczenia się, uwagi i koncentracji, elementarnych zdolności intelektualnych o charakterze międzyprzedmiotowym kształcenie pamięci logicznej, zdolności kojarzenia silnie związana z funkcją poznawczą.

- WYCHOWAWCZA – funkcja ta współistnieje ze wszystkimi funkcjami, proces jest jednolitym procesem dydaktyczno-wychowawczym, stanowi podstawę kształcenia postaw, ocen, wychowanie do uczenia się, obowiązku uczenia, poszanowanie wytworów pracy, kształcenie poczucia własnej wartości, woli do pokonywania trudności, rozwijanie postawy opiekuńczej wobec innych osób.

1. Dyskursy w ped. Wczesnoszkolnej.

-funkcjonalistyczno- behawiorystyczny: najbardziej wiodący, „Edukować to kierować”, nauczyciel najważniejszy;

-humanistyczno- adaptacyjny: „Edukować to organizować środowisko”, n-l stwarza warunki do dobrego samopoczucia, wsparcie ucznia,

-konstruktywistyczno- rozwojowy- wkraca na poziomie merytoryki literackiej zaleceń ogólnych;

-konstruktywistyczno- społeczny: „Edukować to współpracować”, człowiek rozwija się przy drugim człowieku;

-krytyczno- emancypacyjnym: „Edukować to skłaniać do krytycznego angażowania się” uważany za szkodliwy, próby by dziecko zadawało pytania, negowało,

1. Podstawa programowa- charakterystyka i rola pracy nauczyciela.

2. Pojęcie i struktura programu kształcenia.

3. Idee projektowania edukacyjnego.

-uczący się zajmują centralną pozycję w systemie uczenia się, rozwoju człowieka

-treść uczenia się powinna obejmować cele, wiedzę, rozumienie, sposoby poznawania i myślenia, umiejętności, skłonności, odczucia i wartości.

-charakterystyka zmieniającego się społeczeństwa i stawiane mu współczesne wymagania decydują o doborze treści nauczania, rozwoju człowieka.

-uczenie się może rozkwitać tylko w klimacie którym są korzystne związki oraz panuje zaufanie między uczącymi się a tymi, którzy wspomagają uczenie się.

-środowisko w którym żyjemy posiada ogromną nie wykorzystaną dotychczas bazę możliwości, potrzebnych w procesie uczenia się rozwoju człowieka.

-wydajność systemu edukacyjnego, jego skuteczność, wybitnie wzroście gdy w projekcie podstaw edukacyjnych stwarzamy warunki dla swobodnej samoregulacji i doskonalenie.

1. Pojęcie rozwoju.

Cykliczno- fazowy proces konstruowania się nowych jakościowo struktur wewnętrznych oraz przyjmowania przez nie nowych funkcji w wyniku wielorakich, zróżnicowanych jakościowo kontaktów z otaczającym ją światem zewnętrznym, przedmiotowym ludzkim.

Czynniki warunkujące rozwój:

-osobiste doświadczenia dziecka- czynnik Piageta- czynnik zmiany- motywacja wewnętrzna i zachowania zgodne z samodzielnie określanymi standardami i wartościami

-przekaz społeczny- czynnik Wygotskiego- czynnik konserwacji kulturowej- realizacja tego czynnika ma do dyspozycji mechanizmy, którymi można jednostkę skłonić by zachowywała się zgodnie z zewnętrznie określonymi standardami i wartościami.

1. Założenia konstruktywistycznej teorii pedagogicznej.

-proces uczenia się zdeterminowany jest osobistą dotychczasową wiedzą i wyobrażeniami ucznia;

-uczniowie posiadają bogatą wiedzę wstępną zdobytą w wyniku interakcji z otaczającymi ich światem, a także za pośrednictwem środków masowego przekazu;

- każdy uczeń indywidualnie konstruuje swoją wiedzę;

-tworzenie znaczenia pojęć, procesów, zjawisk jest ciągłym aktywnym procesem, który bazuje na wiedzy wyjściowej ucznia

-uczenie się powoduje zmiany pojęciowe, które polegają na całkowitej reorganizacji dotychczasowej wiedzy i rozumienie a nie tylko na dodaniu nowych informacji;

-każdy uczeń jest odpowiedzialny za swoją wiedze.

1. Poglądy Piageta, Brunera, Wygotskiego na edukację małego dziecka.

Dla Piageta aktywność intelektualna nie może być oddzielana od całego funkcjonowania organizmu. Funkcjonowanie intelektualne uważał on więc za szczególną formę aktywności biologicznej. Czynności intelektualne oraz biologiczne są częściami całościowego procesu, za którego pośrednictwem organizm przystosowuje się do środowiska i organizuje doświadczenie. W chwili urodzenia schematy są z natury odruchowe. Niemowlę dokonuje rzeczywistego różnicowania w obrębie swojego ograniczonego środowiska, lecz czyni to za pośrednictwem dostępnego dla siebie aparatu odruchowego i motorycznego. W miarę jak dziecko rozwija się, schematy stają się coraz bardziej zróżnicowane i liczniejsze; sieć, którą tworzą, staje się coraz bardziej złożona. Schematy osoby dorosłej rozwijają się ze schematów dziecka dzięki procesom adaptacji i organizacji. Rozwój intelektualny jest więc ciągłym procesem konstrukcji i rekonstrukcji. Procesami odpowiedzialnymi za te przemiany są asymilacja i akomodacja. W miarę dorastania człowiek zdobywa coraz to nowe doświadczenia. Nowe bodźce dopasowuje do istniejących już schematów i w nich je umieszcza. Asymilacja rozbudowuje i powiększa więc istniejące wcześniej schematy. Nie zawsze jednak możliwe jest dopasowanie nowego bodźca do ograniczonej ilości schematów. Wówczas umysł zmuszony jest stworzyć schematy nowe lub zmodyfikować już istniejące. W obu przypadkach mówimy o zjawisku akomodacji. Po tym procesie znów następuje asymilacja, która nie sprawia już trudności i zawsze jest produktem końcowym. Procesy asymilacji i akomodacji są niezbędne do wzrostu i rozwoju poznawczego. Obydwa procesy są równie ważne. Jeśli nie ma między nimi równowagi, pojawia się motywacja i chęć do jej osiągnięcia. Pojęciowo wzrost i rozwój poznawczy przebiegają w podobny sposób na wszystkich swoich etapach. Wiedza jest konstruowana przez jednostkę przez całe życie od chwili urodzenia; schematy dorosłych są konstruowane ze schematów dziecięcych. W procesie asymilacji organizm dopasowuje bodziec do schematu, który istnieje; w procesie akomodacji organizm zmienia schemat tak, by pasował do bodźca. Rezultatem akomodacji jest jakościowa zmiana struktur poznawczych (schematów), natomiast asymilacja dodaje tylko elementy do istniejących struktur- daje w efekcie zmianę ilościową. A zatem asymilacja i akomodacja, za których pośrednictwem dokonuje się pełna koordynacja, różnicowanie, integracja oraz nieustanna konstrukcja, odpowiadają za wzrost i rozwój struktur poznawczych i wiedzy. Równoważenie jest wewnętrznym, samoregulującym się mechanizmem, który kieruje tymi procesami. Rozwój umysłu- rozwój intelektualny- jest takim samym procesem adaptacji, jak przystosowanie biologiczne do otaczającego świata. (s.24-32, B.J.Wadsworth, WSiP 1998)

   Rozwój umysłowy jest procesem towarzyszącym dziecku od początku jego istnienia. Czekając na pełen rozkwit swych zdolności umysłowych, nie może pominąć żadnego etapu. Zachowanie intelektualne w każdym wieku wynika bezpośrednio z wcześniejszego poziomu zachowania. W rozwoju dzieci Piaget wyszczególnił charakterystyczne okresy.

OKRES SENSOMOTORYCZNY.

W tym okresie dziecko myśli głównie przez działania. Faza ta obejmuje czas od urodzenia do dwóch lat.   Została podzielona na sześć etapów rozwoju:

1.Odruchy (0-1 miesiąc) – aktywność odruchowa.

2.Pierwsze rozróżnienia (1-4 miesiąc) – koordynacja ruchów.

3.Odtwarzanie (4-8 mies.) – koordynacja ruchów ręki i oczu; odtwarzanie interesujących zdarzeń.

4.Koordynacja schematów (8 – 12 mies.) – stosowanie znanych rozwiązań do nowych problemów, przewidywanie.

5.Eksperymentowanie (12-18 mies.) – odkrywanie nowych sposobów działania.

6.Reprezentacja (18-24 mies.) – wymyślanie nowych sposobów działania poprzez wewnętrzne kombinacje.

 OKRES PRZEDOPERACYJNY

Dziecko w wieku 2-7 lat zaczyna funkcjonować w coraz większym stopniu w trybie pojęciowym i przedstawieniowym. Staje się coraz bardziej zdolne do umysłowego reprezentowania zdarzeń. Głównym osiągnięciem rozwojowym stadium przedoperacyjnego jest zdolność reprezentowania (przedstawiania) przedmiotów i zdarzeń. Jest kilka rodzajów reprezentacji (przedstawień) ważnych dla rozwoju poznawczego. Są to, w kolejności ich występowania: naśladownictwo odroczone (naśladowanie nieobecnych przedmiotów i zdarzeń), zabawa symboliczna (np. klocek zastępuje samochód), rysunek, obrazy umysłowe (wewnętrzne reprezentacje przedmiotów i przeszłych doświadczeń), mowa (mowa egocentryczna oraz mowa uspołeczniona).

Cechami rozwoju przedoperacyjnego są:

1.     Egocentryzm-dziecko jest przekonane , że wszyscy myślą tak samo jak ono. Są przekonane, że ich myśli są zgodne z prawdą.

2.     Niezdolność do rozumienia przekształceń.

3.     Centracja - dziecko wykazuje tendencje do skupiania uwagi na jednym tylko aspekcie prezentowanego mu bodźca wzrokowego.

4.     Odwracalność-możliwość cofnięcia swego myślenia do punktu, w którym się rozpoczęło.

Opisane wyżej cechy są niezbędne do rozwoju myślenia logicznego i występują w sposób naturalny. Najbardziej widziane są w tym, co bywa nazywane problemem zachowania stałości. Zachowanie stałości (niezmiennik) oznacza, że ilość substancji (liczebność zbioru) pozostaje taka sama bez względu na zmiany dokonywane na wymiarach nie związanych z nią. Poziom rozumienia niezmienników stanowi miarę rozwoju struktur logiczno-matematycznych dziecka. (B.J. Wadsworth, WSiP1998, s. 46-95)

OKRES OPERACJI KONKRETNYCH

Okres ten przypada na wiek 7-11 lat. W tym wieku procesy rozumowania stają się logiczne. W tym stadium dziecko rozwija procesy myślenia logicznego, mogące mieć zastosowanie przy rozwiązywaniu problemów, które są konkretne. Zadania dotyczące zachowania stałości nie sprawiają już problemu. Gdy natrafia na sprzeczność między myśleniem a percepcją, jak np. w problemach dotyczących niezmienników, opiera swoje rozstrzygnięcia na rozumowaniu a nie na percepcji. W tym czasie dziecko przestaje być uzależnione od percepcji i staje się zdolne do rozwiązywania większości problemów poznawczych (np. do zachowania stałości), z którymi nie mogły sobie poradzić wcześniej. Dziecko potrafi decentrować swoje spostrzeżenia i zwraca uwagę na przekształcenia, a co najważniejsze- posiada zdolność odwracania operacji umysłowych. Dziecko w fazie operacji konkretnych staje się ponadto bardziej uspołecznione i mniej egocentryczne w posługiwaniu się mową niż wcześniej.

Myślenie na poziomie operacji konkretnych przewyższa myślenie przedoperacyjne pod względem jakości. Pojawiają się schematy operacji logicznych takich jak seriacja (porządkowanie) i klasyfikacja. Rozwijają się pojęcia przyczynowości, przestrzeni, czasu, prędkości.

     W tej fazie dziecko dochodzi do funkcjonalnych zastosowań rozumowania logicznego, to nie osiąga jeszcze najwyższego poziomu zastosowań operacji logicznych. Dzieci w widoczny sposób rozwijają operacje logiczne, to jednak operacje te (odwracalność, klasyfikacja i inne) są pomocne jedynie w rozwiązywaniu problemów dotyczących konkretnych ( rzeczywistych, obserwowalnych) przedmiotów i zdarzeń, z którymi dziecko się styka. Na tym poziomie rozwoju dzieci przeważnie nie potrafią jeszcze zastosować logiki do rozwiązywania hipotetycznych, czysto słownych lub abstrakcyjnych problemów. ( B.J.Wadsworth,WsiP1998,s.109-110)

OKRES OPERACJIFORMALNYCH 11-do końca
Dziecko nabywa zdolność do rozumowania abstrakcyjnego bez odwoływania się do konkretnych przedmiotów i wydarzeń. Dzieci potrafią rozwiązywać problemy w umyśle za pomocą systematycznego testowania zbioru hipotez i równoczesnego badania ich wzajemnych zależności. Staje się w coraz większym stopniu podobne do myślenia człowieka. 

Rozwój dzieci warto też prześledzić w samym rozumieniu pojęcia stałości, co w teoriach Piageta stanowi bardzo ważny problem.Według jego koncepcji, nauczanie dziecka powinno mieć pewne stałe elementy, do których dziecko w czasie zajęć nad jakimś zjawiskiem powinno się odwoływać. Owe stałe elementy mają w dziecku wytworzyć umiejętność postrzegania przyczyny i skutku w zachodzących w jego rzeczywistości zjawiskach. Aby to zjawisko przyswoić dziecku autor proponuje szereg ćwiczeń, które mają być w ten sposób zorganizowane, aby istniał między nimi jakiś wspólny element. Przedmiot A zmieniamy w przedmiot B przy zachowaniu cech pierwszego z możliwością powrotu do stanu A.

`

Rozwój według Brunera polega na opanowaniu kolejno trzech prezentacji: enaktywnej, ikonicznej i symbolicznej. Znaczna część uczenia się polega na przekładzie jednego systemu reprezentacji na inny i przebiega w obie strony: „... od reprezentacji enaktywnej do symbolicznej i od reprezentacji symbolicznej do weryfikacji w konkrecie pomyślanego już tylko ciągu czynności.” 

 

Sukcesy w nauce zależą od łatwości przechodzenia z jednego poziomu reprezentacji na drugi, do integrowania doświadczeń na poziomie prezentacji symbolicznych. Takie kompetencje są konieczne dla rozpoczęcia nauki czytania i pisania, a także do uczenia się matematyki na sposób szkolny.

 

S. Bruner wyróżnia trzy następujące formy prezentacji, a mianowicie:

·         Prezentacja przez działanie (forma enaktywna), polegająca na przedstawieniu treści czynności i demonstracje ( ruchy ciała)

Enaktywny - myślenie opiera się całkowicie na czynnościach motorycznych i nie wykorzystuje ani wyobraźni, ani słów. Dla dziecka bawiącego się zabawką, ruchy wykonywane w trakcie zabawy stanowią jego wewnętrzną reprezentacje zabawki. Reprezentacje enaktywne funkcjonują w ciągu całego życia i przejawiają się w wielu czynnościach motorycznych (np. w rzucaniu piłką, pływaniu, jeżdżeniu na rowerze), których uczymy się przez praktykę, które nie są wewnętrznie reprezentowane przez słowa lub obrazy.

·         Prezentacja graficzna ( forma ikoniczna), oparta na wykorzystywaniu środków wizualnych, graficznych ( np. grafy, pętle).

Ikoniczny - dziecko staje się zdolne do reprezentowania otoczenia po przez obrazy umysłowe. Obrazy te mogą być wzrokowe, słuchowe, węchowe lub dotykowe. Dostarczają środków, dzięki którym dziecko może wytworzyć i rozwinąć, obraz otoczenia, nawet, jeśli nie potrafi opisać go słowami.

·         Reprezentacja symboliczna przedstawiająca treści matematyczne poprzez symbole i mowę.

Symboliczny - dziecko staje się zdolne do reprezentowania świata za pomocą języka, a później za pomocą innych systemów symbolicznych, takich jak liczby i muzyka. Reprezentacje symboliczne umożliwiają dziecku posługiwanie się znacznie bardziej plastycznymi i abstrakcyjnymi formami myślenia, co z kolei pozwala nie tylko reprezentować rzeczywistość, lecz również manipulować nią i przekształcać.
 

STADIUM:

·        Przedoperacyjne – wzrokowy:

-Reprezentacja enaktywna- manipulowanie przedmiotami

-Reprezentacja ikoniczna - czynności na schematach i rysunkach 

-Reprezentacja symboliczna - nazywanie przedmiotów; słowa, kody, proste symbole
 

Wygotski uważał, że prawdziwa edukacja nie polega na samym przyswojeniu określonej wiedzy, ale na rozwijaniu u dzieci umiejętności uczenia się! Zdolność dziecka do jasnego i kreatywnego myślenia, planowania, realizowania tych planów i komunikacji jest o wiele ważniejsza od wiedzy jako takiej. Przyswajanie wiedzy będzie bowiem nieporównywalnie łatwiejsze, jeśli wiemy jak się uczyć. Wygotski uważał, że można to osiągnąć oddając dzieciom do użytku „kulturowe narzędzia myślenia i tworzenia”. Cóż to takiego te narzędzia?

Otóż kluczem do ludzkiej inteligencji — cechy, która odróżnia nas od zwierząt — jest zdolność do stosowania różnego rodzaju narzędzi. Wygotski twierdził, że podobnie jak ludzie stosują narzędzia zwiększające ich możliwości fizyczne, stworzyliśmy też sobie zestaw narzędzi psychologicznych, które służą do poszerzania naszych zdolności umysłowych. Narzędzia te to znaki, symbole i inne elementy, które wykorzystujemy do codziennego komunikowania się i analizowania rzeczywistości. Wygotski zalicza do tych narzędzi: znaki, symbole, mapy, plany, liczby, zapis muzyczny, wykresy, modele, obrazy i, przede wszystkim, język.

Wygotski wierzył, że celem edukacji jest przedstawienie dzieciom pełnego zakresu takich narzędzi i pokazanie im, jak je stosować do szybkiego i skutecznego analizowania rzeczywistości. Stosując je od najmłodszych lat, dzieci automatycznie rozwijają swoje umiejętności. Im lepiej dziecko potrafi przyswoić sobie ten swoisty język wypracowany przez ludzkość w ciągu stuleci, tym większe są jego zdolności w danej dziedzinie. Dzieci zaczynają wtedy planować i organizować swoje działania, otwarcie przedstawiają swój punkt widzenia, znajdują niestandardowe rozwiązania problemów, wierzą w siebie i swoje własne umiejętności.

Klucz do zrozumienia

Głównym założeniem najsłynniejszej pracy Wygotskiego jest wzajemne powiązanie myśli i języka. W trakcie zabawy małe dzieci na bieżąco komentują przecież rozwój akcji: „A teraz pociąg jedzie dookoła wieży i uderza w wieżę, och nie — wieża się rozpada...”. Wygotski nazwał to monologiem zewnętrznym. Z czasem monolog zewnętrzny staje się monologiem wewnętrznym, przybierającym formę myśli. Tym samym opanowana przez dziecko mowa, staje się podstawową strukturą jego myślenia. Oznacza to, że rozwój myśli jest w dużym stopniu determinowany zdolnościami językowymi dziecka. Zaś zasób słownictwa dziecka zależy w największej mierze od jego codziennych doświadczeń. Reasumując jedną z najważniejszych funkcji edukacji powinno być wspieranie rozwoju bogatego i efektywnego języka mówionego dziecka.

Wygotski twierdził, że to nauczyciel odgrywa kluczową rolę w edukacji dziecka. Nauczyciel powinien tak kierować zajęciami, by nakłaniać dziecko do podejmowania zadań przekraczających nieco jego obecne możliwości. Dzięki takiej zdrowej inspiracji dzieci mogą wykonywać zadania wykraczające poza ich umiejętności, czego bez pomocy nauczyciela nie mogłyby dokonać.

Zabawa jest nauką

W swoim ostatnim wykładzie „Zabawa i rozwój psychologiczny dziecka” Wygotski podkreślał znaczenie zabawy w najmłodszym wieku: „Zabawa tworzy dziecko. To właśnie w trakcie zabawy dziecko zawsze zachowuje się ponad swój wiek, wychodzi poza swoje codzienne zachowania, jest twórcze i kreatywne. Można powiedzieć, że w zabawie przerasta siebie o głowę. Związek pomiędzy zabawą a rozwojem należy porównać do związku pomiędzy nauką a rozwojem.”

W teorii Wygotskiego zabawa odgrywała w procesie edukacji podstawową rolę. W czasie zabawy bowiem dzieci są bardzo mocno zaangażowane w wyobrażone sytuacje, w których z jednej strony przyjmują określone role, z drugiej strony zaś same wyznaczają obowiązujące w niej zasady. Kiedy na przykład bawią się w rodzinę, przyjmują określone role, które z góry determinują ich działania. Zabawa taka prowadzi zatem do większego poziomu samokontroli dzieci, gdyż wszystkie działania dzieci są określone przez zasady gry, które same sobie przecież stworzyły. Gdy dzieci angażują się w zabawę, ich skupienie i zaangażowanie w spełnienie zadania jest znacznie większe, niż wtedy gdy przychodzi im wykonywanie działań o charakterze akademickim, czyli wymyślanych przez nauczyciela.

Współczesne metody nauczania, wywodzące się z koncepcji Wygotskiego¹ i Brunera², opierają się na przekonaniu, że aby edukacja była skuteczna, musi wykorzystywać mocne strony małych dzieci, kluczowe dla ich rozwoju, a mianowicie:

• Dziecko jest aktywne – wiedzę o otaczającym świecie uzyskuje poprzez doświadczanie efektów własnego działania.

• Dziecko jest aktywne – postrzeganie jest procesem podejmowania decyzji: jakie informacje są potrzebne? Jak je uzyskać? Które z nich są ważne?

• Działania dziecka są celowe – dziecko stawia hipotezy, a następnie zbiera dane, które pozwalają zweryfikować początkowe założenie.

Dziecko ma wrodzoną gotowość dostrzegania wzoru/reguły łączącej zdarzenia lub obiekty w otaczającej ich rzeczywistości. Znajomość reguł pozwala na przewidywanie efektów zmian w przyrodzie oraz działań własnych (bądź cudzych), co z kolei zwiększa nasze możliwości adaptacyjne do właściwości świata zewnętrznego, a także pozwala nam skuteczniej zmieniać otaczającą nas rzeczywistość.

1. Założenia kształcenia zintegrowanego.

Ideą przewodnią tego kształcenia jest ukazanie scalonego świata- rozpatrywanie faktów, zjawisk, procesów, wydarzeń z różnych punktów widzenia wychodząc od doświadczeń dzieci, a następnie poszerzając ich wiedzę.

Integracja była pełna musi przebiegać na czterech płaszczyznach:

treściowej, wychowawczej, metodycznej i organizacyjnej.

Zintegrowana edukacja wczesnoszkolna powinna:

• zapewnić dziecku harmonijny rozwój osobowości w sferach: intelektualnej, fizycznej,  psychicznej i moralnej

• rozwijać podstawowe umiejętności służące świadomemu uczeniu się, głównie umiejętności czytania, pisania, liczenia

• uwzględniać indywidualne potrzeby dziecka, umacniać wiarę we własne siły i umożliwiać osiąganie sukcesu

• stwarzać warunki rozwijania samodzielności, kreatywności i zainteresowań

• ukazywać uczniom świat jako zintegrowaną całość

• przybliżać metody aktywnego poznawania rzeczywistości

• czynić dziecko podmiotem zabiegów edukacyjnych zintegrowanych wokół jego osoby.

Integrowanie celów dydaktycznych z wychowawczymi pod względem treści i metod nauczania oraz możliwości wielostronnego działania. Proces ten powinien:

• przygotować uczniów do dalszej edukacji i rozbudzać ciekawość poznawczą

• uczyć działania i właściwych zachowań w różnych sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych

• wdrażać do uczestnictwa w życiu środowiska lokalnego

• zachęcać do troski o własne zdrowie, higienę i bezpieczeństwo

• prowadzić do poprawnego posługiwania się językiem polskim w mowie i w piśmie

• nauczyć dostrzegać problemy matematyczne w życiu codziennym i stopniowo je matematyzować.  

1. Pojęcie kompetencji i ich komponenty.

Oznacza zakres uprawnień do zajmowania się okreslonymi sprawami i podejmowania dotyczących ich decyzji lub zakres czyjejś wiedzy, umiejętności i doświadczenia pozwalający się wypowiadać na określony temat. Kompetencje są szersze od umiejętności.

Komponenty:

-wiedza i umiejętności;

-postawy.

1. Cechy kompetencji.

-kategoria podmiotowa są zawsze czyjeś;

-są dyspozycjami wyuczanymi które jednostka może nabyć w procesie edukacji a także poprzez swoje życiowe doświadczenie

-mają charakter dynamiczny, podlegają przeobrażeniom w toku życia człowieka;

-mają możność przenoszenia się na inne dziedziny aktywności jednostki, tworzenie nowych kompetencji i generatywność, trans formalność;

-są stopniowalne i wymierne różnicują się poziomem oraz zakresem;

-możliwa jest uch operacjonalizacja i pracowanie skali do ich wartościowania;

-umożliwiają skuteczne realizowanie zadań na odpowiednim poziomie;

-wiąże się z określoną sytuacją są na coś ukierunkowane, czegoś dotyczą

-stanowią pewien zamknięty system gdyż odnoszą się do określonego treściowo obszaru- mają zróżnicowany zakres treściowy,

-są zawsze ujawnianiem potencjalności człowieka w formie aktów motywacyjnych nie tylko więc w sytuacji zadaniowej ale także zawsze wobec czegoś;

-ich rozwój polega przede wszystkim na rekonstrukcji a nie na zastępowaniu starych przez nowe- ma to bardzo duże znaczenie.

1. Rodzaje kompetencji kluczowych.

Kompetencje kluczowe (mają charakter ogólny). Dotyczą:

• Uczenia się (metody skutecznego uczenia się, samodzielne zdobywanie wiedzy i umiejetności, samoocena, samokontrola)

• Myślenia (logiczne myślenie, analiza syntezy, porównywanie, klasyfikowanie, wnioskowanie, uogólnianie, abstrahowanie, dostrzeganie powiązań)

• Poszukiwania (poszukiwanie źródeł informacji, umiejętne korzystanie ze źródeł)

• Działania (gospodarowanie czasem, planowanie, odpowiedzialność za wyniki swojego działania)

• Doskonalenia się (ocena postaw i swojego postępowania, samoświadomość, utrzymanie zdrowia fizycznego i psychicznego)

• Komunikowania się (skuteczność, być rozumianym, prezentowanie punktu widzenia, argumentowanie, nowoczesne technologie)

• Współpracy ( współdziałanie, praca w parach, negocjowanie stanowisk, więź koleżeńska)

Podstawa….

1. Zadania rozwojowe ucznia klas młodszych.

2. Pojęcie i rodzaje adaptacji.

1. Rodzaje trudności i niepowodzeń szkolnych uczniów.

Niepowodzenia szkolne - najczęściej obejmują niepowodzenia dydaktyczne i wychowawcze oraz dotyczą pracy szkoły jak i nauczycieli -można je określić jako nie powadzenia szkoły. O niepowodzeniach w nauce można mówić wówczas ,gdy uczniowie osiągają wyniki o wiele gorsze od oczekiwanych, dotyczy to zarówno uczniów słabych, średnich jak i bardzo dobrych.
*(W. Okoń) proces pojawiania się rozbieżności między celami a osiągnięciami szkolnymi uczniów oraz kształtowania się negatywnego stosunku młodzieży wobec wymagań szkoły.
*(CZ. Kupisiewicz) mówiąc niepowodzeniach dzieci w nauce szkolnej, ma się na ogół n uwadze te sytuacje, które charakteryzują się występowaniem wyraźnych rozbieżności między wymaganiami wychowawczymi i dydaktycznymi szkoły a postępowaniem, uczniów oraz uzyskiwanymi przez nich wynikami nauczania.

Rodzaje niepowodzeń w nauce szkolnej i ich skutki.
1) niepowodzenia ukryte- występują wówczas, gdy nauczyciele nie dostrzegają mniejszych lub większych braków w wiedzy i umiejętnościach uczniów, mimo, że faktycznie one istnieją
*skutki- nie wykryte braki zwiększają się coraz bardziej, uczeń ma coraz większe trudności zahamowania w nauce, pojawiają się pierwsze oznaki niezadowolenia ze szkoły i negatywny do niej stosunek.
2) niepowodzenia jawne- występują wówczas, gdy nauczyciel stwierdza określone barki w wiedzy i umiejętnościach ucznia i w rezultacie ocenia wyniki jego pracy jako niezadowalające. 
*skutki- oceny te na ogół zostają poprawnie, lecz kryjące się za nimi braki i zaniedbywania najczęściej zostają. Jeżeli ocena odnosi się do całorocznej pracy ucznia i musi on powtarzać klasę mamy do czynienia z drugorocznością. (jest to porażka szkoły).

Fazy niepowodzeń w nauce szkolnej.
I faza- ujawnione są braki w wiadomościach, głównie w języku ojczystym i matematyce.
II faza- braki są już tak duże, że uczeń nie może nadążyć za nimi, korzysta więc z nielegalnej pomocy.
III faza- pojawiają się oceny nie dostateczne, świadczące o tym ,że nauczyciel dostrzegł już poważne braki w wiadomościach i umiejętnościach ucznia.
IV faza- to drugoroczność, a więc powtarzanie klasy- często jest to początek wykolejania ucznia.

1. Przyczyny trudności i niepowodzeń szkolnych, środki zaradcze.

C. Kupisiewicz podzielił przyczyny niepowodzeń szkolnych na trzy grupy:

- przyczyny społeczno – ekonomiczne; Tu duży wpływ ma niekorzystna sytuacja rodzinna, a więc brak odpowiedniej opieki, nadmierne obciążanie dzieci pracą domową. Sytuacja tego rodzaju, podobnie zresztą jak

niezadowalający stan zdrowia ucznia, są często wynikiem złych warunków materialnych jego rodziców. Niski poziom kulturalny rodziców oraz ich niechętny stosunek do szkoły to niejednokrotnie dodatkowa przyczyna niepowodzenia tych dzieci w nauce szklonej.

- przyczyny biopsychiczne - Zasadniczych źródeł niepowodzeń szkolnych doszukuje się obecnie nie tyle w niekorzystnych „zadatkach wrodzonych” co raczej w czynnikach środowiskowych, a głownie w warunkach rodzinnych, które wpływają na działalność układu nerwowego. Doniosłą rolę odgrywają właściwie stosowane pochwały i nagany. Istotną rolę wywierają także przyczyny natury psychologicznej, zależne od pracy samej szkoły.

- przyczyny dydaktyczne - Do zespołu czynników dydaktycznych nalezą: treści, metody i środki nauczania, system zasad dydaktycznych respektowany przez nauczycieli, różne sposoby aktywizowania uczniów na lekcji oraz w czasie zajęć pozalekcyjnych i poza szkolnych, poziom zawodowej kwalifikacji nauczycieli, ich pozycja społeczna itd. Jedną z podstawowych przyczyn dydaktycznych zjawiska niepowodzeń szklonych jest niewątpliwie nazbyt sztywny, uniformistyczny system nauczania oraz niewłaściwa praca nauczyciela, nieodpowiednie podręczniki i pomoce dydaktyczne.

Zdaniem J. Malendowicz najważniejsze przyczyny powodujące trudności to:

- obniżona sprawność intelektualna,

- przewlekłe schorzenia,

- zaburzenia w funkcjonowaniu narządów receptorycznych analizatorów, zwłaszcza wzroku i słuchu,

- zaburzenia mowy;

- zła sytuacja rodzinna,

- brak pozytywnej motywacji do nauki,

- brak pełnej dojrzałości szkolnej,

- wadliwa metoda nauki czytania i pisania,

- zaniedbania pedagogiczne,

- fragmentaryczne zaburzenia funkcji percepcyjno – motorycznych

Dostatecznie szybkie stwierdzenie przyczyn niepowodzeń szkolnych może stanowić realną szansę skutecznej pomocy uczniowi, która może przybrać m.in. następujące formy:

• umożliwienie uczniowi słabszemu nawiązanie kontaktu z uczniem osiągającym bardzo dobre wyniki w nauce danego przedmiotu,

• powierzanie uczniowi mającemu kłopoty i trudności pewnych obowiązków związanych z danym przedmiotem,

• włączanie uczniów słabych do zespołów wyrównawczych,

• systematyczna kontrola wykonywanych przez dziecko zadań,

• organizowanie pomocy dziecku: ustalanie planu pracy, mobilizowanie do samodzielności, do organizowania sobie pracy, wyrabianie odpowiedniego stosunku do nauki, wskazywanie alternatywnych metod uczenia się.