1. Czy rozwój ekonomiczny jest kontynuacją statecznego czy dynamicznego podejścia do zasobów naturalnych? Uzasadnij odpowiedzi i wskaż 3 podstawowe działania podejmowane w ramach ZR w gospodarce światowej.

Rozwój ekonomiczny jest kontynuacją dynamicznego podejścia do zasobów naturalnych, ponieważ zakładamy, że ilość zasobów jest nieograniczona, ograniczona jest tylko nasza wiedza o nich. Rozwój społeczeństwa nie musi prowadzić (tak jak w statycznej teorii zasobów) do katastrofy, gdyż rozwijający się postęp techniczny pozwala wykorzystywać zasoby coraz racjonalniej i oszczędniej.

-wyeliminowanie skrajnego ubóstwa i głodu

-powszechne nauczanie na poziomie podstawowym

-ograniczenie umieralności dzieci

-zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych

-ograniczenie rozprzestrzeniania się HIV, malarii i innych chorób zakaźnych

2. Czy ekonomiczno-społeczne następstwa ruchów przesiedleńczych ludności odnoszące się do praw migracji Ravensteina wpływają i w jakim stopniu na wzrost potencjału gospodarczego USA?

Prawo Ravensteina – napływ ludności do danego punktu maleje ze wzrostem odległości miejsc pochodzenia imigrantów. Wpływają w pewnym stopniu na wzrost potencjału gospodarczego.

wielkość całkowitej produkcji rośnie, napływ ludzi z wyższym wykształceniem, konsumenci (podatki), pracodawcy (właściciele małych firm), potencjał siły roboczej i potencjał intelektualny, elekcjonują imigrantów koncentrując się gł na tzw drenażu mózgu, przyspieszenie wzrostu i rozwoju gospodarki

3. Czy PKB na jednego mieszkańca jest miernikiem potencjału czy poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego. Wskaż zalety i wady tego miernika.

Poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego

Nie obejmuje szarej strefy, do PKB zaliczane są produkty wytworzone w danym kraju przez KTN, nie są wytwarzane za granicą przez przedsiębiorstwa z siedzibą w danym kraju, nie obejmuje działalności samozaopatrzeniowej gospodarstw, obejmuje społeczne zła – produkty które zanieczyszczają środowisko (papierosy), obejmuje dobra tylko wytworzone w danym roku, obejmuje antydobra-dobra obniżające komfort życia, liczony w cenach bieżących – inflacja zniekształca realną wartość, nie odzwierciedla podziału produkcji na dobra kupowane przez obywateli lub przez agendy rządowe

1.Czy instytucje to czynnik stymulujący czy bariera rozwoju gospodarki? uzasadnij.

stymuluje rozwój gospodarki bo:

-polityka fiskanlna, dobre prawo gwarantuje prawo własności i respektowanie wszelkich kontkatów, regulacjwe w zakresie rnku finansowego, stabilności politycznej, określają konstytucja, prawo, etyczne normy

2.Wyjasnij na czym polega drugie przejście demograficzne. podaj następstwa i kraje w których jest to zjawisko.

-prawo jednostki do samorealizacji, dążenie do zamieszkania partnerów razem, era pary królewskiej z dzieckiem

Cechy: spadek płodności poniżej poziomu gwarantującego ciągłą zastępowalność pokoleń

Nazwa została wprowadzona do demografii przez R. Lesthaeghe i D. van de Kaa w roku 1986. Drugie przejście demograficzne to jednokierunkowa zmiana wielu zachowań demograficznych. Zjawisko to odnosi się do sfery małżeńskości i rodności. Zrywa się z ciągłością przemian i stabilizacją, jakie proponowała teoria przejścia demograficznego.

Przyczyny:

-egoizm, indywidualizm, chęć samorealizacji obojga rodziców,

Po II wojnie światowej miał miejsce wyż demograficzny, jednak w późniejszym okresie nastąpiło unormowanie płodności na poziomie prostej reprodukcji ludności. Połowa lat 60-tych to w Europie silny, powszechny spadek płodności. Nastąpiły trwałe zmiany rozrodczości, które zgodnie z teorią przejścia demograficznego nie powinny mieć miejsca.

Według R. Lesthaeghe i D. van de Kaa nastąpiło nowe jakościowo zjawisko, czyli wystąpiła nieciągłość w reprodukcji ludności. Jakie były tego źródła? Otóż w Europie Zachodniej nastąpiło diametralne przewartościowanie rodziny. Rodzice zamiast inwestować w przyszłość swoich dzieci, skoncentrowali się na samorealizacji. Spowodowało to przemianę modelu rodziny z „mieszczańskiego” na „zindywidualizowany”.

Na spadek płodności złożyły się następujące zjawiska:

1. upowszechnienie przedmałżeńskich stosunków płciowych,

2. opóźnienie wieku zawierania małżeństwa,

3. dywersyfikacja i upowszechnienie alternatywnych form związków partnerskich,

4. zwiększenie zjawiska trwałego celibatu (pozostawania poza związkami partnerskimi),

5. wzrost nasilenia rozwodów,

6. powszechność rodzin niepełnych,

7. wielość i różnorodność związków partnerskich w ciągu życia jednostki,

8. zmniejszenie proporcji osób pozostających w formalnych związkach małżeńskich,

9. zmniejszenie średniej liczebności dzieci w rodzinie,

10. zanik wielodzietności,

11. wzrost dobrowolnej bezdzietności,

12. upowszechnienie środków antykoncepcyjnych,

13. opóźnienie wieku prokreacji

Zjawisko drugiego przejścia demograficznego ma zdaniem wielu autorów ścisły związek z tzw. ponowoczesnością i zmieniającymi się w jej wyniku wzorami zachowań.

Następstwa: starzenie się społeczeństwa, dysproporcje, wzrostu kosztów opieki zdrowotnej i opieki nad ludźmi starszymi, brak pieniędzy na składki, dobrze rozwinięta opieka medyczna, duży udział ludzi w śr. wieku i osób starszych

Kraje: Europa zachodnia, Francja, Norwegia, Niemcy, Wielka Brytania

Wykres 1. Drugie przejście demograficzne według D. van de Kaa

3. Wskaż główne tendencje rozwoju przemysłu w krajach wysoko ekonomicznie rozwiniętych. Opisz w punktach główne przyczyny zachodzących zmian.

Rozwój zrównoważony – energooszczędne i surowcooszczędne techniki produkcji, recykling,

Przemysł - wysoko rozwinięty, głównie z nastawieniem na przemysł elektromaszynowy z zastosowaniem najnowszych technologii - Przemysł wysokiej techniki (high-tech), -mało energochłonny, stalochłonny, materiałochłonny. Dobrze rozwinięty jest przemysł chemiczny, energetyka. Mniej rozwinięty jest przemysł wydobywczy, hutniczy, mineralny.

główne przyczyny zachodzących zmian:

-zmniejszenie się zapotrzebowania na produkty hutnicze

-normy ekologiczne

-wyczerpanie złóż

2. infrastruktura cechy i funkcje

Infrastruktura-układ urządzeń, obiektów, instytucji obsługujących i łączących systemy przestrzenne, pełniących służebną rolę względem ludności i poszczególnych działów gospodarki narodowej- zapewniających prawidłowe funkcjonowanie gospodarki, pełne wykorzystanie jej potencjału

wiki– podstawowe urządzenia, budynki użyteczności publicznej i instytucje usługowe, których istnienie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa.

Cechy:

1. służebny charakter – obsługuje sferę produkcyjną/konsumpcyjną, nie funkcjonuje sama dla siebie

2. bryłowatość (niepodzielność) urządzeń – oznacza, iż istnieje konieczność tworzenia całych obiektów od razu ze względu na kwestie ekonomiczne oraz technologiczne, nie da się ich budować etapami;

3. wysoka kapitałochłonność – tworzenie urządzeń infrastruktury pociąga za sobą konieczność ponoszenia znacznych kosztów, które ze względu na bryłowatość zwracają się dopiero w długim okresie;

4. skokowy sposób powstawania kosztów – oznacza, iż koszty infrastruktury nie rosną liniowo- konsekwencja niepodzielności urządzeń infrastruktury

5. długowieczność – czas użytkowania urządzeń infrastruktury jest bardzo długi;

6. immobilność – nie da się przenosić urządzeń infrastruktury, zaś usługi świadczone przez urządzenia infrastruktury mogą być konsumowane na miejscu; związane z określonym obszarem

7. urządzenia infrastruktury są względem siebie komplementarne a nie substytucyjne.

Funkcje:

1. transferowa – stwarza warunki przepływu w przestrzeni dóbr, energii oraz ludzi (np. Internet)

2. usługowa – zaspokaja popyt na usługi (komunikacyjne, komunalne)

3. integracyjna – kształtuje więź społeczną, ekonomiczną i informacyjną w układach regionalnych;

4. lokalizacyjna – pełni rolę czynnika lokalizacji gdyż zagospodarowanie infrastrukturalne określa dostępność do sieci transportowej, energii, zasobów wodnych itp.);

5. akceleracyjna – poziom zagospodarowania infrastrukturalnego warunki aktywizacji gospodarczej obszarów i ich rozwoju

3. elementy politylki rolnej ( dla mnie pytanie niedoprecyzowane)

• realizowana jest głównie przez cła nakładane na importowane towary, opłaty wyrównawcze, regulacje ilościowe przywozu oraz dotacje do eksportu. Cło, podwyższając cenę produktu zagranicznego na rynku krajowym, ułatwia podjęcie z nim konkurencji przez produkcję rodzimą. Opłaty wyrównawcze są wprowadzane dla wyrównania różnic między względnie niską ceną zagraniczną, a względnie wysoką ceną na rynku wewnętrznym. Podwyższając cenę towaru zagranicznego, wypływają na zmniejszenie importu, zastępując bądź uzupełniając cła. System ograniczeń ilościowych importu chroni krajowych producentów przed konkurencją z zagranicy. Metody te, chociaż chronią wewnętrzny rynek produktów rolnych mogą mieć też negatywne konsekwencje jak wzrost cen wewnętrznych, co prowadzić może do wzrostu wydatków konsumpcyjnych, zmniejszenia popytu i zmniejszenia samej konsumpcji.

• interwencja na rynku wewnętrznym – realizowana jest głównie przez stosowanie cen gwarantowanych, po których instytucje interwencyjne skupują produkty rolne, gdy rynkowa cena spadnie poniżej ich poziomu. W połączeniu z ceną gwarantowaną stosuje się często limity wielkości produkcji, które stanowią formę administracyjnego ograniczania produkcji. Metodą stabilizowania podaży artykułów rolnych są również zapasy "buforowe", gromadzone w okresach wielkiego urodzaju, będące swego rodzaju pulą interwencyjną na wypadek nieurodzaju, które zapobiegać mają zwyżce cen produktów rolnych. Regulowaniu podaży produktów rolnych i stabilizowaniu dochodów w rolnictwie służą jeszcze kredyty umożliwiające rolnikom magazynowanie nadwyżek i wstrzymywanie się ze sprzedażą produktów rolnych do czasu zwyżki cen oraz subwencje, stosowane do produktów, środków produkcji i do konsumpcji, które odgrywają często istotne znaczenie dla przyspieszenia postępu technicznego oraz modernizacji rolnictwa (np. subwencjonowanie takich przedsięwzięć jak: melioracje, budowa silosów, rekultywacja gruntów).

Do przedstawionych sposobów oddziaływania na rynek rolny należy dołączyć również te, których celem jest przeciwdziałanie odpływowi ludności ze wsi. Zaliczyć do nich można pomoc dochodową, ulgi podatkowe, a także system zabezpieczenia socjalnego rolników. Obecnie jednym z elementów polityki rolnej są dotowane z budżetu państwa ubezpieczenia upraw rolnych^[1].

-opłaty wyrównwcze, cła, dopłaty eksportowe, opłaty eksportowe, skup interwencyjny, dopłaty bezpośrednie, przestrzeganie kwot produkcyjnych, gwarantwane ceny maksymalne i minimalne, kredyty preferencyjne dla rolników, wypłaty świadczeń z tytułu odłogowania ziemi (str. 8 zestaw IV)

2. Czy energochłonność w rolnictwie rośnie czy maleje? Co wpływa na to

Maleje,bo

Wprowadzenie nowocześniejszych technologii na bazie lepszej organizacji produkcji i usług, dobrej agro i zootechniki oraz właściwego doboru i form eksploatacji zestawów maszyn, budynków i budowli, może prowadzić do intensywnej ale zrównoważonej energetycznie i ekologicznie produkcji

-wykorzystanie naturalnych nośników energii, zmniejszenie wykorzystywania żyznych gleb na cele nierolnicze, większe zużycie nawóz organicznych, odpowiednia wielkość i kształt pól, zmiana struktury upraw i struktury odżywiania ludności, oszczędności w zakresie opakowań, wprowadzenie wydajniejszych odmian roślin i zwierząt, ograniczenie zużycia środków ochrony roślin, wykorzystywanie środków technicznych i biologicznych

Czy energochłonność przemysłu rośnie czy maleje? Co wpływa na to

Maleje, opisane wcześniej

3. Czy państwom wysoko rozwiniętym grozi dezindustralizacja?

tak

Dezindustrializacja (odprzemysłowienie) to przeciwieństwo industrializacji (uprzemysłowienia); czyli proces w którym następuje zanik tradycyjnych gałęzi przemysłu, zwłaszcza ciężkiego i powiązanych gałęzi (np. górnictwa).

Stanowiące dotychczas główny napęd ekonomiczny racjonalizacja i korzyści skali ustępują miejsca zdolnościom innowacyjnym w sferze techniki oraz innowacjom w kontaktach z klientami. W miejsce przemysłu zwiększa się znaczenie sektora usług. Niekiedy może wystąpić proces dużego wzrostu wydajności pracy w przemysłach wysokiej techniki przy równoczesnym spadku zatrudnienia w tradycyjnych gałęziach przemysłu.

Dezindustrializacja może być dzielona na całkowita i względną:

dezindustrializacja całkowita oznacza spadek zatrudnienia, produkcji, rentowności i zasobów kapitałowych w przemyśle, jak również spadek eksportu towarów przemysłowych oraz powstanie utrzymującego się deficytu handlowego w tym sektorze;

dezindustrializacja względna oznacza spadek udziału przemysłu w gospodarce; odzwierciedla on proces zmian strukturalnych w zakresie związku pomiędzy wydajnością przemysłu a sektorem usług.

W większości krajów rozwiniętych, dezindustrializacja wystąpiła w drugiej połowie XX wieku (1960-1980). W Polsce dezindustrializacja nastąpiła po roku 1990.

Jaki wpływ ma przemysł wysokiej technologii na gospodarkę państw wysoko rozwiniętych i rozwijających się.

Duży, ponieważ udział PWT zawiera 1/5 produkcji przemysłowej. Gałąź dynamicznie się rozwijająca, wysoko opłacalna, wysoka wydajność pracy, mała materiałochłonność, stalochłonność, energochłonność, wysoka stopa zysku, rosnący popyt, duża opłacalność eksportu

1.Jakie są motywy napływu BIZ?

2.Jaka jest zależność między poziomem rozwoju gospodarczego państwa, a cechami jego struktury przestrzennej

3. Na czym polega selektywność migracji - Selektywność migracji – skłonność do migracji
- wiek - ruchliwość jest większa w przypadku grup wiekowych 18-35 lat oraz dzieci do 4 roku życia.
- stan cywilny ? migrują częściej osoby wolne.
- miejsce zamieszkania - częściej migrują osoby ze wsi.
- płeć - bardziej mobilne są kobiety.
- cechy osobowe - przedsiębiorczość, ryzykanckie skłonności, energiczność, przynależność do narodu wędrującego

Kraje napływu BIZ (przyczyny)
Efektywność migracji (od czego zależy itd) - - pokazuje, jaka część ludności migrującej osiedla się na danym terenie w okresie

1. środowiskowa krzywa Kuznetsa/ fazy rozwoju struktury przestrzennej według modelu Friedmana

2. cechy/funkcje infrastruktury

3. bezpieczeństwo energetyczne/żywnościowe i co Europa robi w tym zakresie – dywersyfikacja dostaw, magazynowanie paliw, biopaliwa,. substytuty

Statyczna teoria zasobów, maltuzjanizm, teoria przeludnienia – teoria, której twórcą był Thomas Malthus, opublikowana w 1798 roku. Według Malthusa skoro liczba ludności rośnie w postępie geometrycznym, a produkcja żywności – w arytmetycznym to nieunikniony jest stan przeludnienia.

Dynamiczna teoria zasobów - za jej twórcę powszechnie uważany jest David Ricardo. Teoria ta głosi, że ilość zasobów jest nieograniczona, ograniczona jest tylko nasza wiedza o nich. Rozwój społeczeństwa niekoniecznie musi prowadzić (tak jak w statycznej teorii zasobów) do katastrofy, albowiem rozwijająca się gospodarka staje się coraz bardziej zasobooszczędna, odkrywa nowe zasoby jak również wykorzystuje zjawisko substytucyjności.